Dixital de grandes flores ye una especie botánica perteneciente a la familia Plantaginaceae.
Ye una planta yerbácea viviega nativa de los Alpes anque espublizada poles montes d'Europa onde crez n'altores de 400 a 2000 msnm en cantos de caminos, escamplaes de montes, en rocada-yos o praderíes.
Planta yerbácea qu'algama 40-100 cm d'altor con flores tubulares de color mariellu maciu que s'arrexunten en recímanos.
Digitalis grandiflora describióse por Philip Miller y espublizóse en The Gardeners Dictionary: . . . eighth edition Digitalis non. 4, corr. 1768.[1]
Digitalis: nome xenéricu del llatín medieval digitalis = la "dixital o dedalera" (Digitalis purpurea L., Scrophulariaceae). Según Ambrosini (1666), “llámase Dixital porque les flores asonsañen la forma de l'alferga (esto ye, de la cubierta de los deos de les muyeres cuando cuesen)”.[2]
grandiflora: epítetu llatín que significa "con grandes flores".[3]
(fórmula: Digitalis grandiflora Mill. × Digitalis purpurea L.).
Esta páxina forma parte del wikiproyeutu Botánica, un esfuerciu collaborativu col fin d'ameyorar y organizar tolos conteníos rellacionaos con esti tema. Visita la páxina d'alderique del proyeutu pa collaborar y facer entrugues o suxerencies. Dixital de grandes flores ye una especie botánica perteneciente a la familia Plantaginaceae.
İriçiçək üskükotu (lat. Digitalis grandiflora)[1] — üskükotu cinsinə aid bitki növü.[2]
İkiləpəlilər ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. Náprstník velkokvětý (Digitalis grandiflora) je vytrvalá a prudce jedovatá rostlina z čeledi jitrocelovité (Plantaginaceae). Dříve byla řazena do čeledi krtičníkovité (Scrophulariaceae), avšak toto zařazení bylo po nástupu molekulárně-biologických metod přehodnoceno.
Vytrvalá, 40–120 cm vysoká jedovatá bylina s přímou, obvykle nevětvenou a mírně hranatou lodyhou, nahoře žlaznatě pýřitou.
Listy jsou střídavé, dolní vejčitě kopinaté až přisedlé, horní kopinaté, přisedlé, na rubu chlupaté.
Kvete v červnu až září. Květy vyrůstají v jednostranném hustém hroznu. Jejich koruny jsou trubkovitě zvonkovité, pětidílné, dvoupyské (dolní pysk je chlupatý), s laločnatým lemem. Vně jsou světle žluté, uvnitř navíc hnědě skvrnité.
Roste na prosluněných pasekách, kamenitých zarostlých stráních a ve světlých lesích od pahorkatin do hor. Dává přednost vlhkým kyprým, neutrálním až slabě kyselým kamenitým půdám s vysokým obsahem humusu. S oblibou je pěstován jako okrasná rostlina.
Je rozšířena v celé střední Evropě od východní Francie po Ukrajinu, na sever po Baltské moře, na jih po Bulharsko, severní Řecko a severní Itálii. Místy se vyskytuje i v podhůří Kavkazu, jižního Uralu a Altaje.
Náprstníky patří k velmi dobře chemicky prozkoumaným rostlinám. Ve všech částech rostliny (a zejména v listech) jsou přítomny glykosidy, většinou se steroidním aglykonem, ovlivňující srdeční činnost. Následující výčet obsahových látek je pouhým výběrem nejdůležitějších ze zhruba stovky dosud zjištěných.
alifatické kyseliny
aromatické kyseliny
Převážně se jedná o steroidní saponiny:
Žvýkání listu náprstníku způsobuje zánět v ústech, nevolnost a zvracení. V případě vypití čaje z náprstníku či konzumaci většího počtu listů dochází k poruchám zraku a srdečního rytmu a ke smrti. Prakticky shodné příznaky i průběh mají otravy dalšími zástupci rodu náprstník, se kterými se můžeme setkat (náprstník červený, náprstník žlutý, náprstník vlnatý), či otravy léky vyráběnými z náprstníků.
V případě otravy je nutno okamžitě vyhledat lékaře. Za první pomoc se považuje vyvolání zvracení a podávání živočišného uhlí a případně projímadel. Při poruchách srdečního rytmu se podává digitalis-antitoxin.
Náprstník je žádaná léčivá rostlina, jako droga se užívají sušené listy (Folium digitalis) k přípravě nálevů a tinktury. Vzhledem k silné jedovatosti se nedoporučuje používat přípravky z náprstníku amatérsky, bez dohledu lékaře nebo zdravotníka. Uvedená droga je také surovinou ve farmakologickém průmyslu k izolaci chemicky čistých glykosidů pro výrobu léků.
V homeopatii se užívá k léčení srdeční slabosti, při poruchách ledvin, depresi, nespavosti a při migréně.
Květena České republiky, díl 6 / B. Slavík (Ed.). - Praha : Academia, 2000. - S. 352-354. - ISBN 80-200-0306-1
Obrázky, zvuky či videa k tématu náprstník velkokvětý ve Wikimedia Commons
Náprstník velkokvětý (Digitalis grandiflora) je vytrvalá a prudce jedovatá rostlina z čeledi jitrocelovité (Plantaginaceae). Dříve byla řazena do čeledi krtičníkovité (Scrophulariaceae), avšak toto zařazení bylo po nástupu molekulárně-biologických metod přehodnoceno.
