蜘蛛抱蛋屬

Multimedia w Wikimedia Commons

Aspidistra (Aspidistra Ker Gaw.) – rodzaj bylin z rodziny szparagowatych (Asparagaceae), dawniej klasyfikowany do konwaliowatych (Convallariaceae), myszopłochowatych (Ruscaceae), jeszcze dawniej do liliowatych (Liliaceae). Występują na dnie lasów wschodniej Azji od wschodnich Indii, poprzez Indochiny, Chiny, po Japonię. Do lat 70. XX wieku znanych było tylko kilka gatunków. Później taksonomowie opisywać zaczęli dziesiątki kolejnych. W 2006 według "Flora of China" rodzaj obejmować miał 55 gatunków (w tym 49 z Chin, z czego aż 46 endemitów)^[2]. W 2008 opisano w sumie 93 gatunki, ale szacowano ich docelową liczbę na 200-300^[3]. Aspidistra wyniosła jest gatunkiem uprawianym jako roślin ozdobna.

Morfologia

Byliny kłączowe. Kłącze pełzające, wydłużone ale z gęstymi węzłami. Liście odziomkowe, długoogonkowe wyrastające pojedynczo lub skupione po 2–4. Kwiatostan wyrasta na bardzo krótkim głąbiku, zredukowany do 1 lub 2 kwiatów. Kwiaty obupłciowe wsparte przysadką. Okwiat dzwonkowaty lub kubeczkowaty, mięsisty, na szczycie z (4–) 6–8 (–10) wolnymi końcami. Pręcików tyle ile wolnych końców okwiatu. Zalążnia z 3–4 komorami w każdej z kilkoma zalążkami. Słupek krótki, znamię kształtu grzybkowatego, okazałe, całobrzegie lub na brzegu wcinane. Owocem jagoda owalna lub okrągła, zwykle 1-nasienna^[2].

Systematyka

Pozycja rodzaju według APweb (aktualizowany system APG III z 2009)

Klad okrytonasienne, klad jednoliścienne (monocots), rząd szparagowce (Asparagales), rodzina szparagowate (Asparagaceae), podrodzina Nolinoideae Burnett. W systemie APG II z 2003 rodzaj zaliczany był do rodziny myszopłochowatych (Ruscaceae), plemienia Convallarieae^[1].

Pozycja rodzaju w systemie Reveala (1994-1999)

Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa jednoliścienne (Liliopsida Brongn.), podklasa liliowe (Liliidae J.H. Schaffn.), nadrząd Lilianae Takht. rząd szparagowce (Asparagales Bromhead), rodzina konwaliowate (Convallariaceae Horan.), podrodzina Aspidistroideae (Endl.) Lindl., plemię Aspidistreae Endl. ex Meisn., rodzaj Aspidistra Ker. Gawl.^[4]

