Yellow Fairy Cup

Dwuzarodniczka cytrynowa (Bisporella citrina (Batsch) Korf & S.E. Carp.) – gatunek grzybów z rodziny Helotiaceae^[1].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Helotiaceae, Helotiales, Leotiomycetidae, Leotiomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi ^[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w roku 1789 Batsch nadając mu nazwę Peziza citrina. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadali mu w roku 1974 Richard Paul Korf i Steven E. Carpenter^[1]. Niektóre synonimy naukowe^[2]:

Nazwa polska według checklist^[3].

Morfologia

Owocniki

Początkowo kuliste i zamknięte, potem podczas wzrostu i dojrzewania przybierają kształt czaszy lub talerzyka z bardzo krótkim trzonem, lub bez niego. Średnica do 3 mm, wysokość trzonu (jeśli występuje) nie przekracza 1 mm, barwa jasnożółta. Owocniki zazwyczaj występują w licznych grupach, czasami rosną tak gęsto obok siebie, że wskutek stłoczenia ulegają zniekształceniu. Wewnętrzna powierzchnia owocnika gładka, błyszcząca, żółta, powierzchnia zewnętrzna również gładka i błyszcząca, nieco jaśniejsza – cytrynowożółta. Zaschnięte owocniki stają się pomarszczone i zmieniają barwę na pomarańczowo-brązową. Brak zapachu i smaku^[4][5].

Cechy mikroskopowe

Zarodniki eliptyczne, gładkie, z kroplą oleju na każdym końcu. Mają rozmiar 9-14 × 3-5 μm, w dojrzałych często występują wewnętrzne przegrody. Powstają w workach o rozmiarach 100-135 × 7-10 μm. Wstawki (parfizy) wąsko cylindryczne, z zaokrąglonymi lub lekko zgrubiałymi wierzchołkami^[6].

Występowanie i ekologia

Oprócz Antarktydy występuje na wszystkich kontynentach, także na wielu wyspach. W Europie północna granica zasięgu biegnie przez Islandię i środkową część Półwyspu Skandynawskiego^[7]. W Polsce gatunek pospolity^[8].

Owocniki tworzy od wczesnej wiosny do jesieni, nieraz w zlewających się dużych murawkach, na wilgotnym, leżącym drewnie drzew liściastych, a także na powierzchni cięcia pni^[8]. Znaleziono go również na owocnikach gmatwicy chropowatej (Daedaelopsis confragosa)^[9]. Jest saprotrofem. Badania nad grzybami powodującymi próchnienie drzew wykazały, że jest jednym z pierwszych grzybów opanowujących martwe drewno, pojawił się bowiem już po trzech latach na powalonym przez silne wiatry, zdrowym buku, wraz z skórnikiem szorstkim (Stereum hirsutum) i gruzełkiem cynobrowym (Nectria cinnabarina)^[10].

Gatunki podobne

• Bardzo podobna, ale mniejsza jest Bisporella sulfurina. Ponadto odróżnia się ona tym, że rozwija się na starych owocnikach grzybów Pyrenomycetes (według aktualnej klasyfikacji Index Fungorum należą one do klasy Sordariomycetes). Rozpoznać je można po czarnej, cienkiej i skorupiastej plesze^[11].
• Pucharek kielichowaty (Hymenoscyphus calyculus). Jest bardzo podobny, ale nieco większy i ma 4-milimetrowy trzonek. Występuje od października na szczątkach drewna. Użycie mikroskopu umożliwia rozpoznanie tego gatunku po zarodnikach kształtu przecinkowatego^[8].

Przypisy