Bamya

Okra (Abelmoschus esculentus) is een eenjarige plant waarvan de jonge bladeren, maar vooral de jonge, onrijpe vruchten worden gebruikt als groente^[1]. De naam Abelmoschus is afgeleid van het Arabische woord "abu-l-mosk" (wat 'vader van muskus' betekent), vanwege de naar muskus ruikende zaden.

Uiterlijk

• Okraplanten met bladeren, vruchten en een bloem

• Bloem

• bloemknop plus vrucht

Okra kan tot 4 meter hoog worden^[1]. De plant heeft handvormige bladeren en okselstandige, grote, gele Hibiscus-achtige bloemen.

De vrucht is een langwerpige, ronde tot kantige, gegroefde doosvrucht met een lengte van 5 tot 25 cm. De onrijpe (als groente gebruikte) vruchten kunnen van paars-rood en rood-groen tot donkergroen zijn, en van lichtgroen tot geel^[1]. De rode zullen tijdens het koken ook groen worden. De vrucht bevat vele tientallen ronde tot eironde eetbare zaden^[1].

Gebruik

Jonge okravruchten worden in plakjes gesneden om ze zo te koken of te bakken als groente, of om ze zo te drogen en op te slaan voor later gebruik (Koutiala District, Mali september 2014).

Okra komt waarschijnlijk uit Ethiopië en werd gecultiveerd door de oude Egyptenaren rond de 12e eeuw v.Chr. Daarna is hij via Noord-Afrika en het Midden-Oosten verder verspreid. De vruchten werden gekookt en gegeten. De zaden werden geroosterd, gemalen en gebruikt als koffiesubstituut (wat nog steeds gebeurt).

Tegenwoordig wordt de okra in bijna alle tropische en subtropische gebieden verbouwd. Anders dan de meeste exotische groenten wordt de okra niet in Nederlandse of Belgische kassen geteeld. De plant groeit snel en is in ongeveer 60 (zomerse) dagen oogstklaar: de onrijpe vruchten moeten 4 tot 5 dagen na de bloei worden geplukt.

Okra's worden gebruikt in combinatie met andere vruchtgroenten zoals paprika, courgette, aubergine en tomaat, bijvoorbeeld in couscousgerechten, in stoofpotten (Gombo) of soepen met zoutvlees of gedroogde vis, met rundvlees, lamsvlees, in tomatensaus en rauw in salades. Op de Nederlandse Antillen wordt er Jambo (een soep) van de okra gemaakt, vaak gevuld met vis, gezouten vlees en basilicum. In de Verenigde Staten wordt okra vaak gepaneerd en dan gefrituurd gegeten.

Verse okra's worden jong en zacht verkocht, maar niet droog of met weinig kleur. Verse okra's worden in papier bewaard, de houdbaarheid is maar enkele dagen. Okra's in gedroogde vorm worden geweekt.

Voedingswaarde

Okra is een goede bron van vitamine A, B complex, C en E, ijzer, kalk, en vezels. Het is caloriearm en vetvrij.

Papier

Volwassen okraplanten worden gebruikt om touw en papier van te maken.

Okra in de talen

Okra staat in diverse talen ook wel bekend als:

• Nederlands: Oker
• Portugees: Quiabo
• Engels: Bindi, Gombo, Gumbo, Lady's finger, Ladies' fingers
• Frans: Gombo, Gombeaud, Bamie-okra, Ketmie comestible (België)
• Duits: Okra, Gemüse-Eibisch.
• Grieks: Bamia
• Surinaams: Okro
• Hindoestani: Bindi
• Italiaans: Gombo, Ocra, Bammia d'Egitto, Corna di Greci
• Spaans: Gombo, Quimbombo, Ocra, Ají turco en Ruibarbo (beide in Argentinië)
• Papiaments: Jambo
• Turks: Bamya
• Vietnamees: Đậu bắp
• Chinees: 秋葵 (qiūkuí)
• Perzisch: بامیه (bamia)
• Amhaars: bamya
• Chichewa: Terere
• Arabisch: bamya
• Lingala: Dɔngɔ́dɔngɔ́, Dongó dongó
• Kiswahili: Mbamia
• Twi: Nkruma

Zie de categorie Abelmoschus esculentus van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.