Gatunki

1. Aspidistra acetabuliformis Y. Wan & C. C. Huang. Acta Phytotax. Sin., 25(5): 396 (1987). Zasięg: Chiny (Guangxi)
2. Aspidistra alata Tillich. Blumea 52 (2): 336 (2007). Zasięg: Wietnam (Cao Bằng)
3. Aspidistra alternativa D. Fang & L. Y. Yu. Acta Phytotax. Sin. 40(2): 161 (2002). Zasięg: Chiny (Guangxi)
4. Aspidistra arnautovii Tillich. Feddes Repert. 116(5-6): 314 (316, 335-336; fig. 1b-d). (2005). Zasięg: Wietnam (Hải Phòng)
5. Aspidistra atroviolacea Tillich. Feddes Repert. 116(5-6): 317 (335-336; fig. 1i). (2005). Zasięg: Wietnam (Thừa Thiên-Huế)
6. Aspidistra attenuata Hayata. Ic. Pl. Formosan. 2. 145 (1912). Zasięg: Tajwan
7. Aspidistra austrosinensis Y. Wan & C .C. Huang. Guihaia, 7(3): 221 (1987). Zasięg: Chiny (Guangxi)
8. Aspidistra bicolor Tillich. Feddes Repert. 116(5-6): 317 (335-337; figs. 1g, 2a-b). (2005). Zasięg: Wietnam (Thái Nguyên)
9. Aspidistra bogneri Tillich. Feddes Repert. 116(5-6): 317 (-318, 335-336; fig. 1e-f). (2005). Zasięg: Wietnam (Ninh Bình)
10. Aspidistra brachystyla L. V. Averyanov & H.-J. Tillich, Feddes Repertorium 119 (1 - 2): 37 (2008). Zasięg: Wietnam
11. Aspidistra campanulata Tillich. Blumea 52 (2): 337 (2007). Wietnam (Tuyên Quang)
12. Aspidistra caespitosa C. P'ei. Contrib. Biol. Lab. Sc. Soc. Chiny, Bot. Ser., 12. 101, fig. 4. (1939). Zasięg: Chiny (Sichuan)
13. Aspidistra carinata Y. Wan & X. H. Lu. Bull. Bot. Res., Harbin, 9(2): 97, fig. 1. (1989). Zasięg: Chiny (N Guangxi)
14. Aspidistra carnosa Tillich. Feddes Repert. 116(5-6): 318 (335, 338; fig. 3h). (2005). Zasięg: Wietnam (Lâm Đồng)
15. Aspidistra cavicola D. Fang & K. C. Yen. Acta Phytotax. Sin., 31(2): 180, fig. 1. (1993). Zasięg: Chiny (NW Guangxi)
16. Aspidistra cerina G. Z. Li & S. C. Tang. Guihaia 22(4): 289, fig. 1. (2002). Zasięg: Chiny (Guangxi)
17. Aspidistra claviformis Y. Wan. Bull. Bot. Res. North-East. Forest. Inst., 4(4): 166 (1984). Zasięg: Chiny (W Guangxi)
18. Aspidistra connata Tillich. Feddes Repert. 116(5-6): 318 (-319, 335, 337; fig. 2c-d). (2005). Zasięg: Wietnam (Gia Lai-Kon Tum)
19. Aspidistra cruciformis Y. Wan & X. H. Lu. Guihaia, 7(3): 217, fig. 1. (1987). Zasięg: Chiny (NW Guangxi)
20. Aspidistra cryptantha Tillich. Blumea 52 (2): 338 (2007). Wietnam (Cao Bằng)
21. Aspidistra cyathiflora Y. Wan & C. C. Huang. Bull. Bot. Res., Harbin. 9(2): 100, fig. 3. (1989). Zasięg: Chiny (Guangxi)
22. Aspidistra daibuensis Hayata. Ic. Pl. Formosan. 9. 143 (1920). Zasięg: Tajwan
23. Aspidistra dodecandra (Gagnep.) Tillich. Feddes Repert. 116(5-6): 323. (2005). Zasięg: Indochiny
24. Aspidistra dolichanthera X. X. Chen. Guihaia, 2(2): 77, fig. 1. (1982). Zasięg: Chiny (SW Guangxi)
