Hussvamp eller Ægte Hussvamp er en svamp i familien Coniophoraceae.
Især kendt som skadevolder i bygningskonstruktioner, hvor den angriber og nedbryder trækonstruktioner. Reparationsomkostningerne kan nemt blive meget omfattende, da det er nødvendigt at opspore og fjerne alt angrebet materiale. Svampen danner store, uregelmæssige "kokasseagtige", brunlige frugtlegemer, med et foldet, poreagtigt sporedannende lag på undersiden. Ofte ser man ikke frugtlegemer, men kun svampens mycelietråde eller blot sporene i form af nedbrudt træ.
Ægte Hussvamp er temmelig følsom overfor temperaturpåvirkninger og tåler ikke temperaturer under frysepunktet eller over 35 grader celsius. Dette kan udnyttes til bekæmpelse af svampen ved opvarmning af det angrebne materiale.
Ægte Hussvamp er kendt som skadevolder i bygninger i de fleste verdensdele, men er kun fundet få steder under naturlige forhold, Himalaya, Tjekkiet og Californien. Nye iagttagelser tyder på, at den i naturen lever som rod-patogen på nåletræer.
Hussvamp eller Ægte Hussvamp er en svamp i familien Coniophoraceae.
Især kendt som skadevolder i bygningskonstruktioner, hvor den angriber og nedbryder trækonstruktioner. Reparationsomkostningerne kan nemt blive meget omfattende, da det er nødvendigt at opspore og fjerne alt angrebet materiale. Svampen danner store, uregelmæssige "kokasseagtige", brunlige frugtlegemer, med et foldet, poreagtigt sporedannende lag på undersiden. Ofte ser man ikke frugtlegemer, men kun svampens mycelietråde eller blot sporene i form af nedbrudt træ.
Ægte Hussvamp er temmelig følsom overfor temperaturpåvirkninger og tåler ikke temperaturer under frysepunktet eller over 35 grader celsius. Dette kan udnyttes til bekæmpelse af svampen ved opvarmning af det angrebne materiale.
Ægte Hussvamp er kendt som skadevolder i bygninger i de fleste verdensdele, men er kun fundet få steder under naturlige forhold, Himalaya, Tjekkiet og Californien. Nye iagttagelser tyder på, at den i naturen lever som rod-patogen på nåletræer.
Der Echte Hausschwamm (Serpula lacrymans) ist ein holzzerstörender Pilz. Neben dem Braunen Kellerschwamm (Coniophora puteana) ist er ein Hauptverursacher für Schäden durch Schwammbefall in Gebäuden. Der Hausschwamm befällt bevorzugt verbautes Holz und benötigt ein feuchtes und nicht zu kühles Milieu zum Wachstum. Da nicht selten Guttationströpfchen auf ihm zu sehen sind, wird er auch oft Tränender Hausschwamm genannt.
Der Hausschwamm ist ein holzzerstörender Pilz und ein Vertreter der Hausfäulepilze mit dem höchsten Gefahrenpotenzial an Gebäuden. In Mitteleuropa verursacht der Pilz etwa 32 % der pilzbedingten Gebäudeschäden. Wie alle Hausfäulepilze gehört auch der Echte Hausschwamm zu den Braunfäulepilzen und ist somit auf cellulosehaltige Materialien angewiesen. Neben Holz findet der Pilz auch auf anderen organischen Materialien wie u. a. Textilien, Papier, Spanplatten, Stroh und Schilf gute Wachstumsvoraussetzungen.
Der Echte Hausschwamm ist vielen verschiedenen Wachstumsfaktoren ausgesetzt. Günstige Bedingungen für den Beginn des Wachstums findet er bei 35 bis 60 % Holzfeuchtigkeit. Die verbreitete Meinung, der Hausschwamm könne Holz mit Feuchtigkeitswerten von unter 20 % befallen, indem er das dazu notwendige Wasser in seinen Strängen herantransportiere, ist nicht belegt.[1] Da allerdings der Feuchtegehalt von verbautem Holz, vor allem in bewohnten Gebäuden, zwischen 10 und 15 % liegt, tritt eine für den Pilz akzeptable Feuchtigkeit nur unter besonderen Bedingungen auf. Hierzu zählen u. a. die Kondensationspunkte an z. B. Holzbalkenköpfen oder bei Defekten (Leckagen).
Neben der Substratfeuchtigkeit spielt auch die Temperatur eine bedeutende Rolle für das Pilzwachstum. Das Temperaturoptimum des Pilzes liegt bei 18 bis 22 °C.[2] Über einer Temperatur von 26 °C stellt der Pilz seine physiologische Aktivität allerdings schlagartig ein.
Bei sehr vitalem und großflächigem Wachstum scheidet der Pilz Wassertropfen aus (Guttationstropfen). Diese „Tränen“ (lateinisch: lacrima) waren namensgebend, werden aber auch von anderen Pilzarten gebildet. Werden große Mycelgeflechte freigelegt und damit Licht und bewegter Frischluft ausgesetzt, kann der Pilz relativ schnell Spontanfruchtkörper ausbilden. Allerdings kann bei zu starker Zugluft das Mycel auch absterben.
Das hohe Gefahrenpotenzial, das von dem Hausschwamm ausgeht, leitet sich von seinen besonderen Fähigkeiten ab: Der Pilz ist nämlich in der Lage, anorganisches Material zu überwachsen bzw. zu durchdringen. So können die Mycelien des Pilzes Mauerwerk, Putz, Schüttungen u. a. durch- bzw. unterwachsen. Aufgrund dieser Beobachtungen wird dieser Pilz auch häufig als „Mauerschwamm“ bezeichnet.
Eichenholz ist kein gutes Substrat für den Pilz, es wird eher überwachsen. Die Gerbsäuren und andere Inhaltsstoffe wirken als natürliche Fungizide. Es kommt jedoch (selten) vor, dass sich an Eichenholztreppen (verdeckte Untersichten) Fruchtkörper ausbilden.
Der Echte Hausschwamm bildet als typischer Oberflächenpilz ein gut entwickeltes Oberflächenmycel. Sein verstecktes Wachstum führt jedoch dazu, dass seine Anwesenheit lange verborgen bleibt, und birgt die Gefahr, dass tragende Konstruktionshölzer vom Echten Hausschwamm zersetzt werden, ohne dass diese Tatsache zu erkennen ist.[3] Ein Befall von Holz geht meist mit einer intensiven, grobwürfeligen Braunfäule einher. Bei fortgeschrittenem Befall wird das Holz würfelartig gebrochen und lässt sich mit der Hand eindrücken. Charakteristisch sind die bräunlichen und weißrandigen fladenförmigen Fruchtkörper, die mit rostbraunen Hymenien überzogen sind. Die Fruchtkörper wachsen oft sichtbar am Substrat und zeichnen sich durch einen scharf begrenzten Zuwachsrand des Oberflächenmycels mit bis zu 1 cm dicken weißgrauen Strängen ab. In Räumen mit einer geringen Luftzirkulation und einer hohen Luftfeuchtigkeit, wie u. a. Kellerräumen, kann der Pilz ein extrem voluminöses Luftmycel ausbilden. Ein weiteres Merkmal des Braunfäulepilzes ist die immense Sporenproduktion.
Der ersten Wahrnehmung des Pilzes auf Oberflächen kann jahrelanges Wachstum in Hohlräumen vorangegangen sein.
Ein Befall durch den echten Hausschwamm lässt sich durch seine typischen Mycelien, Stränge und Fruchtkörper erkennen. Das Luftmycel ist weiß, durchscheinend, auch an Mauerwerk. Im Zweifelsfall kann eine molekularbiologische oder mikroskopische Untersuchung sinnvoll sein.
Der Befall mit Echtem Hausschwamm ist in einigen Bundesländern meldepflichtig. Er ist ein schwerer Baumangel nach BGB. Nach DIN 68800, Teil 4 (Holzschutz; Bekämpfungsmaßnahmen gegen holzzerstörende Pilze und Insekten) sind der Befall und der Umfang des Befalls durch einen Sachkundigen festzustellen (Anfertigen eines holzschutztechnischen Untersuchungsberichts). In der Regel werden durch solche Sachkundigen auch Sanierungsvorschläge erarbeitet.
