dcsimg

Tipuana ( каталонски; валенсиски )

добавил wikipedia CA
лиценца
cc-by-sa-3.0
авторски права
Autors i editors de Wikipedia
изворно
посети извор
соработничко мреж. место
wikipedia CA

Tipuana: Brief Summary ( каталонски; валенсиски )

добавил wikipedia CA

Tipuana és un gènere de plantes amb flors dins la subfamília Faboideae de la família fabàcia. Les fulles són sèssils i el fruit en sàmara.

лиценца
cc-by-sa-3.0
авторски права
Autors i editors de Wikipedia
изворно
посети извор
соработничко мреж. место
wikipedia CA

Tipuana ( англиски )

добавил wikipedia EN

Tipuana tipu, also known as tipa,[2] rosewood and pride of Bolivia, is a South American tree.

Taxonomy

It is the only member of the genus Tipuana.[3][4] It was recently assigned to the informal monophyletic Pterocarpus clade within the Dalbergieae.[5][6]

Physical characteristics

Cut logs ooze blood-red resin.

Growing up to 30 metres (98 ft) in height and 20 metres (66 ft) wide, Tipuana tipu is well known for its use as a shade tree. The leaves of the tree are pinnately compound, 10 inches (25 cm) long; the pinnules typically are 1 to 3 inches (2 to 7 cm) long, and are variably paripinnate or imparipinnate on the same tree. The flowers are bright yellow in color and bloom only briefly in the late summer. The fruit is a hard, pod with the seed at one end, resembling a samara (the fruit of the Ash genus, Fraxinus).

Depending on where it is grown, Tipuana is largely a deciduous tree, annually shedding all or most of its leaves and large "helicopter" pods from midwinter to spring. It produces masses of seeds, most of which succeed in germinating, and it can withstand a very wide range of growing conditions, from −4 °C (25 °F) to salty soils to drought.[7] Timber is whitish in color, strong and fibrous.

Invasiveness

Tipuana tipu is viewed as an invasive weed in some countries and is known for having a very aggressive root system.[8] The tree roots can easily lift up concrete and asphalt. Precautions should be taken when planting near buildings, homes, or pools, as they are likely to be damaged. Damage may sometimes be averted by trenching near the structure to a depth of about 1 metre and filling the trench with building rubble or lining the trench with thick plastic sheeting or corrugated roofing sheets.

It is listed as a Category 3 Invasive species in South Africa.[9] Category 3 species are regarded as having the proven potential of becoming invasive, and are not allowed to occur anywhere except in biological control reserves, unless they were already in existence when the regulations went into effect. The conditions on which these already existing plants may be retained are that they do not grow within 30 m from the 1:50 year flood line of watercourses or wetlands, that all reasonable steps are taken to keep the plant from spreading, and that the Executive Officer has the power to impose additional conditions or even prohibit the growing in any area where he has reason to believe that these plants will pose a threat to agricultural resources. Propagative material of these plants, such as seeds or cuttings, may no longer be planted, propagated, imported, bought, sold or traded in any way. It will, however, be legal to trade in the wood of Category 3 plants, or in other products that do not have the potential to grow or multiply.[10]

Insects

The species is a food plant for spittlebugs such as Ptyelus grossus. In Southern California, an insect called tipu psyllid (Platycorypha nigrivirga) has invaded several trees.[11] In South Africa (Knysna) Tipuana is attacked by polyphagous shot hole borer (Euwallacea fornicatus), but not killed (pers.obs).

