dcsimg
Jikama resmi
Life » » Archaeplastida » » Angiosperms » » Baklagiller »

Jikama

Pachyrhizus erosus (L.) Urb.

Kłębian kątowaty ( Lehçe )

wikipedia POL tarafından sağlandı
Commons Multimedia w Wikimedia Commons

Kłębian kątowaty (Pachyrhizus erosus) – gatunek rośliny z rodziny bobowatych. Występuje w Meksyku, w części Ameryki Środkowej, w uprawie również w innych krajach tropikalnych, zwłaszcza na Filipinach, gdzie zyskała popularność po sprowadzeniu przez Hiszpanów w okresie kolonialnym. Hiszpańska nazwa jícama pochodzi od pierwotnego określenia w języku nahuatl, xīcama lub xīcamatl.

Morfologia

Pnący się podkrzew o korzeniu bulwiastym. Liście trójlistkowe. Kwiatostan osadzony jest w kątach liści. Kwiat duży w kolorze fioletowym lub czerwonawym. Owoc strąk z wieloma nasionami.

Zastosowanie

 src=
Jicama pokrojona w kostki i posypana chili

W Meksyku roślina ta jest uprawiana dla słodkawych bulw o konsystencji ziemniaka, jadanych najczęściej na surowo, z dodatkiem soli, chili i soku z limonki, a także w sałatkach. Bulwy zawierają ponad 80% wody, a także szereg ważnych składników odżywczych, zwłaszcza potas, fosfor, żelazo i wapń oraz kwas askorbinowy [3]. Pomimo słodkawego smaku zalecane są dla diabetyków ze względu na zawartość inuliny [4]. Bulwy można także gotować i piec oraz sporządzać z nich zupy. Bardzo często spożywa się również wyciśnięty z bulw sok. Z bulw otrzymuje się mąkę i skrobię[5].
Roślina włóknodajna - na Fidżi z łodyg otrzymuje się włókno używane do sporządzania sieci rybackich [6].

Inne części rośliny uważane są za trujące. Liście, strąki i dojrzałe nasiona zawierają toksyczny glikozyd, natomiast korzenie i dojrzałe nasiona zawierają rotenon, naturalny środek owadobójczy. Nasiona są jadalne po wcześniejszym ugotowaniu i usunięciu rotenonu [7]. Wytłacza się z nich również olej.

Synonimy[2]

  • Cacara erosa (L.) Kuntze
  • Cacara palmatiloba (DC.) Kuntze
  • Dolichos bulbosus L.
  • Dolichos erosus L.
  • Dolichos palmatilobus DC.
  • Pachyrhizus angulatus DC.
  • Pachyrhizus articulatus Walp.
  • Pachyrhizus bulbosus (L.) Kurz
  • Pachyrhizus erosus var. palmatilobus (DC.) R.T. Clausen
  • Pachyrhizus palmatilobus (DC.) Benth. & Hook.f
  • Pachyrhizus strigosus R.T. Clausen

Przypisy

  1. Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website/Fabaceae (ang.). 2001–. [dostęp 2009-09-23].
  2. a b Pachyrhizus erosus (L.) Urb.. W: Germplasm Resources Information Network [on-line]. Departament Rolnictwa USA, 1997-05-22. [dostęp 2009-09-05].
  3. Nutritional and anti-nutritional components in Pachyrhizus erosus L. tuber - ScienceDirect, www.sciencedirect.com [dostęp 2017-12-03] .
  4. Digestible Compositions Of Inulin For Managing Blood Glucose Levels - Patent Application, www.faqs.org [dostęp 2017-11-24] (ang.).
  5. Functional properties of yam bean (Pachyrhizus erosus) starch - ScienceDirect, www.sciencedirect.com [dostęp 2017-12-03] .
  6. Pachyrhizus erosus, Pachyrhizus tuberosus. | Henriette's Herbal Homepage, www.henriettesherbal.com [dostęp 2018-01-15] .
  7. View crop, ecocrop.fao.org [dostęp 2017-11-24] .

Bibliografia

  1. Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: PWRiL, 1989. ISBN 83-09-00256-4.
lisans
cc-by-sa-3.0
telif hakkı
Autorzy i redaktorzy Wikipedii
orijinal
kaynağı ziyaret et
ortak site
wikipedia POL

Kłębian kątowaty: Brief Summary ( Lehçe )

wikipedia POL tarafından sağlandı

Kłębian kątowaty (Pachyrhizus erosus) – gatunek rośliny z rodziny bobowatych. Występuje w Meksyku, w części Ameryki Środkowej, w uprawie również w innych krajach tropikalnych, zwłaszcza na Filipinach, gdzie zyskała popularność po sprowadzeniu przez Hiszpanów w okresie kolonialnym. Hiszpańska nazwa jícama pochodzi od pierwotnego określenia w języku nahuatl, xīcama lub xīcamatl.

lisans
cc-by-sa-3.0
telif hakkı
Autorzy i redaktorzy Wikipedii
orijinal
kaynağı ziyaret et
ortak site
wikipedia POL