Der Großblütige Fingerhut (Digitalis grandiflora Mill., Syn.: Digitalis ambigua Murray) ist eine Pflanzenart aus der Familie der Wegerichgewächse (Plantaginaceae). Er wird auch als Großblütiger Gelber Fingerhut bezeichnet.
Der Großblütige Fingerhut ist eine mehrjährige, krautige Pflanze und kann während der Blütezeit eine Wuchshöhe von 70 bis 120 cm erreichen. Der blütentragende Spross beginnt sich aus einer grundständigen Blattrosette im Mai zu entwickeln. Im Juni und Juli trägt die Pflanze zwanzig oder mehr gelbe Blüten in einem nach einer Seite gerichteten traubigen Blütenstand. Die Blüten sind drüsig behaart, sie werden 3 bis 4 cm lang und weisen innen eine braune, netzförmige Zeichnung auf. Es werden zweifächrige, vielsamige Kapselfrüchte gebildet.
Die Chromosomenzahl der Art ist 2n = 56.[1]
Der Großblütige Fingerhut ist ein Hemikryptophyt und zählt zu den auffallendsten Waldpflanzen Mitteleuropas. Die vormännlichen Blüten werden durch Hymenoptera (Hummeln, Bienen) bestäubt; auch Selbstbestäubung ist möglich.
Man findet den Großblütigen Fingerhut zerstreut, aber gesellig in grasigen Staudenfluren, in Waldverlichtungen, Waldschlägen, an Waldrändern, in sonnigen Steinhalden. Er liebt mäßig basen-, mull- und stickstoffreichen Lehmboden. Nach ELLENBERG ist er eine subozeanisch verbreitete Halblichtpflanze, ein Frische- und Mäßigsäurezeiger. Er wächst auf mäßig stickstoffreichen Standorten und ist eine Verbandscharakterart der Weidenröschen-Waldlichtungsfluren (Epilobion angustifolii). Er ist auf Schlagflächen eine Charakterart des Calamagrostio-Digitalietum grandiflorae aus dem Atropion-Verband, an der subalpinen Waldgrenze eine lokale Charakterart des Sorbo-Calamagrostietum aus dem Verband der Hochgrasfluren (Calamagrostion arundinaceae), kommt aber auch in lichten Fagetalia-Gesellschaften oder im Verband Geranion sanguinei vor.[1]
In den Allgäuer Alpen steigt sie im Tiroler Teil an der Jöchelspitze bis zu 1820 m Meereshöhe auf.[2]
Diese Pflanzenart ist vollkommen geschützt.
Die Pflanze ist in allen Teilen durch Cardenolide (Digitalis-Glykoside) giftig. In den Blättern sind 0,2 % Glykoside vom Digitoxin-Typ und ca. 0,1 % solche vom Digoxin-Typ enthalten. Trotzdem spielt die Pflanze keine Rolle bei der Gewinnung von Herz-Glykosiden.
Für den Großblütigen Fingerhut bestehen bzw. bestanden auch die weiteren deutschsprachigen Trivialnamen: Bocksbart, gele Fingerhütlin (Schlesien), Fuchskraut, gele Glöcklin, Neunkraut (bereits 1482 erwähnt), Waldschell und Wundkraut.[3]
Digitalis grandiflora – Habitus
Blüten
Früchte
Der Großblütige Fingerhut (Digitalis grandiflora Mill., Syn.: Digitalis ambigua Murray) ist eine Pflanzenart aus der Familie der Wegerichgewächse (Plantaginaceae). Er wird auch als Großblütiger Gelber Fingerhut bezeichnet.
Velecvijetni naprstak ili velikocvjetni naprstak (lat. Digitalis grandiflora) je biljka cvjetnica iz porodice Plantaginaceae (prethodno Scrophulariaceae).
To je zeljasta dvogodišnja ili višegodišnja biljka čija visina doseže do oko 70–120 cm. Ima sjajno zeleno lišće sa uočljivom nervaturom. Cvjetovi su blijedo žuti u obliku zvona, u nizu raspoređeni na stabljici, dugi 3 – 4 cm. Prema unutrašnjosti, prošarani su smeđom mrežicom linija obilježavanje u unutrašnjosti [1]
Kao i ostali pripadnici roda Digitalis sadrži kardenolide, a svi dijelovi su joj otrovni. Listovi sadrže oko 0.2% glikozida digitoksin tipa i oko 0,1% digoksinskog tipa. Ne koristi se u proizvodnji srčanih glikozida.
Digitalis grandiflora raste na planinama, na toplim žbunovitim padinama, čistinama i krčevinama. Može se naći i pored puteva i prokopa, na osunčanim pozicijama. Autohtona je u južnoj Evropi (uključujući i Bosnu i Hercegovinu) i Aziji.
Uzgaja se u botaničkim vrtovima širom svijeta, a zbog dekorativnih cvjetova, širi se i u hortikulturi.[2]
Biljka
Cvjetovi
Plodovi
Velecvijetni naprstak ili velikocvjetni naprstak (lat. Digitalis grandiflora) je biljka cvjetnica iz porodice Plantaginaceae (prethodno Scrophulariaceae).
Уймаҡ үлән (рус. Наперстя́нка крупноцветко́вая, лат. Digitális grandiflóra) —юл япрағы һымаҡтар (Plantaginaceae) ғаиләһенән күп йыллыҡ үлән үҫемлек, бейеклеге 120 см-ға етә. Икенсе йылында июнь-июль айҙарында һары сәскә ата.
