Aegle marmelos, ye una especie d'árbol perteneciente a la familia de les rutácees.[1] Ye orixinariu d'Asia. El frutu ye denomináu marmiellu de Bengala.
Ye un árbol qu'algama un tamañu de 6 m d'altor, con escayos de 15 mm de llargu, soles o en pareyes. Les fueyes peciolaes, escasamente pubescentes; con 3-5 foliolos, ováu-llanceolaes, subcrenulaes, obtuses. Les flores de color blancu verdosu, fragantes. Pedicelos pubescentes. Sépalos de 3 mm, pubescente, de fueyes caduques. Pétalos de 13 mm, oblongo, carnosos. Fruta de 5-10 cm de diámetru, de color mariellu verdosu o verde, globoses a piriformes, pulgu de 3 mm d'espesura, magaya de color naranxa maciu, mucilaginoso y arumosu. Granes planes, rectangulares, con llana trupo, encuallada na goma adesiva tresparente.[2]
Alcuéntrase en Sub-Himalaya, de Jhelum escontra l'este, Cordal del Sal y en Baluchistán, Myanmar ya Indochina, a una altitú de 1200 metros.
Aegle marmelos ye frecuentemente cultiváu nes llanures pol so frutu. La magaya de la fruta fresco pue ser utilizáu pa faer mermelaes o sorbetes.
La magaya seca utilizar na medicina tradicional pal tratamientu de la foria y la disentería.[2]
Tamién s'utiliza na preparación de pintures.
Los raigaños y los frutos contienen cumarinas tales como escoparona, escopoletina, escoparona, umbeliferona, marmesina, fagarina, bergapteno y eskimina. Los frutos, amás contienen xantotoxol, imperatorina y aloimperatorina. Tamién contién alcaloides aegelina y marmelina. Los frutos contienen β-sitosterol y glucósidos. Los raigaños y la corteza contienen la cumarina aegelinol. Los raigaños tamién contienen psoraleno, xantotoxina, 6,7-dimetoxicumarina, tembamida, mermina y eskimmianina. Les fueyes contienen los alcaloides O-(3,3-dimetil alil)-halfordinol, N-2-etoxi-2-(4-metoxifenil)etil cinamida, N-2-metoxi-2-(4-3’,3’-dimetil aliloxi)fenil]etil cinamida, N-2-[4-(3’,3’-dimetil aliloxi)fenil]etil cinamida, N-2-hidroxi-2-[4-(3’,3’-dimetilaliloxi)fenil]etil cinamida, N-4-metoxi esteril cinamida y N-2-hidroxi-2-(4-hidroxifenil) etil cinamida (Aegelinósidos). Los flavonoides mermesinina, rutina y β-sitosterol-β-D-glucósido tamién tán presentes nes fueyes.[3]
L'analís bromatolóxicu indica que los frutos contienen fibra dietética (31.8%), proteínes (1.8%), carbohidratos (31.8%), grasa (0.3%), vitamina A (0.055 mg/100 g), Vitamina B2 (1.2 mg/100g), acedu ascórbico (8 mg/100g), tiamina (0.13 mg/100g) y riboflavina (0.03 mg/100g).
Los volátiles de los frutos contienen hexanal, acetato d'isoamilo, limoneno, β-felandreno, p-cimeno, acetoína, (Y)-2-octenal, (Y,Y)-2,4-heptadienal, deshidro-p-cimeno, linalol, 3,5-octadien-2-ona, α-cubebeno, trans-p-menta-2,8-dienol, citronelal, cineol, p-cimeno, citronelal, citral, cuminaldehído, β-cubebeno, β-cariofileno, hexadecano, pulegona, α-humuleno, verbenona, carvona, acetato de carvilo, dihidro-β-ionona, (Y)-6,10-dimetil-5,9-undecadien-2-ona, β-ionona, óxidu de cariofileno, óxidu de humuleno y acedu hexadecanoico[4]
Aegle marmelos describióse por (Linneo) Corrêa y espublizóse en Transactions of the Linnean Society of London 5: 223, nel añu 1800.[5]
.
Esta páxina forma parte del wikiproyeutu Botánica, un esfuerciu collaborativu col fin d'ameyorar y organizar tolos conteníos rellacionaos con esti tema. Visita la páxina d'alderique del proyeutu pa collaborar y facer entrugues o suxerencies. Aegle marmelos, ye una especie d'árbol perteneciente a la familia de les rutácees. Ye orixinariu d'Asia. El frutu ye denomináu marmiellu de Bengala.
Bael (Aegle marmelos) és un fruit tropical proporcionat per un arbre natiu de l'Índia i Pakistan. És un arbre prim aromàtic de mida mitjana (fins a 18 m) que s'ha estès pel sude-est d'Àsia.
Bael és indígena dels boscs secs de nord, centre i sud de l'Índia, sud del Nepal, Sri Lanka, Myanmar, Pakistan, Bangladesh, Vietnam, Laos, Cambodja i Tailàndia. També es cultiva al nord de la península Malaia, illa de Java, Filipines i illes Fiji.
El seu fruit és llenyós de la mida d'un poncem amb la closca dura com un coco, té moltes llavors dins una substància mucosa i amb una fibra groc-taronja molt aromàtica
La polpa del fruit té l'aroma pròxim als préssecs amb traces de papaia i banana.