Die Bekämpfung ist zwingend durch ein autorisiertes Fachunternehmen (Sachkundige) durchzuführen. Die DIN 68800-4 in Verbindung mit dem WTA-Merkblatt Der Echte Hausschwamm gibt Sanierungsempfehlungen. Die Überwachung dieser Arbeiten sollte ebenfalls durch einen Sachkundigen erfolgen.
Der Echte Hausschwamm ist der mit Abstand am schwierigsten zu bekämpfende holzzerstörende Pilz, da er auch relativ trockenes Holz befallen kann und auch Mauerwerk durchwächst. Umstritten ist, ob Luftzug das Wachstum unterbricht. Der Pilz braucht eine bestimmte, wenn auch geringe Feuchtezufuhr, dann wächst er jedoch manchmal sehr schnell, meist unerkannt und unbemerkt. Die Pilzreste können viele Jahrzehnte auch in trockenem Zustand überdauern. Die Sanierung muss mit einer Trockenlegung von Mauerwerk und Holzkonstruktion einhergehen und kann deshalb umfangreich werden. Bei fortgeschrittenem Befall bleibt oft nur der Austausch der gesamten Holzkonstruktion.
Am Anfang einer Schwammsanierung steht die Identifikation des Erregers. Ist die Zugehörigkeit nicht eindeutig, muss stets so vorgegangen werden, als läge ein Hausschwammbefall vor: Dabei werden befallene Holzteile mit einem Sicherheitsabstand von einem Meter ausgebaut. Schüttungen sollten bis zu einem Sicherheitsabstand von 1,5 m entfernt werden. Großflächig befallenes Mauerwerk wird durch Bohrlochtränkung bzw. Mauerwerksinjektion mit einem Schwammsperrmittel saniert.[4] Neueingebautes Holz muss eventuell entsprechend DIN 68800, Teil 3 vorbeugend imprägniert sein. Der betroffene Bereich muss nach der Sanierung gut trocknen.
Um Mycelreste oberflächlich zu entfernen, wird oft empfohlen, das Mauerwerk abzuflammen. Weiterhin ist es notwendig, die Ursache der Feuchtequelle zu finden und zu beseitigen, um einen erneuten Pilzbefall zu vermeiden. Ist durch bauliche Maßnahmen sichergestellt, dass das befallene Holz und das Mauerwerk trocken sind und zukünftig auch trocken bleiben, kann der Sanierungsaufwand unter Anleitung eines Sachverständigen im Einzelfall auch reduziert werden. Ohne Feuchtigkeit stellt der Hausschwamm seinen Stoffwechsel ein und zerstört auch kein Holz mehr. Er verbleibt aber im Bauteil und wird bei Vorliegen von Feuchtigkeit auch Jahrzehnte später schnell wieder aktiv.
Um die Verschleppungsgefahr zu verringern, ist eine sorgfältige Entsorgung der ausgebauten Holzteile und Mauerwerkspartien notwendig.
Zum Schutz von kulturhistorischen Gebäuden wird im Rahmen der Sanierung auch häufig das Heißluftverfahren angewandt. Dieses Verfahren basiert darauf, dass der Pilz bei Temperaturen über 50 °C abstirbt. Allerdings stößt dieses Verfahren in großen Räumen oder bei dickem Mauerwerk an seine Grenzen.
Der Echte Hausschwamm wurde 2004 von der Deutschen Gesellschaft für Mykologie zum Pilz des Jahres gewählt, um auf seine häufig unterschätzte wirtschaftliche Bedeutung hinzuweisen.
Die Ergebnisse eines In-vitro-Experiments weisen auf die Nutzung des Echten Hausschwammes als eine mögliche Quelle für Antibiotika hin.[5]
Der Echte Hausschwamm (Serpula lacrymans) ist ein holzzerstörender Pilz. Neben dem Braunen Kellerschwamm (Coniophora puteana) ist er ein Hauptverursacher für Schäden durch Schwammbefall in Gebäuden. Der Hausschwamm befällt bevorzugt verbautes Holz und benötigt ein feuchtes und nicht zu kühles Milieu zum Wachstum. Da nicht selten Guttationströpfchen auf ihm zu sehen sind, wird er auch oft Tränender Hausschwamm genannt.
Bolol waa marka wax ay duqoobaan oo ay kala daadtaan.
Serpula lacrymans is one of the fungi that cause damage to timber referred to as dry rot. It is a basidiomycete in the order Boletales. The Serpula lacrymans has the ability to rapidly colonise sites through unique and highly specialised mycelium which also leads to greater degradation rates of wood cellulose.[2]
The species was first described under the name Boletus lacrymans by Franz Xavier von Wulfen in 1781.[3] It was transferred to the genus Serpula by Petter Karsten in 1884.[1]
The specific epithet is derived from the Latin words serpula for "creeping" (as in a serpent) and lacrymans, meaning "making tears".[4]
Serpula lacrymans has a preference for temperatures of 21 to 22 °C (70 to 72 °F) but can survive any temperature from 3 to 26 °C (37 to 79 °F). It is not clear how much light is needed to promote Serpula lacrymans growth. In terms of aeration Serpula lacrymans often grows near ventilation shafts which shows a preference for concentrated oxygen. A moisture content of 30 to 40 percent is its ideal level in wood to promote fruit body formation.[5] It appears that Serpula lacrymans requires an environment where both inorganic and organic materials are present. The fungus uses calcium and iron ions extracted from plaster, brick, and stone to aid the breakdown of wood,[6] which results in brown rot.
Although it is a common indoor biodeterioration agent, it has only been found in a few natural environments, the Himalayas,[7][8] Northern California,[9][10] the Czech Republic[11] and east Asia.[12] A recent study on the evolutionary origin and spread of this species using genetic markers (amplified fragment length polymorphisms, DNA sequences and microsatellites) on a worldwide sample of specimens suggested the existence of two main lineages, a nonaggressive lineage found in North America, and an aggressive lineage found on all continents, both in natural environments and buildings.[13]
Serpula lacrymans is considered to be the most damaging destroyer of indoor wood construction materials in temperate regions.[14][15]
In the United Kingdom alone, building owners spent at least £150 million annually to rectify damage caused by dry rot.[14]
.jpg)
Three variants/strains of S. lacrymans have been sequenced by the Joint Genome Institute (JGI) and its collaborators, and sequence data is available via their MycoCosm portal. One genome is from S. lacrymans S7.9 (v2.0). The genome assembly is 42.73 Mbp, with a predicted number of 12789 genes. The second genome is from S. lacrymans S7.3 (v2.0). The genome assembly is 47 Mbp, with a predicted number of 14495 genes. The third genome is from S. lacrymans var shastensis SHA21-2 (v1.0). The genome assembly is 45.98 Mbp, with a predicted number of 13805 genes.
The S. lacrymans genome encodes six annotated polyketide synthases (PKS1-PKS6), 15 nonribosomal peptide synthetases (NPS1-NPS4, NPS7, NPS13-NPS15, NPS17, and NPS18), and two hybrids thereof (NPS6, NPS8, and NPS16). Additionally, the genome encodes for various putative adenylate-forming reductases (NPS5, NPS9-NPS12).[16] NPS3 was overexpressed in E. coli and characterized as an atromentin/quinone synthetase that catalyzes the formation of atromentin, similar to GreA; InvA1,2 and 5; and AtrA from Suillus grevillei, Tapinella panuoides, Paxillus involutus, respectively. NPS3 and its adjacent clustered aminotransferase gene (AMT1) were also found to be up-regulated during co-incubation with bacteria (Tauber et al., 2016).
The genus Serpula, including S. lacrymans and S. himantoides, is known to produce three classes of chemical compounds: pulvinic acid-type family, himanimides, and polyine acids.[17][18][19][16] Within the pulvinic acid-type family, atromentin-derived compounds include variegatic acid, xerocomic acid, isoxerocomic acid, atromentic acid, variegatorubin, xerocomorubin, and other variants of these pigments.[20] Pulvinic acid-type family pigments were found to be secreted during co-incubation with various bacteria.[21]
The damaged wall with fruit bodies 
Wooden beam with mycelia Serpula lacrymans is one of the fungi that cause damage to timber referred to as dry rot. It is a basidiomycete in the order Boletales. The Serpula lacrymans has the ability to rapidly colonise sites through unique and highly specialised mycelium which also leads to greater degradation rates of wood cellulose.