Евразияла киң таралған. Үҫемлек һирәгәйгән урман ситендә үҫә. Башҡортостанда Балаҡатай, Белорет, Дыуан, Ҡыйғы, Салауат райондарында йышыраҡ күҙәтелә.
Уймаҡ үлән (рус. Наперстя́нка крупноцветко́вая, лат. Digitális grandiflóra) —юл япрағы һымаҡтар (Plantaginaceae) ғаиләһенән күп йыллыҡ үлән үҫемлек, бейеклеге 120 см-ға етә. Икенсе йылында июнь-июль айҙарында һары сәскә ата.
Digitalis grandiflora, the yellow foxglove,[1][2] big-flowered foxglove, or large yellow foxglove, is a species of flowering plant in the genus Digitalis, family Plantaginaceae (formerly Scrophulariaceae). It is native to southern Europe and Asia. In mountains it grows on warm, bushy slopes or areas left after logging. The Latin specific epithet grandiflora means “large flowered”.[3]
It is a herbaceous perennial growing from a short rootstock with fibrous roots.[4] D. grandiflora has glossy green, veined leaves, whose flowering stem can reach a height of 70–120 cm (28–47 in). The pale yellow bell-shaped flowers are spaced out on the stem, 3–4 cm (1–2 in) long and show a netted brown marking in their interior.[5] In the wild plants bloom in June and July.[6]
Digitalis grandiflora is long lived perennial,[6] it has gained the Royal Horticultural Society's Award of Garden Merit.[7][8] It is winter hardy is USDA zones 3 to 8 and grows best in moisture retentive, but well drained, organic soils in part shade.[9] Cultivated plants in Germany bloom from June to August, in North America, flowering occurs from May to June in Missouri and from June to July in Ohio; with the typical bloom period lasting eight weeks.[6]
(Hybrid formula: Digitalis grandiflora Mill. × Digitalis purpurea L.).
As the plant contains cardenolides, all parts are toxic. Its leaves contain 0.2% glycosides of the digitoxin-type and about 0,1% of the digoxin-type. Even so, the plant is not used in the production of cardiac glycosides.
plant
flowers
fruits
Digitalis grandiflora, the yellow foxglove, big-flowered foxglove, or large yellow foxglove, is a species of flowering plant in the genus Digitalis, family Plantaginaceae (formerly Scrophulariaceae). It is native to southern Europe and Asia. In mountains it grows on warm, bushy slopes or areas left after logging. The Latin specific epithet grandiflora means “large flowered”.
Digital de grandes flores o Digitalis grandiflora es una especie perteneciente a la familia Plantaginaceae.
Es una planta herbácea vivaz nativa de los Alpes aunque difundida por las montañas de Europa donde crece en alturas de 400 a 2000 msnm en bordes de caminos, claros de bosques, en rocadales o praderas.
Planta herbácea que alcanza 40-100 cm de altura con flores tubulares de color amarillo pálido que se agrupan en racimos.
Digitalis grandiflora fue descrita por Philip Miller y publicado en The Gardeners Dictionary: . . . eighth edition Digitalis no. 4, corr. 1768.[1]
Digitalis: nombre genérico del latín medieval digitalis = la "digital o dedalera" (Digitalis purpurea L., Scrophulariaceae). Según Ambrosini (1666), “se llama Digital porque las flores imitan la forma del dedal (a saber, de la cubierta de los dedos de las mujeres cuando cosen)”.[2]
grandiflora: epíteto latino que significa "con grandes flores".[3]
(fórmula: Digitalis grandiflora Mill. × Digitalis purpurea L.).
Digital de grandes flores o Digitalis grandiflora es una especie perteneciente a la familia Plantaginaceae.
Helekollane sõrmkübar (Digitalis grandiflora) on taimeliik sõrmkübara perekonnast mailaseliste sugukonnast.
Tugevate püstiste vartega 30–80 cm kõrgune rohttaim. Varre alumine ja ülemine osa on näärmekarvane. Süstjad kuni piklikelliptilised lehed on läikivad ja peensaagja servaga. Alumised lehed ahenevad lühikeseks rootsuks, ülemised on pooleldi varreümbrised. Leherood on kaetud näärmekarvadega. Suured helekollased kellukjad õied ripuvad ühekülgses kobaras. Õitseb juulis septembris. Vili on näärmekarvane paljuseemneline kupar.
Kasvatatakse ilu- ja ravimtaimena, väga harva metsistub.
Helekollane sõrmkübar (Digitalis grandiflora) on taimeliik sõrmkübara perekonnast mailaseliste sugukonnast.
Keltasormustinkukka (Digitalis grandiflora) on sormustinkukkien sukuun kuuluva keltakukkainen ruohokasvi, jota viljellään koristeena. Se kasvaa alkuperäisenä Keski- ja Etelä-Euroopassa.[1]
Keltasormustinkukka kasvaa 40–120 senttimetriä korkeaksi. Sen lehdet ovat epäsäännöllisesti sahalaitaiset. Lehdet ovat päältä karvattomat ja alta jäykkäkarvaiset. Keltasormustinkukan kukat ovat keltaiset ja kasvavat terttuna varren latvassa. Kukkien teriö on muodoltaan sormustinmainen, 3–4,5 cm pitkä ja ruskeatäpläinen.[1]
Suvun muiden jäsenten tapaan keltasormustinkukka on hyvin myrkyllinen sisältämiensä glykosidien, digitoksiinin (C41H64O13) ja digitaliinin (C36H56O14) vuoksi.
