Lathyrus aphaca (lat. Lathyrus aphaca) — paxlakimilər fəsiləsinin güllücə cinsinə aid bitki növü.
İkiləpəlilər ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. Lathyrus aphaca (lat. Lathyrus aphaca) — paxlakimilər fəsiləsinin güllücə cinsinə aid bitki növü.
Gerdell (Lathyrus aphaca) és una espècie de planta lleguminosa anual originària del sud d'Europa, incloent els Països Catalans, parts d'Asia i Nord d'Àfrica. Les seves fulles estan reduïdes als circells i a dues grans estípules foliàcies hastato-triangulars. És una herba enfiladissa glabra, glaucescent; les seves flors són ordinàriament grogues i solitàries de 6-10 mm;llegum glabre, lleugerament corbat de 2-3,5 x 0,3-0,8 cm, amb 6-8 granes. Floreix entre març i juliol.
Camps de cereals, llocs herbosos; rar a les contrades molt poc plujoses.
Als Països Catalans es troba des del nivell del mar als 1400 metres d'altitud. No apareix a Eivissa ni Formentera.[1]
Gerdell (Lathyrus aphaca) és una espècie de planta lleguminosa anual originària del sud d'Europa, incloent els Països Catalans, parts d'Asia i Nord d'Àfrica. Les seves fulles estan reduïdes als circells i a dues grans estípules foliàcies hastato-triangulars. És una herba enfiladissa glabra, glaucescent; les seves flors són ordinàriament grogues i solitàries de 6-10 mm;llegum glabre, lleugerament corbat de 2-3,5 x 0,3-0,8 cm, amb 6-8 granes. Floreix entre març i juliol.
Llysieuyn blodeuol (neu legume) yw Ytbysen felen sy'n enw benywaidd. Mae'n perthyn i'r teulu Fabaceae. Yr enw gwyddonol (Lladin) yw Lathyrus aphaca a'r enw Saesneg yw Yellow vetchling.[1] Ceir enwau Cymraeg eraill ar y planhigyn hwn gan gynnwys Ytbysen Felen, Ydbysen Felen.
Eraill yn yr un teulu yw: ffa soya (Glycine max), y ffa cyffredin (Phaseolus), pys gyffredin (Pisum sativum), chickpea (Cicer arietinum), cnau mwnci (Arachis hypogaea), pys per (Lathyrus odoratus) a licrs (Glycyrrhiza glabra).
Llysieuyn blodeuol (neu legume) yw Ytbysen felen sy'n enw benywaidd. Mae'n perthyn i'r teulu Fabaceae. Yr enw gwyddonol (Lladin) yw Lathyrus aphaca a'r enw Saesneg yw Yellow vetchling. Ceir enwau Cymraeg eraill ar y planhigyn hwn gan gynnwys Ytbysen Felen, Ydbysen Felen.
Eraill yn yr un teulu yw: ffa soya (Glycine max), y ffa cyffredin (Phaseolus), pys gyffredin (Pisum sativum), chickpea (Cicer arietinum), cnau mwnci (Arachis hypogaea), pys per (Lathyrus odoratus) a licrs (Glycyrrhiza glabra).
Die Ranken-Platterbse (Lathyrus aphaca) ist eine Pflanzenart aus Gattung der Platterbsen (Lathyrus) in der Unterfamilie der Schmetterlingsblütler (Faboideae). Sie blüht vorwiegend in den Monaten Mai bis Juli.
Die Sprosse dieser einjährigen krautigen Pflanze sind völlig kahl und meist von graugrüner Farbe. Der Stängel ist aufsteigend oder kletternd, 10 bis 40 cm lang, einfach oder ästig, dünn sowie vierkantig, aber ungeflügelt.
Bei dieser sonderbaren Pflanze, die praktisch nur aus Nebenblättern und Ranken besteht, erscheinen bei der Keimung nach den im Boden bleibenden Keimblättern zuerst einfache Primärblätter in Form zuerst ungegliederter, dann dreispitziger, grüner Schuppen. Auf diese folgen Laubblätter mit kleinen unsymmetrischen Nebenblättern und einem Paar Fiederblättchen, dann solche mit verkümmerten Blättchen und schließlich solche mit ganz auf die Ranke reduzierter Spreite. Diese besitzen sehr vergrößerte, fast symmetrisch gewordene Nebenblätter.