25. Aspidistra ebianensis K. Y. Lang & Z. Y. Zhu. Acta Phytotax. Sin., 37(5): 492, fig. 13. (1999). Zasięg: Chiny (Sichuan)
26. Aspidistra elatior Blume. Tijdschr. 1. 76. t. 4. (1834). – aspidistra wyniosła, zasięg: Japonia (Wyspy Osumi)
27. Aspidistra fasciaria G. Z. Li. Acta Phytotax. Sin., 37(5): 484, fig. 13. (1999). Zasięg: Chiny (?Guangxi)
28. Aspidistra fenghuangensis K. Y. Lang. Acta Phytotax. Sin., 37(5): 494, fig. 13. (1999). Zasięg: Chiny (W Hunan)
29. Aspidistra fimbriata F. T. Wang & K. Y. Lang. Acta Phytotax. Sin., 16(1): 76, fig. 1. (1978). Zasięg: Chiny (Fujian, Guangdong, Hainan)
30. Aspidistra flaviflora K. Y. Lang & Z. Y. Zhu. Acta Phytotax. Sin., 20(4): 485, fig. 1. (1982). Zasięg: Chiny (SC Sichuan)
31. Aspidistra foliosa Tillich. Feddes Repert. 116(5-6): 319 (335-336; fig. 1h). (2005). Zasięg: Wietnam (Thừa Thiên-Huế)
32. Aspidistra fungilliformis Y. Wan. Bull. Bot. Res., Harbin. 4(4): 165, fig. 1. (1984). Zasięg: Chiny (W Guangxi)
33. Aspidistra geastrum Tillich. Feddes Repert. 116(5-6): 319 (-320, 335, 337; fig. 2e-f). (2005). Zasięg: Wietnam (Thừa Thiên-Huế)
34. Aspidistra glandulosa (Gagnep.) Tillich. Feddes Repert. 116(5-6): 323. (2005). Zasięg: Laos (La Khon)
35. Aspidistra grandiflora Tillich. Blumea 52 (2): 341 (2007). Wietnam (Hoà Bình)
36. Aspidistra guangxiensis S. C. Tang & Y. Liu. Novon 13(4): 480, fig. 1. (2003). Zasięg: Chiny (Guangxi)
37. Aspidistra hainanensis W. Y. Chun & F. C. How. Fl. Hainan., 4: 533 (1977). Zasięg: Chiny (S Guangdong, EC Guangxi, S Hainan)
38. Aspidistra hekouensis H. Li, C. L. Long & Bogner. Sendtnera 5: 15, fig. 1. (1998). Zasięg: Chiny (SE Yunnan)
39. Aspidistra huanjiangensis G. Z. Li & Y. G. Wei. Acta Phytotax. Sin. 41(4): 384, fig. 2. (2003). Zasięg: Chiny (Guangxi)
40. Aspidistra insularis Tillich. Feddes Repert. 117(1-2): 145 (144; fig. 4). (2006). Zasięg: Japan (Wyspa Kuroshima)
41. Aspidistra larutensis W. J. de Wilde & A. Vogel. Folia Malaysiana 6(3-4): 126 (125-130; figs. 1-5). (2005). Zasięg: Malezja (Perak)
42. Aspidistra lateralis Tillich. Feddes Repert. 116(5-6): 320 (335, 338; fig. 3d). (2005). Zasięg: Wietnam (Thừa Thiên-Huế)
43. Aspidistra leshanensis K. Y. Lang & Z. Y. Zhu. Acta Bot. Yunnanica, 6(4): 385, fig. 1. (1984). Zasięg: Chiny (SC Sichuan)
44. Aspidistra leyeensis Y. Wan & C. C. Huang. Guihaia, 7(3): 219, fig. 2. (1987). Zasięg: Chiny (NW Guangxi)
45. Aspidistra linearifolia Y. Wan & C. C. Huang. Guihaia, 7(3): 220, fig. 3. (1987). Zasięg: Chiny (W Guangxi)
46. Aspidistra lobata Tillich. Feddes Repert. 117(1-2): 141 (-142; fig. 2). (2006). Zasięg: Chiny (Sichuan)
47. Aspidistra locii Arnautov & Bogner. Willdenowia 34(1): 203 (-208; figs.). (2004). Zasięg: Wietnam