Keltasormustinkukka (Digitalis grandiflora) on sormustinkukkien sukuun kuuluva keltakukkainen ruohokasvi, jota viljellään koristeena. Se kasvaa alkuperäisenä Keski- ja Etelä-Euroopassa.
Digitalis grandiflora
La digitale à grandes fleurs (Digitalis grandiflora) est une plante herbacée vivace ou bisannuelle de la famille des Plantaginacées (anciennement, des Scrofulariacées).
La tige simple porte de nombreuses feuilles glabres dessus, velues au bord et sous les nervures, les inférieures rétrécies en pétiole, les supérieures sessiles. Les fleurs sont jaunes, tachées de brun à l'intérieur. Hauteur : 0,4 à 1 m. Floraison : juin à août. Comme les autres digitales, cette plante est toxique et contient de la digitaline.
En France, on peut rencontrer cette plante dans les Ardennes, les Vosges, le Jura, les Alpes, la bordure orientale du Massif central et les Pyrénées. La digitale à grandes fleurs se rencontre à l’étage montagnard, sur le bord des chemins, dans les bois clairs, les rocailles ou les prairies. Altitude : 400 à 2 000 m.
Cette espèce est protégée dans les régions Auvergne, Bourgogne et Champagne-Ardenne (Article 1).
Digitalis grandiflora
La digitale à grandes fleurs (Digitalis grandiflora) est une plante herbacée vivace ou bisannuelle de la famille des Plantaginacées (anciennement, des Scrofulariacées).
Synonymes non acceptés d'après ITIS Digitalis ambigua Murray Digitalis orientalis Mill.Blědy naporst (Digitalis grandiflora) je rostlina ze swójby putnikowych rostlinow (Plantaginaceae).
Po někotrych žórło so swójbje trudownikowych rostlinow (Scrophulariaceae) přirjaduje.
Blědy naporst je trajne zelo, kotrež docpěwa wysokosć wot 60 hač 120 cm.
Stołpik je horjeka kudźerjawje kosmaty.
Ćmowozelene łopjena su přećiwostejne a lancetojte a njesu na delnim boku proste kosmy. Wone maja nadpadne žiłki.
Kćěje wot junija hač awgusta. Wisace, zwónčkojte, swětłožołte kćenja docpěwaja dołhosć wot 3 hač 4,5 cm a steji w dołhich kićach. Wone nimaja kosmy a su znuřka swětłobrunje syćojće blakate. Króna je zwónčkojta-brjuchata a docpěwa dołhosć wot 3 hač 4 cm.
Kćenja čmjeły přiwabjuja, kotrež hłuboko do kćenjow nutř lězu a tam nektar cycaja.
Rosće na hórskich łukach, lěsnych swětlinach, lěsnych zahonach a kamjentnych nasypach. Preferuje čerstwe pódy w słóncu abo w połsćinje.
Rostlina je w srjedźnej Europje, južnje hač do južnych Alpow, w sewjernej Grjekskej a w Kawkazu rozšěrjena.
Blědy naporst (Digitalis grandiflora) je rostlina ze swójby putnikowych rostlinow (Plantaginaceae).
Po někotrych žórło so swójbje trudownikowych rostlinow (Scrophulariaceae) přirjaduje.
La digitale gialla grande (nome scientifico Digitalis grandiflora Mill., 1768) è una pianta erbacea e perenne dai grandi fiori gialli, appartenente alla famiglia delle Plantaginaceae.[1]
Il primo studioso ad introdurre il nome del genere (Digitalis) fu il botanico e fisico germanico Leonhart Fuchs (17 gennaio 1501 – 10 maggio 1566); il termine significa “ditale” e indubbiamente il fiore ricorda questo utile oggetto. In seguito fu il botanico francese Joseph Pitton de Tournefort (Aix-en-Provence, 5 giugno 1656 – Parigi, 28 dicembre 1708) ad elevare questo termine a valore di genere ed infine fu Carl von Linné (Rashult, 23 maggio 1707 – Uppsala, 10 gennaio 1778), biologo e scrittore svedese, considerato il padre della moderna classificazione scientifica degli organismi viventi, a completare questo genere con una dozzina di specie.[2]
È stato invece il botanico scozzese Philip Miller (Chelsea 1691 – Chelsea, 1771) a definire il binomio scientifico della pianta di questa voce nel 1768 (pubblicazione "Gardeners Dictionary, Edition 8. London - Ed. 8"). L'epiteto specifico grandiflora (ma anche quello comune “digitale gialla grande”) fa riferimento alla bellezza dei suoi grandi fiori gialli.[3]
Si tratta di una pianta mediamente alta (da 5 cm fino a 1 metro) la cui forma biologica è emicriptofita scaposa (H scap), ossia è una pianta perennante con gemme situate alla base del terreno e con fusti a infiorescenza terminale.[2][4][5][6][7]
La radice è ramosa con la parte centrale ingrossata.
Il fusto è eretto, verde, molto foglioso e finemente pubescente. È inoltre semplice (non ramificato) e ingrossato alla base.
Tutte le foglie sono pubescenti, soprattutto sulla pagina inferiore; mentre quella superiore è lievemente bollosa. Le foglie si dividono in:
L'infiorescenza è formata da un folto racemo terminale bratteale (alla base di ogni pedicello è presente una brattea). Generalmente i fiori hanno una disposizione unilaterale (specialmente quelli superiori) causata dalla torsione dei pedicelli. I singoli fiori sono inoltre penduli, questo per proteggere il polline e il nettare dalla pioggia. Lunghezza dei pedicelli : 6 – 9 mm (alla fruttificazione si allungano fino a 18 mm).
