Multimedia w Wikimedia Commons Paprotniki (Pteridophyta[a]) – historyczny takson w randze gromady (typu), który stosowany był w dawnych systemach klasyfikacyjnych roślin naczyniowych[2]. Paprotniki wyróżnione były w systemie Augusta Wilhelma Eichlera z 1883, Adolfa Englera z 1892, po raz ostatni wymieniane były jako takson w latach 90. XX wieku (wznawiany podręcznik botaniki Strasburgera z 1991)[3]. Spośród roślin współczesnych do grupy tej zaliczano widłaki, skrzypy, psylotowe i paprocie. Obecnie wiadomo, że grupa ta w takim ujęciu ma charakter parafiletyczny[4][5]. W miejsce dawnych paprotników wyróżnia się odrębne ww. linie rozwojowe roślin, opisywane zwykle w randze gromad, podgromad lub klas[2][6]. Nazwa "paprotniki" stosowana jest często zwyczajowo, a nie taksonomicznie, w podobnym jak niegdyś znaczeniu, w odniesieniu do roślin zarodnikowych, u których pokoleniem dominującym jest sporofit i które osiągnęły podobnie wysoki poziom budowy i rozwoju[7].
Fragment drzewa filogenetycznego obejmujący taksony zaliczane dawniej do paprotników (nazwy wytłuszczone)[4]:
mchy (Bryophyta)
widłaki (Lycopodiophyta)
rośliny nasienne (Spermatophyta)
psylotowe (Psilotopsida)
skrzypowe (Equisetopsida)
strzelichowe (Marattiopsida)
paprociowe (Pteridopsida)
Przyczyną łączenia w jeden takson różnych linii rozwojowych roślin było podobieństwo ich cyklu rozwojowego. Gametofit jest rośliną samodzielną (zieloną lub żyjącą w symbiozie z grzybami). Rozmnażanie płciowe uzależnione jest od wody – plemniki przepływają z plemni do rodni. Po zapłodnieniu z rodni wyrasta sporofit, który usamodzielnia się i osiąga większe rozmiary od gametofitu. U wszystkich grup zaliczanych do paprotników podobnie przebiega proces wytwarzania zarodników, powstających po mejozie w specjalnych organach zwanych zarodniami[2].
Po wcześniejszym odłączeniu się linii rozwojowej widłaków, a później roślin nasiennych, pozostałe rośliny tworzą linię rozwojową oznaczaną bez rangi systematycznej lub jako gromadę pod nazwą Monilophyta. Poniżej podany jest jej podział systematyczny (taksony monofiletyczne)[4]:
Paprotniki (Pteridophyta) – historyczny takson w randze gromady (typu), który stosowany był w dawnych systemach klasyfikacyjnych roślin naczyniowych. Paprotniki wyróżnione były w systemie Augusta Wilhelma Eichlera z 1883, Adolfa Englera z 1892, po raz ostatni wymieniane były jako takson w latach 90. XX wieku (wznawiany podręcznik botaniki Strasburgera z 1991). Spośród roślin współczesnych do grupy tej zaliczano widłaki, skrzypy, psylotowe i paprocie. Obecnie wiadomo, że grupa ta w takim ujęciu ma charakter parafiletyczny. W miejsce dawnych paprotników wyróżnia się odrębne ww. linie rozwojowe roślin, opisywane zwykle w randze gromad, podgromad lub klas. Nazwa "paprotniki" stosowana jest często zwyczajowo, a nie taksonomicznie, w podobnym jak niegdyś znaczeniu, w odniesieniu do roślin zarodnikowych, u których pokoleniem dominującym jest sporofit i które osiągnęły podobnie wysoki poziom budowy i rozwoju.
