Szelężnik (Rhinanthus L.) – rodzaj roślin zielnych z rodziny zarazowatych (Orobanchaceae). Obejmuje ok. 45 gatunków[3][4]. Występują one w strefie klimatu umiarkowanego na półkuli północnej z centrum zróżnicowania w Europie, gdzie rośnie ich 25 gatunków (z czego 5 w Polsce[5]). Pozostałe występują w Azji i we wschodniej części Ameryki Północnej[4]. Rośliny te rosną na łąkach i w murawach i są półpasożytami traw[3][4]. Ograniczając rozwój traw pozwalają utrzymać różnorodność składu runi łąkowej i dlatego są cenionymi gatunkami w ogrodach łąkowych (na łąkach kwiatowych)[4]. Taksonomia rodzaju i oznaczanie gatunków jest trudne ze względu na polimorfizm tych roślin (występowanie licznych ekotypów[3]) – często inaczej wyglądających w różnych porach roku i na różnych siedliskach (np. w górach i na niżu)[4].
Rodzaj tradycyjnie zaliczany był do rodziny trędownikowatych Scrophulariaceae[4]. We systemach klasyfikacyjnych XXI wieku włączany wraz z plemieniem Rhinantheae do rodziny zarazowatych Orobanchaceae[3][1].
Wybrane taksony o nazwach zweryfikowanych według The Plant List[6]:
Szelężnik (Rhinanthus L.) – rodzaj roślin zielnych z rodziny zarazowatych (Orobanchaceae). Obejmuje ok. 45 gatunków. Występują one w strefie klimatu umiarkowanego na półkuli północnej z centrum zróżnicowania w Europie, gdzie rośnie ich 25 gatunków (z czego 5 w Polsce). Pozostałe występują w Azji i we wschodniej części Ameryki Północnej. Rośliny te rosną na łąkach i w murawach i są półpasożytami traw. Ograniczając rozwój traw pozwalają utrzymać różnorodność składu runi łąkowej i dlatego są cenionymi gatunkami w ogrodach łąkowych (na łąkach kwiatowych). Taksonomia rodzaju i oznaczanie gatunków jest trudne ze względu na polimorfizm tych roślin (występowanie licznych ekotypów) – często inaczej wyglądających w różnych porach roku i na różnych siedliskach (np. w górach i na niżu).