I fiori sono ermafroditi, leggermente attinomorfi quasi zigomorfi, tetraciclici (composti da 4 verticilli: calice – corolla – androceo – gineceo), pentameri (calice e corolla divisi in cinque parti).
Il frutto è del tipo a capsula prolungata in un becco acuto e dall'aspetto peloso-glandoloso. All'interno sono disposte due logge a deiscenza “septicida” (ossia è un frutto che si apre per fenditure longitudinali) : vengono così dispersi al vento un gran numero di piccolissimi semi. La forma dei semi è angolosa. Nella fruttificazione inoltre il calice è persistente. I semi maturano in settembre.
Dal punto di vista fitosociologico alpino la specie di questa voce appartiene alla seguente comunità vegetale:[9]
Per l'areale completo italiano la specie di questa voce appartiene alla seguente comunità vegetale:[10]
Descrizione: l'alleanza Calamagrostion arundinaceae è relativa alle comunità mesofile della fascia montana-altimontana. Questa alleanza è composta da erbe alte e megaforbie elio-termofile che si sviluppano nei piani bioclimatici, soleggiati e ripidi ricoperti dalla neve per brevi periodi, sia subalpino che alpino. Altre caratteristiche dei suoli: devono essere moderatamente ricchi di humus (e altre sostanze organiche) e parzialmente esposti al vento. Questa alleanza è relativa ai Pirenei, Alpi settentrionali e alla maggior parte delle montagne più basse dell'Europa centrale (compresi i Carpazi occidentali).[10]
Specie presenti nell'associazione: Calamagrostis arundinacea, Athyrium distentifolium, Calamagrostis villosa, Dryopteris filix-mas, Lilium martagon, Laserpitium latifolium, Gentiana lutea, Molopospermum peloponesiacum, Aconogonon alpinum, Allium victorialis, Eryngium alpinum, Athyrium distentifolium.[10]
La famiglia di appartenenza (Plantaginaceae) è relativamente numerosa con un centinaio di generi, mentre il genere della Digitalis comprende una ventina di specie di cui mezza dozzina sono presenti nella flora spontanea italiana.
La classificazione tassonomica della Digitalis grandiflora è in via di definizione in quanto fino a poco tempo fa il suo genere apparteneva alla famiglia delle Scophulariaceae (secondo la classificazione ormai classica di Cronquist), mentre ora con i nuovi sistemi di classificazione filogenetica (classificazione APG) è stata assegnata alla famiglia delle Plantaginaceae; anche i livelli superiori sono cambiati (vedi il box tassonomico iniziale).
Questa pianta appartiene alla tribù delle Digitalideae (Dumort.) Dumort. (1829)
Il numero cromosomico di D. grandiflora è: 2n = 56.[11]
Questa entità ha avuto nel tempo diverse nomenclature. L'elenco seguente indica alcuni tra i sinonimi più frequenti:[1]
La Digitalis purpurea L. (Digitale rossa) è molto simile alla pianta di questa voce anche se non è possibile nessuna confusione in quanto la corolla è decisamente colorata di rosso-purpureo con chiazze interne bianche. Inoltre anche la distribuzione in Italia è diversa: mentre la presenza della “Digitale rossa” in Sardegna è ben certificata, non altrettanto si può dire per alcune sporadiche presenze nella provincia di Bolzano e di Vercelli.
Più simile è forse la Digitalis lutea L. (Digitale gialla piccola), ma come dice il nome i fiori sono più piccoli e molto più pubescenti alle fauci (il resto della pianta invece è più glabro); anche le antere di colore giallo-aranciato sono più visibili.
La “Digitale grande gialla” è una pianta molto decorativa è quindi ampiamente usata nei giardini di tipo roccioso (in luoghi accidentati) anche per la sua facilità ad essere coltivata. Sono valide anche come piante da fiore reciso per i fioristi.[2]
In molte regioni italiane queste piante sono regolamentate e protette dalla raccolta indiscriminata.
I vari botanici si sono chiesti l'utilità delle macchie e delle setole pelose all'interno della corolla. Probabilmente le macchie hanno una funzione di guida alla ricerca del nettare da parte degli insetti pronubi; mentre la presenza delle setole pelose non trova tutti concordi in una univoca spiegazione (c'è chi dice che servano a tenere lontani certi insetti troppo piccoli, o chi al contrario che le setole servano come punto di appoggio).[2]
La digitale gialla maggiore in altre lingue è chiamata nei seguenti modi:
url (aiuto). URL consultato l'8 agosto 2018. La digitale gialla grande (nome scientifico Digitalis grandiflora Mill., 1768) è una pianta erbacea e perenne dai grandi fiori gialli, appartenente alla famiglia delle Plantaginaceae.
Didžiažiedė rusmenė (lot. Digitalis grandiflora, vok. Großblütiger Fingerhut) – gyslotinių (Plantaginaceae) šeimos, rusmenių (Digitalis) genties augalas.
Daugiametė, 30-100 cm aukščio žolinis augalas. Stiebas stačias, nešakotas, plaukuotas. Lapai 7-25 cm ilgio, 2-6,5 cm pločio, apatiniai kotuoti, viršutiniai bekočiai. Žiedynas – reta vienašalė kekė. Vainikėlis 30-40 mm ilgio, 15-20 mm pločio, varpiškas, liaukingas, geltonas arba rausvai geltonas, su rudu gyslų rezginiu viduje. Vaisius – 8-14 mm ilgio, 5-8 mm pločio, buka dėžutė. Sėklos geltonos, 1,1-1,3 mm ilgio, 0,6-0,8 mm skersmens.
