Toros Akçaağacı

Ümumi yayılması

Kiçik Asiya, Rusiya (Dağıstan), Türkiyə, Livan, Balkan ölkələri və İranda təbii arealı vardır.

Azərbaycanda yayılması

Böyük və Kiçik Qafqazda Alazan-Əyriçay vadisində, Naxçıvan MR və Talış dağlarında (Diabar) meşələrin tərkibində təbii halda yayılmışdır. Statusu: Azərbaycanın nadir bitkisidir. NT.

Bitdiyi yer

Aşağı dağ qurşağından yuxarı dağ qurşağına qədər əhəngli və işıqlı quru yamaclarda yayılmışdır.

Təbii ehtiyatı

Təbiətdə arealı geniş deyildir.

Bioloji xüsusiyyətləri

Təbiətdə 18 m-ə qədər hündürlüyü və 30 sm-ə qədər diametri olan ağacdır. Cavan zoğları qırmızımtıl-qəhvəyi, yaşlı budaqları boz-qonur rəngdədir. Tumurcuqları qəhvəyi rəngdədir. Yarpaqları ilk vaxtlar sarımtıl tükcüklərlə örtülü olur, sonralar isə çılpaqlaşır. Yarpaqları 5 dilimli, 10-12 sm enində, 5-10 sm uzunluqdadır, qaidəsi ürəkvarıdır. Üstdən tünd yaşıl, altdan ağımtıl və ya sarımtıl rəngdə olub, cavan vaxtı sıx tükcüklərlə örtülü olur. Sonradan bu tükcüklər tökülərək ancaq əsas yarpaq damarlarının künclərində xal şəklində qalmış olur. Dilimləri enli, uzunsov-yumurtavari, itiucludur. Küt, itidişlidir. Çiçəkləri bir yerə toplaşmış qrup halında olur. Çiçəkləri xırda başlıq formasından, meyvə əmələ gəldikdə isə bir yerə sıxılmış çiçək qrupundan ibarətdir. Kasa yarpaqları çılpaq, tərs yumurtavarı olub, 3,5 mm uzunluqdadır.

Ləçəkləri sarımtıl-xırda olub, kasa yarpaqlardan bir qədər uzundur. Erkəkcikləri ləçəklərdən iki dəfə uzundur. Qanadlı meyvələri çılpaq, 2,5-4,5 sm uzunluqda olub, demək olar ki, paralel yerləşmişdir. Bəzən qanadlarının kənarları ilə bir-birinə toxunmuş olur. Qanadlar sarımtıl-qonur rəngdədir. Meyvə yuvası hamar, parlaq qəhvəyi rəngdədir. İyul ayında çiçəkləyir, sentyabrda meyvə verir.

Çoxalması

Toxum və kök pöhrələri ilə çoxalır.

Təbii ehtiyatının dəyişilməsi səbəbləri:

Başlıca olaraq insan fəaliyyətidir.

Becərilməsi

Əsasən toxumla çoxalır.

Qəbul edilmiş qoruma tədbirləri:

Qəbul edilmiş qoruma tədbiri yoxdur.

Zəruri qoruma tədbirləri:

Azərbaycanın “Qırmızı Kitabı”na salınması və mühafizə edilməsi zəruridir.

İstinadlar

Blätter

Früchte

Der Balkan-Ahorn^[1] (Acer hyrcanum) ist ein kleiner Baum oder Strauch aus der Gattung der Ahorne in der Familie der Seifenbaumgewächse (Sapindaceae). Das Verbreitungsgebiet liegt auf der Balkanhalbinsel in Europa und in Westasien.