Die unteren Laubblätter sind auf die oft am Grund mehr oder weniger verbundenen Nebenblätter beschränkt, die mittleren und oberen meist auf die großen Nebenblätter und eine einfache oder zweispaltige ca. 3 bis 6 cm lang Ranke. Die Nebenblätter sind gegenständig, eiförmig-spießförmig, mehr oder weniger 1 bis 3 cm lang und etwa 0,6- bis 0,75-mal so breit. Sie sind stumpf bis spitz, besitzen zwei spreizende Öhrchen und haben zahlreiche, dünne, größtenteils parallele Nerven.
Die Blütenstände sind 1 (selten auch 2) -blütig und etwa doppelt so lang wie die Nebenblätter. Die Blüten sind in etwa 10 mm lang (6–12 mm), sitzen an kurzen Stielen in den Achseln eines zu einer winzigen Schuppe reduzierten Tragblatts und sind abstehend oder auch nickend. Der Kelch ist bleichgrün mit einer kurzen Röhre und 2- bis 3-mal so langen, lanzettlichen, untereinander kaum verschiedenen Zähnen. Die Krone ist goldgelb, seltener hellgelb; sie ist höchstens doppelt so lang wie der Kelch. Die Fahne der Schmetterlingsblüte ist schwach ausgerandet, am Grund oft violett geadert und wenig länger als die Flügel und das weißliche, vorn aufwärts gekrümmte Schiffchen.
Die Hülsenfrüchte sind aufrecht abstehend, 2 bis 3 cm lang und 4 bis 6 mm breit, oft etwas gebogen und ziemlich flach. Sie sind glatt und von grünlichbrauner Farbe. Die Samen sind abgeflacht-eiförmig, 3 bis 4 mm lang, glatt, braun bis schwarz und meist grau bereift. Als Futterpflanze eignet sich die Ranken-Platterbse nicht, da ihre Samen giftig sind.
Die Art hat die Chromosomenzahlen 2n = 14.[1]
Die Art ist schwerpunktmäßig im Mittelmeergebiet, auf dem Balkan und von Kleinasien bis Vorderindien verbreitet. Adventiv findet sich Lathyrus aphaca auch in Mitteleuropa, Frankreich und England. Sie ist ein mediterran-submediterranes Florenelement. Die Ranken-Platterbse ist nur im Südwesten Deutschlands häufiger anzutreffen, in anderen Gebieten meist nur vorübergehend eingeschleppt und selten. Zu finden ist sie in Bayern nur im Nordwesten („Frankenhöhe“).
Die Ranken-Platterbse wächst in Sommergetreide-, Klee- und Wickenäckern, an Feldrainen, in Gärten, an Ruderalstellen. Sie gedeiht sowohl auf kalkreichen als auch auf kalkarmen Böden. Pflanzensoziologisch ist sie in Mitteleuropa eine Charakterart des Apero-Lathyretum aphacae (Caucalidion-lappulae-Verband); sie kommt aber auch in Säumen der Origanetalia-Ordnung vor.[1]
Die Ranken-Platterbse (Lathyrus aphaca) ist eine Pflanzenart aus Gattung der Platterbsen (Lathyrus) in der Unterfamilie der Schmetterlingsblütler (Faboideae). Sie blüht vorwiegend in den Monaten Mai bis Juli.
Aḥbac n wezrem (Isem usnan: Lathyrus aphaca) d talmest n yemɣi seg twacult n fabaceae 
. Carl Von Linné d amdan amezwaru i yuran fell-as deg useggas n 1753. Tamlest-a teḥseb-itt IUCN am d talmest ur tettwaggez.