Žydi birželio – rugpjūčio mėn. Sėklos subręsta rugpjūčio – rugsėjo mėn. Dauginasi sėklomis. Auga šviesiuose miškuose, kirtimuose, miškų aikštelėse. Mėgsta kalkingas dirvas.
Vaistams vartojami skroteliniai lapai, nupjauti prieš žydėjimą ir žydinčių augalų stiebiniai lapai, nupjauti žydint rusmenėms. Lapuose yra širdį veikiančių glikozidų, saponinų, flavonoidų ir kitų medžiagų.
Visi rusmenės preparatai labai nuodingi, be gydytojo nurodymo nevartoti.
Lielziedu uzpirkstīte (Digitalis grandiflora) ir ceļteku dzimtas suga, bet arī klasificēta kā cūknātru dzimtas suga. Latvijā reti sastopams lakstaugs. Ierakstīta Latvijas Sarkanajā grāmatā 3. kategorijā.
Tas ir līdz 1,5 m liels daudzgadīgs lakstaugs. Stublājs stāvs, nezarots. Lapas veselas, gareni eliptiskas, pamīšus visā stublāja garumā. Zvanveida ziedi lieli, dzelteni, skrajā, vienpusējā ķekarā stublāja galā. Vainaga iekšpusē tumšbrūns tīklveida zīmējums. Neizziedējis ķekars galotnē nolīcis. Auglis - olveidīga pogaļa. Zied no jūnija vidus līdz augustam. Indīgs ārstniecības augs.
Aug sausos damakšņos, vēros, lazdājos un mežmalās.
Lielziedu uzpirkstīte ir Eirāzijā sastopama suga. Latvijā tā sasniedz izplatības ziemeļrietumu robežu.
Lielziedu uzpirkstīte (Digitalis grandiflora) ir ceļteku dzimtas suga, bet arī klasificēta kā cūknātru dzimtas suga. Latvijā reti sastopams lakstaugs. Ierakstīta Latvijas Sarkanajā grāmatā 3. kategorijā.
Grootbloemig vingerhoedskruid (Digitalis grandiflora) is een kruidachtige plant uit de weegbreefamilie (Plantaginaceae), die voornamelijk in Midden- en Oost-Europa. In België is de plant aangetroffen in de Maasvallei en de Ardennen. Het is een vingerhoedskruid met opvallend grote, geel-bruin gevlekte bloemen.
Grootbloemig vingerhoedskruid is een overblijvende, twee- of meerjarige plant. De bloemstengel wordt tot 120 cm hoog, is behaard en dicht bebladerd. De plant ontwikkelt in mei een bladrozet met gesteelde, lancetvormige bladeren. De stengelbladeren zijn ovaal, zittend, fijn getand, de bovenzijde glanzend groen en onbehaard, de onderzijde op de nerven en de randen behaard. De plant is zeer giftig.
De bloeiwijze is een dichtbloemige, eenzijdige tros met tot twintig bloemen op de top van de bloemstengel. De bloemen zijn klokvormig, tot 4,5 cm lang, geel, wijd geopend, aan de binnenzijde behaard en bruin gevlekt en geaderd. De bloemkroon bestaat uit vijf tot een buis gefuseerde kroonbladen. Er zijn vier meeldraden en een bovenstandig vruchtbeginsel. De vrucht is een ovale doosvrucht. Het grootbloemig vingerhoedskruid bloeit van juni tot augustus.
Grootbloemig vingerhoedskruid komt vooral voor op droge, stenige, matig basische en matig voedselrijke bodems op warme en zonnige plaatsen, zoals in bosranden, kapvlakten, open plaatsen in het bos en op rotsige hellingen, in laag- tot hooggebergte.
De plant komt voor in Midden- en Oost-Europa, oostelijk tot in Rusland en westelijk Siberië, zuidelijk tot over de Alpen, Griekenland en de Kaukasus.
De botanische naam Digitalis is afkomstig van het Latijnse digitus (vinger). De soortaanduiding grandiflora is afgeleid van het Latijnse 'grandis' (groot) en 'flor' (bloem).
Grootbloemig vingerhoedskruid kan door zijn grote, binnenin gevlekte bloemen onderscheiden worden van het geel vingerhoedskruid (Digitalis lutea).
Bronnen, noten en/of referentiesGrootbloemig vingerhoedskruid (Digitalis grandiflora) is een kruidachtige plant uit de weegbreefamilie (Plantaginaceae), die voornamelijk in Midden- en Oost-Europa. In België is de plant aangetroffen in de Maasvallei en de Ardennen. Het is een vingerhoedskruid met opvallend grote, geel-bruin gevlekte bloemen.
Multimedia w Wikimedia Commons 
Naparstnica zwyczajna (Digitalis grandiflora Mill.) – gatunek rośliny należący do rodziny babkowatych (według systemów XX-wiecznych do trędownikowatych). Występuje na terenie niemal całej Europy oraz w Azji Mniejszej. W Polsce spotkać ją można zarówno na niżu, jak i w górach. Na niżu występuje dość rzadko, w Tatrach natomiast należy do roślin pospolitych. Status gatunku we florze Polski: gatunek rodzimy.
Jest byliną i hemikryptofitem. Kwitnie od czerwca do lipca, zapylana jest przez trzmiele. Kwiaty są przedprątne, tzn., że w jednym kwiatku słupek dojrzewa wcześniej, niż pręciki. Jest to zabezpieczenie przed niekorzystnym dla rośliny samozapyleniem.