48. Aspidistra longanensis Y. Wan. Acta Phytotax. Sin., 23(2): 151, fig. 1. (1985). Zasięg: Chiny (WC Guangxi)
49. Aspidistra longifolia Hook.f. Fl. Brit Ind. 6. 326. (1892). Zasięg: India
50. Aspidistra longiloba G. Z. Li. Acta Phytotax. Sin., 26(2): 156, fig. 1. (1988). Zasięg: Chiny (Guangxi)
51. Aspidistra longipedunculata D. Fang. Guihaia, 2(2): 78, fig. 2. (1982). Zasięg: Chiny (SW Guangxi)
52. Aspidistra longipetala S. Z. Huang. Guihaia, 6(4): 273, fig. 1. (1986). Zasięg: Chiny (C Guangxi)
53. Aspidistra luodianensis D. D. Tao. Acta Phytotax. Geobot., 43(2): 121, fig. 1 (1992). Zasięg: Chiny (NW Guangxi, S Guizhou)
54. Aspidistra lurida Ker Gawl. Bot. Reg. 8. t. 628. (1822). Zasięg: Chiny (Guangdong, NC Guangxi, SC Guizhou)
55. Aspidistra lutea Tillich. Feddes Repert. 116(5-6): 320 (-321, 335-336, 338; figs. 1k, 3c). (2005). Zasięg: Wietnam (Sơn La)
56. Aspidistra marasmioides Tillich. Feddes Repert. 116(5-6): 321 (335, 337; fig. 2h). (2005). Zasięg: Wietnam (Hải Phòng)
57. Aspidistra marginella D. Fang & L. Zeng. Acta Phytotax. Sin., 31(2): 182, fig. 1. (1993). Zasięg: Chiny (SW Guangxi)
58. Aspidistra minutiflora Stapf. Journ. Linn. Soc. 36. 113. (1903). Zasięg: Chiny (N Guangdong, Guangxi, ?Guizhou, Hainan, Hongkong, SW Hunan)
59. Aspidistra molendinacea G. Z. Li & S. C. Tang. Guihaia 22(4): 290, fig. 3. (2002). Zasięg: Chiny (Guangxi)
60. Aspidistra muricata F. C. How ex K. Y. Lang. Acta Phytotax. Sin., 19(3): 383, fig. 1. (1981). Zasięg: Chiny (NC & W Guangxi)
61. Aspidistra mushaensis Hayata. Ic. Pl. Formosan. 9. 144 (1920). Zasięg: Tajwan
62. Aspidistra nanchuanensis Tillich. Feddes Repert. 117(1-2): 139 (-141; fig. 1). (2006). Zasięg: Chiny (Sichuan)
63. Aspidistra nikolai L. V. Averyanov & H.-J. Tillich, Feddes Repertorium 119 (1 - 2): 37 (2008). Zasięg: Wietnam (Góry Annamskie)
64. Aspidistra oblanceifolia F. T. Wang & K. Y. Lang. Acta Phytotax. Sin., 20(4): 487, fig. 2 (1982). Zasięg: Chiny (S Guizhou, W Hubei, Sichuan)
65. Aspidistra obliquipeltata D. Fang & L. Y. Yu. Acta Phytotax. Sin. 40(2): 162, fig. 1. (2002). Zasięg: Chiny (Guangxi)
66. Aspidistra oblongifolia F. T. Wang & K. Y. Lang. Acta Phytotax. Sin., 37(5): 476, fig. 13. (1999). Zasięg: Chiny (N Guangxi)
67. Aspidistra omeiensis Z. Y. Zhu & J. L. Zhang. Acta Phytotax. Sin., 19(3): 386, fig. 1. (1981). Zasięg: Chiny (Sichuan)
68. Aspidistra opaca Tillich. Feddes Repert. 116(5-6): 321 (335, 337-338; figs. 2g, 3a). (2005). Zasięg: Wietnam (Khánh Hòa)
69. Aspidistra papillata G. Z. Li. Acta Phytotax. Sin. 41(4): 382, fig. 1. (2003). Zasięg: Chiny (Guangxi)
70. Aspidistra patentiloba Y. Wan & X. H. Lu. Bull. Bot. Res., Harbin. 9(2): 99, fig. 2. (1989). Zasięg: Chiny (C Guangxi)