Aḥbac n wezrem (Isem usnan: Lathyrus aphaca) d talmest n yemɣi seg twacult n fabaceae . Carl Von Linné d amdan amezwaru i yuran fell-as deg useggas n 1753. Tamlest-a teḥseb-itt IUCN am d talmest ur tettwaggez.
Lathyrus aphaca, known as the yellow pea or yellow vetchling, is an annual species in the family Fabaceae with yellow flowers and solitary, pea-like fruits. It originated in the Middle East and has spread throughout Europe and beyond as a weed of cultivated fields and roadsides. The fruits are eaten as a supplement to diets in some parts of South Asia but are narcotic and potentially toxic in large quantities.
Lathyrus aphaca, known as the yellow pea or yellow vetchling, is an annual species in the family Fabaceae (formerly Leguminosae). Plants grow to about 100 cm tall, are pale green to glaucous, glabrous, and have angled but unwinged stems. The leaves are reduced to simple (unbranched) tendrils and what look like leaves are actually stipules, which are ovate-hastate in shape and up to 50 mm long. The flowers are usually solitary and yellow (often streaked with violet), 10–13 mm in length, and held on long (up to 50 mm) stalks branching from the leaf axils. The flowers, which are bisexual, have 10 stamens and 1 style. Lathyrus aphaca is diploid, with 14 chromosomes.[2][3]
It is believed to have evolved in the Middle East, around Syria and Jordan, along with other leguminous species which have a centre of diversity in that region.[4][5] Edible species of pea were first cultivated in the Fertile Crescent, while weeds such as L. aphaca are believed to have adapted naturally to an arable or similar human-disturbed habitat between about 23,000 and 11,000 years ago.[6] Lathyrus aphaca itself has some advantages as a farmland weed, being able to fix nitrogen and thus help to fertilise the soil, as well as being edible in small quantities if present in the grain harvest,[7] although it is narcotic when consumed in larger amounts.
The native habitat of L. aphaca is most likely to be the dry, limestone scrubland in the Middle East sometimes known as phrygana or garrigue. In these countries it is found in both wild and cultivated habitats.[8] It can be an aggressive agricultural weed, infesting mainly wheat,[9] but also other crops, such as sugarcane in Pakistan.[10] The expansion of farming over the last 10,000 years allowed L. aphaca to increase its range to southern Asia, as far as Bangladesh, and southern Europe as far as Portugal and even the Azores.[11] In these regions it is often considered native, but it is more likely that it is an ancient introduction, or archaeophyte, which has found a natural or semi-natural analogue of its phrygana habitat, where it can persist in the wild. In Portugal it is considered native only in the Calcareous Western Centre biome,[12] despite being present throughout the country as an agricultural weed. It is more likely that it is a well-established archaeophyte there.
In northern Europe, L. aphaca has not generally found any semi-natural analogue of its native arid scrub habitat. In Poland it is described as occurring ‘in a different type of habitats, e.g. in the vegetation of forest edges representing the Trifolio-Geranietea sanguinei class, on dry lawns, transport route edges (especially along railway lines), in orchards, arable fields and fallows.'[13] Since the early 20th century, it has gone into decline throughout Europe due to improved seed cleaning techniques, and it has largely been eradicated from cereal crops. In the Netherlands, it has declined by 75-100% since 1950,[14] and in Germany and Poland there is a similar story. Meanwhile, however, it has become established as an agricultural weed further afield, in the United States, South Africa and Australia (GBIF, 2021).[15]
In Britain, L. aphaca has been recorded since 1632,[16] when it was found by Thomas Johnson ‘near Gravesend.’ This is sufficiently early to earn it a place as either a native or a long-naturalised arable weed (archaeophyte), as opposed to a recent introduction neophyte. In the absence of any further information, therefore, British authors are free to describe it as a native or an introduced plant as they choose. A semi-natural habitat suggests that it is native, whereas an arable field says ‘archaeophyte’. Roadsides are difficult to interpret, and there are many weeds of roadsides which are considered native in various regions across Britain despite the obvious route of introduction. This uncertainty is nicely summed up by Rumsey,[17] who writes ‘[it] may be a long-established introduction rather than a native species… and may have been introduced as a seed contaminant of leguminous crops.’ It is, however, usually treated as native and it is classified as VU (Vulnerable) in the Red List.[18]
In 2021 Natural England designated Swanscombe Peninsula in Kent a Site of Special Scientific Interest, partly for its population of yellow vetchling.[19]
Lathyrus aphaca, known as the yellow pea or yellow vetchling, is an annual species in the family Fabaceae with yellow flowers and solitary, pea-like fruits. It originated in the Middle East and has spread throughout Europe and beyond as a weed of cultivated fields and roadsides. The fruits are eaten as a supplement to diets in some parts of South Asia but are narcotic and potentially toxic in large quantities.