La larmofungo aŭ larma serpulo (Serpula lacrymans, pli frue Merulius lacrymans) estas lignodetrua fungo damaĝanta domojn. Krom la bruna kelofungo (Coniophora puteana), ĝi estas la ĉefa damaĝanto en lignaj konstruaĵoj. La domfungo preferas enkonstruitan lignon kaj bezonas humidan aeron kaj ne tro malvarman medion. Ĝi formas micelion en kaj sur ligno aŭ aliaj celulozaj materialoj (ekz. teksaĵoj). Ĉar ofte aperas gutoj sur la fungo, oni nomas ĝin ankaŭ ploranta domfungo. Simile estiĝis la scienca nomo lacrymans (larmanta, ploranta).
Ĝi estis la fungo de la jaro en 2004, en Germanio.
Insectes et champignons du bois CTBA 1996 ISBN 2-85684-036-1
La larmofungo aŭ larma serpulo (Serpula lacrymans, pli frue Merulius lacrymans) estas lignodetrua fungo damaĝanta domojn. Krom la bruna kelofungo (Coniophora puteana), ĝi estas la ĉefa damaĝanto en lignaj konstruaĵoj. La domfungo preferas enkonstruitan lignon kaj bezonas humidan aeron kaj ne tro malvarman medion. Ĝi formas micelion en kaj sur ligno aŭ aliaj celulozaj materialoj (ekz. teksaĵoj). Ĉar ofte aperas gutoj sur la fungo, oni nomas ĝin ankaŭ ploranta domfungo. Simile estiĝis la scienca nomo lacrymans (larmanta, ploranta).
Ĝi estis la fungo de la jaro en 2004, en Germanio.
Majavamm (Serpula lacrymans) on kandseente (Basidiomycota) hõimkonda kuuluv seeneliik. Kõige enam on ta tuntud pruunmädaniku põhjustajana puitkonstruktsioonidel.
Esimest korda kirjeldas liiki Franz Xaver von Wulfen kui Boletus lacrymans aastal 1781. Aastal 1884 tõstis Petter Karsten liigi ümber Serpula perekonda.[1][2]
Majavammi viljakehad on materjalile liibunud ümarad paksu valge vatjas-viltja servaga ning keskosas kollakas-tumepruuni voldilise pinnaga. Viljakehad võivad olla kuni 1 m diameetriga ja 2–20 mm paksud.[3][4]
Viljakehade järgi on majavamm saanud ladinakeelse nime: serpula tähendab roomavat, mis viitab näiliselt roomavale viljakehale; lacrymans tähendab nutmist, pisaraid, mis viitab majavammi võimele transportida vett lagundatavasse puitu vahel kuni hallituskoha tilkuma hakkamiseni.
Majavammi või tema alamliike võib leida sisetingimustest üle maailma, haruldane on ta aga looduses. Majavammi on kogutud Himaalajast, Põhja-Californiast, Tšehhist ja Taanist.[5][6]
Majavammi evolutsiooniline päritolu pole veel kindel. Esialgselt arvati, et majavamm on arenenud välja metsikult kasvavast Himaalajast pärit iidsest Serpula himantioides (metsvammi) liigist, kuid uuemate uuringute põhjal on nad monofüleetilised sõsarliigid.[6] ITS nrDNA, beeta-tubuliini (tub) ja translatsiooni elongatsioonifaktori (efa) 1a geenide fülogeneetiline analüüs näitas, et majavammil esineb kaks peamist alamgruppi või varieteeti: "Domesticus" (või lihtsalt S. lacrymans) ja "Shastensis".[7] "Shastensis" on mitteagressiivne, Põhja-California looduses (Mount Shasta jalamil) esinev majavammi varieteet, mis on rohkem levinud looduses ja ei kasva edukalt maja konstruktsioonidel. Kosmopoliitse levikuga agressiivne "Domesticus" varieteet on aga tüüpiline majakahjur, mis on pärit arvatavasti Kesk-Aasiast. "Domesticuse" varieteedi DNA proovid erinevatest maailmajagudest näitavad ka seda, et liigi sees on väga väikene varieerumine, mis viitab hiljutisele kiirele levikule inimeste vahendusel.[8][9]
Majavamm kasvab peamiselt sisetingimustes, niiskel puidul. Optimaalne kasvutemperatuur on 18–20 °C ja ellu suudab jääda temperatuurivahemikus −2...+28 °C. Soojust seen ei talu ja seetõttu pole ta ka troopikas levinud. Valguse ja hapniku olemasolu kiirendab seene kasvu, kuid ei ole teada kui palju. Kasvusubstraadi (puidu) niiskusprotsent on ideaalsetes tingimustes 20–30% (kuid mitte üle 55%), suudab kasvada ka väikesema veesisaldusega puidul, transportides iseloomulike risomorfsete seeneväätide abil vett juurde. Seen vajab lisaks orgaanilistele ainetele ka anorgaanilisi, see on põhjus, miks võib majavamm ka levida üle krohvi, kipsplaadi, telliste või metalli. Optimaalsetes tingimustes võib S. lacrymans kasvada kuni 8 cm päevas. Looduses kasvab ta jahedamas niiskes kliimas, peamiselt okasmetsades langenud puutüvedel ja maapinnal, kuid spetsiifiliste vajaduste tõttu kasvab välitingimustes harva. Eestis teda metsikult ei leia.[4][6]
Niiskus, õhu liikumine, puhtus ja ehitusmaterjalide kvaliteet on olulised tingimused, mida tuleb jälgida maja ehitamisel. Ebasoodsates tingimustes võivad eosed olla pikka aega idanemata. Tihti on seene vohamise põhjuseks veeavarii, lekkiv katus või katkised veerennid. Teiseks levinud põhjuseks Eesti kliimas on vee kondenseerumine ehitusmaterjalide pinnale, tihti keldrite seinte pinnal või pakettakende raamide ümbruses. Kolmandaks suurendab õhuniiskust elanike tegevusest tekkiv niiskus, näiteks pidev riiete kuivatamine umbses ruumis või vannitoa aur. Kogunenud mustus on samuti riski suurendavaks faktoriks, kogunenud eosed ja orgaanilised ained on heaks kasvupinnaks kõigile eluvormidele. Kipsplaadi kasutus niisketes tubades on eriti soodsaks kasvupinnaks majavammile – seen saab sealt palju vajalikke mineraalaineid ja niiske kipsplaat on piisavalt pehme, et seeneniidistik saaks sealt kergelt läbi kasvada. Lisaks veel on kipsplaadi kattepind tavaliselt tselluloosirikkast materjalist.[4][10][11]
Kolm liini majavammi on sekveneeritud, kaks neist majavamm ja üks "Shastensis" varieteedist. S. lacrymans S7.9 (v2.0) genoomi pikkus on 42.73 Mbp ja eeldatavalt 12789 geeni. S. lacrymans S7.3 (v2.0) genoom sisaldab 47 Mbp ja 14495 geeni. "Shastensis" varieteedi genoom SHA21-2 (v1.0) sisaldab 45.98 Mbp ja 13805 geeni.[12]
Parasvöötme kliimas asuvad puitmajad ja keldrid on majavammile täiuslikuks kasvukeskkonnaks jaheduse, niiskuse ja stabiilsete olude tõttu. Kiire kasv, kerge eoseline levik ja konkurentide puudumine teevad majavammist kõige suurema puitkonstruktsioonide kahjustaja maailmas.[11]
Majavamm on kuiva pruunmädaniku tekitaja ehk ta lagundab puidust tselluloosi ja hemitselluloosi. Hemitselluloosi lagundamisel tekib vesinikperoksiid H2O2, mis aitab lõhkuda tselluloosi. Vesinikperoksiid imbub ka hüüfidest kaugemale ja põhjustab lagunemist kogu materjalis, mitte ainult seene vahetus läheduses. Tselluloos on puidu peamine strukturaalne aine, moodustades koos hemitselluloosiga kuivmassist ligi poole. Pruunmädaniku tagajärjel kaob ära puidust peamine strukturaalne tugiaine ja konstruktsioonina ei suuda enam puutalad kanda raskusi. Sellest tuleb ka pruunmädaniku nimetus – kergesti lagunevast pruuni värvi kuubikulisest puidupurust, mis jääb peale tselluloosi lagundamist alles (peamiselt ligniini ja teiste ainete kogu).[13]
Nagu kõik seened, levitab S.lacrymans ka hulganisti spoore ja tema keha ei piirdu ainult nähtava viljakehaga, vaid sisaldab ka tunduvalt suuremat krüptilist seenevõrgustikku puidu sees. Need omadused teevad majavammi tõrjumise ehitistest keeruliseks, hallitanud puidutüki välja lõikamisest alati ei piisa. Seene eemaldamiseks kasutatakse mitut viisi:
Hiljutised uuringud on näidanud, et maaseen Trichoderma on võimeline peatama majavammi leviku. Küll aga pole kindel Trichoderma efektiivsus majavammi hävitamisel.[14]
Enne tõrjet aga on soovitatav ennetada majavammi levikut niiskuse kogunemise vältimise, piisava õhutamise ja veetõkete kasutamisega. Üldised puidukaitsevahendid ei ole efektiivsed hallitusseente tõrjeks, selleks tuleb kasutada spetsiaalseid fungitsiide.[11]
Majavamm (Serpula lacrymans) on kandseente (Basidiomycota) hõimkonda kuuluv seeneliik. Kõige enam on ta tuntud pruunmädaniku põhjustajana puitkonstruktsioonidel.