Beschreibung

Der Balkan-Ahorn ist ein bis zu 2 Meter hoher Baum oder vielstämmiger Strauch mit dunkel graubrauner Rinde und anfangs behaarten Trieben. Die pergamentartigen Blätter sind fünflappig, sehr variabel und 3 bis 10 Zentimeter breit. Die oberen Lappen sind fast rechtwinkelig abgeschnitten, die unteren sind klein und eiförmig. Der Blattrand ist grob gezähnt. Die Blattoberseite ist grün, die Unterseite bläulich grün. Der Blattstiel ist 10 Zentimeter lang. Im Herbst färben sich die Blätter gelb bis rot.

Die gelblich grünen Blüten sind in kurzen, kahlen Trugdolden angeordnet. Sie erscheinen mit den Blättern im Mai.

Die Früchte sind 3 Zentimeter lang, eiförmig, kahl mit aufrechten bis sichelförmigen Flügel.^[2]

Die Chromosomenzahl beträgt 2n = 26.^[3]

Verbreitung und Ökologie

Das Verbreitungsgebiet liegt auf der Balkanhalbinsel^[2] in Europa, man findet sie auch in Westasien^[4]. Dort wächst sie in Trockenwäldern und Steppen, auf mäßig trockenen bis frischen, schwach sauren bis alkalischen, nährstoffreichen, sandig-lehmigen bis sandigen Böden an sonnigen bis lichtschattigen Standorten. Die Art ist wärmeliebend und meist frosthart.^[2]

Systematik und Forschungsgeschichte

Der Balkan-Ahorn (Acer hyrcanum) ist eine Art aus der Gattung der Ahorne (Acer) in der Familie der Seifenbaumgewächse (Sapindaceae). Die Erstbeschreibung erfolgte 1838 durch Friedrich Ernst Ludwig von Fischer und Carl Anton von Meyer im Index Seminum, quae Hortus Botanicus Imperialis Petropolitanus pro Mutua Commutatione Offert. Accedunt Animadversiones Botanicae Nonnullae.^[4]

Verwendung

Die Art wird sehr selten wegen ihrer beeindruckenden Herbstfärbung als Ziergehölz verwendet.^[2]

Literatur

• Andreas Roloff, Andreas Bärtels: Flora der Gehölze. Bestimmung, Eigenschaften und Verwendung. Mit einem Winterschlüssel von Bernd Schulz. 3., korrigierte Auflage. Eugen Ulmer, Stuttgart (Hohenheim) 2008, ISBN 978-3-8001-5614-6, S. 70–71.

Einzelnachweise

1. ↑ deutsche Namen nach Roloff et al.: Flora der Gehölze, S. 70
2. ↑ ^{a b c d} Roloff et al.: Flora der Gehölze, S. 70–71
3. ↑ Acer hyrcanum bei Tropicos.org. In: IPCN Chromosome Reports. Missouri Botanical Garden, St. Louis.
4. ↑ ^{a b} Acer hyrcanum. In: Germplasm Resources Information Network (GRIN). United States Department of Agriculture, abgerufen am 29. Dezember 2011 (englisch).

Modelo:Anfo/Taxonomie Acer hyrcanun ye ua spece d'arble de l género Acer, pertencente a la família Aceraceae.^[1]

Refréncias

Bibliografie

• D. Grosser, W. Tetç: Ahorn. In: Einheimische Nutzhölzer (Loseblattsammlung). Anformationsdienst Holç, Holzabsatzfond – Absatzförderungsfonds dar deutschen Forst- und Holzwirtschaft, Bonn 1998, ISSN 0446-2114.
• Heilmut Pirc: Ahorne. Mit Zeichnungen bon Michael Motamen. Ulmer, Stuttgart 1994, ISBN 3-8001-6554-6
• Geoff Nicholls; Tony Bacon (1 June 1997). .com/books?id=rWq1_qnZ0mAC&pg=PT54 The drun book. Hal Leonard Corporation. pp. 54–. ISBN 9780879304768
• Huxley, La., ed. (1992). New RHS Ditionary of Gardening. Macmillan ISBN 0-333-47494-5.
• Joseph Aronson (1965). .com/books?id=j3XWBk-qMB0C&pg=PT300 The ancyclopedie of furniture. Randon House, Anc.. pp. 300–. ISBN 9780517037355.
• Phelips, Roger (1979). Tres of North America and Ourope. New York: Randon House, Anc.. ISBN 0-394-50259-0.
• Phillips, D. H. & Burdekin, D. La. (1992). Çeases of Forest and Ornamental Tres. Macmillan. ISBN 0-333-49493-8.

