Paulownia

Młoda paulownia omszona

Paulownia (pawłownia) (Paulownia Siebold & Zuccarini,1835) – rodzaj roślin z rodziny paulowniowatych (Paulowniaceae Nakai, 1949), dawniej zaliczany do trędownikowatych (Scrophulariaceae Jussieu, 1789). Nazwę roślinie nadano na cześć Królowej Holandii Anny Pawłownej Romanow. Według The Plant List w obrębie tego rodzaju znajduje się co najmniej 7 gatunków o nazwach zweryfikowanych i zaakceptowanych, podczas gdy kolejnych 6 taksonów ma status gatunków niepewnych (niezweryfikowanych)^[2]. Występują naturalnie tylko w cieplejszych rejonach Azji Wschodniej^[3].

Morfologia i biologia

Pokrój

Drzewiasty, lub krzewiasty, najczęściej parasolowaty.

Pień i gałęzie

Korowina na pniach najczęściej gładka i szarobrązowa. Młode pędy bardzo szybko rosną i są wrażliwe na mróz.

Drewno

U gatunków drzewiastych jasnobrązowe, wykorzystywane do budowy instrumentów i przedmiotów codziennego użytku, oraz przemysłu papierniczego.

Pąki

Pąki kwiatowe są kuliste i zebrane na końcach pędów w wiechy znacznej długości. Podczas mroźnej zimy wymarzają u paulowni puszystej, jedynej przedstawicielki rodzaju, która może być uprawiana w gruncie. U innych gatunków są one całkowicie nieodporne na niską temperaturę.

Liście

Bardzo duże, sercowate o brzegach piłkowanych, osadzone na długopędach, opadające na zimę.

Kwiaty

Dzwonkowate i okazałe, barwy różowej, fioletowej, lub białej, zebrane w duże, pionowo stojące wiechy. U niektórych gatunków rozkwitają przed rozwojem liści.

Owoce

Zdrewniałe, jajowate torebki barwy szarobrązowej.

Siedlisko

Rośliny występujące w niższych i ciepłych położeniach górskich.

Zastosowanie

• Roślina ozdobna uprawiana w cieplejszych rejonach Polski (paulownia puszysta) oraz na balkonach i tarasach (pozostałe gatunki, wymagające zimowania w dodatniej temperaturze).
• Ze względu na swoje właściwości (szybki przyrost masy, łatwość suszenia) paulownia puszysta może być również wykorzystywana do upraw energetycznych i produkcji biomasy^[4].

Systematyka

Lista gatunków^[2]

• Paulownia catalpifolia T. Gong ex D.Y. Hong
• Paulownia elongata S.Y. Hu
• Paulownia fargesii Franch.
• Paulownia fortunei (Seem.) Hemsl. – paulownia Fortunego
• Paulownia kawakamii T.Itô
• Paulownia taiwaniana T.W. Hu & H.J. Chang
• Paulownia tomentosa Steud. – paulownia omszona, p. cesarska

Przypisy