Wierzba oszczepowata[3] (Salix hastata) – gatunek rośliny należący do rodziny wierzbowatych. W Polsce stanie dzikim bardzo rzadki, czasami uprawiany jako roślina ozdobna[4].
Rozmieszczenie geograficzne
Gatunek arktyczno-alpejski. Występuje wokółbiegunowo w tundrze i górach Europy (na północy aż po Laponię), na znacznych obszarach Azji oraz w północnej części Ameryki Północnej (aż po Alaskę i Jukon)[5]. W Europie jest rzadki i występuje tylko w wysokich górach: w Alpach, północnych Apeninach, w Karpatach, Górach Dynarskich, górach Półwyspu Iberyjskiego i Półwyspu Bałkańskiego. W Polsce występuje tylko w Tatrach i znane są tylko 4 jego stanowiska: Przełęcz Pyszniańska, Giewont, Wyżnia Świstówka (prawdopodobnie Wyżnia Świstówka Małołącka) i Mała Koszysta[6]. Prawdopodobnie informacje o występowaniu Salix arbuscula na Kominiarskim Wierchu dotyczą też wierzby oszczepowatej[6].
Morfologia
- Pokrój
-
Krzew o wysokości do 1,5 m, płożący się[7].
- Pędy
-
Gałązki stosunkowo grube i silnie rozgałęziające się. Młode gałązki owłosione, starsze nagie. Pąki nagie[4].
- Liście
- Podłużne, jajowate lub odwrotnie jajowate o ostrych końcach, spodem sine. Na brzegach delikatnie piłkowane. Przylistki dobrze rozwinięte. Liście nie czernieją przy suszeniu. Starsze liście nagie, tylko młode delikatnie owłosione[7].
- Kwiaty
-
Roślina dwupienna. Kwiaty zebrane w kwiatostany zwane kotkami. Kotki męskie o łuskach ciemniejszych na końcach i długości do 2cm. Mają wolne pręciki o nagich nitkach i 1 miodnik w każdym kwiatku. Kotki żeńskie mają długość do 3 cm. W ich kwiatach żeńskich znamiona słupka dużo krótsze od szyjki[7][4].
![src=]()
Odmiana szczepiona na pniu
Biologia i ekologia
Roślina wieloletnia, krzew, nanofanerofit. Jest owadopylna i miododajna, kwitnie w czerwcu. Siedlisko: roślina wysokogórska. Rośnie przy potokach i na innych wilgotnych miejscach w piętrze regla górnego i kosówki na glebach lekko kwaśnych lub zasadowych. Liczba chromosomów 2n = 38[6].
Tworzy różniące się od typowej formy, trudne do oznaczenia mieszańce z: Salix amygdalina, Salix aurita, Salix bicolor, Salix caprea, Salix cinerea, Salix herbacea, Salix nigricans, Salix retusa, Salix silesiaca, Salix rosmarinifolia[7].
Zagrożenia
Z powodu rzadkości występowania jest gatunkiem zagrożonym. Łączna liczba wszystkich okazów w polskich Tatrach to kilkanaście sztuk[6]. Wszystkie jej stanowiska w polskich Tatrach znajdują się na obszarze ochrony ścisłej Tatrzańskiego Parku Narodowego. Umieszczona w Polskiej Czerwonej Księdze Roślin oraz na polskiej czerwonej liście w kategorii EN (zagrożony)[8][9].
Zastosowanie
- Wierzba oszczepowata jest uprawiana jako roślina ozdobna, przeważnie w formie szczepionej na pniu. Należy do grupy tzw. wierzb miniaturowych. Uprawiane odmiany znacznie różnią się od dziko rosnących. Wyselekcjonowano odmianę 'Werrhehanni', której męskie okazy bardzo obficie kwitną[10][4].
- Sposób uprawy: Wymaga corocznego cięcia, by ładnie wyglądała.
Przypisy
-
↑ Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website (ang.). 2001–. [dostęp 2009-12-10].
-
↑ The Plant List. [dostęp 2017-01-29].
-
↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
-
↑ a b c d Joachim Mayer, Heinz-Werner Schwegler: Wielki atlas drzew i krzewów. Oficyna Wyd. „Delta W-Z”. ISBN 978-83-7175-627-6.
-
↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-03-01].
-
↑ a b c d Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Czerwona księga Karpat Polskich. Kraków: Instytut Botaniki PAN, 2008. ISBN 978-83-89648-71-6.
-
↑ a b c d Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
-
↑ Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z.: Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2014. ISBN 978-83-61191-72-8.
-
↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.
-
↑ Geoff Burnie i inni: Botanica. Rośliny ogrodowe. Könemann, 2005. ISBN 83-8331-1916-0.
.jpg)