References

  1. ^ Botanic Gardens Conservation International (BGCI) & IUCN SSC Global Tree Specialist Group. 2019. Tipuana tipu. The IUCN Red List of Threatened Species 2019: e.T62028299A149012636. https://dx.doi.org/10.2305/IUCN.UK.2019-2.RLTS.T62028299A149012636.en. Accessed on 28 March 2023.
  2. ^ USDA, NRCS (n.d.). "Tipuana tipa". The PLANTS Database (plants.usda.gov). Greensboro, North Carolina: National Plant Data Team. Retrieved 9 December 2015.
  3. ^ "ILDIS LegumeWeb entry for Tipuana". International Legume Database & Information Service. Cardiff School of Computer Science & Informatics. Retrieved 11 February 2014.
  4. ^ USDA; ARS; National Genetic Resources Program. "GRIN species records of Tipuana". Germplasm Resources Information Network—(GRIN) [Online Database]. National Germplasm Resources Laboratory, Beltsville, Maryland. Retrieved 11 February 2014.
  5. ^ Lavin M, Pennington RT, Klitgaard BB, Sprent JI, de Lima HC, Gasson PE (2001). "The dalbergioid legumes (Fabaceae): delimitation of a pantropical monophyletic clade". Am J Bot. 88 (3): 503–33. doi:10.2307/2657116. JSTOR 2657116. PMID 11250829.
  6. ^ Cardoso D, Pennington RT, de Queiroz LP, Boatwright JS, Van Wyk BE, Wojciechowskie MF, Lavin M (2013). "Reconstructing the deep-branching relationships of the papilionoid legumes". S Afr J Bot. 89: 58–75. doi:10.1016/j.sajb.2013.05.001.
  7. ^ "2006 | SERIES 17 | Episode 11 - Fact Sheets - Gardening Australia - GARDENING AUSTRALIA". Australian Broadcasting Corporation. 29 April 2006.
  8. ^ http://www.weeds.gov.au/publications/guidelines/alert/t-tipu.html
  9. ^ "What does the law say? – Invasive Species South Africa".
  10. ^ http://www.arc.agric.za/arc-ppri/Pages/Weeds%20Research/Legal-obligations-regarding-invasive-alien-plants-in-South-Africa-.aspx
  11. ^ University of California, Riverside, Center for Invasive Species Research.
лиценца
cc-by-sa-3.0
авторски права
Wikipedia authors and editors
изворно
посети извор
соработничко мреж. место
wikipedia EN

Tipuana: Brief Summary ( англиски )

добавил wikipedia EN

Tipuana tipu, also known as tipa, rosewood and pride of Bolivia, is a South American tree.

лиценца
cc-by-sa-3.0
авторски права
Wikipedia authors and editors
изворно
посети извор
соработничко мреж. место
wikipedia EN

Tipuana ( шпански; кастиљски )

добавил wikipedia ES
 src=
Hojas y frutos inmaduros in situ.
 src=
Flores.

Tipuana es un género monoespecífico (Tipuana tipu) de plantas con flores perteneciente a la subfamilia Faboideae de la familia Fabaceae.

Etimología

  • Tipuana: nombre dado al género por George Bentham en 1853 y que deriva de "Tipu", nombre nativo del árbol en Bolivia y que en la Provincia de Paraná dio nombre a un valle por su abundancia.[1]

El nombre popular palo rosa, que se aplica también a otras especies de Suramérica, alude probablemente al color rojizo de su savia.[1]