Naparstnica jest rośliną trującą dla ludzi i niemal wszystkich zwierząt. Liście zawierają liczne toksyczne glikozydy: digitoksynę, digitalinę i inne. Ich działanie kumuluje się w organizmie. Groźne zatrucia u ludzi może spowodować spożycie 1-2 g wysuszonych liści. Objawiają się one bólami i zawrotami głowy, zaburzeniami widzenia, biegunką, wymiotami, skurczami naczyń wieńcowych, dusznością, sinicą.
Liczba chromosomów 2n= 56, 112.
Rośnie głównie w świetlistych lasach, w wolnych przestrzeniach kosodrzewiny, na porębach leśnych, na obrzeżach lasów, w ziołoroślach górskich. W Tatrach występuje po piętro kosodrzewiny. Rośnie na podłożu wapiennym lub granitowym, na obu jednak wymaga żyznej gleby.
Naparstnica zwyczajna tworzy mieszańce z naparstnicą purpurową (Digitalis purpurea) i n. żółtą (Digitalis lutea).
W uprawie istnieje wiele kultywarów ozdobnych, np. 'Dwarf Temple Bells' – roślina niższa od typowej formy, ale mająca większe kwiaty[2].
Gatunek po raz pierwszy objęty ochroną w Polsce w 1983 roku[3]. Do 2001 roku podlegał ochronie ścisłej, następnie do 2004 ochronie częściowej i ponownie ścisłej w latach 2004–2014[4][5]. Od 2014 roku został objęty ochroną częściową[6]. Obecnie gatunek nie jest zagrożony. Znaczna liczba stanowisk jest chroniona w rezerwatach przyrody i parkach narodowych, np. w Wigierskim, Kampinoskim czy Tatrzańskim Parku Narodowym[7].
Dawniej stosowana była jako roślinę leczniczą. Obecnie nie stosuje się jej do tych celów, ze względu na jej silne własności toksyczne. Zastąpiono ją uprawianą dla potrzeb farmakologicznych naparstnicą wełnistą, która ma podobne oddziaływanie na organizm, a znacznie mniejsze efekty uboczne. Surowcem zielarskim były liście. Zbierano je ręcznie, przy słonecznej pogodzie i suszono w cieniu. W Polsce nie dokonuje się zbioru ze stanowisk naturalnych (roślina chroniona prawnie). Ze względu na zawartość glikozydów ma działanie nasercowe. W leczeniu nerwic i chorób serca stosowano digitalinę.
Wykorzystywana jako roślina ozdobna nadająca się na rabaty.
Roślina łatwa w uprawie. Najlepiej rośnie na stanowisku półcienistym i żyznej, przepuszczalnej glebie. Rozmnaża się przez wysiew nasion jesienią, można też przez podział rozrośniętych kęp. Po przekwitnięciu obcina się kwiatostany u samej podstawy, pobudza to rozwój nowych pędów[2].
Naparstnica zwyczajna (Digitalis grandiflora Mill.) – gatunek rośliny należący do rodziny babkowatych (według systemów XX-wiecznych do trędownikowatych). Występuje na terenie niemal całej Europy oraz w Azji Mniejszej. W Polsce spotkać ją można zarówno na niżu, jak i w górach. Na niżu występuje dość rzadko, w Tatrach natomiast należy do roślin pospolitych. Status gatunku we florze Polski: gatunek rodzimy.
Gul fingerborgsblomma (Digitalis grandiflora) är en växtart.
Wikimedia Commons har media som rör Gul fingerborgsblomma.
Gul fingerborgsblomma (Digitalis grandiflora) är en växtart.
Ця рослина в Ірландії була відома уже в V ст. У XI ст. в Німеччині її застосовували як засіб від водянки. Однак траплялися випадки отруєння через неправильне дозування, і наперстянку деякий час не використовували. Але в кінці XVIII ст. англійський лікар Вайзеринг знайшов в архівах померлої знахарки рецепт наперстянки для лікування складних захворювань серця і вирішив його вивчити. Через 10 років наукового дослідження (у 1785 р.) він увів цю рослину в наукову медицину.
Наперстянка великоквіткова — багаторічна трав'яниста рослина (40—120 см заввишки). Кореневище коротке, товсте. Стебло пряме, залозисте-пухнасте. Прикореневі листки довгасто-ланцетні або ланцетні, нерівномірно-пилчасті або цілокраї, опушені, при основі звужені в короткий черешок. Стеблові листки чергові, довгасто-ланцетні, сидячі. Квітки великі, пониклі, дещо неправильно зрослопелюсткові, зібрані в довгу однобічну китицю жовтого кольору. Плід —яйцеподібна залозиста, пухнаста багатонасінна коробочка. Цвіте в червні — серпні.
Росте у мішаних та листяних лісах, на галявинах, серед чагарників. Останнім часом вирощують також на квітниках, у затінених місцях парків і лісопарків.
Лікарська, отруйна і декоративна рослина.
У науковій медицині використовують листки наперстянки лат. Folia Digitalis. Препарати з них призначаються при лікуванні складних порушень кровообігу (серцевій декомпенсації), гострій і хронічній серцевій недостатності, при порушенні ритму серцевих скорочень, клапанних пороках серця та інших порушеннях серцевої діяльності.
Листки наперстянки містять серцеві глікозиди, сапоніни, флавоноїди та деякі інші речовини.
У ветеринарії листя наперстянки використовують при порушенні серцевої діяльності у тварин.