Lattiasieni (Serpula lacrymans) on yleinen rakennusvaurioita aiheuttava sieni. Luonnossa lattiasieni kapea-alainen ja kilpailukyvyltään heikko laji jonka kasvun esteet tai haitat ovat poistuneet ihmisen toimista johtuen. Rakennuksissa on maailmanlaajuisesti pääasiassa havupuista sahattua puutavaraa, joka on lajille luontaista kasvualustaa. Sienen kasvua luonnossa haittaa elävän tai juuri maahan kaatuneen rungon liika kosteus, mitä sahatavarassa ei ole. Itiöt pääsevät leviämään helposti koska sahatavarassa ei ole leviämistä haittaavaa kuorikerrosta, lisäksi lattiasienen itiöiden tuotto on massiivista. Rakennusvirheiden ja kosteuvaurioiden takia syntyy alueita jossa on otolliset olosuheet mutta ei juurikaan kilpailua muiden lajien toimesta, ja vuodenaikojen vaihtelu on rakenuksissa vähäisempää kuin luonnossa. Se aiheuttaa rakennuspuutavarassa ruskolahoa.[1]
Lattiasieni lattiasieni suosii viileää, kosteaa ja seisovaa ilmaa. Sen tieteellinen nimi tulee itiöemän poimuisesta itiölavasta (serpere – kiemurrella) ja sienen kyvystä tuottaa vesipisaroita korkeassa ilmankosteudessa kasvaessaan (lacrimosus – kyynelehtivä). Pintarihmasto usein ohutta, valkoista ja harsomaista. Vanhempi ja paksumpi rihmaston osa voi olla väriltään joko tasaisen likaisenharmaata tai joskus näkyvissä violettia ja keltaista sävyä. Rihmastot kasvavat kohteessa vuosikausia ennen kuin tuottavat ensimmäisen itiöemän joka tuottaa lajin suvullisia itiöitä. Itiöemät laakeita ja kiinnipainautuneet alustaan, kuitenkin ne ovat helposti irrotettavia, keskustasta poimuisia ja ruskeita. Itiöemät saattavat peittää suuria alueita. Nuori itiöemä aluksi kokonaan valkea, myöhemmin itiölava kypsyy keskeltä ja värjäytyy ruskeaksi kypsyvistä itiöistä. Itiöemän reuna on valkea ja itiölavaa korkeampi. Itiöemät syntyvät usein seinälinjoille tai kulmauksiin. Tuottavat yleensä suuria määriä itiöitä.[1]
Lattiasieni on helposti makroskooppisesti tunnistettavissa itiöemien ominaisuuksien perusteella. Samantyyppisiä itiöemiä muodostavat myös jotkin ryppykesikät (hygrophoropsidaceae). Niiden itiöemän keskusta on kuitenkin kellertävämpi. Tämän suvun lajeista osa eroaa siten, että itiöemässä ei ole poimuisuutta vaan epäsäännöllisiä hampaita tai piikkimäisiä muodostumia. Kellarisienen (Coniophora puteana) rihmasto voi muistuttaa erehdyttävästi lattiasientä. Suvut Coniophora, Leucogyrophana ja Serpula ovat kuitenkin selvästi erotettavissa mikroskooppisten tuntomerkkien perusteella.[1]
Lattiasienelle on ominaista voimakas pintarihmaston muodostuminen. Se etenee kaarimaisina muodostumina, kun alusta ja olosuhteet ovat tasaiset ja sopivat. Se tekee myös harmaita rihmastojänteitä, joiden suunnassa rihmaston eteneminen on vaikeammin ennustettavaa. Paksuimmillaan jänteet ovat usean millimetrin paksuisia, juuren tapaisia muodostumia joissa on yhteenpunoutuneita, mikroskooppisesti erityyppisiä rihmoja. Nämä kuljettavat vettä ja niiden avulla lattiasieni pääsee etenemään kuivien alueiden yli jopa useita metrejä ja voivat kasvaa jopa 5 mm vuorokaudessa. Vedenkuljetuskyky tekee lattiasienestä hankalimman rakennuslahottajan. Muut lajit lopettavat kasvunsa kun puu kuivuu rihmaston alueelta, lattiasieni sen sijaan jatkaa kasvuaan täysin kuivassakin puuaineksessa siirtämällään vedellä. Puun lahotuksen yhteydessä vapautuu sen käyttöön myös vettä.[1][2]
Lattiasienen optimaalinen kasvulämpötila vaihtelee välillä on +5-+2 °C, mutta sieni voi kasvaa lämpötila-alueella +3-+26 °C. Sieni pitää tuoretta puuta hieman kuivemmasta puusta, liian suuri kosteus haittaa tai estää lajin kasvua. Puun optimaalinen kosteuspitoisuus välillä on 20-55 %. Rihmasto on myös herkkä tuuletukselle. Alle +5 °C lämötilat ovat sille haitaksi mutta muiden lahottajien tavalla laji kestää pakkasta. Pohjoisimmat lahotapaukset Suomesta ovat Utsjoelta. Korkean lämpötilan sietokyky on heikko, tapavat lämpötilat ovat jossain +35-50 °C välillä.[1] Se voi kasvaa myös pahvissa ja tekstiileissä.
Rihmasto on myös kalkin suosija ja etsiytyy kalkkia sisältäviin rakenteisiin. Erittäin usein vauriokohdan läheiset tiilirakenteet voivat olla pahoin rihmaston vallassa.[1]
Sienen valtaama rakennusmateriaali pyritään yleensä purkamaan. Lämpökäsittely on myös mahdollista, mutta hankalaa rakenteiden lämmöneristävyydestä johtuen. Rakenteet lämmitetään tällöin vähintään kuudeksi tunniksi +40 °C lämpötilaan.[1]
Lattiasieni (Serpula lacrymans) on yleinen rakennusvaurioita aiheuttava sieni. Luonnossa lattiasieni kapea-alainen ja kilpailukyvyltään heikko laji jonka kasvun esteet tai haitat ovat poistuneet ihmisen toimista johtuen. Rakennuksissa on maailmanlaajuisesti pääasiassa havupuista sahattua puutavaraa, joka on lajille luontaista kasvualustaa. Sienen kasvua luonnossa haittaa elävän tai juuri maahan kaatuneen rungon liika kosteus, mitä sahatavarassa ei ole. Itiöt pääsevät leviämään helposti koska sahatavarassa ei ole leviämistä haittaavaa kuorikerrosta, lisäksi lattiasienen itiöiden tuotto on massiivista. Rakennusvirheiden ja kosteuvaurioiden takia syntyy alueita jossa on otolliset olosuheet mutta ei juurikaan kilpailua muiden lajien toimesta, ja vuodenaikojen vaihtelu on rakenuksissa vähäisempää kuin luonnossa. Se aiheuttaa rakennuspuutavarassa ruskolahoa.
Serpula lacrymans
La Mérule pleureuse ou le Mérule pleureur[1] (Serpula lacrymans, jadis Merulius lacrymans[2]) est une espèce de champignons basidiomycètes de la famille des Serpulaceae.
