Pinus lambertiana, el Pinu d'azucre,[2] ye una especie arbórea de la familia de les pinacees.
Ye orixinaria de los montes d'Oregón y California al oeste de los Estaos Xuníos, y Baxa California nel noroeste de Méxicu; específicamente la Sierra Nevada, la Cordal de les Cascaes, la Cadena costera del Pacíficu, y la Sierra de San Pedro Mártir.
Esti árbol ye'l más grande de les especies de pinu, crez comúnmente de 40 a 60 metros (130 a 200 pies) d'altor, escepcionalmente hasta 81 metros (265 pies) d'altor, y con un tueru del diámetru de 1.5 a 2.5 metros (5 a 8 pies), escepcionalmente 3.5 metros (11 pies).
Ye un miembru del grupu de pinu blancu, Pinos sub-xéneru Strobus, y al igual que tolos miembros d'esi grupu, les fueyes ('aguyes') tán en bultos de cinco, con una envoltura de fueya caduca. Son de 6 a 11 centímetros (2 a 4 pulgaes) de llargu. El Pinu d'Azucre caracterizar por tener piñes más llargues que cualesquier otra conífera, xeneralmente ye de 25 a 50 centímetros (10 a 20 pulgaes) de llargu, escepcionalmente hasta 66 centímetros (26 pulgaes) de llargu (anque les piñes del Pinu de Coulter son más sólides). Les granes son de 10 a 12 mm (0.4 a 0.5 pulgaes) de llargu, con una aleta de 2 a 3 centímetros (0.75 a 1.2 pulgaes) qu'ayuda a esvalixar el vientu.
El Pinu d'Azucre foi severamente afeutáu pol Pinu Blanco Roa Vesicular (Cronartium ribicola), un fungu que foi por fuercia introducíu dende Europa en 1909. Una alta proporción del Pinu d'Azucre foi matada por rucar vesicular, sobremanera en partir norte del rangu de les especies qu'esperimentaron el moho por un llargu periodu de tiempu. El moho tamién destruyó munches games de los Pinos Blancos del Oeste y de los Pinos de Corteza Blanca.[3] El Serviciu Forestal de los Estaos Xuníos tien un programa pal desenvolvimientu de Pinos d'Azucre y Pino Blanco del Oeste resistentes al moho. Les plantes de pebidal d'estos árboles fueron introducíes nel mediu montés. La Fundación de Pinu d'Azucre na Cuenca del Llagu Tahoe foi esitosa n'atopar granes d'árboles de pinu d'azucre resistente y demostraron que ye importante pa los ciudadanos particulares ayudar al Serviciu Forestal de los Estaos Xuníos a restablecer estes especies.[4]
Nel mitu de la creación de Ahumawi, Annikadel, el creador fai una de les 'Primer Persones' al refundiar intencionalmente una grana de Pinu d'Azucre nun llugar fayadizu pa la so crecedera. Unu de los descendientes d'esta descendencia ye l'home Piña-Pino d'Azucre, quien tien un fíu guapu llamáu Ahsoballache. Dempués que Ahsoballache cásase cola fía de To'kis, la muyer Esguil, el so güelu aportunaba que la nueva pareya tendría de tener un fíu. Con esti fin, el güelu ruempe una balanza de la piña del Pinu d'Azucre, y de callao ordena a Ahsoballache a somorguiase nel conteníu de la balanza del manantial y escondelo adientro nuna cesta cubierta. Ahsoballache realiza'l llabor esa nueche; al siguiente amanecer, el y la so esposa afayen al bebi Edechewe cerca de la so cama.
Pinus lambertiana describióse por David Douglas y espublizóse en Transactions of the Linnean Society of London 15: 500. 1827.[5]
Pinus: nome xenéricu dadu en latin al pinu.[6]
lambertiana: epítetu dau n'honor del botánicu inglés Aylmer Bourke Lambert (1761-1842).
Pinus lambertiana, el Pinu d'azucre, ye una especie arbórea de la familia de les pinacees.
Vista del árbol