Acer hyrcanum is a maple species sometimes referred to as Balkan maple.^[1] It grows in southeastern Europe and western Asia.^[2]

Acer hyrcanum is a deciduous tree up to 15 meters (50 feet) tall. Leaves are up to 4 cm (1.6 inches) across, usually 5-lobed but occasionally with only 3 lobes, dark green on top, lighter green underneath because of a layer of wax.^[3]

Subspecies^[1][4]

• Acer hyrcanum subsp. hyrcanum - Armenia; Azerbaijan, Turkey, Iran
• Acer hyrcanum subsp. intermedium (Pančić) Palam. - Albania; Bulgaria; Former Yugoslavia; Greece
• Acer hyrcanum subsp. keckianum (Asch. & Sint. ex Pax) Yalt. - Turkey
• Acer hyrcanum subsp. reginae-amaliae (Orph. ex Boiss.) E.Murray - Greece
• Acer hyrcanum subsp. sphaerocaryum Yalt. - Turkey
• Acer hyrcanum subsp. stevenii (Pojark.) E.Murray - Crimea
• Acer hyrcanum subsp. tauricolum (Boiss. & Balansa) Yalt. - Lebanon; Syria; Turkey

References

Acer hyrcanum adalah spesies maple (ki kanada) yang kadang-kadang disebut sebagai Maple Balkan.^[1] Pohon ini tumbuh di bagian tenggara Eropa dan Asia Timur.^[2]

Acer hyrcanum merupakan pohon berdaun gugur yang dapat tumbuh hingga setinggi 15 meter (50 kaki). Panjang melintang daunnya sekitar 4 cm (1.6 inci), seringkali berlobus lima tetapi kadang kadang hanya memiliki 3 lobus, warnanya hijau gelap di bagian atas, dan hijau muda di permukaan bagian bawah karena adanya lapisan lilin.^[3]

Subspesies^[1][4]

• Acer hyrcanum subsp. hyrcanum - Armenia; Azerbaijan, Turki,Iran
• Acer hyrcanum subsp. intermedium (Pančić) Palam. - Albania; Bulgaria; Bekas Yugoslavia; Yunani
• Acer hyrcanum subsp. keckianum (Asch. & Sint. ex Pax) Yalt. - Turki
• Acer hyrcanum subsp. reginae-amaliae (Orph. ex Boiss.) E.Murray - Yunani
• Acer hyrcanum subsp. sphaerocaryum Yalt. - Turki
• Acer hyrcanum subsp. stevenii (Pojark.) E.Murray - Crimea
• Acer hyrcanum subsp. tauricolum (Boiss. & Balansa) Yalt. - Libanon; Suriah; Turki

Referensi

Pranala luar

• Henriette's Herbarl Homepage, Henriette Kress, Acer hyrcanum Fisch. & C. A. Mey. includes photos of the leaves of each of the subspecies

Klon hyrkański (Acer hyrcanum Fisch.& C.A.Mey.) – gatunek drzew z rodziny mydleńcowatych (Sapindaceae). W obrębie rodzaju klasyfikowany do sekcji Acer^[3]. Występuje naturalnie w Bałkanach oraz Turcji, Libanie i wschodnim Iranie. Sprowadzony do Europy Zachodniej w 1865^[4].

Morfologia

Pokrój

Pokrój rozłożysty. Drzewo dorasta do 10 m wysokości i 6 m szerokości korony^[5]. Bardzo często posiada kilka pni. Ma gładką i ciemną brązowo-pomarańczową korę. Gałęzie mają jasnobrązową barwę^[4].