Descripción

Es un árbol tardíamente caducifolio, alcanzando 10-25 m de altura en cultivo, con la copa densa, amplia y extendida y con las últimas ramillas péndulas; el tronco es grueso, con la corteza de color gris oscuro, resquebrajada longitudinalmente y más tarde dividida en placas persistentes. Las hojas son opuestas o subopuestas, rara vez alternas (juveniles) -con estípulas pequeñas, puberulentas, lineares, caedizas-, imparipinnadas, con un raquis surcado longitudinalmente, algo pubérulo, de 10-30 cm de largo incluido el pecíolo, con 4-12 pares de folíolos opuestos o subalternos, de elípticos a elíptico-oblongos, de 2-5 por 1-2 cm, brevemente peciolulado, con la base obtusa o redondeada, el margen entero y el ápice emarginado; son de color verde claro, concoloros, glabros en el haz y algo pubérulos y con el nervio central resaltado por el envés. Las inflorescencias se organizan en racimos simples, colgantes, axilares y terminales, más cortos que las hojas, con flores zigomorfas, típicamente amariposadas, largamente pediceladas. El cáliz es turbinado-acampanado, pubérulo, con un tubo de 5-8 mm de largo y 5 sépalos cortos y desiguales, mientras los pétalos de la corola, son arrugados, de color amarillo-anaranjado, con el estandarte extendido, de unos 2 por 2,5 cm, emarginado, con los bordes denticulados y ondulados, con una mancha marrón-rojiza en la base; las alas desplegadas, de 1,5-2 cm, con una uña delgada y la quilla de 8-10 mm de largo, con una uña delgada. El androceo tiene 10 estambres, glabros, inclusos, con los filamentos de casi 1cm de largo, los de 9 de los estambres soldados en la base formando un tubo y el restante libre; anteras blancas, elípticas. El fruto es una legumbre pediculada, algo coriácea, indehiscente, monosperma, provista de un ala estriada de 3,5-5 cm de largo y que le confiere aspecto de sámara y una parte basal fértil, ovoide, de 1,5-2cm de largo, de color castaño más oscuro que el ala. Semillas 1-3, oblongas, rojizas, de 5-6 mm de largo.[1][2]

Distribución

Género nativo de Sudamérica: Argentina, Bolivia.[3]​ Introducido y cultivado como ornamental en prácticamente todo el mundo, incluido el resto de Sudamérica.[4]

Sinónimos

  • Tipuana tipu (Benth.) Kuntze - sin de Machaerium fertile Griseb.,Machaerium tipu Benth., Tipuana speciosa Benth., Tipuana tipa Lillo[5][3]

Especies descritas y sinonimia

Todas las otras especies descritas pertenecen a otros géneros: Vatairea y Luetzelburgia.

Nombres vernáculos

  • Palo Mortero, Tipa, Tipa Blanca,[6]​ Tipuana, Palo rosa p.p..

Cultivo y usos

Se multiplica por semillas sin dificultad, no siendo imprescindibles los tratamientos previos. Gusta del sol y tolera condiciones de lo más variado, tiene crecimiento rápido y admite bastante bien la poda. Hay que formarle la cruz bastante alta para evitar que sus largas ramas cuelguen hasta el suelo. Sus raíces son agresivas, por lo que no se aconseja su plantación cerca de edificaciones ni en zonas pavimentadas. Su madera es fácil de trabajar, pero poco resistente, utilizándose en embalajes y en carpintería en general. Sus hojas constituyen un forraje para el ganado, y su savia rojiza tiene ciertas aplicaciones medicinales.[1]

Referencias

  1. a b c d Tipuana tipu en Sánchez de Lorenzo-Cáceres J.M.: Flora ornamental Española, Árboles ornamentales
  2. Sánchez de Lorenzo-Cáceres J. M., Tipuana tipu, Ayuntamiento de Murcia, Concejalía de Medio Ambiente y Calidad Urbana
  3. a b Tipuana en ILDIS-International Legume Database & Information Service, 2013
  4. «'Tipuana en USDA-GRIN Taxonomy for Plants». Archivado desde el original el 13 de mayo de 2013. Consultado el 2 de junio de 2013.
  5. a b Tipuana en The Plant List
  6. Burkart, A. - Las Leguminosas Argentinas. Acme Agency, Buenos Aires, 569 pp, 1952

 title=
лиценца
cc-by-sa-3.0
авторски права
Autores y editores de Wikipedia
изворно
посети извор
соработничко мреж. место
wikipedia ES

Tipuana: Brief Summary ( шпански; кастиљски )

добавил wikipedia ES
 src= Hojas y frutos inmaduros in situ.  src= Flores.

Tipuana es un género monoespecífico (Tipuana tipu) de plantas con flores perteneciente a la subfamilia Faboideae de la familia Fabaceae.

