Mae’r pathew (Muscardinus avellanarius), yn famal yn nheulu'r Gliridae, sydd o fewn y genws Muscardinus.
Anifail y nos ydyw, mae’n heini dros ben ac yn treulio’r rhan fwyaf o’i oriau effro mewn coed a llwynni. Maen nhw’n effro rhwng mis Ebrill a mis Hydref fel arfer. Mae’r pathew i’w weld ym mhob sir helbaw Ynys Môn, ond eto maen nhw’n byw mewn poblogaethau bach. Mae eu niferoedd wedi gostwng tua 20% rhwng 1991 a 2000.
Mae’r pathew yn rhywogaeth a warchodir gan Ewrop. Mae’n anghyfreithlon difrodi neu ddifa ei safle bridio neu fan gorffwys (ei nyth yn yr haf neu ei nyth wrth aeafgysgu) neu ddal, lladd, anafu neu darfu ar bathew yn fwriadol.
Mae’r pathew yn cael ei warchod o dan Reoliadau Gwarchod Cynefinoedd a Rhywogaethau 2010 (fel y’u diwygiwyd), a elwir yn ‘Rheoliadau Cynefinoedd’.
Mae’r Rheoliadau Cynefinoedd yn datgan bod y canlynol yn drosedd:
Mae tarfu’n cael ei ddiffinio fel rhywbeth sy’n debygol:
1. o amharu ar eu gallu i oroesi, bridio neu atgenhedlu, neu i fagu neu feithrin eu rhai bach, neu yn achos anifeiliaid rhywogaeth sy’n gaeafgysgu neu sy’n mudo, yn amharu ar eu gallu i wneud hynny.
2. o effeithio’n sylweddol ar ddosbarthiad neu niferoedd y rhywogaeth y maen nhw’n perthyn iddo yn lleol.
Bydd Defra a Llywodraeth Cymru’n cyhoeddi dogfen ganllaw ar y cyd ar ddehongli’r troseddau sy’n gysylltiedig â tharfu, difa a dinistrio safleoedd bridio a mannau gorffwys.
Mae yna droseddau eraill yn ymwneud â meddu, cludo a gwerthu.
Fodd bynnag, mae’n gyfreithlon gofalu am bathew sydd wedi brifo gyda’r bwriad o’i ryddhau, neu ladd un nad yw’n gallu gwella, cyn belled nad oedd yr anaf wedi deillio o’ch gweithred anghyfreithlon chi (Rheoliadau Cynefinoedd 42 (1)(2); Deddf Bywyd Gwyllt a Chefn Gwlad 10(3)(a)(b)).
O dan Ddeddf Bywyd Gwyllt a Chefn Gwlad 1981 (fel y’i diwygiwyd) mae’n anghyfreithlon:
Mae’r pathew (Muscardinus avellanarius), yn famal yn nheulu'r Gliridae, sydd o fewn y genws Muscardinus.
Anifail y nos ydyw, mae’n heini dros ben ac yn treulio’r rhan fwyaf o’i oriau effro mewn coed a llwynni. Maen nhw’n effro rhwng mis Ebrill a mis Hydref fel arfer. Mae’r pathew i’w weld ym mhob sir helbaw Ynys Môn, ond eto maen nhw’n byw mewn poblogaethau bach. Mae eu niferoedd wedi gostwng tua 20% rhwng 1991 a 2000.
Mae’r pathew yn rhywogaeth a warchodir gan Ewrop. Mae’n anghyfreithlon difrodi neu ddifa ei safle bridio neu fan gorffwys (ei nyth yn yr haf neu ei nyth wrth aeafgysgu) neu ddal, lladd, anafu neu darfu ar bathew yn fwriadol.
