dcsimg
Image of Gentianella campestris subsp. baltica (Murb.) Tutin
Creatures » » Plants » » Dicotyledons » » Gentian Family »

Field Gentian

Gentianella campestris (L.) Börner

Crwynllys y maes ( Welsh )

provided by wikipedia CY

Planhigyn blodeuol collddail yw Crwynllys y maes sy'n enw gwrywaidd. Mae'n perthyn i'r teulu Gentianaceae. Yr enw gwyddonol (Lladin) yw Gentianella campestris a'r enw Saesneg yw Field gentian.[1] Ceir enwau Cymraeg eraill ar y planhigyn hwn gan gynnwys Crwynllys y Maes.

Cafodd y planhigyn hwn ei enwi ar ôl Gentius, Brenin Illyria. Mae'r blodau'n actinomorffig a deuryw, ac mae'r brigerau'n sownd yn nhu fewn i'r petalau. Mae'r dail gyferbyn a'i gilydd.

Gweler hefyd

Cyfeiriadau

  1. Gerddi Kew; adalwyd 21 Ionawr 2015
Comin Wikimedia
Mae gan Gomin Wikimedia
gyfryngau sy'n berthnasol i:
license
cc-by-sa-3.0
copyright
Awduron a golygyddion Wikipedia
original
visit source
partner site
wikipedia CY

Crwynllys y maes: Brief Summary ( Welsh )

provided by wikipedia CY

Planhigyn blodeuol collddail yw Crwynllys y maes sy'n enw gwrywaidd. Mae'n perthyn i'r teulu Gentianaceae. Yr enw gwyddonol (Lladin) yw Gentianella campestris a'r enw Saesneg yw Field gentian. Ceir enwau Cymraeg eraill ar y planhigyn hwn gan gynnwys Crwynllys y Maes.

Cafodd y planhigyn hwn ei enwi ar ôl Gentius, Brenin Illyria. Mae'r blodau'n actinomorffig a deuryw, ac mae'r brigerau'n sownd yn nhu fewn i'r petalau. Mae'r dail gyferbyn a'i gilydd.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Awduron a golygyddion Wikipedia
original
visit source
partner site
wikipedia CY

Bredbægret ensian ( Danish )

provided by wikipedia DA

Bredbægret ensian (Gentianella campestris) er en én- eller toårig, 5-30 centimeter høj plante i ensian-familien. Kronen er blåviolet og 15-25 millimeter lang. Bægeret består af to smalle og to ægformede flige. Blomsten er som regel 4-tallig. Arten bredbægret ensian er udbredt i Nord- og Mellemeuropa, sydpå kun i bjergegne.

To underarter i Danmark

Der findes to underarter i Danmark:

  • Gentianella campestris campestris
  • Gentianella campestris baltica

Nominatformen (subsp. campestris) er rigt grenet fra grunden med spatelformede nedre stængelblade og et kronrør, der er næsten dobbelt så langt som bægeret.

Underarten baltisk ensian (subsp. baltica) er normalt ugrenet med æg-lancetformede nedre stængelblade, der er tydeligt spidse og et kronrør af længde med bægeret.

I Danmark er bredbægret ensian sjælden. Nominatformen campestris findes på lyngbakker, i hedemoser og på overdrev på nogle få lokaliteter i Jylland, mens Baltisk Ensian findes over hele landet på strandenge, overdrev og lyngheder. Den blomstrer i juli til oktober.[1]

Kilder og eksterne henvisninger

  1. ^ Signe Frederiksen et al., Dansk flora, 2. udgave, Gyldendal 2012. ISBN 8702112191.


license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia-forfattere og redaktører
original
visit source
partner site
wikipedia DA

Bredbægret ensian: Brief Summary ( Danish )

provided by wikipedia DA

Bredbægret ensian (Gentianella campestris) er en én- eller toårig, 5-30 centimeter høj plante i ensian-familien. Kronen er blåviolet og 15-25 millimeter lang. Bægeret består af to smalle og to ægformede flige. Blomsten er som regel 4-tallig. Arten bredbægret ensian er udbredt i Nord- og Mellemeuropa, sydpå kun i bjergegne.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia-forfattere og redaktører
original
visit source
partner site
wikipedia DA

Feld-Kranzenzian ( German )

provided by wikipedia DE

Der Feld-Kranzenzian (Gentianella campestris),[1] auch Feld-Fransenenzian oder einfach Feld-Enzian genannt, ist eine Pflanzenart aus der Gattung der Kranzenziane (Gentianella) innerhalb der Familie der Enziangewächse (Gentianaceae).

Beschreibung

 src=
Illustration aus Flora Batava, Band 14
 src=
Vierzählige Blüte im Detail
 src=
Weißblühende Form
 src=
Herbarbeleg

Vegetative Merkmale

Der Feld-Kranzenzian wächst je nach Unterart als ein- oder zweijährige[2] krautige Pflanze, die Wuchshöhen von meist 10 bis 20[1] (5 bis 30) Zentimetern erreicht. Er besitzt meist im oberen Bereich verzweigte Stängel.

