Fitomonadlar dəstəsi (lat. Phyto – monadida ) - Qamçılılar sinfinə aid olan dəstə.
Fitomonadlar iki qamçılı yaşıl qamçılılardır. Onlar autotrof orqanizmlərdir. Böyük əksəriyyəti volvokskimilər fəsiləsində (Volvocidae) birləşərək koloniya şəklində rast gəlinir. Koloniya lövhəşəkilli, şarşəkilli formada ola bilər. Bu fəsilənin ayrı-ayrı koloniyalarında ölçüsü və fərdlərinin sayı müxtəlif olur. Ən sadə quruluşlu koloniya yastı lövhəşəkilli qonium koloniyasıdır. Bu koloniyada fərdlərin sayı 4-16 ədəd olub, tamamilə eyni fərdlərdən ibarətdir və bütün hüceyrələr bir cərgədə düzülərək lövhə şəklindədir. Hər bir fərd koloniyadan ayrılaraq bölünmə vasitəsilə qeyri-cinsi yolla coxalıb yeni koloniya əmələ gətirə bilir. Digər koloniya pandorina koloniyasıdır ki, burada fərdlərin sayı 16-32 ədəddir. Pandorina kaloniyası kürə şəklindədir, hüceyrələr kürənin səthinə düzülür. Koloniyanın bütün hüceyrələri cinsi hüceyrələr törətməkdə iştirak edirlər. Lakin mikroqametlər bir koloniyada , makroqametlər isə digər koloniyalarda əmələ gəlir. Odur ki, koloniyalar erkək və dişi koloniyalara bölünürlər . Fərdlərin sayına görə üçüncü yerdə evdorina koloniyası durur ki, bu koloniyada 32-64 ədəd hüceyrə yerləşir. Pleodorma koloniyası nisbətən mürəkkəb koloniya olub, 128 hüceyrədən ibarətdir. Bu koloniyanın ayrı-ayrı fərdlər arasında müxtəliflik müşahidə edilir, yeni koloniyanı iki cür hüceyrə təşkil edir. Bir qisim hüceyrələr kiçik olub, stiqmaya malikdir. Bunlara vegetativ hüceyrələr deyilir. Digər qismi nisbətən iri hüceyrələr olub, generativ hüceyrələr adlanırlar . Generativ hüceyrələr cinsi çoxalmada iştirak edirlər, makro və mikroqametlər əmələ gətirirlər. Daha mürəkkəb koloniya volvoks cinsinə mənsub olan koloniyadır. Bu koloniya şarşəkilli formadadır. Volvox aureus koloniyasının diametri 500-800 mikron, fərdlərinin sayı 500- 1000 ədəddir. Volvox globator növünün koloniyasının diametri 2mm, koloniyadakı hüceyrələrinin sayı 20000 - ə qədərdir. Koloniyanın əsas kütləsini həlməşik şəkilli maddə təşkil edir ki, onun da xarici səthi daxili səthinə nisbətən möhkəm təbəqə ilə örtülmüşdür. Volvoks koloniyasının fərdlərini heç də tam sərbəst olmayıb, bir-birilə nazik sitoplazmatik çıxıntılarla birləşirlər. Diferansasiya volvoks koloniyasında daha qabarıq şəkildə özünü göstərir. Volvoks koloniyasında daha qabarıq şəkildə özünü göstərir. Volvoks koloniyasında 20000-ə qədər fərdlərdən ancaq 25-30 hüceyrə makroqameta, 5-10 hüceyrə isə mikroqametə çevrilə bilər. Volvoks koloniyasının cinsi çoxalma prosesi yuxarıda qeyd edilmişdir.[1]
B.İ.Ağayev, Z.A.Zeynalova. Onurğasızlar zoologiyası. Bakı , «Təhsil» 2008 , 568 səh
Fitomonadlar dəstəsi (lat. Phyto – monadida ) - Qamçılılar sinfinə aid olan dəstə.
Ценобии обладают необычной для вольвоксовых сильно уплощённой формой, внешне напоминая немного скрученные винтом подковы[3]. Входящие в состав ценобия клетки, кроме собственных оболочек, одевает общая слизистая оболочка ценобия — инволюкрум. На заднем конце инволюкрум образует от 3 до 5 характерных симметричных зубцов[3].
Ценобий составлен из 32 клеток, расположенных в один слой из нескольких правильных рядов: внешнего (16 клеток), промежуточного (12 клеток) и центральной группы (4 клетки). Размер ценобия 165×125×25 мкм. Иногда клеток 16, тогда размер ценобия 70×43×16 мкм. Оболочки клеток значительно отстают от протопласта и, соприкасаясь между собой, оставляют свободные пространства треугольной и четырёхугольной формы. Более значительные свободные промежутки имеются в передней части ценобия между первым и вторым рядом клеток, а также между вторым рядом и центральной группой[2].
Клетки 10—15 мкм длины; в общем эллипсоидные, слегка приплюснутые[2]. В клетке одно ядро диаметром 9,0 мкм и одно ядрышко диаметром 2,8 мкм[4][5]. Число хромосом n=14[4][5]. Хлоропласт массивный чашевидный, с пиреноидом у основания и небольшой стигмой на переднем конце. В передней части клетки две пульсирующие вакуоли и жгутики, поочерёдно обращённые в разные стороны пластинки ценобия[2].
Каждая клетка ценобия способна к бесполому размножению через прохождения стадий образования пластинки (гонидиальная стадия), инверсии и переслаивания (интеркаляции) в процессе формирования дочернего ценобия. Половое размножение — анизогамия, гетероталлизм; с крупными двужгутиковыми яйцеклетками и пакетами двужгутиковых сперматозоидов. Зигота сферическая, с гладкой оболочкой[6][7].
Ультраструктура жгутикового аппарата позволяет предположить, что платидорина эволюционировала от предка, напоминающего хламидомонад (Chlamydomonas)[6][7].
Ценобии обладают необычной для вольвоксовых сильно уплощённой формой, внешне напоминая немного скрученные винтом подковы. Входящие в состав ценобия клетки, кроме собственных оболочек, одевает общая слизистая оболочка ценобия — инволюкрум. На заднем конце инволюкрум образует от 3 до 5 характерных симметричных зубцов.
Ценобий составлен из 32 клеток, расположенных в один слой из нескольких правильных рядов: внешнего (16 клеток), промежуточного (12 клеток) и центральной группы (4 клетки). Размер ценобия 165×125×25 мкм. Иногда клеток 16, тогда размер ценобия 70×43×16 мкм. Оболочки клеток значительно отстают от протопласта и, соприкасаясь между собой, оставляют свободные пространства треугольной и четырёхугольной формы. Более значительные свободные промежутки имеются в передней части ценобия между первым и вторым рядом клеток, а также между вторым рядом и центральной группой.
Клетки 10—15 мкм длины; в общем эллипсоидные, слегка приплюснутые. В клетке одно ядро диаметром 9,0 мкм и одно ядрышко диаметром 2,8 мкм. Число хромосом n=14. Хлоропласт массивный чашевидный, с пиреноидом у основания и небольшой стигмой на переднем конце. В передней части клетки две пульсирующие вакуоли и жгутики, поочерёдно обращённые в разные стороны пластинки ценобия.