71. Aspidistra petiolata Tillich. Feddes Repert. 116(5-6): 321 (-322, 335, 338; fig. 3b, e). (2005). Zasięg: Wietnam (Thừa Thiên-Huế)
72. Aspidistra pileata D. Fang & L. Y. Yu. Acta Phytotax. Sin. 40(2): 159, fig. 1. (2002). Zasięg: Chiny (Guangxi)
73. Aspidistra punctata Lindl. Bot. Reg. 12. t. 977. (1826). Zasięg: Chiny (Guangdong, Hongkong)
74. Aspidistra quadripartita G. Z. Li & S. C. Tang. Guihaia 22(4): 289, fig. 2. (2002). Zasięg: Chiny (Guangxi)
75. Aspidistra recondita Tillich. Blumea 52 (2): 341 (2007). (Wietnam)
76. Aspidistra renatae Bräuchler. Blumea 50(3): 527 (-529; photos). (2005). Zasięg: Wietnam (centralny)
77. Aspidistra retusa K. Y. Lang & S. Z. Huang. Acta Phytotax. Sin., 19(3): 379, fig. 1. (1981). Zasięg: Chiny (NE Guangxi)
78. Aspidistra saxicola Y.Wan. Guihaia, 4(2): 129, fig. 1. (1984). Zasięg: Chiny (uangxi)
79. Aspidistra sichuanensis K. Y. Lang & Z. Y. Zhu. Acta Bot. Yunnanica, 6(4): 387, fig. 1. (1984). Zasięg: Chiny (Guangxi, Guizhou, W Hunan, Sichuan, Yunnan)
80. Aspidistra spinula S. Z. He. Acta Phytotax. Sin. 40(4): 377, fig. 1. (2002). Zasięg: Chiny (Guizhou)
81. Aspidistra stricta Tillich. Feddes Repert. 116(5-6): 322 (335, 338; fig. 3f-g). (2005). Zasięg: Wietnam (Lâm Đồng)
82. Aspidistra subrotata Y. Wan & C. C. Huang. Guihaia, 7(3): 223, fig. 5. (1987). Zasięg: Chiny (S & W Guangxi), Wietnam (Thái Nguyên)
83. Aspidistra superba Tillich. Feddes Repert. 116(5-6): 323 (335, 338; fig. 3i,k). (2005). Zasięg: Wietnam (Ninh Bình)
84. Aspidistra sutepensis K. Larsen. Dansk Bot. Ark. 20(1). 41, fig. 1. (1961). Zasięg: Wietnam
85. Aspidistra tonkinensis (Gagnep.) F. T. Wang & K. Y. Lang. Acta Phytotax. Sin., 16(1): 77 (1978) & Fl. Reipubl. Popul. Sin., 15: 19 (1978). Zasięg: Chiny (NW Guangxi, S Guizhou, SE Yunnan), Wietnam
86. Aspidistra triloba F. T. Wang & K. Y. Lang. Acta Phytotax. Sin., 19(3): 380, fig. 1. (1981). Zasięg: Chiny (SC Hunan, W Jiangxi)
87. Aspidistra tubiflora Tillich. Feddes Repert. 117(1-2): 141 (143, 145; fig. 3). (2006). Zasięg: Chiny (Sichuan)
88. Aspidistra typica Baill. Bull. Soc. Linn. Paris, 2. 1129. (1894). Zasięg: Chiny (SW Guangxi, SE Yunnan), Wietnam
89. Aspidistra umbrosa Tillich. Blumea 52 (2): 342 341 (2007). (Wietnam)
90. Aspidistra urceolata F. T. Wang & K. Y. Lang. Acta Phytotax. Sin., 19(3): 381, fig. 1. (1981). Zasięg: Chiny (Guizhou)
91. Aspidistra xilinensis Y. Wan & X. H. Lu. Acta Phytotax. Sin., 25(5): 397, fig. 1. (1987). Zasięg: Chiny (NW Guangxi)
92. Aspidistra yingjiangensis L. J. Peng. Acta Bot. Yunnanica, 11(2): 173, fig. 1. (1989). Zasięg: Chiny (W Yunnan)
93. Aspidistra zongbayi K. Y. Lang & Z. Y. Zhu. Acta Phytotax. Sin., 20(4): 486, fig. 1. (1982). Zasięg: Chiny (Sichuan)

Zobacz hasło aspidistra w Wikisłowniku

Przypisy