Die kahlen Blattspreiten sind 1 bis 3,5 Zentimeter breit. Die Stängelblätter sind zungenförmig bis eilanzettlich mit stumpfem bis etwas spitzem oberem Ende.[2] Die Form der Grundblätter ist bei den Unterarten unterschiedlich (siehe unten bei den Unterarten).[2]

Generative Merkmale

Die Blütezeit reicht je nach Standort von Mai bis Oktober.[3] Die Blüten stehen in einem traubigen oder fast doldentraubigen Blütenstand zusammen.[2]

Die Blüten sind meist vierzählig mit doppelter Blütenhülle. Der Kelch setzt sich aus zwei größeren sowie breiteren und zwei kleineren Kelchblättern zusammen. Die Kelchzähne sind am breitesten unterhalb ihrer Mitte und ihr flacher Rand ist papillös oder bewimpert. Die 1 bis 3 Zentimeter lange Kronröhre ist etwa doppelt so lang wie der Kelch.[2] Die lilafarbene bis bläulich-violette oder weiße Blütenkrone besitzt einen Durchmesser von 12 bis 15, selten bis 30 Millimeter Durchmesser.[2] Die vier Kronzipfel sind 6 bis 10 Millimeter lang.[4] Typisch für die Gattung Gentianella ist der bärtige Kronschlund (er ist fransenartig, daher der ehemalige Trivialname „Fransenenzian“), bei dieser Art ist dieser Bart am Schlundeingang relativ lang.[4]

Die Kapselfrucht ist sitzend oder gestielt.[2]

Chromosomensatz

Die Chromosomengrundzahl beträgt x = 9; es liegt bei beiden Unterarten Tetraploidie mit einer Chromosomenzahl von 2n = 36 vor.[5][6][3]

Ähnliche Arten

Der Feld-Kranzenzian ähnelt dem Deutschen Fransenenzian, der jedoch fünfzählige Blüten besitzt.

Ökologie

Die Bestäubung erfolgt durch Falter und Hummeln, aber such Selbstbestäubung findet statt. Die Belohnung ist Nektar. Selbstbefruchtung führt erfolgreich zum Samenansatz, also ist der Feld-Kranzenzian selbstkompatibel.[3]

Die Ausbreitung der leichten Samen erfolgt durch den Wind.[1]

Vorkommen

Der Feld-Kranzenzian ist in Mitteleuropa und auch in Nordeuropa verbreitet, beispielsweise auf Island. In Mitteleuropa kommt er im Tiefland nordöstlich der Elbe vereinzelt vor, desgleichen in den Mittelgebirgen mit kalkarmem Gestein und im Schwäbischen Jura; im Alpenvorland, im Schweizer Jura. Im Schweizer Mittelland, in den Zentralalpen und auf den entkalkten Böden der Kalkalpen ist er selten zu finden. In Österreich ist der Feld-Kranzenzian in der Steiermark, Tirol sowie Vorarlberg verbreitet und tritt gebietsweise recht häufig auf.

Er kommt in Höhenlagen ab 600 Metern vor und steigt in den Alpen bis etwa 2700 Meter auf. Der Feld-Enzian gedeiht am besten auf kalkarmen oder kalkfreien, lockeren Lehmböden. Er besiedelt Magerrasen, magere Weiden, Waldlichtungen und Wegränder.[7] Er ist in Mitteleuropa eine Charakterart der Ordnung Nardetalia und kommt besonders in Gesellschaften des Verbands Violion vor.[5]

Systematik

Die Erstveröffentlichung erfolgte 1753 unter dem Namen (Basionym) Gentiana campestris durch Carl von Linné. Die Neukombination zu Gentianella campestris (L.) Börner wurde 1912 durch Carl Julius Bernhard Börner veröffentlicht.[8] Das Artepitheton campestris bedeutet „auf Feldern wachsend“[9] oder „auf trockenen Grasland wachsend“. Ein weiteres Synonym für Gentianella campestris (L.) Börner ist Gentiana insubrica Kunz.[8]

Bei manchen Autoren gibt es von Gentianella campestris zwei Unterarten:[8]

  • Gentianella campestris (L.) Börner subsp. campestris (Syn.: Gentiana campestris var. suecica Froel., Gentiana campestris subsp. islandica (Murb.) Vollm., Gentiana campestris subsp. suecica (Froel.) Murb., Gentiana islandica (Murb.) Dörfl., Gentiana islandica (Murb.) Wettst., Gentianella campestris subsp. islandica (Murb.) Löve & Löve, Gentiana campestris var. suecica Froel.)[8]: Sie ist zweijährig. Die Grundblätter sind spatelförmig.[2] Sie wurde 1996 in der Roten Liste der gefährdeten Pflanzenarten Deutschlands in Kategorie 3 = „gefährdet“ eingeordnet. Sie ist nach Bundesartenschutzverordnung „nicht besonders geschützt“.[1] Sie kommt in Gesellschaften des Verbands Nardion, Polygono-Trisetion oder der Ordnung Seslerietalia vor.[5] In den Allgäuer Alpen steigt sie in Bayern am Gipfelndes Linkerkopfs bis zu einer Höhenlage von 2455 Metern auf.[10]
  • Baltischer Fransenenzian (Gentianella campestris subsp. baltica (Murb.) Á.Löve & D.Löve, Syn.: Gentiana baltica Murb., Gentianella baltica (Murb.) Börner, Gentiana campestris subsp. baltica (Murb.) Vollm., Gentianella campestris subsp. baltica (Murb.) N.M.Pritch., Gentianella campestris subsp. baltica (Murb.) Tutin): Sie kommt in Nord-, Mittel- und Osteuropa vor.[8]: Sie ist einjährig. Zur Blütezeit noch oft noch die Keimblätter vorhanden. Die Grundblätter sind eiförmig oder lanzettlich.[2] Sie wurde 1996 in der Roten Liste der gefährdeten Pflanzenarten Deutschlands in Kategorie 2 = „stark gefährdet“ eingeordnet. Sie ist nach Bundesartenschutzverordnung „nicht besonders geschützt“.[1]

Literatur

  • Xaver Finkenzeller, Jürke Grau: Alpenblumen. Erkennen und bestimmen (= Steinbachs Naturführer). Mosaik, München 2002, ISBN 3-576-11482-3.
  • Wolfgang Adler, Karl Oswald, Raimund Fischer: Exkursionsflora von Österreich. Hrsg.: Manfred A. Fischer. Eugen Ulmer, Stuttgart/Wien 1994, ISBN 3-8001-3461-6.
  • Dietmar Aichele, Heinz-Werner Schwegler: Die Blütenpflanzen Mitteleuropas. 2. Auflage. Band 3: Nachtkerzengewächse bis Rötegewächse. Franckh-Kosmos, Stuttgart 2000, ISBN 3-440-08048-X.
  • Thomas Gaskell Tutin: Gentianella. In: T. G. Tutin, V. H. Heywood, N. A. Burges, D. M. Moore, D. H. Valentine, S. M. Walters, D. A. Webb (Hrsg.): Flora Europaea. Volume 3: Diapensiaceae to Myoporaceae. Cambridge University Press, Cambridge 1972, ISBN 0-521-08489-X, S. 64–65 (englisch, eingeschränkte Vorschau in der Google-Buchsuche).