Liście

Liście są podobne do klonu włoskiego, ale są bardziej głęboko klapowane. Mają 10 cm długości^[6]. Są 5-klapowe (niekiedy 3-klapowe). Ma płytkie ząbki. Od góry mają kolor zielony, natomiast od spodu niebiesko-zielony. Jesienią przebarwiają się na żółto^[4].

Kwiaty

Zebrane w krótkie kwiatostany. Mają zielonożółtą barwę^[4].

Owoce

Owocami są orzeszki. Mają długość 2,5 cm. Skrzydełka są prawie równoległe. Są zielone i błyszczące^[4].

Biologia

Występuje od 6A do 8B strefy mrozoodporności. Preferuje glebę suchą lub świeżą. Może rosnąć w glebie od żyznej do przeciętnej. Gleba ciężka lub rozluźniona. Może rosnąc zarówno w cieniu jak i na pełnym nasłonecznieniu^[5]. Gleba od kwaśnej do obojętnej (5,6 – 6,5 Ph)^[7]. Kwitnie w kwietniu^[8].

Zmienność

W obrębie tego gatunku oprócz podgatunku nominatywnego wyróżniono także 6 podgatunków^[2]:

• Acer hyrcanum subsp. intermedium (Pančić) Palam.
• Acer hyrcanum subsp. keckianum (Asch. & Sint. ex Pax) Yalt.
• Acer hyrcanum subsp. reginae-amaliae (Orph. ex Boiss.) E.Murray
• Acer hyrcanum subsp. sphaerocaryum Yalt.
• Acer hyrcanum subsp. stevenii (Pojark.) E.Murray
• Acer hyrcanum subsp. tauricolum (Boiss. & Balansa) Yalt.

Przypisy

Acer hyrcanum é uma espécie de árvore do gênero Acer, pertencente à família Aceraceae.

Referências

Bibliografia

• D. Grosser, W. Teetz: Ahorn. In: Einheimische Nutzhölzer (Loseblattsammlung). Informationsdienst Holz, Holzabsatzfond – Absatzförderungsfonds der deutschen Forst- und Holzwirtschaft, Bonn 1998, ISSN 0446-2114.
• Helmut Pirc: Ahorne. Mit Zeichnungen von Michael Motamen. Ulmer, Stuttgart 1994, ISBN 3-8001-6554-6
• Geoff Nicholls; Tony Bacon (1 June 1997). The drum book. Hal Leonard Corporation. pp. 54–. ISBN 9780879304768
• Huxley, A., ed. (1992). New RHS Dictionary of Gardening. Macmillan ISBN 0-333-47494-5.
• Joseph Aronson (1965). The encyclopedia of furniture. Random House, Inc.. pp. 300–. ISBN 9780517037355.
• Philips, Roger (1979). Trees of North America and Europe. New York: Random House, Inc.. ISBN 0-394-50259-0.
• Phillips, D. H. & Burdekin, D. A. (1992). Diseases of Forest and Ornamental Trees. Macmillan. ISBN 0-333-49493-8.

Acer hyrcanum là một loài thực vật có hoa trong họ Bồ hòn. Loài này được Fisch. & C.A.Mey. mô tả khoa học đầu tiên năm 1838.^[1]

Chú thích

Liên kết ngoài

• Phương tiện liên quan tới Acer hyrcanum tại Wikimedia Commons
• Dữ liệu liên quan tới Acer hyrcanum tại Wikispecies
• Vườn thực vật hoàng gia Kew; Đại học Harvard; Australian Plant Name Index (biên tập). “Acer hyrcanum”. International Plant Names Index. Truy cập ngày 13 tháng 6 năm 2013.

Bài viết chủ đề họ Bồ hòn này vẫn còn sơ khai. Bạn có thể giúp Wikipedia bằng cách mở rộng nội dung để bài được hoàn chỉnh hơn.

• x
• t
• s