Gilia

Gilia^[3] (Gilia) – rodzaj roślin należący do rodziny wielosiłowatych (Polemoniaceae). Obejmuje co najmniej 40 gatunków^[4] występujących na kontynentach amerykańskich, głównie w zachodniej części Ameryki Północnej (centrum zróżnicowania w Kalifornii) oraz w południowej części Ameryki Południowej^[5] (w Chile 8 gatunków)^[6]. Rośliny te rosną w miejscach suchych, trawiastych i piaszczystych. Nazwa rodzajowa upamiętnia hiszpańskiego botanika z XVIII wieku – Filipe Gila. Kilka gatunków uprawianych jest jako rośliny ozdobne^[5].

Morfologia

Pokrój

Rośliny jednoroczne osiągające 0,8 m wysokości, rzadziej karłowe byliny alpejskie^[5].

Liście

Skrętoległe i zwykle niepodzielone, rzadziej pierzastodzielne^[5].

Kwiaty

Pięciokrotne, promieniste, często zebrane w główkowate kwiatostany. Działki kielicha u nasady zrośnięte, czasem działkami połączonymi w górnej części błoniasto. Płatki korony w dole zrosłe w krótką rurkę, w górze z zaokrąglonymi lub zaostrzonymi łatkami. Barwy niebieskiej, purpurowej, różowej, żółtej lub białej. Pręcików jest 5. Zalążnia górna, utworzona z 3 owocolistków z pojedynczą szyjką słupka, na szczycie rozdzieloną na trzy łatki^[5].

Owoce

Trójkomorowe, kulistawe torebki zawierające po kilka do wielu nasion w każdej z komór. Owoce otoczone są błoniastym, trwałym kielichem. Nasiona drobne, kulistawe^[5].

Systematyka

Rodzaj z podrodziny Polemonioideae z rodziny wielosiłowatych (Polemoniaceae)^[7]

Wykaz gatunków^[4]

• Gilia achilleifolia Benth. – gilia krwawnikolistna
• Gilia aliquanta A.G.Grant & V.E.Grant
• Gilia alpina (Wedd.) Brand
• Gilia angelensis V.E.Grant
• Gilia austrooccidentalis (A.G.Grant & V.E.Grant) A.G.Grant & V.E.Grant
• Gilia brecciarum M.E.Jones
• Gilia cana (M.E.Jones) A.Heller
• Gilia capitata Sims – gilia główkowata
• Gilia clivorum (Jeps.) V.E.Grant
• Gilia clokeyi H.Mason
• Gilia crassifolia Benth.
• Gilia diegensis (Munz) A.G.Grant & V.E.Grant
• Gilia flavocincta A.Nelson
• Gilia inconspicua (Sm.) Sweet
• Gilia insignis Cory & H.B. Parks
• Gilia interior (H.Mason & A.D.Grant) A.D.Grant
• Gilia laciniata Ruiz & Pav.
• Gilia latiflora (A.Gray) A.Gray
• Gilia latimeri (T.L.Weese & L.A.Johnson) V.E.Grant
• Gilia leptantha Parish
• Gilia lomensis V.E.Grant
• Gilia malior Day & V.E.Grant
• Gilia mexicana A.G.Grant & V.E.Grant
• Gilia millefoliata Fisch. & C.A.Mey.
• Gilia minor A.G.Grant & V.E.Grant
• Gilia modocensis Eastw.
• Gilia nevinii A.Gray ex Lyon
• Gilia ochroleuca M.E.Jones
• Gilia ophthalmoides Brand
• Gilia patagonica Speg.
• Gilia salticola Eastw.
• Gilia scopulorum M.E.Jones
• Gilia sinuata Douglas ex Benth.
• Gilia stellata A.Heller
• Gilia tenuiflora Benth.
• Gilia transmontana (H.Mason & A.D.Grant) A.G.Grant & V.E.Grant
• Gilia tricolor Benth. – gilia trójbarwna
• Gilia tweedyi Rydb.
• Gilia valdiviensis Griseb.
• Gilia yorkii Shevock & A.G.Day

Zobacz w indeksie Słownika geograficznego Królestwa Polskiego hasło Gilia

Przypisy