Einzelnachweise

  1. a b c d e Gentianella campestris (L.) Börner s. str., Feld-Kranzenzian. FloraWeb.de
  2. a b c d e f g h i Thomas Gaskell Tutin: Gentianella. In: T. G. Tutin, V. H. Heywood, N. A. Burges, D. M. Moore, D. H. Valentine, S. M. Walters, D. A. Webb (Hrsg.): Flora Europaea. Volume 3: Diapensiaceae to Myoporaceae. Cambridge University Press, Cambridge 1972, ISBN 0-521-08489-X, S. 64–65 (englisch, eingeschränkte Vorschau in der Google-Buchsuche).
  3. a b c Feld-Kranzenzian. In: BiolFlor, der Datenbank biologisch-ökologischer Merkmale der Flora von Deutschland.
  4. a b Gentiana campestris L. s. str. In: Info Flora, dem nationalen Daten- und Informationszentrum der Schweizer Flora. Abgerufen am 22. August 2017.
  5. a b c Erich Oberdorfer: Pflanzensoziologische Exkursionsflora für Deutschland und angrenzende Gebiete. Unter Mitarbeit von Angelika Schwabe und Theo Müller. 8., stark überarbeitete und ergänzte Auflage. Eugen Ulmer, Stuttgart (Hohenheim) 2001, ISBN 3-8001-3131-5, S. 758.
  6. Gentianella campestris bei Tropicos.org. In: IPCN Chromosome Reports. Missouri Botanical Garden, St. Louis.
  7. Dietmar Aichele, Heinz-Werner Schwegler: Die Blütenpflanzen Mitteleuropas. 2. Auflage. Band 3: Nachtkerzengewächse bis Rötegewächse. Franckh-Kosmos, Stuttgart 2000, ISBN 3-440-08048-X.
  8. a b c d e Karol Marhold: Gentianaceae.: Datenblatt Gentianella campestris. In: Euro+Med Plantbase – the information resource for Euro-Mediterranean plant diversity. Berlin 2011.
  9. Günther Blaich: Datenblatt mit Fotos.
  10. Erhard Dörr, Wolfgang Lippert: Flora des Allgäus und seiner Umgebung. Band 2, IHW, Eching 2004, ISBN 3-930167-61-1, S. 348.
license
cc-by-sa-3.0
copyright
Autoren und Herausgeber von Wikipedia
original
visit source
partner site
wikipedia DE

Feld-Kranzenzian: Brief Summary ( German )

provided by wikipedia DE

Der Feld-Kranzenzian (Gentianella campestris), auch Feld-Fransenenzian oder einfach Feld-Enzian genannt, ist eine Pflanzenart aus der Gattung der Kranzenziane (Gentianella) innerhalb der Familie der Enziangewächse (Gentianaceae).

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Autoren und Herausgeber von Wikipedia
original
visit source
partner site
wikipedia DE

Íslendskt loppugras ( Faroese )

provided by wikipedia emerging languages
 src=
Íslendskt loppugras

Íslendskt loppugras (frøðiheiti Gentianella campestris) er tveyáraplanta og veksur í turrlendi. Blómar í juli til august. Veksur á ryggjum bæði í bø og haga. Øll plantan er blágrá á liti. Leggurin er steyrrættur við upprættum greinum, 4-strentum. Blómurnar frá blaðgripunum ella á leggendunum. Krúnan blá, 4-flipput við trevsutari hjákrúnu. Bikarbløðini eru 4 í tali, harav 2 stór og breiðvaksin, 2 smá og mjá.

Íslendskt loppugras verður 5-20 cm. Leggurin greindur ella ógreindur; greinarnar upprættar. Bløðini 1,5-3 cm long, snøgg; mjátt eggvaksin leggbløð, stovnbløðini ofta meira spakavaksin. Blómurnar einstakar ella í skúvi. Krúnan við trevsum uttast í krúnupípuni, reyðblá, sjáldan hvít. Veksur á turrlendi, oftast niðan fyri 300 m.

Sí eisini

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia authors and editors

Íslendskt loppugras: Brief Summary ( Faroese )

provided by wikipedia emerging languages
 src= Íslendskt loppugras

Íslendskt loppugras (frøðiheiti Gentianella campestris) er tveyáraplanta og veksur í turrlendi. Blómar í juli til august. Veksur á ryggjum bæði í bø og haga. Øll plantan er blágrá á liti. Leggurin er steyrrættur við upprættum greinum, 4-strentum. Blómurnar frá blaðgripunum ella á leggendunum. Krúnan blá, 4-flipput við trevsutari hjákrúnu. Bikarbløðini eru 4 í tali, harav 2 stór og breiðvaksin, 2 smá og mjá.

Íslendskt loppugras verður 5-20 cm. Leggurin greindur ella ógreindur; greinarnar upprættar. Bløðini 1,5-3 cm long, snøgg; mjátt eggvaksin leggbløð, stovnbløðini ofta meira spakavaksin. Blómurnar einstakar ella í skúvi. Krúnan við trevsum uttast í krúnupípuni, reyðblá, sjáldan hvít. Veksur á turrlendi, oftast niðan fyri 300 m.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia authors and editors

Gentianella campestris

provided by wikipedia EN

Gentianella campestris, common name field gentian,[2] is a small herbaceous biennial flowering plant in the Gentianaceae (gentian family) native to Europe. Its bluish-purple flowers contain four petals.