лиценца
cc-by-sa-3.0
авторски права
Autores y editores de Wikipedia
изворно
посети извор
соработничко мреж. место
wikipedia ES

Tipuana ( полски )

добавил wikipedia POL
Commons Multimedia w Wikimedia Commons

Tipuana (Benth.) Benth. – rodzaj roślin z rodziny bobowatych.

Systematyka

Pozycja według APweb (2001...) – aktualizowany system APG II

Jeden z rodzajów podrodziny bobowatych właściwych Faboideae w rzędzie bobowatych Fabaceae s.l.[1]. W obrębie podrodziny należy do plemienia Dalbergieae[2].

Pozycja rodzaju w systemie Reveala (1993-1999)

Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Rosopsida Batsch, podklasa różowe (Rosidae Takht.), nadrząd Fabanae R. Dahlgren ex Reveal, rząd bobowce (Fabales Bromhead), rodzina bobowate (Fabaceae Lindl.), rodzaj Tipuana (Benth.) Benth[3].

Gatunki (wybór)[4]

Przypisy

  1. a b P.F. Stevens: Angiosperm Phylogeny Website/Fabaceae (ang.). 2001–. [dostęp 2010-02-26].
  2. Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-02-05].
  3. James L. Reveal System of Classification. PBIO 250 Lecture Notes: Plant Taxonomy. Department of Plant Biology, University of Maryland, 1999. Systematyka rodzaju tipuana według Reveala. [dostęp 23 lipca 2008].
  4. Tipuana (ang.). W: Germplasm Resources Information Network – (GRIN) [on-line]. USDA, ARS, National Genetic Resources Program. National Germplasm Resources Laboratory. Beltsville, Maryland. [dostęp 23 lipca 2008].
лиценца
cc-by-sa-3.0
авторски права
Autorzy i redaktorzy Wikipedii
изворно
посети извор
соработничко мреж. место
wikipedia POL

Tipuana: Brief Summary ( полски )

добавил wikipedia POL

Tipuana (Benth.) Benth. – rodzaj roślin z rodziny bobowatych.

лиценца
cc-by-sa-3.0
авторски права
Autorzy i redaktorzy Wikipedii
изворно
посети извор
соработничко мреж. место
wikipedia POL

Tipuana ( португалски )

добавил wikipedia PT
Ficheiro:Tipuana tipu
tipuana tipu em flor

Predefinição:Tipuana tipu

Tipuana tipu (Benth.) Kuntze

Tipuana tipu, conhecida como Tipuana ou Amendoim-Acácia, é originária da América do Sul no Norte da Argentina e na Bolívia. Os climas preferidos dessa planta são o temperado, tropical e o subtropical, tornando-se capaz de suportar longas estiagens. Já foi utilizada na arborização urbana tanto no Brasil como em outros países.

Descrição e Habitat

A Tipuana tipu é uma árvore florífera e caducifólia que possui uma copa bastante densa e ampla. As folhas são opostas, compostas, penadas-imparipenadas, com folíolos oblongos e verdes. Pode atingir uma altura de até 15 metros. A floração ocorre no final do inverno e na primavera, despontando inflorescências em ramos que são axilares, pendentes ou terminais com numerosas flores de tom alaranjado e que possui uma mancha pequena marrom na sua base. Os frutos são na forma de vagem, alados e indeiscentes, que permite sua dispersão pelo vento. No Brasil, ocorre principalmente em São Paulo e Porto Alegre.

Usos

É usada no paisagismo, principalmente na arborização urbana, desde que haja bastante espaço disponível, pelo fato de ser uma árvore robusta e frondosa.

Entretanto, devido a seu grande porte, a fragilidade da madeira e suas raízes invasivas, tem causado quedas em épocas de chuvas, sendo mais propícia a quebras, fungos e cupins, nos troncos e raízes. Portanto, não é recomendável o uso da sua madeira em construções, sequer seu plantio em calçadas ou próximo de imóveis, já que ocasionam trincas nos pisos, asfaltos e podem quebrar muros.