Korvakenätkelmä (Lathyrus aphaca) on Euroopassa kasvava myrkyllinen nätkelmälaji.
Yksivuotisen korvakenätkelmän rento varsi kasvaa 10–50 senttimetriä pitkäksi. Kasvilla ei ole lainkaan lehtimäisiä lehtiä, sillä lehdet ovat muuntuneet kokonaan kärhiksi. Lehtien sijaan isot, keihästyviset korvakkeet toimivat kuin lehdet. Kukat kasvavat yksittäin ja ovat pitkäperäiset, teriö on väriltään keltainen. Korvakenätkelmän palko on 2–3,5 cm pitkä.[1]
Korvakenätkelmä on Suomessa hyvin harvinainen tulokas lähinnä rannikkoalueilla satamissa. Sitä ei ole tavattu sitten 1960-luvun.[1][2] Laji kukkii Suomessa kesä-elokuussa.[1]
Korvakenätkelmä on ihmiselle erittäin myrkyllinen, koska sen siemenissä on β-n-oksaaliamino-l-alaniinia eli BOAAta.[3]
Korvakenätkelmä (Lathyrus aphaca) on Euroopassa kasvava myrkyllinen nätkelmälaji.
Lathyrus aphaca
La gesse aphylle[1] ou gesse sans feuilles (Lathyrus aphaca) est une espèce de plante herbacée annuelle de la famille des Fabaceae (de la sous-famille des Faboideae selon la classification phylogénétique).
C'est une plante grimpante, aux tiges ailées, aux feuilles réduites à des vrilles, de grandes stipules opposées par paires jouant le rôle de limbes foliaires. Les fleurs jaunes sont généralement solitaires, portées par de longs pédoncules.
On rencontre cette gesse dans les lisières, les prés secs, les talus, sur substrat calcaire. Elle est originaire d'Europe, d'Asie et d'Afrique du Nord. Elle est fréquente dans l'est de la France.
Données d'après : Julve, Ph., 1998 ff. - Baseflor. Index botanique, écologique et chorologique de la flore de France. Version : 23 avril 2004.
Lathyrus aphaca
La gesse aphylle ou gesse sans feuilles (Lathyrus aphaca) est une espèce de plante herbacée annuelle de la famille des Fabaceae (de la sous-famille des Faboideae selon la classification phylogénétique).
Wobwitkowy hróšik (Lathyrus aphaca) je rostlina ze swójby łušćinowcow (Fabaceae).
Wobwitkowy hróšik (Lathyrus aphaca) je rostlina ze swójby łušćinowcow (Fabaceae).
L'àfaca (Lathyrus aphaca L.) è una pianta erbacea della famiglia delle Fabaceae.
Le foglie vere e proprie non sono presenti, ma si sono trasformate in un cirro; sono presenti invece delle stipole molto grandi (sono loro che assolvono la funzione fotosintetica).
De naakte lathyrus (Lathyrus aphaca) is een eenjarige klimplant die behoort tot de vlinderbloemenfamilie (Leguminosae of Fabaceae). De soort staat op de Nederlandse Rode lijst van planten en geldt als zeer zeldzaam en zeer sterk afgenomen. Deze plant is in Nederland wettelijk beschermd sinds 1 januari 2017 door de Wet Natuurbescherming. De plant komt van nature voor in Eurazië. In Nederland komt de plant voor in Zuid-Limburg.