Son épithète spécifique, lacrymans ou « pleureuse », vient des larmes colorées qu'exsude son mycélium (gouttelettes de guttation). C'est le champignon du bois le plus souvent en cause lors d'attaques en intérieur. On l'appelle aussi en français « mérule des maisons », « cancer du bâtiment » ou plus simplement mérule, bien que d'autres espèces comparables soient concernées à travers le monde.
Peu visible dans la nature, où il détruit les souches de feuillus comme de conifères, ce champignon lignivore est un redoutable ennemi du bois œuvré et de tous les matériaux contenant de la cellulose (livres, cartonnages, etc.). Il est à l'origine de la pourriture cubique qui dégrade la cellulose, sans toucher à la lignine.
Serpula lacrymans (Wulfen) J. Schröt., 1885[3]
La mérule se manifeste par l'apparition d'une substance semblable à de l'ouate épaisse et blanche ou à une toile d'araignée, qui vire ensuite au gris.
Les filaments gris argenté du mycélium, d'un diamètre de 8 μm, peuvent aller jusqu'à plusieurs mètres de longueur. Ils s'insinuent au cœur du bois et peuvent même traverser par les joints les murs maçonnés. À l'état sec, les filaments deviennent cassants.
Quelquefois, la mérule se manifeste sous la forme d'un véritable sporophore rond à elliptique à marge de croissance blanche. Le champignon se présente sous la forme d'une masse molle, visqueuse, d'un à deux centimètres d'épaisseur et de couleur rouge brun. Il contient des spores de couleur rouge.
La mérule se développe principalement sur les résineux, mais aussi sur les feuillus. Aucune essence des régions tempérées ne résiste à la mérule ; seules quelques essences tropicales — iroko (Milicia excelsa), douka ou makoré (Tieghemella heckelii), doussié (Afzelia africana), etc. — présentent une résistance notable[CTBA 1].
Les conditions de développement sont[CTBA 2] :
Autrement dit, un bâtiment « sain » — clos, couvert, ventilé, etc. — et entretenu — sans fuites de plomberie — est à l'abri de la mérule.
En conditions qui ne lui conviennent plus, le champignon ne meurt pas mais entre en période de latence et est prêt à se « réveiller » dès que les conditions d’humidité et de température sont à nouveau favorables.
La partie végétative de la mérule est un mycélium composé d'hyphes de moins de μm de diamètre[CTBA 3] qui se développent dans les cavités du bois. En surface, les hyphes s'agglomèrent ou s'entremêlent et forment soit une toile grisâtre, soit des rhizomorphes souvent ramifiés en palmettes.
Les rhizomorphes de mérule sont capables de traverser par les joints les murs maçonnés . Ils ont aussi la capacité de transporter de l'eau[CTBA 1], ce qui permet au champignon de se propager de proche en proche sur des pièces de bois à priori saines.
La propagation ne cesse pas, jusqu'à la température létale de 28 °C[réf. nécessaire].
Les bois nus deviennent brunâtres, s'effritent et partent en morceaux en raison de la destruction de la cellulose. Les bois peints se boursouflent puis se craquellent. Les ramifications peuvent traverser les joints de ciment, les briques poreuses et abîmer ainsi les murs. Bien que la mérule pleureuse puisse traverser la maçonnerie, elle ne peut toutefois pas la détruire. Cette mérule colonise et détruit principalement le bois œuvré (charpentes, escaliers).
Il est fort probable que les dégâts provoqués dans les maisons par cette mérule soient déjà évoqués aux temps bibliques, dans le chapitre 14 du Livre du Lévitique[7] qui parle de la « lèpre des maisons » et donne des conseils pour y remédier[8].
Dès le XVIe siècle, l'expansion navale forcée entraîne la construction précipitée de navires pour la Royal Navy. L'utilisation de bois de construction médiocre et importé ainsi qu'un séchage déficient favorisent le développement de la mérule pleureuse responsable de la pourriture sèche[9]. Durant les guerres napoléoniennes, cette mérule provoque de gros dégâts dans la flotte britannique de l'amiral Nelson, vainqueur à Aboukir en 1798 et à Trafalgar en 1805. Ce désastre fongique aurait ainsi détruit plus de la moitié de la flotte de la Royal Navy en 1815, pertes bien supérieures à celles dues aux batailles navales, ce qui « incitera l'amirauté britannique à se tourner vers les coques métalliques. Si le champignon avait fait son œuvre plus tôt, Napoléon… aurait eu les moyens d'envahir la “perfide Albion”[10] ! »
Forme naissante.
Fructification.
Filaments entre deux pièces de bois.
Poutre attaquée.
Bois dégradé par la Mérule.
Un nombre très faible de publications scientifiques lient la présence de Serpula lacrymans à des effets sur la santé physique[11]. Ainsi, selon les connaissances actuelles, le champignon ne peut être classé pathogène, toxique ou infectieux[12]. Cependant, les conditions de développement de la mérule favorisent le développement d’organismes pathogènes, tels que les moisissures[12].
Le moyen le plus sûr de protéger un bâtiment est de le maintenir dans des conditions où la mérule ne se développe pas, c'est-à-dire qu'il faut éviter les entrées d'eau et qu'il est nécessaire d'assurer une ventilation suffisante.
Les fuites de toiture et de plomberie doivent impérativement être rapidement réparées et il faut ventiler les bois humides. Les aérations[13] et les soupiraux doivent être maintenus fonctionnels. Les pièces de bois susceptibles d'être exposées à l'humidité[14] doivent permettre à l'eau de s'évaporer : les peintures et les vernis imperméables sont donc à proscrire. Les dispositifs d'isolation thermique de la toiture ne doivent pas permettre la condensation au contact des bois de charpente[CTBA 4], etc.
La première des choses à faire est de rétablir les conditions où la mérule ne se développe pas[15]. Le traitement fongicide intervient en complément[CTBA 5].
L'assainissement consiste en un rétablissement du hors d'eau (recherche et suppression des causes de l'humidité) et une ventilation efficace pour permettre à l'eau de s'évaporer. Les obstacles à l'évaporation (par exemple un revêtement de sol imperméable) doivent être déposés.
Le traitement fongicide se déroule en trois phases :
Ces phases sont commencées lorsque l'infection est découverte, et l'infection est parfois très avancée. Il est alors indispensable de procéder à des destructions importantes des structures en bois du bâtiment, si les planchers et les poutres sont contaminées[16].
En France, la mérule pleureuse est le plus répandu des champignons lignivores dans les bâtiments, surtout à cause de la mauvaise connaissance du bois. Il revêt donc une importance économique particulière selon l'Agence nationale de l'habitat[18].
La loi ALUR de 2014 détermine le seul cadre légal de la mérule, et est axé autour de la prévention et de l’information[19].
Il est estimé que le coût de la réparation des dommages dus à cette mérule s'élève annuellement à plusieurs centaines de millions de livres (£) pour les constructions en Grande-Bretagne, en Europe du Nord et en Europe centrale, dans certaines parties de l'Australie et dans d'autres régions tempérées du monde[20].
Dans la revue Science du 14 juillet 2011, des chercheurs de l’INRA et du CNRS ont fait part d'avancées importantes. Ils sont en effet parvenus à « caractériser le mécanisme de dépolymérisation de la lignine » par la mérule pleureuse. La meilleure compréhension du procédé utilisé par ce parasite va certainement permettre de mettre au point de nouvelles techniques de lutte et même intéresser le secteur de la bioénergie, à la recherche de processus accélérant la dégradation des polymères du bois en vue de la fabrication de biocarburant[21].
) ; voir cette explication sur l'humidité du bois. Serpula lacrymans
La Mérule pleureuse ou le Mérule pleureur (Serpula lacrymans, jadis Merulius lacrymans) est une espèce de champignons basidiomycètes de la famille des Serpulaceae.
Son épithète spécifique, lacrymans ou « pleureuse », vient des larmes colorées qu'exsude son mycélium (gouttelettes de guttation). C'est le champignon du bois le plus souvent en cause lors d'attaques en intérieur. On l'appelle aussi en français « mérule des maisons », « cancer du bâtiment » ou plus simplement mérule, bien que d'autres espèces comparables soient concernées à travers le monde.