Deve ser cultivada sob sol pleno, preferencialmente em solo fértil, profundo, enriquecido com matéria orgânica e irrigado regularmente. Além disso, é excelente para a fixação de plantas epífitas como orquídeas, bromélias e samambaias, inclusive fornece madeira para uma série de trabalhos, como o de confeccionar os tacos do pólo equestre.

Peculiaridades

A Tipuana é bastante popular nos Estados Unidos onde é chamada de Rosewood. Alguns espécimes podem atingir mais de 100 metros de altura e 60 metros de largura, por isso mesmo são ótimas opções de árvores para fazer sombra.

Nos locais onde é cultivada, é muito apreciada pelo fato de as folhas crescerem em cachos. No final do verão é possível ver a Tipuana totalmente florida. Além disso, essa planta tem como fruto a sâmara que tem a sua semente na extremidade.

Pelo fato de ser uma árvore caduca em certo ponto do ano perde todas as suas folhas e assim lançam as suas sementes no período de janeiro a maio de cada ano. Apesar de a sujeira que a dispersão das sementes causa é uma árvore encontrada em vários países. Para os bolivianos, a Tipuana é o “Orgulho da Bolívia”.

Curiosidades

A Tipuana é bem comum no Sul da Califórnia e muitas das árvores da região foram invadidas por insetos chamados psilídeo Tipu, dando origem do nome da Tipuana.

 src=
[Este texto foi produzido por Letícia Natali e Vitória, como parte de um trabalho acadêmico]

Referências

https://paisagismodigital.com/item.aspx?id=100091-tipuana-tipu

http://www.jardimcor.com/catalogo-de-especies/tipuana-tipu/

https://www.tudosobreplantas.com.br/asp/plantas/ficha.asp?id_planta=369062

http://www.plantasonya.com.br/arvores-e-palmeiras/caracteristicas-e-cultivo-da-tipuana-tipuana-tipu.html

https://naturdata.com/especie/Tipuana-tipu/40145/0/

http://www.umpedeque.com.br/arvore.php?id=654

Referências

 title=
лиценца
cc-by-sa-3.0
авторски права
Autores e editores de Wikipedia
изворно
посети извор
соработничко мреж. место
wikipedia PT

Tipuana: Brief Summary ( португалски )

добавил wikipedia PT
Ficheiro:Tipuana tipu tipuana tipu em flor

Predefinição:Tipuana tipu

Tipuana tipu (Benth.) Kuntze

Tipuana tipu, conhecida como Tipuana ou Amendoim-Acácia, é originária da América do Sul no Norte da Argentina e na Bolívia. Os climas preferidos dessa planta são o temperado, tropical e o subtropical, tornando-se capaz de suportar longas estiagens. Já foi utilizada na arborização urbana tanto no Brasil como em outros países.

Descrição e Habitat

A Tipuana tipu é uma árvore florífera e caducifólia que possui uma copa bastante densa e ampla. As folhas são opostas, compostas, penadas-imparipenadas, com folíolos oblongos e verdes. Pode atingir uma altura de até 15 metros. A floração ocorre no final do inverno e na primavera, despontando inflorescências em ramos que são axilares, pendentes ou terminais com numerosas flores de tom alaranjado e que possui uma mancha pequena marrom na sua base. Os frutos são na forma de vagem, alados e indeiscentes, que permite sua dispersão pelo vento. No Brasil, ocorre principalmente em São Paulo e Porto Alegre.

Usos

É usada no paisagismo, principalmente na arborização urbana, desde que haja bastante espaço disponível, pelo fato de ser uma árvore robusta e frondosa.

Entretanto, devido a seu grande porte, a fragilidade da madeira e suas raízes invasivas, tem causado quedas em épocas de chuvas, sendo mais propícia a quebras, fungos e cupins, nos troncos e raízes. Portanto, não é recomendável o uso da sua madeira em construções, sequer seu plantio em calçadas ou próximo de imóveis, já que ocasionam trincas nos pisos, asfaltos e podem quebrar muros.