De plant wordt 20-60 cm hoog en heeft opstijgende of klimmende stengels. De middelste en bovenste bladeren bestaan uit ranken met 0,5-4 cm grote, bladachtige steunblaadjes.
De naakte lathyrus bloeit van mei tot juli met 6-18 mm lange, gele bloemen met aan de binnenkant van de vlag een honingmerk van bruinrode lijnen.
De vrucht is een 2-3 cm lange en 4-6 mm brede, iets gebogen peul. De giftige, 3-4 mm lange, bruine tot zwarte, grijs berijpte zaden zijn plat-eivormig.
De plant komt voor tussen het graan op vochtige, kalkrijke grond en soms in bermen.
Mediabestanden die bij dit onderwerp horen, zijn te vinden op de pagina Lathyrus aphaca op Wikimedia Commons. De naakte lathyrus (Lathyrus aphaca) is een eenjarige klimplant die behoort tot de vlinderbloemenfamilie (Leguminosae of Fabaceae). De soort staat op de Nederlandse Rode lijst van planten en geldt als zeer zeldzaam en zeer sterk afgenomen. Deze plant is in Nederland wettelijk beschermd sinds 1 januari 2017 door de Wet Natuurbescherming. De plant komt van nature voor in Eurazië. In Nederland komt de plant voor in Zuid-Limburg.
De plant wordt 20-60 cm hoog en heeft opstijgende of klimmende stengels. De middelste en bovenste bladeren bestaan uit ranken met 0,5-4 cm grote, bladachtige steunblaadjes.
De naakte lathyrus bloeit van mei tot juli met 6-18 mm lange, gele bloemen met aan de binnenkant van de vlag een honingmerk van bruinrode lijnen.
De vrucht is een 2-3 cm lange en 4-6 mm brede, iets gebogen peul. De giftige, 3-4 mm lange, bruine tot zwarte, grijs berijpte zaden zijn plat-eivormig.
De plant komt voor tussen het graan op vochtige, kalkrijke grond en soms in bermen.
Multimedia w Wikimedia Commons Groszek bezlistny[2] (Lathyrus aphaca L.) – gatunek rośliny z rodziny bobowatych. Występuje w zachodniej, środkowej i południowej Europie, w Azji, Afryce Północnej i Makaronezji[3]. W florze Polski do niedawna klasyfikowany jako przejściowo zawlekany efemerofit, obecnie (2012) uważany za gatunek lokalnie zadomowiony (kenofit)[4][5].
Roślina jednoroczna. Siedlisko: uprawy zbóż, miejsca ciepłe i suche na podłożu gliniastym. Kwitnie od maja do lipca.
Gatunek ten posiada wiele synonimów nazwy łacińskiej: Aphaca marmorata Alef., Lathyrus affinis Guss., L. aphaca var. affinis (Guss.) Arcang., L. aphaca var. biflorus Post, L. aphaca var. floribundus (Velen.) K. Malý, L. aphaca var. modestus P. H. Davis, L. aphaca var. pseudoaphaca (Boiss.) P. H. Davis, L. floribundus Velen., L. Boiss. & Blanche, L. Boiss.
Groszek bezlistny (Lathyrus aphaca L.) – gatunek rośliny z rodziny bobowatych. Występuje w zachodniej, środkowej i południowej Europie, w Azji, Afryce Północnej i Makaronezji. W florze Polski do niedawna klasyfikowany jako przejściowo zawlekany efemerofit, obecnie (2012) uważany za gatunek lokalnie zadomowiony (kenofit).
Lathyrus aphaca é uma espécie de planta com flor pertencente à família Fabaceae.
A autoridade científica da espécie é L., tendo sido publicada em Species Plantarum 2: 729. 1753.
Trata-se de uma espécie presente no território português, nomeadamente em Portugal Continental, no Arquipélago dos Açores e no Arquipélago da Madeira.
Em termos de naturalidade é nativa de Portugal Continental e Arquipélago da Madeira e introduzida no arquipélago dos Açores.
Não se encontra protegida por legislação portuguesa ou da Comunidade Europeia.