Description

Close-up on flowers

Gentianella campestris is a biennial plant of small size, reaching on average 3–30 centimetres (1.2–11.8 in) in height.[3] It has erect stems, simple or branched at the base and the leaves are opposite, ovate-lanceolate and unstalked. The flowers are 15–30 millimetres (0.59–1.18 in) in size.[3] Their color is usually bluish-purple, but may be white, pink or lilac, with petals and sepals fused (gamopetalous and gamosepalous). There are four petals, ciliate at the base. There are also four sepals, which differ in size (two are wide and two narrow). The flowering period extends from June to October.[3] The fruit is a capsule.

Distribution

Field gentian is widespread in northern, central and southern Europe[2] and its distribution range includes the European Alps and the Jura.[3]

Gallery

Habitat

This plant prefers moderately moist to rather dry substrates and neutral or acid soils of alpine meadows, lawns, pastures, forest clearings and roadsides, at an altitude of 1,000–2,300 metres (3,300–7,500 ft) above sea level.[3] On the Isle of Man the species is found, and flourishes at sea level on the Ayres National Nature Reserve.[4]

Subspecies

  • Gentianella campestris subsp. baltica (Murb.) Á. Löve & D. Löve
  • Gentianella campestris subsp. campestris
  • Gentianella campestris subsp. suecica (Froel.) Tzvelev [5]

References

  1. ^ Habitas
  2. ^ a b "Gentianella campestris". Germplasm Resources Information Network (GRIN). Agricultural Research Service (ARS), United States Department of Agriculture (USDA). Retrieved 21 January 2018.
  3. ^ a b c d e Pignatti S. - Flora d'Italia – Edagricole – 1982. Vol. II, pag. 343
  4. ^ "Threatened plant thrives at the Ayres".
  5. ^ Biolib

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia authors and editors
original
visit source
partner site
wikipedia EN

Gentianella campestris: Brief Summary

provided by wikipedia EN

Gentianella campestris, common name field gentian, is a small herbaceous biennial flowering plant in the Gentianaceae (gentian family) native to Europe. Its bluish-purple flowers contain four petals.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia authors and editors
original
visit source
partner site
wikipedia EN

Montar-kampa genciano ( Esperanto )

provided by wikipedia EO
kampa genciano Feld-Kranzenzian
kampa genciano (Gentianella campestris) taksonomio klaso: dukotiledonaj
(Rosopsida) subklaso: Astersimilaj (Asteridae) ordo: Gencianaloj (Gentianales) familio: Gencianacoj (Gentianaceae) genro: Genciano (Gentianella) specio: Kampa genciano (G. campestris)

La (montar-)kampa genciano (Gentianella campestris), estas plantospecio, apartenante al gencianacoj (Gentianaceae).

Priskribo

La kampa genciano floras ekde junio ĝis oktobro kaj altas 5 – 30 cm. Ĝi havas ofte disbranĉiĝantan tigon. La floroj estas violkoloraj kaj ofte 4-nombraj kaj grandaj ĉ. 15–25 mm. La korolo konsistas el du pli grandaj kaj du pli malgrandaj kolorfolioj.

Tiu ĉi specio similas al la germana genciano, dkiu do havas 5-nombrajn florojn.

Vivloko

La planto preferas la malriĉajn kampojn, enarbaran herbejon kaj vojrandojn en alto de 600 ĝis 2700 m. La disvastiĝa areo etendiĝas de la Alpoj kaj Jura kaj parte ĝis Nord-Eŭropo.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Vikipedio aŭtoroj kaj redaktantoj
original
visit source
partner site
wikipedia EO

Montar-kampa genciano: Brief Summary ( Esperanto )

provided by wikipedia EO

La (montar-)kampa genciano (Gentianella campestris), estas plantospecio, apartenante al gencianacoj (Gentianaceae).

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Vikipedio aŭtoroj kaj redaktantoj
original
visit source
partner site
wikipedia EO

Ketokatkero ( Finnish )

provided by wikipedia FI

Ketokatkero (Gentianella campestris) on Euroopassa tavattava, suuresti harvinaistunut niittyjen katkerokasvi. Suomessa laji on erittäin harvinainen ja se on luonnonsuojeluasetuksessa määritelty uhanalaiseksi, erityisesti suojeltavaksi lajiksi.[1]

Ulkonäkö ja koko

 src=
Ketokatkeron kukka.

Kaksivuotinen ketokatkero kasvaa 10–30 cm korkeaksi. Varsi on pystyhaarainen ja sen tyvellä on kuihtunut tai tuore lehtiruusuke. Aluslehdet ovat tylppiä, ylemmät lehdet tavallisesti suippoja. Kukka on sinivioletti. Kukan verhiö on syvään neliliuskainen, ja liuskat ovat pareittain hyvin erikokoisia ja osaksi toisiaan peittäviä. Teriö on väljänieluinen ja sen suu on ripsiliuskainen.[2]

Suomessa ketokatkerosta tavataan kahta eri kausimuunnosta, syysketokatkeroa (var. campestris) ja kesäketokatkeroa (var. suecica). Toisinaan muunnokset luokitellaan myös omiksi alalajeikseen. Muunnokset poikkeavat toisistaan varren nivelvälien, lehtien ja kukinta-ajan perusteella. Syysketokatkerolla varren nivelvälejä on 4–7 ja välit ovat hieman varsilehtiä pidempiä. Keskimmäiset varsilehdet ovat suikeita tai puikeita sekä suippoja. Muunnos kukkii elo-syyskuussa. Kesäketokatkerolla nivelvälejä on 3–5 ja välit ovat huomattavasti varsilehtiä pitempiä. Keskimmäiset varsilehdet ovat kapean vastapuikeita, tylppiä ja kielimäisiä. Muunnos kukkii kesä-heinäkuussa.[2] Kesäkatkeron arvellaan syntyneen sopeutumana kasvupaikkojen niittämiseen.[3]

