Chrysobothris

Η Chrysobothris είναι γένος εντόμων της τάξης των κολεοπτέρων και της οικογένειας των Buprestidae. Το γένος Chrysobothris Eschscholtz 1829 περιλαμβάνει στην Ευρώπη εννέα είδη.^[1] Πέντε από αυτά συναντούμε και στην Ελλάδα, δηλαδή τα είδη Ch. affinis (Fabricius, 1794), Ch. chrysostigma (Linné, 1758), Ch. leonhardi Obenberger, 1916, Ch. solieri Gory & Laporte, 1838 και Ch. chalcophana mediterranea Novak, 1986.

Παγκοσμίως αναφέρονται σχεδόν διακόσια είδη του γένους^[2][3] από την Παλαιαρκτική και την τροπική Αφρική.

Χαρακτηριστικά του ακμαίου

Όπως εκφράζει και το όνομα «Χρυσοβόθρις», το ακμαίο έχει σε κάθε έλυτρο δυο ή τρία στρογγυλά ρηχά βαθουλώματα. Ενώ το έντομο από πάνω είναι ανοιχτό καφέ, οι «βόθροι» έχουν χρώμα χρυσού. Αυτό όμως δεν ισχύει για όλα τα είδη.

Στη μέση του παχύ μπροστινού μηρού προεξέχει ένα δόντι προς τα εμπρός. Οι κοντές κεραίες σχηματίζουν γωνιά μεταξύ πρώτου και δευτέρου άρθρου.

Βιολογία

Οι προνύμφες (Εικ. 3) ορύσσουν στοές κάτω από το φλοιό και στο ξύλο των ξενιστών.

Τα είδη στην Ελλάδα

• Εικ.1: Chrysobothris affinis ♂

• Εικ.2: Chrysobothris affinis ♀

• Εικ.3: Chrysobothris affinis

• Εικ.4: Chrysobothris affinis

• Εικ.5: Chrysobothris chrysostigma

• Εικ.6: Chrysobothris chrysostigma

Η Ch. affinis (εικ. 1,2,3,4) απαντάται σε όλη την Ελλάδα σε φυλλοβόλα δάση. Ξενιστές είναι ποικιλία φυλλοφόρων δέντρων, ιδιαίτερα η βελανιδιά. Το ολομεσογειακό είδος ζει σχεδόν σε όλες τις χώρες της Ευρώπης και σε μέρος της Ασίας.^[4] Το ακμαίο γίνεται ορατό κατά την περίοδο Απριλίου μέχρι Ιουλίου.

Το είδος Ch. chrysostigma (εικ. 5,6) είναι στοιχείο της σιβηρικής πανίδας και απαντάται στην Ασία και σχεδόν όλη την Ευρώπη.^[5] Οι ξενιστές, της C. chrysostigma δεν είναι φυλλοβόλα, αλλά κωνοφόρα δέντρα (Abies, Picea, Pinus). Στην Ελλάδα ζει στο ελατοδάσος με κύριο δέντρο την Abies cephalonica στην Κεντρική και Βόρεια Ελλάδα και στην Πελοπόννησο. Το ακμαίο γίνεται ορατό τον Ιούλιο.

Η Ch. leonhardi έχει περιορισμένο χώρο διαμονής. Αναφέρεται μόνο από τη Βουλγαρία, την Κροατία, την Ουγγαρία και τη Βόρεια Ελλάδα.^[6] Έχει ως ξενιστή την καρυδιά (Juglans regia).

Το είδος Ch. solieri έχει ως ξενιστές τα κωνοφόρα δέντρα (πεύκο, κέδρος και Picea abies). Το ολομεσογειακό είδος απαντάται σε όλη την Ελλάδα, σε πολλές χώρες της Ευρώπης, στη Βόρεια Αφρική, και στην Ασία.^[7] Το ακμαίο έντομο κάνει την εμφάνησή του κατά την μακρά περίοδο από Απρίλιο μέχρι Οκτώβριο.

Εικ. 3: Chrysobothris sp., προνύμφη
σύμφωνα με τον Reitter^[8]

Η Ch. chalcophana είναι στοιχείο της πανίδας της Αφρικής.^[9] Από την Ελλάδα υπάρχει μόνο μια αναφορά.^[10]

Πηγές

• H. Freude, K. W. Harde, G. A. Lohse: Die Käfer Mitteleuropas, Bd. 6. Spektrum Akademischer Verlag in Elsevier 1966, ISBN 3-8274-0683-8
• H.Mühle, P.Brandl, M. Niehuis: Catalogus Faunae Graeciae; Coleoptera:Buprestidae Printed in Germany by Georg Rößle Augsburg 2000

Αναφορές