Clostridium tetani

Laseczka tężca (Clostridum tetani) w barwieniu metodą Moellego Systematyka Królestwo bakterie Typ Firmicutes Klasa Clostridia Rząd Clostridiales Rodzina Clostridiaceae Rodzaj Clostridium Gatunek Clostridium tetani Nazwa systematyczna Clostridium tetani

Laseczka tężca (łac. Clostridium tetani) – bakteria Gram-dodatnia tworząca przetrwalniki (endospory) umieszczone na końcu komórki, w obrazie mikroskopowym przypominające "pałeczki dobosza". Należy do bezwzględnych beztlenowców (żyją i rozwijają się jedynie w środowisku pozbawionym tlenu atmosferycznego).

Czynniki chorobotwórcze

W miejscu zakażenia C. tetani wydziela tetanospazminę – silną neurotoksynę która powoduje nagromadzenie się acetylocholiny w płytkach nerwowo-mięśniowych powodując porażenie spastyczne.

Patogeneza

Zakażenie następuje podczas urazów penetrujących skażonych glebą, warunkujących rozwój beztlenowy – drobnoustrój zaczyna wydzielać toksynę, która drogą aksonalną dociera do rdzenia kręgowego, w którym zaburza działanie hamujące neuronów wstawkowych. Okres inkubacji trwa od kilku dni (w przypadku ciężkiego przebiegu choroby) do miesiąca (w przypadku mniej groźnego zakażenia).

Objawy kliniczne

• Tężec miejscowy
• Tężec obejmujący mięśnie głowy związany z zaburzeniem funkcji jednej z gałęzi nerwu twarzowego (VII)
• Tężec uogólniony – najczęstszą postać choroby charakteryzuje skurcz silnych grup mięśni: szczękościsk, uśmiech sardoniczny.

Epidemiologia

rezerwuary: koniowate, ścieki, odchody

Leczenie

• chirurgiczne opracowanie rany
• należy podać immunoglobulinę tężcową i antytoksynę tężcową, aby uzyskać bierną, a następnie czynną i długotrwałą odporność
• lekiem z wyboru jest penicylina
• leczenie podtrzymujące: podtrzymanie oddychania, izolacja pacjenta, trzymanie go w miejscu cichym i ciemnym, ponieważ silne bodźce zewnętrzne mogą wywołać napady skurczowe

Profilaktyka

Uodpornienie anatoksyną tężcową po podaniu szczepionki Di-Per-Te.

Bibliografia

• Gabriel Virella: Mikrobiologia i choroby zakaźne. Elsevier Urban & Partner Wydawnictwo. ISBN 978-83-85842-59-0.