Anogramma leptophylla is een varen uit de lintvarenfamilie (Pteridaceae). Het is een wereldwijd verspreide soort van silicaatrijke bodems die ook in Europa voorkomt.
Anogramma leptophylla onderscheidt zich door zijn vreemde levenscyclus, waarbij de sporofyt (de volwassen varen) verschijnt in de winter en terug verdwijnt in mei, en enkel de gametofyt (of voorkiem) overleeft.
De botanische naam Anogramma is afgeleid van het Oudgriekse ἄνω, anō (boven of opwaarts), en gramma (lijn),[bron?] naar de lijnvormige sporenhoopjes die naar de top van de bladslipjes wijzen. De soortaanduiding leptophylla is afgeleid van het Oudgriekse λεπτός, leptos (dun, fijn) en φύλλον, phullon (blad), en slaat op de fijne bladslipjes van deze varen.
Anogramma leptophylla is een kleine, terrestrische varen met korte, weinig geschubde rizomen en in dichte bundels geplaatste, tot 15 cm lange bladen. De bladsteel is ongeveer zo lang als de bladschijf, slank, strogeel tot roodbruin, glimmend en, op enkele haren aan de basis na, volkomen glad. Hij omvat één vaatbundel.
De bladen lijken wat op die van peterselie. Ze zijn geelgroen, glad, dun en fragiel, ovaal tot lang driehoekig van vorm. Ze zijn meestal complex geveerd tot driemaal geveerd, de bladslipjes soms nogmaals diep veerlobbig, veerdelig of veerspletig. Ze zijn dimorf: de binnenste, fertiele bladen zijn tot 15 cm lang, de buitenste, steriele meestal korter, minder gedeeld en met bredere bladslipjes. De bladrand is niet naar onder omgekruld zoals bij de meeste lintvarens.
De sporendoosjes liggen open en bloot in lijnvormige sporenhoopjes langs de bladnerven, aan de onderzijde van de blaadjes. Er is geen dekvliesje.
Anogramma leptophylla deelt de voor een varen zeer ongewone levenscyclus van andere Anogramma-soorten. De sporofyt, die de bladen draagt, verschijnt in november-december, en sterft in mei, na het vrijkomen van de sporen af . De gametofyt of voorkiem, ontstaan uit de sporen, is overblijvend en ontwikkelt elk jaar opnieuw nieuwe bladen.
Anogramma leptophylla komt voor op vochtige, bemoste silicaatrijke, rotsige bodems, op halfbeschaduwde plaatsen, zoals in rotsspleten, op kliffen en rotsige rivieroevers. Vooral in laag- en middelgebergtes tot 1000 m hoogte.
Anogramma leptophylla is wereldwijd verspreid. De soort komt voor in het Middellands Zeegebied, (Spanje, Frankrijk, Italië, Griekenland en het Midden-Oosten), Afrika, Madeira en de Canarische Eilanden, India, Midden- en Zuid-Amerika (Mexico, Guatemala, Honduras, Costa Rica en Venezuela), Australië en Tasmanië.
Dichterbij zijn er ook enkele vindplaatsen op de Kanaaleilanden Jersey en Guernsey en langs de Franse Atlantische kust bekend.
Desondanks is de soort op de meeste plaatsen slechts lokaal voorkomend, en meestal zeldzaam.
Anogramma leptophylla heeft in Europa geen nauwe verwanten.
Verwarring met andere varens is nauwelijks mogelijk. Enkel de gekroesde rolvaren vertoont enige gelijkenis en komt in soortgelijke (maar meestal drogere) biotopen voor, maar is groter, minder complex gedeeld, en vertoont niet de vreemde levenscyclus van Anogramma.
Bronnen, noten en/of referenties
Zie de categorie Anogramma leptophylla van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp. Anogramma leptophylla is een varen uit de lintvarenfamilie (Pteridaceae). Het is een wereldwijd verspreide soort van silicaatrijke bodems die ook in Europa voorkomt.
Anogramma leptophylla onderscheidt zich door zijn vreemde levenscyclus, waarbij de sporofyt (de volwassen varen) verschijnt in de winter en terug verdwijnt in mei, en enkel de gametofyt (of voorkiem) overleeft.
