Centaurea hyrcanica Bornm.

Hirkan güləvəri - (lat. Centaurea hyrcanica Bornm.) Mürəkkəbçiçəklilər – (Asteraceae Dumort.) fəsiləsinə aid bitki növüdür.

IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu "Məlumat azlığı" kateqoriyasına aiddir – DD. Azərbaycanın nadir növüdür. ^[1][2]

Qısa morfoloji təsviri

Çoxillik qısa və yumşaq tüklənmiş ot bitkisidir. Gövdə dikduran, tilli-şırımlı, bir neçə sərilmiş budaqlı, 30-60 sm hündürlüyündədir. Kök ətrafı və aşağı gövdə yarpaqlarının saplaqlarda daralmış, orta və yuxarı yarpaqlar isə oturaq və gövdəni yarımqucaqlamışdır, yumurtaşəkilli, uzunsov lansetvari və ya uzunsov ellpsvaridir. Sarğı uzunsov yumurtaşəkilli, 6-8 mm enindədir, sarğının yarpaqcıqları ensiz xətvari, uzun və lələkvari kirpikcikli, açıq-qəhvəyi və ya purpur-qəhvəyi rəngli əlavələrlə sarğını tor kimi bürümüşdür. Sarğının daxili yarpaqları xətvari və dairəvi, dişcikli əlavəlidir. Çiçəkləri çəhrayı rənglidir. Toxumcuqlar 3 mm uzunluğunda, bozumtul, hamar, çox qısa ( 0.5 mm uzunluğunda) kəkillidir. ^[3][4]

Bioloji, ekoloji və fitosenoloji xüsusiyyətləri

Çiçəkləmə-meyvə əmələgətirmə dövrü iyun-avqsut aylarına təsadüf edir. Toxum vasitəsilə çoxalır. Müxtəlifotlu qruplaşmalar əmələ gətirir.^[3][5]

Yayılması

Lənkəranın dağlıq hissəsində - aşağı və orta dağ qurşağında, meşə və kolluqlarda, meşə talalarında və zəmilərdə bitir.

Sayı və tendensiyası

Çox azdır.

Məhdudlaşdırıcı amilləri

Daha çox təsir edən antropogen amillərdir.

Mühafizə tədbirləri

Mühafizəsi üçün xüsusi tədbirlər aparılmır. Yayılma yerlərində antropogen təsiri azaltmaq məqsədilə yasaqlıqların təşkili, bərpasını təmin etmək, yeni yayılma yerlərinin axtarılması təklif olunur.

Sinonimləri

Jacea hyrcanica (Bornm.) Holub.

İstinadlar

1. ↑ Azərbaycan Respublikasının Qırmızı Kitabı. Nadir və nəsli kəsilməkdə olan bitki və göbələk növləri, II nəşr, Bakı-2013
2. ↑ http://redbook.az/?options=project&id=Hirkan%20g%C3%BCl%C9%99v%C9%99ri%C9%99
3. ↑ ^{3,0 3,1} Флора Азербайджан, 1961
4. ↑ Флора CCCP, 1959
5. ↑ Ахундов Г.Ф., 1973

Centaurea hyrcanica là một loài thực vật có hoa trong họ Cúc. Loài này được Bornm. mô tả khoa học đầu tiên năm 1907.^[1]

Chú thích

Liên kết ngoài

Wikimedia Commons có thư viện hình ảnh và phương tiện truyền tải về Centaurea hyrcanica Wikispecies có thông tin sinh học về Centaurea hyrcanica