Multimedia w Wikimedia Commons Sikora białoczelna[3] (Sittiparus semilarvatus) – gatunek małego ptaka z rodziny sikor. Występuje na Filipinach. Słabo poznany, bliski zagrożenia.
Po raz pierwszy o sikorze białoczelnej wspomniał włoski zoolog i ornitolog Tommaso Salvadori na łamach Atti della Società italiana di scienze naturali w 1875. Autor nadał mu nazwę Melaniparus semilarvatus[4]. W 1903 Carl Eduard Hellmayr utworzył dla tego ptaka nowy rodzaj, Penthornis, gdzie umieścił go razem z uznanym za osobny gatunek podgatunkiem S. s. nehrkorni[5]. Obecnie (2016) akceptowana przez Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny nazwa to Sittiparus semilarvatus[6]; gatunek bywa też umieszczany w rodzaju Parus[7][8] (po raz pierwszy użył tej nazwy Gadow w 1883[9]). Wyróżniono 3 podgatunki[7][6].
IOC wyróżnia następujące podgatunki[6]:
Długość ciała wynosi około 13 cm[7][8] (u holotypu 13,5 cm). Wymiary szczegółowe holotypu: długość skrzydła – 80 mm, długość ogona – 55 mm, długość dzioba – 19 mm (nie podano, jak mierzona), długość skoku: 16 mm[4]. Autor Tits, Nuthatches & Treecreepers (1996) podał następujące wymiary: długość skrzydła – u samca 76 i 79,5 mm, u samicy 44,5 i 45 mm; długość ogona samca: 50 i 51,5 mm, samicy: 44,5 i 45 mm; długość dzioba 13,3–14,1 mm; długość skoku: 16,5–18 mm. O masie ciała brak informacji[8].
Występuje nieznaczny dymorfizm płciowy w upierzeniu. Opis dotyczy podgatunku nominatywnego. Czoło, kantarek i przód policzków są płowobiałe. Wierzch głowy, kark, boki szyi, grzbiet, barkówki i kuper mają barwę czarnobrązową z głębokim połyskiem w kolorze indygo; na piórach występują opalizujące, niebieskie krawędzie. Pióra na karku są w od połowy do dwóch trzecich białe, lecz nie jest to cecha widoczna na samym ptaku. Sterówki czarnobrązowe, na zewnętrznych krawędziach niebieskie. Skrzydła z wierzchu czarnobrązowe, pokrywy skrzydłowe średnie i większe oraz lotki III rzędu wyróżniają się indygowymi krawędziami. Nasady lotek I rzędu są białe, jednak normalnie są one niewidoczne. Pokrywy uszne i spód ciała czarnobrązowe, na pokrywach usznych i piersi połyskujące w kolorze indygo. Zewnętrzne pokrywy podogonowe jasnoszare. Pokrywy podskrzydłowe białe z brązowym nalotem. Tęczówka jasnobrązowa lub brązowa, dziób czarny, nogi, stopy i pazury czarne[8].
Samica z wierzchu ubarwiona jest podobnie, jednak jest nieco mniej połyskująca i ma większą ukrytą białą plamę na karku, rozciągającą się na boki szyi. Spód ciała jaśniejszy, niż u samca, niemal o kolorze czekolady mlecznej. Poza bokami szyi i częścią piersi brak niebieskiej opalizacji[8].
Środowiskiem życia sikor białoczelnych są lasy i ich obrzeża, również zarośla wtórne, czasem zakrzewienia. Stwierdzane do 1150 m n.p.m. Na południowo-wschodnim Mindanao obserwowano te ptaki na wysokości 350 m n.p.m. w wyciętym lasie i przyległych doń sosnach. Sikory białoczelne przebywają pojedynczo lub w parach, rzadziej grupach do 10 osobników, czasami w stadach mieszanych[8]. Skład pożywienia słabo poznany, prawdopodobnie zjada bezkręgowce i ich larwy[7].
Słabo poznane, praktycznie brak danych. W Zamboanga del Sur na Mindanao odłowiono w maju samicę z jajem w jajowodzie. Na Luzonie wczesnym lutym obserwowano parę krzątającą się wokół dziupli około 4 m nad ziemią (na południu pasma Sierra Madre), a w środku marca na północy pasma Sierra Madre obserwowano dorosłego ptaka z młodocianym. Większość filipińskich wróblowych ma swój sezon lęgowy od kwietnia do czerwca[8].
IUCN uznaje sikorę białoczelną za gatunek bliski zagrożenia (NT, Near Threatened) nieprzerwanie od 1988 (stan w 2016). Zagrożeniem dla tych ptaków jest wycinka lasów. BirdLife International uznaje trend populacji za spadkowy[10].
Sikora białoczelna (Sittiparus semilarvatus) – gatunek małego ptaka z rodziny sikor. Występuje na Filipinach. Słabo poznany, bliski zagrożenia.
