dcsimg
Macar üçgülü resmi
Life » » Archaeplastida » » Angiosperms » » Baklagiller »

Macar üçgülü

Trifolium pannonicum Jacq.

Koniczyna pannońska ( Lehçe )

wikipedia POL tarafından sağlandı

Koniczyna pannońska, koniczyna wielkogłówkowa[3] (Trifolium pannonicum L.) – gatunek rośliny wieloletniej należącej do rodziny bobowatych.

Rozmieszczenie geograficzne

Występuje w środkowej i południowo-wschodniej Europie oraz w Turcji[4]. Szczególnie pospolita jest w rumuńskich, ukraińskich i słowackich Karpatach.

W Polsce jest rzadka i występuje wyłącznie w Beskidzie Sądeckim i w okolicach Przemyśla. W Beskidzie Sądeckim Bogumił Pawłowski wymienia pięć stanowisk w Paśmie Radziejowej i dwa w Paśmie Jaworzyny, ale jego dane pochodzą z 1925. Ostatnio jednak odkryto nowe stanowiska. Znajdują się na polanie Stos i przy drodze leśnej od tej polany na Kordowiec, na Suchym Groniu, na polanie Paszkowej, Jasionowej, w okolicach Brzyny oraz w należącym do Obidzy osiedlu Sopatowiec. Dwa z tych stanowisk (na polanie Paszkowej i Jasionowej) pokrywają się z podanymi przez Pawłowskiego (ale inaczej opisanymi). Bolesław Kotula podaje też kilka stanowisk w okolicach Przemyśla (na Pogórzu Przemyskim i Dynowskim), ale jego dane pochodzą z 1881 roku[5].

Po stronie słowackiej gatunek ten notowano na południowym Podtatrzu (np. koło Kokawy Liptowskiej)[6].

Morfologia

Łodyga
Wzniesiona, mocna i gruba. Osiąga wysokość 30-60 cm i jest szorstko, odstająco owłosiona[7].
Liście
Złożone z trzech lancetowatych lub eliptycznie podługowatych listków, 3–10 razy dłuższych niż szerokich[6], podobnie jak łodyga szorstko owłosionych[7].
Kwiaty
Zebrane w początkowo jajowatą, później jajowatolancetowatą główkę, która od samego początku na długiej szypułce wyrasta powyżej liści. Długość główki do 6 cm. 10-nerwowy kielich ma długość 11-16 mm. Jego dolny ząbek jest znacznie dłuższy od rurki, która wewnątrz ma owłosione, pierścieniowate zgrubienie, a z zewnątrz jest odstająco owłosiona. Korona kwiatów jest żółtawobiała[7].

Biologia i ekologia

Bylina, hemikryptofit. W Karpatach rośnie na łąkach i w świetlistych zaroślach, na niezbyt wilgotnych i kwaśnych glebach powstałych z rozkładu fliszu karpackiego. W Beskidzie Sądeckim wszystkie stanowiska znajdują się na wysokości 480–850 m n.p.m. Kwitnie od czerwca do lipca, jest owadopylna[5]. Liczba chromosomów 2n = 96, 98, c. 126, 128, 130, 180 Ga (06) 3, 4, 5, 6[8].

Zagrożenia

Umieszczona na polskiej czerwonej liście w kategorii VU (narażony)[9]. W klasyfikacji IUCN gatunek zagrożony wyginięciem (kategoria VU) w Karpatach polskich. W Polsce występuje na obszarze Popradzkiego Parku Krajobrazowego. W Brzynie w 2002 kwitnęło kilkaset osobników. Jest jednak zagrożony. Głównym źródłem zagrożenia jest zaprzestanie koszenia polan, na których występuje. Powoduje to ich zarastanie w wyniku naturalnej sukcesji wtórnej[5]. Gatunek umieszczony w Polskiej Czerwonej Księdze Roślin w kategorii VU (narażony)[10].

Przypisy

  1. Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website/Fabaceae (ang.). 2001–. [dostęp 2009-09-23].
  2. The International Plant Names Index. [dostęp 2017-01-24].
  3. Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
  4. Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2011-03-15].
  5. a b c Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Czerwona księga Karpat Polskich. Kraków: Instytut Botaniki PAN, 2008. ISBN 978-83-89648-71-6.
  6. a b Bogumił Pawłowski: Flora Tatr. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1956, s. 553–554.
  7. a b c Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
  8. Flora Francji. [dostęp 2011-02-12].
  9. Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.
  10. Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z.: Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2014. ISBN 978-83-61191-72-8.
lisans
cc-by-sa-3.0
telif hakkı
Autorzy i redaktorzy Wikipedii
orijinal
kaynağı ziyaret et
ortak site
wikipedia POL

Koniczyna pannońska: Brief Summary ( Lehçe )

wikipedia POL tarafından sağlandı

Koniczyna pannońska, koniczyna wielkogłówkowa (Trifolium pannonicum L.) – gatunek rośliny wieloletniej należącej do rodziny bobowatych.

lisans
cc-by-sa-3.0
telif hakkı
Autorzy i redaktorzy Wikipedii
orijinal
kaynağı ziyaret et
ortak site
wikipedia POL