Галатея күлүгү (Cephalota galatea), (Thieme, 1881) - Биотоптордун бузулушунун натыйжасында ареалы жана саны кыскарып, айрым бир жерлерге таандык анча чоң эмес бириндеген чачыранды популяциялардан турат. Түр зоогеографиялык жана генофондду сактап калуу аспектилери боюнча илимий мааниге ээ, энтомофаг, эстетикалык мааниси бар, түркүмдүн Республикадагы жападан жалгыз өкүлү. Өзбекстандын Кызыл китебине киргизилген (категория VU r D 2) .
Узундугу 17–20 мм күлүк-коңуздарга мүнөздүү сырткы көрүнүшкө ээ. Денеси жылтырак, көк-жашыл түстөн кочкул-көк түскө чейин. Башы чоң жана издүү, көздөрү томпок. Үстүнкү эрини чоң, ак түстө. Муруттары ичке, узундугу үстүнкү канаттарынын ортосуна дейре жетет. Алдынкы аркасы жүрөк сымал арт жагынан ичкерген. Үстүнкү канаттарынын четтери ийининен чокусуна чейин 3–4 жазы тегерек чуңкурчалуу ак тилке менен жээктелген. Денесинин ич жагы жана буттары түкчөлөр менен капталган. Денесинин үстү алдынкы арканын бурчтарында жабышкан сейрек түкчөлөр капталган жерлерин албаганда жылаңач. Жыныстык диморфизм анча байкалбайт.
Фергана өрөөнүнүн батыш тарабын курчап турган Алай, Чаткал, Курама тоо кыркаларынын эндемиги (Кыргызстан, Өзбекстан, Тажикстан) . Кыргызстанда акыркы мезгилдерде Гавасай жана Сумсар өзөндөрүнүн ортосунда бирин-серин табылгандыгы белгиленген .
Деңиз деңгээлинен 400–1100 м бийиктик алкактарындагы жапыз тоолордун, туздуу чопо топурактуу кургак, ачык биотоптору .
Ээлеген аянты жана саны боюнча анча чоң эмес анда-санда учуроочу колониялары кездешет. Колониялардын саны үзгүлтүксүз кыскарууда, кай-бирлери жоголуп да кеткен (Фергана өрөөнүнүн түштүк жагында, өткөн кылымдын 40-жылдарында ). ==Жашоо тиричилиги (жашоо циклдары)==Жетишерлик изилденген эмес. Жылына бир муун берет . Коңуздардын учуусу жайдын алды менен башталат. Түрдүн фенологиясы жылдын климаттык өзгөчөлүгүнө көзкаранды болот окшойт . Личинкалары белгисиз, имагосу жырткыч, майда курт-кумурскалар менен тамактанат. Чектөөчү факторлор. Жерлерди өздөштүрүү (айдоо, сугаруу) жана пестициддерди пайдалануу . Түрдүн колониялардагы санынын туруксуздугуна, азайышына алып келүүчү кошумча фактор катары коллекционерлердин иши эсептелиши мүмкүн. Галатея күлүгү биотоптору окшош жерлерде бөлөк күлүк коңуздар менен атаандаша албайт окшойт. Табигый душмандары жана оорулары изилденген эмес.
Колдо асыроо жүргүзүлгөн эмес.
Азыркы убакта Кыргызстанда корголбойт.
Колониялары белгилүү болгон жерлерге жетишерлик аянтка (10–20 га) кичи коруктарды уюштуруп, ал жерлер пайдаланууга тыюу салынышы абзел. Коллекционерлерге катуу талап менен уруксат (лицензия) берүү максатка ылайык.
I категория (EN B1ab(iv)+2ab(iii,iv)). Ареалы тар эндемикалык түр.
Галатея күлүгү (Cephalota galatea), (Thieme, 1881) - Биотоптордун бузулушунун натыйжасында ареалы жана саны кыскарып, айрым бир жерлерге таандык анча чоң эмес бириндеген чачыранды популяциялардан турат. Түр зоогеографиялык жана генофондду сактап калуу аспектилери боюнча илимий мааниге ээ, энтомофаг, эстетикалык мааниси бар, түркүмдүн Республикадагы жападан жалгыз өкүлү. Өзбекстандын Кызыл китебине киргизилген (категория VU r D 2) .
Cephalota galathea is een keversoort uit de familie van de loopkevers (Carabidae).[1] De wetenschappelijke naam van de soort is voor het eerst geldig gepubliceerd in 1881 door Theime.
Bronnen, noten en/of referenties
Cephalota galatea (Theime, 1881)
Скакун Галатея[1] (лат. Cephalota galatea) — вид жуков-жужелиц из подсемейства скакунов. Реликтовый вид, населяющий южные и северные склоны Ферганской долины.
Жуков-скакунов длиной 17-20 мм. Окраска тела варьирует от фиолетово-синей до сине-зелёной, с выраженным металлическим блеском. Голова крупных размеров с выпуклыми глазами, бороздчатая. Верхняя губа крупная, белого цвета. Усики нитевидные, тонкие, по длине достигают середины надкрылий. Переднеспинка суживается кзади, практически сердцевидная. Надкрылья по внешнему своему краю от плеча до вершины окаймлены белой полоской с 3-4 широкими округленными выемками. Нижняя сторона тела и ноги покрыты волосками белого цвета. Верхняя сторона тела голая, за исключением передних углов переднеспинки, покрытых редкими прилегающими волосками. Половой диморфизм выражен слабо[1].
Эндемик предгорий Кураминского, Чаткальского и Алайского хребтов, обрамляющих западную половину Ферганской долины (Кыргызстан, Узбекистан, Таджикистан)[2]. В начале XX века вид был весьма обычен. На юге Ферганской долины исчез в 1940-х годах.
В Кыргызстане в последнее время отмечены единичные находки в междуречье рек Гавасай и Сумсар[1]. В Узбекистане населяет окрестности города Маргелан, посёлка Вуадиль, Кувасай, предгорья Чаткальского и Кураминского хребта. На севере страны известен лишь по малочисленным находкам.
Населяет сухие открытые биотопы на глинистых почвах в низкогорьях, пустынные ландшафты в предгорной зоне, с солонцеватыми участками, на высоте от 400 (в Кыргызстане — от 800) до 1100 м н. у. м.. Встречается спорадическими колониями, небольшими по численности и занимаемой площади[1].
Даёт одно поколение в году[3]. Жуки встречаются в начале лета. Фенология вида является зависимой от климатических особенностей года[1]. Личинки не известны, имаго хищники, питаются некрупными насекомыми[1].
Занесён в Красную книгу Узбекистана в (категория VUr D2)[4], Красную книгу Кыргызской Республики (I категория)[1]. Численность сокращается из-за хозяйственного освоения человеком целинных земель в пустынно-предгорной зоне, ирригационного строительства[5]. В биотопически сходных местообитаниях, по-видимому, не выдерживает конкуренции с другими видами жуков-скакунов[1].
Скакун Галатея (лат. Cephalota galatea) — вид жуков-жужелиц из подсемейства скакунов. Реликтовый вид, населяющий южные и северные склоны Ферганской долины.
