A sorbeira[2] (Sorbus domestica), é unha árbore froiteira da familia das rosáceas, nativa do oeste de Europa, noroeste de África (Montes Atlas) e o suroeste de Asia (no leste até o Cáucaso). Posúe follas compostas caedizas e un froito comestíbel denominado sorba.
O termo galego sorbeira (en portugués: sorveira), ao igual que nas linguas achegadas: catalán: servera, castelán: serbal, inglés: service ou sorb; derivaría do latín: sŏrba. Pertence, ao igual que o capudre, ao xénero Sorbus.
Medra en altitudes medias e altas. O solo preferibelmente calcario cunha orientación asollada ou en semisombra. Necesita de humidade moderada. A temperatura óptima de crecemento está arredor dos 6 e 10 °C.
Nos solos silíceos, caso de Galicia, necesita da relación con outras especies vexetais para poder asentarse, así na nosa zona asóciase a bosques maduros de cerquiños, pola capacidade creadora e melloradora de solos que ten esta especie[3].
Na Península ibérica atópase, sobre todo no leste: Aragón, Cataluña e levante e leste de Andalucía[3]. En Galicia, atopámolo nas serras orientais, facendo parte dun hábitat que se estende polo oeste de León e Asturias e o norte de Tras os Montes, en Portugal.
Arboriña rexa e resistente que pode acadar os 20 metros de altura, aínda que adoita chegar só até os 12. Bastante lonxevo, hai censado individuos de máis de 400 anos. A copa é follosa, cunha ramificación regular e forma alongada, arredondada. O toro é de casca fendida e de cor cinsenta, mentres que as pólas novas son verdosas ou alaranxadas e con lanuxe (tomentosas).
As follas son alternas, caedizas, imparipinnadas, con 11-21 folíolos oblongo-lanceolados, aveludados pola face superior e un chisco amarelentos polo anverso. As flores son de cor branca ou do leite, con cinco pétalos e cinco sépalos, reunidas en corimbo duns 1,5 centímetros de diámetro.
O froito, chamado sorba, é unha drupa carnosa, piriforme arrondeada de 2,5 cm, semellante á pera. Rosea na primavera e os froito apáñanse a finais do verán. A súa cor ao primeiro é verde pero o madurecer adquiren unha cor acastañada, esta maduración prodúcese ao comezo do outono. Na natureza, a dispersión natural dos froitos, e das súas sementes, ten lugar polos mamíferos, especialmente teixugos, garduñas, raposos e xabariles, que os comen maduros do chan. Máis raramente pola inxestión das aves.
Os froitos apañados cómpre sobremaduralos en palla para seren comestíbeis. Empréganse para facer marmeladas e algunhas bebidas alcohólicas fermentadas, nalgunhas partes de Centroeuropa déixanase secar, a xeito de uvas pasas. Tamén se elaboran con eles unha fariña que se mestura coa dos cereais para darlle sabor.
A madeira é de gran calidade, das máis prezadas de Europa, aínda que, debido á forma e tamaño do seu tronco, só se poden obter pezas de tamaño medio e pequeno. O seu cor natural é branco, que se volve avermellado cun proceso de vaporización[3], densa e dura. É resistente, en comparación con outras froiteiras a pestes e doenzas.
O seus principais usos son: tornería, talla e escultura, instrumentos musicais (violíns, guitarras, teclados), instrumentos de medida, útiles de debuxo, ebanistería, mangos de paraugas, artigos de regalo e de fantasía, tazóns. Tamén se emprega para imitar a madeira de ébano[4].
José Antonio Labordeta, poeta, cantante, e político aragonés, compuxo unha canción chamada No cojas las acerollas, o nome en aragonés da sorba[5]. A canción, publicada no seu LP de 1975 Tiempo de espera, é unha invitación á utopía.
A sorbeira (Sorbus domestica), é unha árbore froiteira da familia das rosáceas, nativa do oeste de Europa, noroeste de África (Montes Atlas) e o suroeste de Asia (no leste até o Cáucaso). Posúe follas compostas caedizas e un froito comestíbel denominado sorba.