Ziarnopłon wiosenny Systematyka[1] Domena eukarionty Królestwo rośliny Klad rośliny naczyniowe Klad Euphyllophyta Klad rośliny nasienne Klasa okrytonasienne Rząd jaskrowce Rodzina jaskrowate Rodzaj ziarnopłon
Nazwa systematyczna Ficaria Schaeff.
Bot. Exped. 156. Oct-Dec 1760 Ziarnopłon (Ficaria Schaeff.) – rodzaj roślin, należący do rodziny jaskrowatych. Gatunkiem typowym jest Ficaria verna Huds.[2]
Morfologia
Rośliny o niektórych korzeniach bulwiasto zgrubiałych. Liście szeroko owalne z sercowatą nasadą. Kwiaty żółte z 3 działkami kielicha. Owoce – mieszki z kilem i drobnym dzióbkiem[3].
Systematyka
- Uwagi taksonomiczne
W systemach klasyfikacyjnych ujmujących szeroko rodzaj jaskier (Ranunculus sensu lato), ziarnopłon sprowadzany jest do rangi podrodzaju (subgenus Ficaria (Schaeffer.) Boiss.)[3]. W ostatnich latach wskazuje się jednak na celowość wyodrębniania rodzaju Ficaria, podobnie jak szeregu innych drobnych rodzajów i pozostawianie rodzaju Ranunculus w wąskim ujęciu (choć obejmującego m.in. włosieniczniki Batrachium)[4][5][6]. Cechy molekularne i morfologiczne wskazują na to, że rodzaj Ficaria jest siostrzanym dla rodzaju Coptidium, z którym tworzy klad, który oddzielił się od linii rozwojowej prowadzącej do współczesnych jaskrów, zanim oddzieliły się od tej linii kolejne klady Myosurus–Ceratocephala i Krapfia–Laccopetalum. Stwierdzono, że genom jądrowy i plastydowy roślin z kladu Ranunculus sensu stricto zawiera około 160 podstawień genów w stosunku do genomu roślin z kladu Ficaria–Coptidium[4].
-
Synonimy taksonomiczne[2]
Ficaria Guettard
- Pozycja według APweb (aktualizowany system APG III z 2009)
Jeden z drobnych rodzajów z plemienia Ranunculeae z podrodziny Ranunculoideae Arnott, rodziny jaskrowatych (Ranunculaceae) z rzędu jaskrowców (Ranunculales), należących do kladu dwuliściennych właściwych (eudicots)[1][6].
- Pozycja w systemie Reveala (1993-1999)
Gromada: okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Ranunculopsida Brongn., podklasa jaskrowe (Ranunculidae Takht. ex Reveal), nadrząd Ranunculanae Takht. ex Reveal), rząd jaskrowce (Ranunculales Dumort.), podrząd Ranunculineae Bessey in C.K. Adams, rodzina jaskrowate (Ranunculaceae Juss.), podplemię Ficariinae A. Gray, rodzaj ziarnopłon (Ficaria Schaef.)[7].
- Gatunki flory Polski
- Według Krytycznej listy roślin naczyniowych Polski we florze obecny jest jeszcze drugi gatunek – ziarnopłon kusy Ficaria nudicaulis A. Kern[8]. We współczesnych opracowaniach[9] i bazach taksonomicznych[10] takson ten uznawany jest jednak za podgatunek – F. verna subsp. calthifolia (Rchb.) Nyman.
- Pozostałe gatunki[11]
Przypisy
-
↑ a b Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website (ang.). 2001–. [dostęp 2009-06-07].
-
↑ a b Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-01-30].
-
↑ a b Thomas Gaskell Tutin: Flora Europaea. T. 3. Cambridge University Press, 1968, s. 281.
-
↑ a b Emadzade, Khatere, Lehnebach, Carlos, Lockhart, Peter, Hörandl, Elvira. A molecular phylogeny, morphology and classification of genera of Ranunculeae (Ranunculaceae). „Taxon”. 59, 3. s. 809-828 (ang.).
-
↑ Paun, O., C. Lehnebach, J. T. Johansson, P. Lockhart & E. Hörandl (2005): Phylogenetic relationships and biogeography of Ranunculus and allied genera (Ranunculaceae) in the Mediterranean region and in the European Alpine System. — Taxon 54: 911–930
-
↑ a b Genus: Ficaria (ang.). W: Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. United States Department of Agriculture. [dostęp 2011-03-02].
-
↑ Crescent Bloom: Systematyka rodzaju Ficaria (ang.). The Compleat Botanica. [dostęp 2009-01-30].
-
↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Vascular Plants of Poland - A Checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 1995. ISBN 83-85444-38-6.
-
↑ P.D. Sell. Ranunculus ficaria L. sensu lato. „Watsonia”. 20, s. 41-50, 1994.
-
↑ Ficaria verna subsp. calthifolia (Rchb.) Nyman. W: The Plant List (2013). Version 1.1. [on-line]. [dostęp 2015-06-12].
-
↑ Ficaria. W: The Plant List [on-line]. [dostęp 2011-03-02].