Ketokatkerosta tunnetaan vielä kolmaskin muunnos, vuoriketokatkero (var. islandica). Nivelvälejä tällä muunnoksella on 6–9 ja ne ovat hyvin lyhyet. Kukat ovat useimmiten valkoiset.[4]

Muista Suomessa tavattavista ketokatkerolajeista ketokatkero erottuu parhaiten kukkansa perusteella. Ketokatkeron teriö on neljäliuskainen, kun muilla lajeilla teriö on useimmiten viisiliuskainen. Ketokatkero saattaa risteytyä sitä läheisesti muistuttavan horkkakatkeron (G. amarella) kanssa.[5]

Levinneisyys

Ketokatkeroa kasvaa kaikissa Pohjoismaissa, Isossa-Britanniassa ja Irlannissa, Ranskassa, Italiassa, Saksassa sekä Alppien alueella.[5] Suomessa ketokatkeron vanha levinneisyysalue painottui KotkaKokkola-linjan eteläpuolelle. Pohjoisimmat havainnot lajista ovat Tornion seudulta. Laji on kuitenkin suuresti harvinaistunut koko maassa ja kasvupaikkoja on nykyään vain siellä täältä entisellä levinnäisyysalueella. Muunnoksien levinneisyys on Suomessa huonosti tunnettu, mutta syysketokatkero näyttäisi olevan vallitseva Manner-Suomessa ja kesäketokatkero Ahvenanmaalla.[3]

Elinympäristö

Ketokatkero kasvaa kedoilla, laitumilla ja rantaniityillä. Kasvupaikat ovat lähes poikkeuksetta karjan laiduntamia alueita. Perinteisen laidunnuksen loppumista seuraava kasvupaikkojen umpeenkasvu on hävittänyt tehokkaasti aikaisemmin menestyneitä ketokatkeropopulaatioita.[2][3]

Käyttö

Ketokatkeron ollessa aikaisemmin yleinen sitä on ainakin Ruotsissa käytetty humalan sijasta oluenpanossa sekä myös rohtona. Kasvista saatua uutetta nautittiin vilustumista vastaan.[5]

Lähteet

  • Retkeilykasvio. Toim. Hämet-Ahti, Leena & Suominen, Juha & Ulvinen, Tauno & Uotila, Pertti. Luonnontieteellinen keskusmuseo, Kasvimuseo, Helsinki 1998.
  • Ryttäri, Terhi: Ketokatkero. Teoksessa Uhanalaiset kasvimme. Toim. Terhi Ryttäri ja Taina Kettunen. Suomen ympäristökeskus, Helsinki 1997, s. 160–161.
  • Suuri Pohjolan kasvio. Toim. Mossberg, Bo & Stenberg, Lennart. Kustannusosakeyhtiö Tammi, Helsinki 2005 (2003).

Viitteet

  1. Uhanalaiset putkilokasvit luonnonsuojeluasetuksessa Ympäristö.
  2. a b c Retkeilykasvio 1998, s. 336–337.
  3. a b c Ryttäri 1997, s. 160.
  4. Suuri Pohjolan kasvio 2005, s. 472.
  5. a b c Anderberg, Arne: Den virtuella floran: Fältgentiana Naturhistoriska riksmuseet. Viitattu 12.1.2010. (ruotsiksi)

Aiheesta muualla

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedian tekijät ja toimittajat
original
visit source
partner site
wikipedia FI

Ketokatkero: Brief Summary ( Finnish )

provided by wikipedia FI

Ketokatkero (Gentianella campestris) on Euroopassa tavattava, suuresti harvinaistunut niittyjen katkerokasvi. Suomessa laji on erittäin harvinainen ja se on luonnonsuojeluasetuksessa määritelty uhanalaiseksi, erityisesti suojeltavaksi lajiksi.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedian tekijät ja toimittajat
original
visit source
partner site
wikipedia FI

Gentiane des champs ( French )

provided by wikipedia FR

Gentianella campestris

La Gentiane des champs (Gentianella campestris), Gentiane champêtre, également appelée Gentianelle des champs, est une plante herbacée bisannuelle de la famille des Gentianacées.

Description

C'est une plante basse mais au port érigé (3 à 30 cm de haut), aux tiges simples ou ramifiées, aux feuilles ovales lancéolées, petites et flétries à la base au moment de la floraison. Les fleurs sont lilas ou roses ou blanches. La corolle en entonnoir, à 4 lobes ciliés à leur base (photo), est entourée par un calice à 4 sépales (2 extérieurs larges recouvrant en partie les 2 intérieurs, plus étroits).

Habitat

Gentianella campestris est une plante des prés, des pelouses de diverses altitudes, des alpages, sur substrat acide ou neutre. En montagne, on la rencontre rarement en dessous de 1 000 m et jusqu'à 2 700 m.

Statut

En France, c'est une espèce protégée en Bretagne et en région Basse-Normandie (Article 1).

Galerie

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Auteurs et éditeurs de Wikipedia
original
visit source
partner site
wikipedia FR

Gentiane des champs: Brief Summary ( French )

provided by wikipedia FR

Gentianella campestris

La Gentiane des champs (Gentianella campestris), Gentiane champêtre, également appelée Gentianelle des champs, est une plante herbacée bisannuelle de la famille des Gentianacées.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Auteurs et éditeurs de Wikipedia
original
visit source
partner site
wikipedia FR

Lus an chrúbáin ( Irish )

provided by wikipedia GA

Is planda luibheach débhliantúil é lus an chrúbáin (Gentianella campestris).

 src=
Is síol é an t-alt seo. Cuir leis, chun cuidiú leis an Vicipéid.
Má tá alt níos forbartha le fáil i dteanga eile, is féidir leat aistriúchán Gaeilge a dhéanamh.


license
cc-by-sa-3.0
copyright
Údair agus eagarthóirí Vicipéid
original
visit source
partner site
wikipedia GA

Pólny hórkowc ( Upper Sorbian )

provided by wikipedia HSB

Pólny hórkowc (Gentianella campestris) je rostlina ze swójby hórkowcowych rostlinow (Gentianaceae).