Lathyrus aphaca é uma espécie de planta com flor pertencente à família Fabaceae.
A autoridade científica da espécie é L., tendo sido publicada em Species Plantarum 2: 729. 1753.
Spjutvial (Lathyrus aphaca) är en ört i familjen ärtväxter. Förekommer i Europa till centrala och sydvästra Asien, Pakistan, Indien och Nordafrika. Påträffas också i södra Sverige. Ofta odlad.
Ettårig, klättrande eller klängande, kal ört. Stjälk kantig, men saknar vingkanter. Bladen är tillbakabildade till ett klänge. Stipler bladlika, 5–30 mm långa, brett äggrunda, spjutlika. Blomställning med 1-2 blommor i klase, i bladvecken. Krona ca 1 cm lång, blekt till klart gul. Frukten är en balja, 18–35 cm lång, 4–6 mm bred, kal, med 4-6 frön. Blommar i juli till september.
Artepitetet aphaca är ett gammalt grekiskt växtnamn. Det är dock osäkert om det rörde sig om just spjutvial.
Spjutvial (Lathyrus aphaca) är en ört i familjen ärtväxter. Förekommer i Europa till centrala och sydvästra Asien, Pakistan, Indien och Nordafrika. Påträffas också i södra Sverige. Ofta odlad.
Ettårig, klättrande eller klängande, kal ört. Stjälk kantig, men saknar vingkanter. Bladen är tillbakabildade till ett klänge. Stipler bladlika, 5–30 mm långa, brett äggrunda, spjutlika. Blomställning med 1-2 blommor i klase, i bladvecken. Krona ca 1 cm lång, blekt till klart gul. Frukten är en balja, 18–35 cm lång, 4–6 mm bred, kal, med 4-6 frön. Blommar i juli till september.
Artepitetet aphaca är ett gammalt grekiskt växtnamn. Det är dock osäkert om det rörde sig om just spjutvial.
Пагони цієї однорічної трав'янистої рослини повністю лисі та, як правило, сіро-зелені. Стебло пряме або витке від 10 до 40 см завдовжки, просте або розгалужене, тонке і квадратне. Листя зводиться до вусиків, прилистки великі протилежні в парах, що виступають як листові пластини. Жовті квіти, як правило, поодинокі, розміром 8-15 мм. Плоди 25-35 х 4-7 мм, довгасті, злегка серповидні, трохи відмічені швами, голі, з 6-8 насінням. Насіння бл. 3 мм, гладке, з різьбленням.
Поширення: Північна Африка: Алжир; Єгипет; Лівія; Марокко; Туніс. Азія: Афганістан; Кіпр; Єгипет — Синай; Іран; Ірак; Ізраїль; Йорданія; Ліван; Сирія; Туреччина; Казахстан; Киргизстан; Таджикистан; Туркменістан; Узбекистан; Індія; Непал; Пакистан. Кавказ: Вірменія; Азербайджан; Грузія; Росія — Передкавказзя, Дагестан, Європейська частина. Європа: Латвія; Молдова; Україна [вкл. Крим]; Албанія; Болгарія; Колишня Югославія; Греція [вкл. Крит]; Італія [вкл. Сардинія, Сицилія]; Франція [вкл. Корсика]; Португалія [вкл. Мадейра]; Гібралтар; Іспанія [вкл. Балеарські острови, Канарські]. Натуралізований у деяких інших країнах.
Росте на узбіччях доріг і луках; 0-1700 м. Цвітіння і плодоношення з березня по травень.
Це незавершена стаття про Бобові.Lathyrus aphaca là một loài thực vật có hoa trong họ Đậu. Loài này được L. miêu tả khoa học đầu tiên.[1]
Bài viết liên quan đến tông Đậu này vẫn còn sơ khai. Bạn có thể giúp Wikipedia bằng cách mở rộng nội dung để bài được hoàn chỉnh hơn.
Lathyrus aphaca là một loài thực vật có hoa trong họ Đậu. Loài này được L. miêu tả khoa học đầu tiên.