Peu visible dans la nature, où il détruit les souches de feuillus comme de conifères, ce champignon lignivore est un redoutable ennemi du bois œuvré et de tous les matériaux contenant de la cellulose (livres, cartonnages, etc.). Il est à l'origine de la pourriture cubique qui dégrade la cellulose, sans toucher à la lignine.
De echte huiszwam (Serpula lacrymans) is een schimmel die schadelijk is voor hout. Naast Coniophora puteana is hij de hoofdoorzaak van schimmelschade in gebouwen. De huiszwam gedijt het beste in een vochtige en niet te koude omgeving. De soortaanduiding lacrymans (Latijn voor 'tranend') is gevolg van het feit dat vaak waterdruppels zichtbaar zijn (zie guttatie).
De echte huiszwam is zeer moeilijk te bestrijden.
De echte huiszwam (Serpula lacrymans) is een schimmel die schadelijk is voor hout. Naast Coniophora puteana is hij de hoofdoorzaak van schimmelschade in gebouwen. De huiszwam gedijt het beste in een vochtige en niet te koude omgeving. De soortaanduiding lacrymans (Latijn voor 'tranend') is gevolg van het feit dat vaak waterdruppels zichtbaar zijn (zie guttatie).
De echte huiszwam is zeer moeilijk te bestrijden.
Ekte hussopp (Serpula lacrymans) er en av soppene som gir brunråte. Denne arten har stor evne til spredning og vekst, også under relativt tørre forhold, og bekjempelsen krever derfor spesielle tiltak. Ved mistanke om ekte hussopp anbefales det at det tas et prøvestykke som sendes til analyse.
Mattsson, Johan. 2010. Råtesopp i bygninger. Forekomst, påvisning, vurdering og utbedring. Mycoteam. 127 sider. ISBN 978-82-91070-14-8
Denne biologirelaterte artikkelen er foreløpig kort eller mangelfull, og du kan hjelpe Wikipedia ved å utvide den. 
Ekte hussopp (Serpula lacrymans) er en av soppene som gir brunråte. Denne arten har stor evne til spredning og vekst, også under relativt tørre forhold, og bekjempelsen krever derfor spesielle tiltak. Ved mistanke om ekte hussopp anbefales det at det tas et prøvestykke som sendes til analyse.
Stroczek domowy (Serpula lacrymans (Wulfen) J. Schröt.) – gatunek grzybów z rodziny stroczkowatych (Serpulaceae)[1].
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Serpula, Serpulaceae, Boletales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1781 r. Wulfen nadając mu nazwę Boletus lacrymans. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1885 r. Schröter, przenosząc go do rodzaju Serpula[1].
Ma ok. 40 synonimów naukowych[1].
Nazwę polską podał Henryk Orłoś w 1951 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był też pod nazwami: stroczek łzawy, stroczek rosisty, huba rosista, drzewoniszcz rosisty, toczek rosisty, prawdziwy grzyb domowy, stroczek łzawiący, stroczek płaczący[2].
Początkowo tworzy puszystą, watowatą, białą grzybnię, na której z czasem powstają jasnożółte lub czerwone plamy. Grzybnia przekształca się w błonkowaty, przylegający do podłoża, rozpostarty lub rozpostarto-odgięty owocnik, który może osiągnąć długość do kilkudziesięciu cm i grubość 3-10 mm. Czasami tworzy także kapelusiki o szerokości 2-10 cm. Owocnik i kapelusiki mają tępy, równy, watowaty, lub gilcowaty i nabrzmiały brzeg. Miąższ początkowo elastyczny i gąbczasty, potem gumowaty, w końcu łukowaty[3]
Powierzchnia owocnika pokryta hymenoforem, który początkowo jest nierówny, potem w miarę rozwoju staje się rurkowaty, labiryntowaty, siateczkowaty i jamkowaty (hymenofory tego typu określa się jako meruliowate). Początkowo ma barwę żółtawą, żółtopomarańczową, potem brązową, oliwkowobrązową, czerwonobrązową[3].
Początkowo ma przyjemny, grzybowy zapach, potem zapach staje się nieprzyjemny. Smak łagodny[3].
Tworzy białoszare sznury grzybniowe o grubości kilku mm i długości kilku metrów. Początkowo są one elastyczne i miękkie, w miarę rozwoju twardnieją i stają się sztywne i kruche[3].
Saprotrof, wywołujący bardzo intensywną brunatną zgniliznę drewna. Rozwija się głównie na drewnie sosny[2] i innych drzew iglastych, rzadziej na drewnie drzew liściastych[3]. Popularnie nazywany jest grzybem domowym. Rozwija się na drewnie konstrukcyjnym znajdującym się w wilgotnych, słabo wentylowanych pomieszczeniach, a także na papierze i tkaninach naturalnego pochodzenia. W pierwszym etapie zaatakowane drewno pokrywa się białą, watowatą grzybnią, potem wytwarza się owocnik grzyba. Drewno brunatnieje, robi się miękkie i pęka zarówno wzdłuż, jak i w poprzek włókien. W rezultacie rozpada się na wielościenne, spróchniałe klocki. Wytwarzane przez grzyba sznury grzybniowe mogą przerastać ściany, mury, beton, niektóre wykładziny podłogowe i docierać do miejsc odległych nawet o kilka metrów, gdzie grzyb znów kontynuuje rozwój, jeśli napotka na drewno[3].
Grzyb rozkłada zawartą w drewnie celulozę. Jednym z produktóww jej rozkładu jest woda dostarczająca grzybowi niezbędną wilgoć[3]. Owocniki i grzybnię można łatwo usunąć mechanicznie. Przerastające podłoże sznury grzybniowe zachowują jednak żywotność i w sprzyjających warunkach grzyb rozwija się ponownie.
Ochrona polega na profilaktycznym zabezpieczaniu drewna środkami grzybobójczymi[3].
Stroczek domowy (Serpula lacrymans (Wulfen) J. Schröt.) – gatunek grzybów z rodziny stroczkowatych (Serpulaceae).
Serpula lacrymans (Franz Xaver von Wulfen, 1781 ex Joseph Schröter, 1888), sin. Merulius lacrymans (Franz Xavier von Wulfen, 1781 ex Heinrich Christian Friedrich Schumacher, 1803),[1] este o specie saprofită de ciuperci necomestibile din încrengătura Basidiomycota în familia Serpulaceae și de genul Serpula, numită în popor burete de casă sau ciupercă de pivniță,[2] este o dăunătoare signifiantă de lemn mort care pricinuiește pagube enorme în toată lumea, provocând putregaiul brun (caracterizat prin închiderea la culoare a lemnului atacat). Ea se dezvoltă mai rar în păduri, ci în primul rând pe lemnul din construcții umed, în special pe cel de rășinoase și de fag (în măsură mai mică pe cel de stejar), dar și pe alte materialii care conțin celuloză, uneori putând cauza chiar prăbușirea caselor. La destulă umezeală și temperaturi sub 50 °C crește peste tot anul.[3][4]
S. lacrymans, miceliu
S. lacrymans tânăr
S. lacrymans pe bușteni
S. lacrymans în casă
S. lacrymans, putregai brun
S. lacrymans, diverse forme
Buretele de pivniță se dezvolta cu precădere în case construite în permanență sau parțial pe lemnul din construcții de rășinoase, dar poate să crească de asemenea pe cel de fag, chiar și de stejar. Atacul se extinde și la alte materiale celulozice cum ar fi pe dușumele, tocurile ușilor, cercevelele ferestrelor, scări, tavane din lemn, căpriorii acoperișurilor, hârtia sau materialele textile. Ciuperca, care crește foarte rapid, se extinde deseori și la zidărie, la tencuieli și poate penetra pereții la grosimi de peste 1,5 m. Canalele termice, conductorii electrici și izolațiile cu carton asfaltat constituie căi de propagare a acesteia. Dezvoltarea precum activitatea este sprijinită și stimulată primar prin condiții optime de umiditate (30-40 %), ventilație scăzută și lipsă de destul oxigen, fiind încurajată de întuneric și căldură de 22-24 °C. Apariția unei rețele de fire gri, asemănătoare unei pânze de păianjen, la suprafața lemnului semnalează deja afectarea respectivei esențe lemnoase. Din păcate, tocmai pentru ca e vorba de spații mai rar frecventate, puțini sunt atenți la acest aspect. Lemnul, odată atacat de buretele de casă, prezintă în sfârșit crăpături longitudinale si transversale caracteristice pentru putregaiul brun.[5]
Acest cel mai periculos burete pentru orice esență lemnoasă a provocat cele mai mar pagube in casele sau clădirile vechi din România. Cazuri celebre de infestare cu aceasta ciuperca sunt/au fost între multe altele chiliile Mănăstirii Agapia, Muzeul de Istorie din Huși (care stă închis de mulți ani deoarece nu s-a putut combate această ciupercă), bisericuța de la Proieni, unde s-au cununat Domnitorul Mihai Viteazul cu Doamna Stanca, biblioteca „Liviu Rebreanu” din Aiud sau biserica Mănăstirii Săraca, județul Timiș. Mai ales pe Valea Prahovei ciuperca cunoaște o mare răspândire.[6]
Distrugerea acestui burete este foarte grea și dacă o casă este contaminată tare, procedurile de combatere sunt adesea fără succes.