Deve ser cultivada sob sol pleno, preferencialmente em solo fértil, profundo, enriquecido com matéria orgânica e irrigado regularmente. Além disso, é excelente para a fixação de plantas epífitas como orquídeas, bromélias e samambaias, inclusive fornece madeira para uma série de trabalhos, como o de confeccionar os tacos do pólo equestre.

Peculiaridades

A Tipuana é bastante popular nos Estados Unidos onde é chamada de Rosewood. Alguns espécimes podem atingir mais de 100 metros de altura e 60 metros de largura, por isso mesmo são ótimas opções de árvores para fazer sombra.

Nos locais onde é cultivada, é muito apreciada pelo fato de as folhas crescerem em cachos. No final do verão é possível ver a Tipuana totalmente florida. Além disso, essa planta tem como fruto a sâmara que tem a sua semente na extremidade.

Pelo fato de ser uma árvore caduca em certo ponto do ano perde todas as suas folhas e assim lançam as suas sementes no período de janeiro a maio de cada ano. Apesar de a sujeira que a dispersão das sementes causa é uma árvore encontrada em vários países. Para os bolivianos, a Tipuana é o “Orgulho da Bolívia”.

Curiosidades

A Tipuana é bem comum no Sul da Califórnia e muitas das árvores da região foram invadidas por insetos chamados psilídeo Tipu, dando origem do nome da Tipuana.

 src= [Este texto foi produzido por Letícia Natali e Vitória, como parte de um trabalho acadêmico]

Referências

https://paisagismodigital.com/item.aspx?id=100091-tipuana-tipu

http://www.jardimcor.com/catalogo-de-especies/tipuana-tipu/

https://www.tudosobreplantas.com.br/asp/plantas/ficha.asp?id_planta=369062

http://www.plantasonya.com.br/arvores-e-palmeiras/caracteristicas-e-cultivo-da-tipuana-tipuana-tipu.html

https://naturdata.com/especie/Tipuana-tipu/40145/0/

http://www.umpedeque.com.br/arvore.php?id=654

лиценца
cc-by-sa-3.0
авторски права
Autores e editores de Wikipedia
изворно
посети извор
соработничко мреж. место
wikipedia PT

Tipuana ( виетнамски )

добавил wikipedia VI

Tipuana là một chi thực vật trong phân họ Faboideae, họ Fabaceae.

Các loài

Hình ảnh

Liên kết ngoài

Tham khảo

  1. ^ Lavin M, Pennington RT, Klitgaard BB, Sprent JI, de Lima HC, Gasson PE. (2001). “The dalbergioid legumes (Fabaceae): delimitation of a pantropical monophyletic clade”. Am J Bot 88 (3): 503–33. PMID 11250829.
  2. ^ Cardoso D, Pennington RT, de Queiroz LP, Boatwright JS, Van Wyk B-E, Wojciechowskie MF, Lavin M. (2013). “Reconstructing the deep-branching relationships of the papilionoid legumes”. S Afr J Bot 89: 58–75. doi:10.1016/j.sajb.2013.05.001.


Hình tượng sơ khai Bài viết liên quan đến tông đậu Dalbergieae này vẫn còn sơ khai. Bạn có thể giúp Wikipedia bằng cách mở rộng nội dung để bài được hoàn chỉnh hơn.


лиценца
cc-by-sa-3.0
авторски права
Wikipedia tác giả và biên tập viên
изворно
посети извор
соработничко мреж. место
wikipedia VI

Tipuana: Brief Summary ( виетнамски )

добавил wikipedia VI

Tipuana là một chi thực vật trong phân họ Faboideae, họ Fabaceae.

лиценца
cc-by-sa-3.0
авторски права
Wikipedia tác giả và biên tập viên
изворно
посети извор
соработничко мреж. место
wikipedia VI