Aegle marmelos (L.) Correa

Pokrój

Kleiszcze smakowite (Aegle marmelos), syn. klejowiec jadalny – gatunek rośliny należący do rodziny rutowatych. Pochodzi z Półwyspu Indyjskiego i Indochin, jest uprawiany również w innych rejonach^[2].

Morfologia

Pokrój

Cierniste drzewo osiągające wysokość do 20 m.

Liście

3-listkowe, złożone z podłużnie eliptycznych listków.

Kwiaty

Zebrane w szczytowe lub boczne grona. Kwiaty białozielone, dość duże, pachnące, złożone z 4-5 płatków korony, 1 słupka i 8 lub więcej pręcików.

Owoc

Żóltawozielona jagoda o wielkości jabłka. Z zewnątrz jest skórzasta, w środku soczysta.

Zastosowanie

• Roślina uprawna. Jest uprawiany w Indiach i na Jawie.
• Roślina lecznicza. Ma działanie przeciwbiegunkowe^[3].
• Sztuka kulinarna: Z owoców wytwarza się soki, dżemy, konfitury i napoje.
• Sok niedojrzałych owoców dodaje się do zaprawy murarskiej, co powoduje zwiększenie jej nieprzepuszczalności dla wody.

Lingam udekorowany liśćmi bilby

Owoce w różnym stadium dojrzałości

Znaczenie w hinduizmie

• Drzewo to, nazywane w Indiach बिल्व bilwa lub बेल bel, otaczane jest kultem przez hinduistów. Patronują mu Parwati, Surja i Lakszmi. Pod tym drzewem praktyki medytacji upodobał sobie też Śiwa^[4]. Liście klejowca wykorzystywane są do celów rytualnych podczas święta Mahaśiwaratri. Wtedy dekoruje się nimi szczyt lingi w świątyniach śiwaickich.
• Znaczenie jego części opisuje Skandapurana: bogini Giridźa zamieszkuje jego korzenie, boginie Maheśwari i Lakszmi mieszkają w pniu, natomiast Dukszajani w gałęziach, Parwati w liściach, Gauri w kwiatach^[5].
• Literatura wedyjska uznaje to drzewo za jadźńawrykszas, czyli jeden z jedenastu gatunków drzew indyjskich, odpowiednich do wyrobu przyrządów stosowanych w trakcie ceremonii ogniowych jadźńa ^[6] .
• Liście i drewno używane są w ceremonii pudźy samagri i ognia hawan ^[7] .

Przypisy

Bibliografia

1. Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: PWRiL, 1989. ISBN 83-09-00256-4.

Linki zewnętrzne

• Opis i zdjęcia owoców