Wopis

Pólny hórkowc docpěwa wysokosć wot 5 hač do 30 cm. Rostlina je ze spódku rozhałuzowana.

Łopjena su łopatkojte.

Kćěje wot junija hač do septembra. Króna je wioletna, rědko běła, w póžěrku brodata a ma jenož štyri kónčki. Keluškowe łopješka su štyri, při čimž njejsu kónčki samsne: zwonkownej stej šěroko-lencetojtej a znutřkownej stej wusko-lancetojtej.

Stejnišćo

Rosće na silikatowych suchich trawnikach a na pućnych mjezach.

Rozšěrjenje

Rostlina je w Skandinawiskej, srjedźoeuropskich srěnich horinach, we wuchodnych Alpach, w Pyrenejach a Abruzzach rozšěrjena.

Wužiwanje

Poddružina

Nóžki

  1. Informacije a wědomostne mjeno (němsce)

Žórła

  • Schauer - Caspari: Pflanzenführer für unterwegs, ISBN 978-3-8354-0354-3, 2. nakład, 2008, strona 272 (němsce)
  • Spohn, Aichele, Golte-Bechtle, Spohn: Was blüht denn da? Kosmos Naturführer (2008), ISBN 978-3-440-11379-0, strona 52, jako podobna družina Feld-Fransenenzian (Gentianella campestris) pod hesłom Deutscher Fransenenzian, Deutscher Enzian (Gentianella germanica) (němsce)
  • Brankačk, Jurij: Wobrazowy słownik hornjoserbskich rostlinskich mjenow na CD ROM. Rěčny centrum WITAJ, wudaće za serbske šule. Budyšin 2005.
  • Kubát, K. (Hlavní editor): Klíč ke květeně České republiky. Academia, Praha (2002)
  • Lajnert, Jan: Rostlinske mjena. Serbske. Němske. Łaćanske. Rjadowane po přirodnym systemje. Volk und Wissen Volkseigener Verlag Berlin (1954)
  • Rězak, Filip: Němsko-serbski wšowědny słownik hornjołužiskeje rěče. Donnerhak, Budyšin (1920)
license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia authors and editors
original
visit source
partner site
wikipedia HSB

Pólny hórkowc: Brief Summary ( Upper Sorbian )

provided by wikipedia HSB

Pólny hórkowc (Gentianella campestris) je rostlina ze swójby hórkowcowych rostlinow (Gentianaceae).

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia authors and editors
original
visit source
partner site
wikipedia HSB

Gentianella campestris ( Italian )

provided by wikipedia IT

La Genzianella campestre (Gentianella campestris L. Borrer) è una pianta erbacea, angiosperma, dicotiledone appartenente alla famiglia della Gentianaceae. Colonizza terreni acidi o neutri in pascoli e alpeggi ed è presente sulle Alpi da 1000 m fino a 2700 m di quota.

Descrizione

È una pianta di piccole dimensioni, a portamento eretto con fusto semplice o ramificato alla base. Le foglie sono di forma ovata-lanceolata. I fiori gamopetali e gamosepali, sono bianchi, rosa o lilla. I petali sono 4, ciliati alla base; i sepali anch'essi 4 sono differenti nella dimensione (di norma 2 larghi e 2 stretti).

Protezione

Questa specie, in Piemonte, è protetta nella provincia di Alessandria.[1]

Note

 title=
license
cc-by-sa-3.0
copyright
Autori e redattori di Wikipedia
original
visit source
partner site
wikipedia IT

Gentianella campestris: Brief Summary ( Italian )

provided by wikipedia IT

La Genzianella campestre (Gentianella campestris L. Borrer) è una pianta erbacea, angiosperma, dicotiledone appartenente alla famiglia della Gentianaceae. Colonizza terreni acidi o neutri in pascoli e alpeggi ed è presente sulle Alpi da 1000 m fino a 2700 m di quota.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Autori e redattori di Wikipedia
original
visit source
partner site
wikipedia IT

Veldgentiaan ( Dutch; Flemish )

provided by wikipedia NL

De veldgentiaan (Gentianella campestris, synoniem: Gentiana campestris) is een eenjarige overwinterende plant, die behoort tot de gentiaanfamilie (Gentianaceae). De plant komt voor op matig vochtige tot vrij droge, kalrijke grond in grasland en duinvalleien. De soort staat op de Nederlandse Rode lijst van planten als zeer zeldzaam en zeer sterk afgenomen. In Nederland is de plant vanaf 1 januari 2017 niet meer wettelijk beschermd.

De plant wordt 3-30 cm hoog en heeft een gegroefde of gevleugelde stengel. De wortel- en onderste stengelbladeren zijn omgekeerd eirond tot spatelvormig of eirond tot langwerpig. De bovenste bladeren zijn lancetvormig en hebben een brede voet.

Veldgentiaan bloeit van augustus tot de herfst met meestal violette, 2-2,5 cm grote bloemen, soms komen ook witte of geelachtig witte bloemen voor. De kelk en bloemkroon zijn meestal viertallig. De twee buitenste kelkslippen zijn veel breder dan de twee binnenste en de keel van de bloemkroon is van binnen gebaard. Door deze twee eigenschappen onderscheidt de veldgentiaan zich hiermee van de andere soorten.

De vrucht is een doosvrucht.

Plantengemeenschap

De veldgentiaan is een kensoort voor het associatie van maanvaren en vleugeltjesbloem (Botrychio-Polygaletum).