Всі органи наперстянки отруйні. Вживання їх тваринами у великій кількості призводить до збудження роботи серця, звуження кровоносних судин, розладу травлення.
Рослина придатна для вирощування на квітниках, а також у затінених місцях парків і лісопарків.
Листки містять різні серцеві глікозиди, сапоніни, флавоноїди, вітамін C та деякі інші речовини. Препарати з листків наперстянки призначають при лікуванні складних порушень кровообігу (серцевій декомпенсації), гострій хронічній недостатності, порушенні ритму серцевих скорочень та інших хворобах серця.
Для вирощування наперстянки відводять ділянку, захищену від холодних північно-східних вітрів. Найкраще росте на легких суглинковоих і супіщаних чорноземних ґрунтах, але не кислих.
Перед сівбою ділянку перекопують на глибину 22—27 см.
Розмножують як розсадою, вирощеною в парниках, так і насінням, яке висівають під зиму або рано навесні з міжряддями 60 см. Догляд за посівами полягає в багаторазовому розпушенні ґрунту, в прополюванні та внесенні добрив (200 кг гною, 2 кг суперфосфату і 1 кг калійних солей на 100 м²).
Листки збирають два рази: першого року — в кінці літа і восени, другого — на початку цвітіння та після досягнення стандартних розмірів.
Збирають прикореневі та стеблові листки восени або навесні, до початку цвітіння, зриваючи їх руками. Складають, не трамбуючи, в невеликі кошики. Швидко сушать на горищах під залізним дахом, але краще в сушарках при температурі 55-60°. Сухі листки пакують у тюки або фанерні ящики, вистелені папером, вагою по 50 кг.
Зберігають у сухих приміщеннях на верхніх стелажах. Строк зберігання — два роки.
Digitalis grandiflora là một loài thực vật có hoa trong họ Mã đề. Loài này được Mill. mô tả khoa học đầu tiên năm 1768.[1]
.JPG)
Digitalis grandiflora là một loài thực vật có hoa trong họ Mã đề. Loài này được Mill. mô tả khoa học đầu tiên năm 1768.
Digitalis grandiflora Mill., (1768)
Синонимы
Наперстя́нка крупноцветко́вая (лат. Digitális grandiflóra) — многолетнее травянистое растение, вид рода Наперстянка (Digitalis) семейства Подорожниковые (Plantaginaceae) (ранее этот род относили к семейству Норичниковые).
Корневище короткое, мочковатое, многоголовчатое.
Стебли 40—120 см высотой, прямые, простые, реже при основании кисти ветвистые, в верхней части покрыты желёзистыми волосками, в нижней — преимущественно длинными редкими волосками, в средней части голые или рассеянно волосистые.
Листья светло-зелёные, большей частью продоговато-ланцетные, заострённые, мелкопильчатые или цельнокрайние, снизу, особенно по жилкам и по краю, покрыты желёзистыми (на одноклеточной ножке и с двуклеточной головкой) и простыми (большей частью из шести клеток) волосками. Розеточные и нижние стеблевые листья 7—25 см длиной и 2—6,5 см шириной, продолговато-ланцетные, в основании постепенно оттянутые в короткий и широкий черешок. Средние стеблевые листья яйцевидно-ланцетные и большей частью сидячие. Верхние стеблевые листья сидячие, продолговато-ланцетные, около 4 см длиной и 1 см шириной, постепенно уменьшающиеся в размерах и переходящие в пазушные прицветники.
Цветки горизонтально отклонённые, поникающие, собраны в большей частью недлинную (6—25 см длиной) и редкую кисть. Цветоножки при цветках 2,5 мм длиной, при плодах 5—15 мм длиной, коротко желёзисто опушённые. Доли чашечки 4—7 мм длиной и 1—2 мм шириной, при плодах до 9 мм, ланцетные, острые, желёзистоволосистые. Венчик серно-жёлтый, на внутренней поверхности с буроватыми жилками, в сухом виде жёлтый или бурый, снаружи рассеянно желёзистоопушённый, 3—4 см длиной и 15—20 мм шириной, неправильно колокольчатый; верхняя губа неясно двулопастная, около 2 мм длиной, средняя лопасть нижней губы треугольная, быть может заострённая, 5—7 мм длиной, боковые лопасти треугольные, островатые, 2—3 мм длиной.
Коробочка 8—14 мм длиной, 5—8 мм шириной, яйцевидная, туповатая, густо покрыта волосками. Семена четырёхгранно-призматические, 0,8—1,2 мм длиной и около 0,5 мм шириной. Цветёт в июне — июле.
Вид описан из Европы.
Европа: Австрия, Бельгия, Чехия, Словакия, Германия, Венгрия, Польша, Швейцария, Албания, Болгария, страны бывшей Югославии, Греция, Италия, Румыния, Франция; территория бывшего СССР: Белоруссия, Эстония, Латвия, Литва, Молдавия, Европейская часть России, Украина, Западная Сибирь (юг); Азия: Турция[2].
Растёт в лиственных и смешанных лесах, на опушках и вырубках, часто на задернованных и каменистых склонах среди кустарников, реже на разнотравных лугах.
Как и наперстянка шерстистая, наперстянка крупноцветковая содержит кардиотонические гликозиды (карденолиды), главные из них — дигиланиды (ланатозиды) А, В, С[3].
Наперстя́нка крупноцветко́вая (лат. Digitális grandiflóra) — многолетнее травянистое растение, вид рода Наперстянка (Digitalis) семейства Подорожниковые (Plantaginaceae) (ранее этот род относили к семейству Норичниковые).
.jpg)
