Lepiężnik wyłysiały (Petasites kablikianus) – gatunek rośliny z rodziny astrowatych. Występuje w Europie: na Półwyspie Bałkańskim oraz w Sudetach i Karpatach. W Polsce występuje głównie w Karpatach, w Sudetach rzadziej, na rozproszonych stanowiskach.
Morfologia
- Łodyga
- Gruby, mięsisty, prosty, wzniesiony pęd kwiatostanowy. Podczas kwitnienia osiąga wysokość do 30 cm, a podczas owocowania do 80 cm. Pokryty jest łuskowatymi liśćmi, które (z wyjątkiem dolnych) nie obejmują pochwiasto łodygi. Pod ziemią roślina wytwarza kłącze o dość krótkich i grubych członach, zgrubiałe w rozgałęzieniach i poprzecznie obrączkowane (blizny po odpadłych liściach). Kłącze jest w środku puste.
- Liście
- Sercowatotrójkątne, o blaszkach dość równomiernie ząbkowanych z słabo zaznaczonymi większymi ząbkmi. Starsze liście są na spodniej stronie niemal nagie (stąd polska gatunkowa nazwa tego gatunku). Wyrastają z kłącza, mają wraz z ogonkiem długość do 1m. Są ustawione ukośnie, na górnej stronie ciemnozielone, na spodniej szarawe, Ogonki liściowe są po bokach nieco ściśnione, młode są pajęczynowato owłosione, starsze prawie nagie.
- Kwiaty
- Jest to jedna z najwcześniej kwitnących wiosną roślin. Zakwita jeszcze przed rozwojem liści. Drobne kwiaty zebrane są w koszyczki, a te w grona na szczycie pędu kwiatostanowego. Listki okrywy koszyczków mają tępe szczyty. W koszyczkach występują kwiaty obupłciowe oraz kwiaty żeńskie. Wszystkie kwiaty są białawe lub żółtawe. Znamiona w kwiatach obupłciowych mają wąskie, lancetowate łatki, a ząbki korony tych kwiatów są tej samej długości, co rurka kwiatowa. Szyjki słupków w kwiatach żeńskich są co najwyżej dwukrotnie dłuższe od rurki kwiatowej.
- Owoc
-
Niełupki o długości do 3 mm, wyposażone w puch, umożliwiający przenoszenie ich przez wiatr.
- Gatunki podobne
-
Lepiężnik biały, również występujący w górach.
Biologia i ekologia
Bylina, geofit, hemikryptofit. Kwitnie od marca do maja. Jest wiatrosiewna. Siedlisko: Występuje nad potokami i rzekami górskimi. W niektórych miejscach tworzy duże, jednogatunkowe skupiska. W Tatrach występuje głównie w reglu dolnym i górnym. Jest gatunkiem charakterystycznym dla związku (All.) Adenostylion i Ass. Petasitetum kablikiani oraz Ass. Phalarido-Petasitetum hybrydi[2]. Liczba chromosomów 2n= 60[3]
Przypisy
-
↑ Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website (ang.). 2001–. [dostęp 2010-04-15].
-
↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
-
↑ Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
Bibliografia
- Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
- Zbigniew Mirek: Kwiaty Tatr. Przewodnik kieszonkowy. Halina Piękoś-Mirkowa. Warszawa: MULTICO Oficyna Wyd., 2003. ISBN 83-7073-385-9.