Namen in andere talen

  • Duits: Feldenzian
  • Engels: Field Gentian, Felwort
  • Frans: Gentiane champétre

Externe link

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia-auteurs en -editors
original
visit source
partner site
wikipedia NL

Veldgentiaan: Brief Summary ( Dutch; Flemish )

provided by wikipedia NL

De veldgentiaan (Gentianella campestris, synoniem: Gentiana campestris) is een eenjarige overwinterende plant, die behoort tot de gentiaanfamilie (Gentianaceae). De plant komt voor op matig vochtige tot vrij droge, kalrijke grond in grasland en duinvalleien. De soort staat op de Nederlandse Rode lijst van planten als zeer zeldzaam en zeer sterk afgenomen. In Nederland is de plant vanaf 1 januari 2017 niet meer wettelijk beschermd.

De plant wordt 3-30 cm hoog en heeft een gegroefde of gevleugelde stengel. De wortel- en onderste stengelbladeren zijn omgekeerd eirond tot spatelvormig of eirond tot langwerpig. De bovenste bladeren zijn lancetvormig en hebben een brede voet.

Veldgentiaan bloeit van augustus tot de herfst met meestal violette, 2-2,5 cm grote bloemen, soms komen ook witte of geelachtig witte bloemen voor. De kelk en bloemkroon zijn meestal viertallig. De twee buitenste kelkslippen zijn veel breder dan de twee binnenste en de keel van de bloemkroon is van binnen gebaard. Door deze twee eigenschappen onderscheidt de veldgentiaan zich hiermee van de andere soorten.

De vrucht is een doosvrucht.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia-auteurs en -editors
original
visit source
partner site
wikipedia NL

Goryczuszka polna ( Polish )

provided by wikipedia POL
Commons Multimedia w Wikimedia Commons

Goryczuszka polna, goryczka polna (Gentianella campestris (L.) Börner) – gatunek rośliny z rodziny goryczkowatych.

Występowanie

Występuje w Europie. W Polsce jest rzadka, występuje tylko w Sudetach, na przyległym obszarze i na Dolnego Śląska i na Pomorzu Zachodnim. Przez nasz kraj przebiega północno-wschodnia granica jej zasięgu.

Morfologia

 src=
Kwiat
 src=
Roślina z białymi kwiatami
Pokrój
Roślina jednoroczna lub dwuletnia, wzniesiona, przeważnie u nasady rozgałęziona, wysokość 5–30 cm.
Łodyga
Wzniesiona, najczęściej od nasady rozgałęziona.
Liście
Łopatkowate, wydłużone lub owalne, ulistnienie nakrzyżległe. Liście odziomkowe na wierzchołkach tępe, liście łodygowe zaostrzone, wszystkie z 1–3 nerwami.
Kwiaty
Fioletowe, rzadziej białe, brodato owłosione, rurka korony o długości do 3 cm. Wyrastają pojedynczo na końcach pędów.
Owoc
Osadzona na krótkim trzonku lub siedząca i wystająca z kielicha torebka

Biologia i ekologia

Rośliny jednoroczna lub dwuletnia. W Polsce kwitnie od kwietnia do maja do października. Przedprątne kwiaty zapylane są przez motyle i błonkówki[1]. Rośnie na ubogich murawach, suchych łąkach i wrzosowiskach, trawiastych zboczach.

Zagrożenia i ochrona

W Polsce pod ścisłą ochroną gatunkową od 1946 roku[2][3]. Umieszczona na polskiej czerwonej liście w kategorii DD (stopień zagrożenia nie może być określony)[4].

Zastosowanie

W krajach północnej Europy używano korzenia tej rośliny jako namiastki chmielu w piwowarstwie.

Przypisy

  1. Józef Rostafiński, Olga Seidl: Przewodnik do oznaczania roślin. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1965, s. 162.
  2. Dz.U. z 2014 r. nr 0, poz. 1409 – Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin
  3. Dz.U. z 1946 r. nr 70, poz. 384 – Rozporządzenie Ministra Oświaty z dnia 29 sierpnia 1946 r. wydane w porozumieniu z Ministrem Rolnictwa i Reform Rolnych i z Ministrem Leśnictwa w sprawie wprowadzenia gatunkowej ochrony roślin
  4. Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.

Bibliografia

  1. Bertram Münker: Kwiaty polne i leśne. Warszawa: Świat Książki, 1998, s. 144-145. ISBN 83-7129-756-4.
  2. Halina Piękoś-Mirkowa, Zbigniew Mirek: Rośliny chronione. Warszawa: Multico Oficyna Wyd., 2006. ISBN 978-83-7073-444-2.
license
cc-by-sa-3.0
copyright
Autorzy i redaktorzy Wikipedii
original
visit source
partner site
wikipedia POL

Goryczuszka polna: Brief Summary ( Polish )

provided by wikipedia POL

Goryczuszka polna, goryczka polna (Gentianella campestris (L.) Börner) – gatunek rośliny z rodziny goryczkowatych.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Autorzy i redaktorzy Wikipedii
original
visit source
partner site
wikipedia POL

Fältgentiana ( Swedish )

provided by wikipedia SV

Fältgentiana (Gentianella campestris) är en växtart i familjen gentianaväxter.

Fältgentiana trivs på ogödslad ängsmark, som blir allt ovanligare i modernt jordbruk. Den är rödlistad i Artdatabanken.[1]

Referenser

  1. ^ ”Gentianella campestris subsp. campestris Fältgentiana”. Artdatabanken, SLU. https://artfakta.artdatabanken.se/taxon/221447. Läst 29 oktober 2017.

Externa länkar

Rödklöver.png Denna växtartikel saknar väsentlig information. Du kan hjälpa till genom att tillföra sådan.
license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia författare och redaktörer
original
visit source
partner site
wikipedia SV

Fältgentiana: Brief Summary ( Swedish )

provided by wikipedia SV

Fältgentiana (Gentianella campestris) är en växtart i familjen gentianaväxter.