Înainte de a începe cu procedurile, trebuie identificat focarul infecției, descoperite motivele ei precum precizată delimitarea contaminării (analiza limitelor infecției în toata clădirea și toate direcțiile).[7] Apoi următoarele proceduri de protecție sunt posibile, dar acele sunt de realizat în mod necesar de către o firmă autorizată profesională (calificată):[5]
Serpula lacrymans sin. Merulius lacrymans nu prea poate fi confundat cu alte soiuri de ciuperci, maximal cu „vărul” lui sălbatic Serpula himantioides care este ceva mai mic, dar asemănător de dăunător.[8]
Materiale media legate de Burete de casă la Wikimedia Commons
Serpula lacrymans (Franz Xaver von Wulfen, 1781 ex Joseph Schröter, 1888), sin. Merulius lacrymans (Franz Xavier von Wulfen, 1781 ex Heinrich Christian Friedrich Schumacher, 1803), este o specie saprofită de ciuperci necomestibile din încrengătura Basidiomycota în familia Serpulaceae și de genul Serpula, numită în popor burete de casă sau ciupercă de pivniță, este o dăunătoare signifiantă de lemn mort care pricinuiește pagube enorme în toată lumea, provocând putregaiul brun (caracterizat prin închiderea la culoare a lemnului atacat). Ea se dezvoltă mai rar în păduri, ci în primul rând pe lemnul din construcții umed, în special pe cel de rășinoase și de fag (în măsură mai mică pe cel de stejar), dar și pe alte materialii care conțin celuloză, uneori putând cauza chiar prăbușirea caselor. La destulă umezeală și temperaturi sub 50 °C crește peste tot anul.
Hussvamp (Serpula lacrymans, den gråtande, på latin) ligger latent i de flesta trähus och väntar på rätt betingelser för att kunna bryta ut.
Skada av den äkta hussvampen är den allvarligaste av alla brunrötesvampar då den kan bilda och transportera fukt själv och på så sätt skapa en gynnsam miljö av fukt. Fukt kan komma från till exempel läckande tak, avlopp samt vattenledningar. Även kondens från en kallvattenledning kan vara tillräckligt. Avsaknad av eller bristfälliga fuktspärrar i våtutrymmen eller skador på dessa kan bidra till en gynnsam miljö. I äldre hus finns inte grundisolering mot stenfot eller sockel, här kan syll eventuellt suga upp fukt från sockeln. Saknad eller bristfällig ventilation av husgrunden är en bidragande faktor till svamptillväxt.
Renoveringar av skorsten eller husgrund där kalk används kan i vissa fall vara en utlösande faktor på grund av att svampen behöver kalken för att neutralisera den oxalsyra som den bildar vid sin nedbrytning av trämaterialet. Därmed försvinner den tillväxthämmande faktor som normalt försvårar eller hindrar svampen att sprida sig i trämaterialet. Svampen kan med hjälp av kalken skapa de livsbetingelser den behöver för att kunna sprida sig vidare till andra delar i huskonstruktionen.
Rekommenderade åtgärder för att bli av med hussvamp:
Ett äldre namn på hussvampen är Merulius lacrimans.
Hussvamp (Serpula lacrymans, den gråtande, på latin) ligger latent i de flesta trähus och väntar på rätt betingelser för att kunna bryta ut.
Skada av den äkta hussvampen är den allvarligaste av alla brunrötesvampar då den kan bilda och transportera fukt själv och på så sätt skapa en gynnsam miljö av fukt. Fukt kan komma från till exempel läckande tak, avlopp samt vattenledningar. Även kondens från en kallvattenledning kan vara tillräckligt. Avsaknad av eller bristfälliga fuktspärrar i våtutrymmen eller skador på dessa kan bidra till en gynnsam miljö. I äldre hus finns inte grundisolering mot stenfot eller sockel, här kan syll eventuellt suga upp fukt från sockeln. Saknad eller bristfällig ventilation av husgrunden är en bidragande faktor till svamptillväxt.
Renoveringar av skorsten eller husgrund där kalk används kan i vissa fall vara en utlösande faktor på grund av att svampen behöver kalken för att neutralisera den oxalsyra som den bildar vid sin nedbrytning av trämaterialet. Därmed försvinner den tillväxthämmande faktor som normalt försvårar eller hindrar svampen att sprida sig i trämaterialet. Svampen kan med hjälp av kalken skapa de livsbetingelser den behöver för att kunna sprida sig vidare till andra delar i huskonstruktionen.
Rekommenderade åtgärder för att bli av med hussvamp:
Se till att huset besiktigas av fackman med erfarenhet av hussvampsbekämpning. Avlägsna allt material som angripits av svampen samt lite av det friska materialet för att på så sätt skapa en säkerhetszon, en meter mer än det angripna. Bränn det angripna materialet direkt utan mellanlagring. Se till huskonstruktionen torkar ordentligt, både före och efter rekonstruktion av huset. Skadade byggnadsdelar och området däromkring saneras med borsalt. Svampen kan komma tillbaka om huset får någon framtida vattenskada från läckande rör, eller om taket är otätt.Ett äldre namn på hussvampen är Merulius lacrimans.
Домовий гриб (лат. Serpula lacrymans) — вид грибів, що руйнує деревину. Належить до розряду шкідливих грибів відділу базидіомікотових грибів із порядку болетальних.
Інші назви: домова губка (лат. Merulius destruens Pers), ноздревик-руйнівник (лат. Merulius vasitator Tode), деревний гриб, домашній гриб. Краї плодових тіл виділяють краплі прозорої рідини (тому цей гриб називають плачучим).
Цей вид було вперше в 1781 описав Франц Вульфен[en] під назвою Boletus lacrymans.[2] До роду Serpula його переніс Пітер Карстен[en] в 1884.[1]
Назва походить від латинських слів serpula, що означає «повзучий» і lacrymans, що означає «випускає сльози, плакучий».[3]
Serpula lacrymans найкраще пристосований до температури навколишнього середовища від 21 до 22 °C, але може існувати при будь-якій температурі від 3 до 26 °C. Остаточно не відомо скільки світла необхідно для зростання гриба. Що стосується умов аерації, домовий гриб частіше зустрічається біля вентиляційних шахт, що показує переважне ставлення до наявності концентрованого вмісту кисню. Ідеальний рівень вологи в дереві для утворення плодового тіла гриба дорівнює 30-40 процентам.[4] Схоже, що домовий гриб потребує середовища із одночасною присутністю органічних і неорганічних матеріалів. Гриб використовує іони кальцію і заліза, які виділяє із штукатурки, цегли і каменю, що допомагає йому розщеплювати дерево[5]. Руйнівна дія цього риба приводить до так званої коричневої гнилі деревини.
Гриб є дуже поширеним біодисперсним агентом в домашніх умовах, але досить рідко зустрічається в природному середовищі. Зокрема його було знайдено в Гімалаях,[6][7] Північній Каліфорнії,[8][9] Чехії[10] і в східній Азії.[11]
Недавні дослідження еволюційного походження і поширення цього виду на основі генетичних маркерів (поліморфізмів довжини ампліфікованих фрагментів, ланцюгів ДНК та мікросателітів) зразків з усього світу показали наявність двох основних родів: неагресивний рід в Північній Америці, та агресивний вид, що виявлено по всіх континентах. Обидва існують в природному середовищі та в будинках.[12]
Домовий гриб є одним із головних руйнівників дерев'яних конструкцій в будинках у регіонах із помірним кліматом.[13][14]
,_causes_brownrot_in_a_fir_forest_NP_Hoge_Veluwe_-_panoramio.jpg)
|displayauthors= (довідка) Домовий гриб (лат. Serpula lacrymans) — вид грибів, що руйнує деревину. Належить до розряду шкідливих грибів відділу базидіомікотових грибів із порядку болетальних.
