dcsimg

Małpy wąskonose ( Polish )

provided by wikipedia POL
Commons Multimedia w Wikimedia Commons

Małpy wąskonose (Catarrhini) – małpy właściwe charakteryzujące się wąskim nosem, w odróżnieniu od małp szerokonosych. Występują naturalnie na kontynentach określanych jako Stary Świat – w Europie, Azji i Afryce – i nazywane są wyższymi naczelnymi Starego Świata.

Linie ewolucyjne małp wąskonosych i szerokonosych oddzieliły się od siebie ok. 40 mln lat temu, a ok. 25 mln lat temu nastąpił podział wąskonosych na dwie grupy:

Małpy wąskonose charakteryzują się wąską przegrodą nosową i blisko siebie położonymi nozdrzami skierowanymi w dół. W uzębieniu występują 32 zęby – tylko dwa zęby przedtrzonowe w każdej połówce szczęki w porównaniu z trzema u małp szerokonosych. Pięciopalczaste kończyny z pierwszym palcem przeciwstawnym, palce zakończone płaskimi paznokciami. Ogon występujący u makakoształtnych nigdy nie jest chwytny, u człekokształtnych nie występuje.

Niektóre gatunki wykazują tendencje do poruszania się w postawie dwunożnej. Catarrhini prowadzą głównie dzienny tryb życia. Są wśród nich gatunki nadrzewne oraz naziemne. Żyją w grupach rodzinnych lub w stadach o skomplikowanej strukturze społecznej.

Bibliografia

  1. Kazimierz Kowalski: Ssaki, zarys teriologii. Warszawa: PWN, 1971.
  2. Wilson Don E. & Reeder DeeAnn M. (red.): Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3.) (ang.). Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 18 maja 2008].
p d e
Systematyka naczelnych (Primates) Królestwo: zwierzęta • Typ: strunowce • Podtyp: kręgowce • Gromada: ssaki • Rząd: naczelnelemurowe
palczakokształtne (Chiromyiformes): palczakowate (Daubentoniidae)
lemurokształtne (Lemuriformes): lemurkowate (Cheirogaleidae) • lemurowate (Lemuridae) • lepilemurowate (Lepilemuridae) • indrisowate (Indridae)
lorisokształtne (Lorisoformes): lorisowate (Lorisidae) • galagowate (Galagidae)
wyższe naczelne
wyrakokształtne (Tarsiiformes): wyrakowate (Tarsiidae)
małpy szerokonose (Platyrrhini): pazurkowcowate (Callithrichidae) • płaksowate (Cebidae) • ponocnicowate (Aotidae) • sakowate (Pitheciidae) • czepiakowate (Atelidae)
małpy wąskonose (Catarrhini):
koczkodanowce (Cercopithecoidea): †Victoriapithecidaekoczkodanowate (Cercopithecidae)
człekokształtne (Hominoidea): gibonowate (Hylobatidae) • człowiekowate (Hominidae)
Układ filogenetyczny na podstawie R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, D.E. Wilson: Handbook of the Mammals of the World. Cz. 3: Primates. Barcelona: Lynx Edicions, 2013. ISBN 978-84-96553-89-7. (ang.)
license
cc-by-sa-3.0
copyright
Autorzy i redaktorzy Wikipedii
original
visit source
partner site
wikipedia POL

Małpy wąskonose: Brief Summary ( Polish )

provided by wikipedia POL

Małpy wąskonose (Catarrhini) – małpy właściwe charakteryzujące się wąskim nosem, w odróżnieniu od małp szerokonosych. Występują naturalnie na kontynentach określanych jako Stary Świat – w Europie, Azji i Afryce – i nazywane są wyższymi naczelnymi Starego Świata.

Linie ewolucyjne małp wąskonosych i szerokonosych oddzieliły się od siebie ok. 40 mln lat temu, a ok. 25 mln lat temu nastąpił podział wąskonosych na dwie grupy:

makakokształtne małpy Starego Świata nazywane małpami zwierzokształtnymi (Cercopithecoidea) małpy wąskonose człekokształtne (obejmujące m.in. ludzi) – takson określany w zoologii jako małpy człekokształtne (Hominoidea)

Małpy wąskonose charakteryzują się wąską przegrodą nosową i blisko siebie położonymi nozdrzami skierowanymi w dół. W uzębieniu występują 32 zęby – tylko dwa zęby przedtrzonowe w każdej połówce szczęki w porównaniu z trzema u małp szerokonosych. Pięciopalczaste kończyny z pierwszym palcem przeciwstawnym, palce zakończone płaskimi paznokciami. Ogon występujący u makakoształtnych nigdy nie jest chwytny, u człekokształtnych nie występuje.

Niektóre gatunki wykazują tendencje do poruszania się w postawie dwunożnej. Catarrhini prowadzą głównie dzienny tryb życia. Są wśród nich gatunki nadrzewne oraz naziemne. Żyją w grupach rodzinnych lub w stadach o skomplikowanej strukturze społecznej.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Autorzy i redaktorzy Wikipedii
original
visit source
partner site
wikipedia POL