Tyraneczek białobrzuchy[3] (Myiornis albiventris) – gatunek ptaka z podrodziny klinodziobków (Triccinae) rodziny muchotyranikowatych (Pipromorphidae). Gatunek słabo poznany, występujący w Ameryce Południowej, według IUCN nie jest zagrożony wyginięciem.
Tyraneczek białobrzuchy występuje lokalnie u podnóża stoków wsch. Andów w środ. i wsch. Peru (Junín, Huánuco, Pasco, Ayacucho oraz wsch. Puno) i płn. Boliwii (La Paz, Cochabamba oraz zach. Santa Cruz)[4][5][6]. Od 2010 roku gatunek ten obserwowany jest w płd.-wsch. Ekwadorze[7].
Gatunek po raz pierwszy opisali w 1894 roku niemiecki ornitolog Hans von Berlepsch i polski zoolog Jan Sztolcman nadając mu nazwę Orchilus albiventris[8]. Jako miejsce typowe odłowu holotypu Berlepsch i Stolcman wskazali La Merced na wysokości 2600 stóp (ok. 790 m) w Peru[8]. Holotypem był samiec odłowiony przez Jana Kalinowskiego 10 września 1890 roku[8].
Tworzy nadgatunek z M. auricularis, z którym czasami bywa uważany za konspecyficzny[4]. Gatunek monotypowy[5].
Nazwa rodzajowa: gr. μυια muia, μυιας muias – mucha; ορνις ornis, ορνιθος ornithos – ptak[9]. Epitet gatunkowy: łac. albus – biały; venter, ventris – brzuch[10].
Długość ciała 7 cm; masa ciała 5–6 g[4]. Bardzo mały ptak o krępym ciele i dużej głowie. Obrączka powiekowa koloru płowobiałego, na pokrywach usznych znajduje się szarawa opaska w kształcie półksiężyca ciągnąca się od nasady dzioba do skroni; czoło i ciemię koloru oliwkowego, czub głowy zabarwiony brązem. Skrzydła śniade z jasno oliwkowożółtymi krawędziami; ogon śniady. Gardło i górna część piersi białawe, z lekkimi, szarymi plamkami, reszta dolnych części ciała biała, zabarwiona żółtawooliwkowym kolorem na bokach i podbrzuszu. Tęczówka czerwona, dziób czarniawy, nogi cieliste[4]. Od podobnego tyraneczka uszatego (M. auricularis) różni się mniej widoczną, półksiężycową opaską na pokrywach usznych, bledszym podbródkiem i nieco krótszym ogonem[4]. Brak dymorfizmu płciowego[4]. Młode ptaki nieopisane[4].
Tyraneczek białobrzuchy prowadzi osiadły tryb życia, zamieszkując wilgotne niskogórskie i podgórskie lasy i ich krawędzie, na wysokości 400-1200 m n.p.m.[4] Odzywa się równymi, szybkimi sekwencjami nut o brzmieniu „dr-rrrrrrrrrr”[4]. Odżywia się owadami; szuka ich w dolnych i środkowych piętrach lasu[4]. Często siedzi na otwartej przestrzeni kilka centymetrów od liści, wykonując szybkie uderzenia, gdy wypatrzy w nich zdobycz[4]. Brak informacji na temat okresu lęgowego[4].
W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów został zaliczony do kategorii LC (ang. Least Concern – najmniejszej troski)[2]. Globalna wielkość populacji nie jest znana, ale gatunek ten jest określany jako „dość powszechny”[2]. Uważa się, że ten gatunek straci 13,4–18,5% odpowiedniego siedliska w granicach swojego zasięgu przez trzy pokolenia (co odpowiada 11 latom) na podstawie modelu wylesiania Amazonii[2]. Dlatego podejrzewa się, że populacja tego ptaka spadnie w ciągu trzech pokoleń o 25%[2]. W Boliwii występuje w Rezerwacie Biosfery Pilón Lajas i Parku Narodowym Madidi[4].
Tyraneczek białobrzuchy (Myiornis albiventris) – gatunek ptaka z podrodziny klinodziobków (Triccinae) rodziny muchotyranikowatych (Pipromorphidae). Gatunek słabo poznany, występujący w Ameryce Południowej, według IUCN nie jest zagrożony wyginięciem.