Інші назви: домова губка (лат. Merulius destruens Pers), ноздревик-руйнівник (лат. Merulius vasitator Tode), деревний гриб, домашній гриб. Краї плодових тіл виділяють краплі прозорої рідини (тому цей гриб називають плачучим).
По исследованиям Р. Гартига, разрушение дерева происходит отчасти вследствие выделения грибом особых ферментов, растворяющих органические вещества дерева на значительном расстоянии от грибных гиф и превращающих их в удобоусвояемую грибом форму, отчасти вследствие растворения зольных составных частей (Aschenbestandtheile) клеточных оболочек в местах непосредственного соприкосновения последних с гифами.
По мере разрушения, дерево все более и более буреет и постепенно превращается в труху; мягкое в свежем состоянии, оно становится, высохшим, хрупким, ломким. Особенно легко разрушается домовым грибом пол, выкрашенный масляной краской, так как нижняя сторона такого пола защищена от света и от высыхания.
Присутствие Merulius lacrymans в таких случаях узнаётся по рассеянным на верхней поверхности чёрным пятнышкам. Если же дерево выкрашено клеевой краской, то на поверхности его появляются отдельные пушистые участки желтоватого цвета.
Древесина, заражённая домовым грибом, издает при постукивали глухой звук, и легко ломается при надавливании. Пораженное дерево становится чрезвычайно гигроскопичным и жадно, как губка, поглощает воду. Таким путём вода может передаваться снизу в различные, часто весьма отдалённые части здания, а так как и сам мицелий обладает способностью легко проводить воду и отдавать её сухому дереву, то самые сухие комнаты гриб может сделать сырыми и непригодными для жилья.
Ко всему этому нужно присоединить ещё и то, что разлагающиеся и гниющие плодовые тела гриба издают чрезвычайно неприятный характерный запах, вредный для здоровья.
Содержание воды в домовом грибе достигает, по анализам Гёпперта и Полека (Poleck) — 48 и до 68 %. Плодовые тела Д. гриба образуются лишь там, где мицелий через щель или трещину выходит на свет и свежий воздух. Плодовые тела пластинчатые, широкие, в основном тарелкообразные, иногда до метра величиной, мясистой кожистой консистенции, сначала белые, потом местами красновато-жёлтые, под конец ржаво-бурые; сверху они покрыты червеобразно извивающимися складками (на них находятся споры), снизу волокнисто-бархатистые со вздутыми, как бы воблочными краями белого цвета. По краям плодового тела выступают капли жидкости, сначала прозрачной, потом мутной, молочного цвета (отсюда и видовое название М. lacrymans, то есть плачущий). Коричневые или ржаво-бурые споры эллиптической формы и весьма невелики (0,010 — 0,011 мм длины и 0,005 — 0,006 мм ширины). Прорастание спор происходит, по-видимому, лишь в присутствии веществ с щелочной реакцией (аммиак и его соли, углекислое кали и др.), заставляющих разбухать оболочку спор. В том же смысле благоприятствуют прорастанию спор моча, зола, кокс и т. п. вещества, так как они содержат или из них получаются щёлочнореагирующие вещества.
Р. Гартиг предлагает следующие предохранительные меры:
Из словаря Брокгауза и Эфрона: "Для истребления уже появившегося домового гриба предлагалось и предлагается немало средств; но, к сожалению, ни одно из них не может считаться радикальным. Удовлетворительные результаты получил немецкий лесовод XIX века Г. Л. Гартиг, пропитывая куски дерева креозотом или так называемым карболинеумом (Carbolineum).
Профессор Сорокин рекомендует обмазывание обыкновенным дёгтем; другие исследователи указывают на петролеум, как на хорошее средство.
Пока гриб не особенно распространился, с успехом можно применить тщательное вырезание повреждённых кусков и замену их новыми".
В настоящее время для борьбы с домовым грибом чаще всего используются разнообразные фунгицидные пропитки. Однако они в той или иной степени токсичны для людей и теплокровных животных, и должны с большой осторожностью применяться внутри жилых помещений.
Перспективным и экологически чистым методом борьбы с домовым грибом может служить регулярное кварцевание помещений. Жесткое ультрафиолетовое облучение убивает мицелий и споры гриба.
Названия гриба отражают его способность активно разрушать инфицированную древесину: ноздревик-разрушитель нем. Hausschwamm, фр. Merule pleureur, англ. Dry rot (сухая гниль).
По исследованиям Р. Гартига, разрушение дерева происходит отчасти вследствие выделения грибом особых ферментов, растворяющих органические вещества дерева на значительном расстоянии от грибных гиф и превращающих их в удобоусвояемую грибом форму, отчасти вследствие растворения зольных составных частей (Aschenbestandtheile) клеточных оболочек в местах непосредственного соприкосновения последних с гифами.
По мере разрушения, дерево все более и более буреет и постепенно превращается в труху; мягкое в свежем состоянии, оно становится, высохшим, хрупким, ломким. Особенно легко разрушается домовым грибом пол, выкрашенный масляной краской, так как нижняя сторона такого пола защищена от света и от высыхания.
Присутствие Merulius lacrymans в таких случаях узнаётся по рассеянным на верхней поверхности чёрным пятнышкам. Если же дерево выкрашено клеевой краской, то на поверхности его появляются отдельные пушистые участки желтоватого цвета.
Древесина, заражённая домовым грибом, издает при постукивали глухой звук, и легко ломается при надавливании. Пораженное дерево становится чрезвычайно гигроскопичным и жадно, как губка, поглощает воду. Таким путём вода может передаваться снизу в различные, часто весьма отдалённые части здания, а так как и сам мицелий обладает способностью легко проводить воду и отдавать её сухому дереву, то самые сухие комнаты гриб может сделать сырыми и непригодными для жилья.
Ко всему этому нужно присоединить ещё и то, что разлагающиеся и гниющие плодовые тела гриба издают чрезвычайно неприятный характерный запах, вредный для здоровья.
Содержание воды в домовом грибе достигает, по анализам Гёпперта и Полека (Poleck) — 48 и до 68 %. Плодовые тела Д. гриба образуются лишь там, где мицелий через щель или трещину выходит на свет и свежий воздух. Плодовые тела пластинчатые, широкие, в основном тарелкообразные, иногда до метра величиной, мясистой кожистой консистенции, сначала белые, потом местами красновато-жёлтые, под конец ржаво-бурые; сверху они покрыты червеобразно извивающимися складками (на них находятся споры), снизу волокнисто-бархатистые со вздутыми, как бы воблочными краями белого цвета. По краям плодового тела выступают капли жидкости, сначала прозрачной, потом мутной, молочного цвета (отсюда и видовое название М. lacrymans, то есть плачущий). Коричневые или ржаво-бурые споры эллиптической формы и весьма невелики (0,010 — 0,011 мм длины и 0,005 — 0,006 мм ширины). Прорастание спор происходит, по-видимому, лишь в присутствии веществ с щелочной реакцией (аммиак и его соли, углекислое кали и др.), заставляющих разбухать оболочку спор. В том же смысле благоприятствуют прорастанию спор моча, зола, кокс и т. п. вещества, так как они содержат или из них получаются щёлочнореагирующие вещества.
乾腐病（かんぷびょう）は、根や塊茎などが軟化せずに腐敗する症状を示す植物の病気に名づけられた病名である。フザリウム属菌によるものに名づけられる場合がほとんどであるが、サツマイモ乾腐病のようにDiaporthe（不完全世代:Phoma）によるものに名づけられている例がある。
この項目は、植物に関連した書きかけの項目です。この項目を加筆・訂正などしてくださる協力者を求めています（プロジェクト:植物／Portal:植物）。 
この項目は、農業に関連した書きかけの項目です。この項目を加筆・訂正などしてくださる協力者を求めています（ウィキプロジェクト 農業/Portal:農業）。 