Fältgentiana trivs på ogödslad ängsmark, som blir allt ovanligare i modernt jordbruk. Den är rödlistad i Artdatabanken.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia författare och redaktörer
original
visit source
partner site
wikipedia SV

Gentianella campestris ( Ukrainian )

provided by wikipedia UK

Опис

Дворічні, іноді однорічні трави заввишки 3–30 см. Стебла прямі, голі, в основі або в нижній частині гіллясті. Часто з минулого року розеткове листя залишається. Листки протилежні, овально-ланцетні, безчерешкові. Квіти 4-пелюсткові, переважно світло-фіолетові, 15–30 мм, іноді рожеві, білі або жовтувато-білі. Є також чотири чашолистки, які різняться за розміром (2 широкі й 2 вузькі). Плоди — коробочки з короткими черешками.

Запилюється метеликами і джмелями, але також наявне самозапилення.

Поширення

Європа (Естонія, Латвія, Литва, Росія, Австрія, Бельгія, Чехія, Німеччина, Нідерланди, Польща, Швейцарія, Данія, Фарерські острови, Фінляндія, Ісландія, Ірландія, Норвегія, Швеція, Велика Британія, Італія, Румунія, Франція, Іспанія). Населяє від злегка кислих до нейтральних ґрунтів у різних відкритих місцях, до яких входять пасовища, трав'янисті пустища, піщані дюни, узбіччя.

Галерея

Джерела


license
cc-by-sa-3.0
copyright
Автори та редактори Вікіпедії
original
visit source
partner site
wikipedia UK

Gentianella campestris ( Vietnamese )

provided by wikipedia VI

Gentianella campestris là một loài thực vật có hoa trong họ Long đởm. Loài này được (L.) Börner mô tả khoa học đầu tiên năm 1912.[1]

Chú thích

  1. ^ The Plant List (2010). Gentianella campestris. Truy cập ngày 25 tháng 6 năm 2013.

Liên kết ngoài


Hình tượng sơ khai Bài viết liên quan Họ Long đởm này vẫn còn sơ khai. Bạn có thể giúp Wikipedia bằng cách mở rộng nội dung để bài được hoàn chỉnh hơn.
license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia tác giả và biên tập viên
original
visit source
partner site
wikipedia VI

Gentianella campestris: Brief Summary ( Vietnamese )

provided by wikipedia VI

Gentianella campestris là một loài thực vật có hoa trong họ Long đởm. Loài này được (L.) Börner mô tả khoa học đầu tiên năm 1912.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia tác giả và biên tập viên
original
visit source
partner site
wikipedia VI

Горечавочка полевая ( Russian )

provided by wikipedia русскую Википедию
Царство: Растения
Подцарство: Зелёные растения
Отдел: Цветковые
Надпорядок: Asteranae
Семейство: Горечавковые
Подтриба: Сверциевые
Вид: Горечавочка полевая
Международное научное название

Gentianella campestris (L.) Börner, 1912

Wikispecies-logo.svg
Систематика
на Викивидах
Commons-logo.svg
Изображения
на Викискладе
NCBI 49940EOL 6854272GRIN t:449864IPNI 77068283-1TPL kew-2821976

Гореча́вочка полева́я, или Гореча́вка полева́я[2] (лат. Gentianella campestris) — вид двудольных растений рода Горечавочка (Gentianella) семейства Горечавковые (Gentianaceae). Впервые описана Карлом Линнеем под таксономическим названием Gentiana campestris L.basionym; перенесена в состав рода Gentianella немецким ботаником Карлом Бёрнером в 1912 году[3][4].

Распространение

Произрастает в Испании, Австрии, Италии, Бельгии, Великобритании (Англия), Дании (включая Фарерские острова), Финляндии, Франции, Германии, Ирландии, Швейцарии, Нидерландах, Норвегии, Исландии, Польше, Швеции[5], Румынии, Чехии, Эстонии, Латвии (сомнительно[6]), Литве и в европейской части России (Вологодская область)[7].

Встречается на лугах, пастбищах, травянистых пустошах, песчаных дюнах и по обочинам дорог[8].

Ботаническое описание

Двулетнее или (иногда) однолетнее[8] растение высотой 3—25 см[6].

Стебель прямостоячий, голый[6].

Нижние листья яйцевидные или лопатчатые, с закруглённые или тупоконечные; верхние — продолговатые или ланцетовидные[6].

Цветки небольшие, собраны в соцветие по 5—15[6].

Плод — коробочка[6].

Цветёт с конца июля по октябрь[6].

Число хромосом — 2n=36[9].

Природоохранная ситуация

Горечавочка полевая занесена в Красную книгу Эстонии[2].

Систематика

Подвиды[3]:

Синонимичные названия[3]:

Примечания

  1. Об условности указания класса двудольных в качестве вышестоящего таксона для описываемой в данной статье группы растений см. раздел «Системы APG» статьи «Двудольные».
  2. 1 2 Горечавочка полевая — Gentianella campestris — Описание таксона — Плантариум
  3. 1 2 3 Gentianella campestris (L.) Börner — The Plant List
  4. Tropicos | Name — Gentianella campestris (L.) Börner
  5. Catalogue of Life : Gentianella campestris
  6. 1 2 3 4 5 6 7 lauka drudzenīte — Gentianella campestris (L.) Börner — Augi — Sugu enciklopēdija Latvijas daba
  7. Gentianella campestris information from NPGS/GRIN Архивная копия от 12 октября 2012 на Wayback Machine
  8. 1 2 Gentianella campestris | Online Atlas of the British and Irish Flora
  9. Tropicos | Name — Gentianella campestris (L.) Boerner
 title=
license
cc-by-sa-3.0
copyright
Авторы и редакторы Википедии

Горечавочка полевая: Brief Summary ( Russian )

provided by wikipedia русскую Википедию

Гореча́вочка полева́я, или Гореча́вка полева́я (лат. Gentianella campestris) — вид двудольных растений рода Горечавочка (Gentianella) семейства Горечавковые (Gentianaceae). Впервые описана Карлом Линнеем под таксономическим названием Gentiana campestris L.basionym; перенесена в состав рода Gentianella немецким ботаником Карлом Бёрнером в 1912 году.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Авторы и редакторы Википедии