Xarabalıq kələzi (lat. Trapelus ruderatus) — Düzənlik kələzləri cinsinə aid növ.
Kələzin quyruğu ilə birlikdə uzunluğu 10 sm təşkil edir. Orta uzunluğa malik olsa da, başı hündür və ensizdir. Boğaz nahiyyəsində kisəçik inkişaf etməmişdir. Bel nahiyəsində pulcuqlar ölçü baxımından bir-birindən fərqlənir. Pulcuqların ölçü fərqləri quyruqda belə görünür. Bütün quruq boyunca pulcuq yayılmışdır. Bədəni boz-mavi, sarı və sarı-qırmızı çalarlar alır. Boğaz nahiyyəsi ağ olsa da, sarı və ya mərmər şəkillərlə örtülür.
Əsasən Anadolu, Suriya, Şərqi İordaniya, şimali Ərəbistan ərazisində, İran, İraq, Əfqanıstan və Pakistan ərazisində yayılmışdır. Üstəlik Azərbaycanın Cəbrayıl rayonu və Zəngilan rayonunun Araz çayı sahilləri boyunca, bir də Talış dağları və Zuvand ərazisində yayılmışdır. Cəbrayıl rayonunun Şükürbəyli kəndində 1 km-lik marşrutda 4-5 fərd xarabalıq kələzi saymaq olar[1]
Azərbaycanda məhdud arealda yayılan bu növün Trapelus ruderatus ruderatus yarımnövü yayılmışdır. Digər yarımnöv olan Trapelus ruderatus baluchianus (M. Smith, 1935) əsasən Pakistanın şimal-qərbində yayılmışdır.
Xarabalıq kələzi yarımsəhra, öndağlıq ərazilərdə və dağ çöllərində yayılmışdır. Azərbaycanın cənub ərazilərində Arazın quraq sahil düzənliklərində 1 ha ərazidə 1-1,2 baş kələzə rast gəlmək olar[2]. Suriyada isə bu növün 2509-3000 metr yüksəklik ərazilərdə belə yayılmışdır. Bu isə çox nadir hadisə hesab edilir.
Azərbaycanda kələzlər qışlamadan martın əvvəllərində çıxırlar. Cinsi yetkinliyə erkəklər ikinci ilində uzunluğu 58-60 mm olarkən çatırlar. Yumurta qoyma aprelin sonu, mayın əvvəllərinə təsadüf edir. İranda isə arelin sonu baş verir. 5-14 yumurta qoyurlar, bu isə dişinin ölçüsündən asılıdır. Balalar 28-33 mm olmaqla iyunun sonları yumurtadan çıxırlar.
Qidalanmasına gəldikdə xarabalıq kələzi əsasən böçəklər və diğər onurğasızlarla qidalanırlar.
Xarabalıq kələzi (lat. Trapelus ruderatus) — Düzənlik kələzləri cinsinə aid növ.
Trapelus persicus, Olivier's agama or Baluch ground agama, is a species of agama found in Syria, Lebanon, Jordan, Saudi Arabia, Iraq, and Iran.[1]
Trapelus persicus, Olivier's agama or Baluch ground agama, is a species of agama found in Syria, Lebanon, Jordan, Saudi Arabia, Iraq, and Iran.
Trapelus lessonae Trapelus generoko animalia da. Narrastien barruko Agamidae familian sailkatuta dago.
Trapelus lessonae Trapelus generoko animalia da. Narrastien barruko Agamidae familian sailkatuta dago.
Trapelus ruderatus Trapelus generoko animalia da. Narrastien barruko Agamidae familian sailkatuta dago.
Trapelus ruderatus Trapelus generoko animalia da. Narrastien barruko Agamidae familian sailkatuta dago.
Trapelus ruderatus est une espèce de sauriens de la famille des Agamidae[1].
Cette espèce se rencontre en Arabie saoudite, en Jordanie, en Israël, au Liban, en Syrie, en Turquie, en Azerbaïdjan, en Irak, en Iran, au Pakistan et en Afghanistan[1].
Selon Reptarium Reptile Database (23 mars 2012)[2] :
Trapelus ruderatus er en agam som lever i tørre fjellstrøk og halvørken i Sørvest-Asia.
Utbredelsen omfatter Tyrkia, Aserbajdsjan, nordlige Saudi-Arabia, Syria, østlige Jordan, Irak, Iran, Afghanistan og Pakistan. Den holder til på steinete steder, i ruiner, og på steppe der vokser malurt.
Den ble tidligere regnet til slekten Agama, som Agama ruderata.
Trapelus ruderatus er en agam som lever i tørre fjellstrøk og halvørken i Sørvest-Asia.
Utbredelsen omfatter Tyrkia, Aserbajdsjan, nordlige Saudi-Arabia, Syria, østlige Jordan, Irak, Iran, Afghanistan og Pakistan. Den holder til på steinete steder, i ruiner, og på steppe der vokser malurt.
Den ble tidligere regnet til slekten Agama, som Agama ruderata.
Multimedia w Wikimedia Commons Agama perska, agama ruinowa (Trapelus ruderatus) - gatunek gada z rodziny agamowatych.
Bliski Wschód od płd.-wsch. Syrii i wsch. Jordanii, przez płd. Irak i płn. Arabię Saudyjską, po płd.-zach. Iran.
Osiąga 16 cm długości. Głowa, tułów oraz nasada ogona są silnie spłaszczone. Głowa duża, zaokrąglona, pysk krótki, przewężenie szyi wyraźne, ogon cienki, okrągły w przekroju. Łuski drobne, słabo żeberkowane; jedynie na głowie za błonami bębenkowymi oraz na grzbiecie są one większe i stożkowate. Na ogonie nie tworzą one pierścieni.
Grzbiet jest jasnobrązowy lub żółtawy z poprzecznymi, brązowymi lub czerwonobrązowymi pręgami zachodzącymi również na ogon. W porze godowej samce wybarwiają się na kolor niebieskoszary lub ołowiany.
Żyje na piaszczystych i piaszczysto kamienistych pustyniach i półpustyniach, w górach nawet od 3000 m.n.p.m. Żywi się głównie rozmaitymi stawonogami.
Pod koniec czerwca samica składa 6 do 14 jaj o długości 15–17 mm.
Włodzimierz Juszczyk "Mały słownik zoologiczny; gady i płazy" Wiedza Powszechna Warszawa 1986
Agama perska, agama ruinowa (Trapelus ruderatus) - gatunek gada z rodziny agamowatych.
Trapelus ruderatus là một loài thằn lằn trong họ Agamidae. Loài này được Olivier mô tả khoa học đầu tiên năm 1804.[1]
Trapelus ruderatus là một loài thằn lằn trong họ Agamidae. Loài này được Olivier mô tả khoa học đầu tiên năm 1804.