El fruit es menja fresc o assecat. Si és fresc del suc és endolcit i se'n fa una beguda similar a la llimonada i el sharbat, una beguda refrescant que fa parar la suor. El fruit es fa a tires i s'asseca.
En rituals religiosos, és un arbre sagrat en l'hinduisme, i com a remei ayurveda.
H.K.Bakhru. Foods that Heal. The Natural Way to Good Health. Orient Paperbacks, 1997. ISBN 81-222-0033-8.
Bael (Aegle marmelos) és un fruit tropical proporcionat per un arbre natiu de l'Índia i Pakistan. És un arbre prim aromàtic de mida mitjana (fins a 18 m) que s'ha estès pel sude-est d'Àsia.
Oslizák líbezný (Aegle marmelos), anglicky Bael, je citrusovitý, ovocný, léčivý a posvátný strom. Roste a pěstuje se v jižní a jihovýchodní Asii. Pro svou odolnost je používán jako pionýrská dřevina.
Oslizák je původní v Indii, kde roste v suchých lesích na kopcích a planinách. Naturalizovaný je v Jihovýchodní Asii, v jižním Nepálu, na Srí Lance, v Myanmě (Barmě), Pákistánu, Bangladéši, Vietnamu, Laosu, Kambodži a Thajsku. Vedle Indie a Srí Lanky se pěstuje také v Malajsii, na Filipínách, Jávě a Fidži.
Je odolný k teplotním výkyvům. V Paňdžábu, kde roste až v 1 200 m n. m., mohou teploty dosáhnout až 50 °C ve stínu v létě a -8 °C v zimě. Snáší velmi rozdílné typy půdy, těžké úrodné, chudé skalnaté nebo jílovité, nasycené vodou i suché. Toleruje velké rozmezí pH 5 - 10.
V přírodě rostoucí stromy jsou 8 až 12, vzácně až 18 m vysoké. V sadech pěstované jsou udržovány výrazně nižší. Koruna začíná velmi nízko, někdy jen 0,5 m nad zemí. Listy jsou střídavé, řapíkaté, složené, trojčetné, vzácně pětičetné. Jednotlivé lístky jsou vejčitě kopinaté a mají jemně pilovitý okraj. V úpatí řapíků se na větévkách nachází trn.
Vonné květy jsou sestaveny do chudých, úžlabních nebo konečných vrcholíků. Jsou 3 až 5četné, kalich je zvonkovitý, vně zelenobílý. Bělavé až krémové korunní lístky odstávají. Tyčinky jsou početné, až 50, semeník svrchní, válcovitý, mnohopouzdrý, s paličkovitou bliznou. Kvete od dubna do července (Indie), plody jsou zralé za 10 až 11 měsíců, od března do června následujícího roku. K násadě květů vyžaduje delší suché období.
Plody jsou kulovité nebo oválné až hruškovité. Nezralé jsou šedavě zelené, zralé jsou žluté až hnědooranžové. U planých rostlin jsou 5 až 8 cm velké. Kultivary mají plody větší, kultivar cv. Pant Aparna má plody až 0,8 kg těžké a cv. Pant Shivani až 2 kg těžké. Mají kožovitou slupku, která se vysycháním stává velmi tvrdou. Je asi 3 mm silná. Stavba plodu je typická pro citrusovité. V kůře ve žlázkách obsahuje etérické oleje a silně voní či páchne. Plod je uvnitř rozdělen do 8 až 20 segmentů. Dužina je žlutavá až oranžová, silně vláknitá. Je sladká až nahořklá. Obsahuje 10 až 15 semen. Semena jsou v dužině uložena v obalu z rosolovitého míšku. Jsou zploštělá, oválná, asi 1 cm dlouhá. Jsou velmi hořká. Plody zrají velmi dlouho, až rok.
Druh je velmi variabilní. Je diploidní s počtem chromozomů 2n = 18.
Oslizák je hostitelským stromem pro dva druhy motýlů, otakárka citrusového Papilio demoleus[zdroj?] a Papilio polytes[zdroj?] z čeledi otakárkovitých.
V Indii je registrováno 12 tradičních kultivarů a šlechtění nových pokračuje. Obvykle se množí semeny, neboť štěpování je málo úspěšné. Z generativního množení plynou málo standardní vlastnosti a kvalita plodů. Jeden strom nese 150 - 200 plodů ročně, rekordně až 400 plodů při celkové hmotnosti 200 až 250 kilogramů. Plané stromy nesou max. 60 kg ovoce.
V domovině se používá i k přímé spotřebě, ale pro zvláštní zápach Evropanům nechutná. Připravují se z nich občerstvující nápoje (limonády), zavařeniny, džemy, želé a kompoty. Plody mohou být uchovány 2 týdny při 30 °C a 9 měsíců při 4 °C. Tradičně se pro skladování dužina krájí a suší. Vzniknou trvanlivé, velmi tvrdé, mírně průsvitné plátky. Používají se i jako léčebný prostředek. Z tvrdých slupek se vyrábí nádoby a tabatěrky.
Tradiční nápoj sorbet se připravuje z čerstvé dužiny nebo vylouhováním sušených plátků s přidáním mléka, cukru nebo sladké tamarindové dužiny a někdy limetkové šťávy.
Složení 100 g ovoce:
Kromě ovoce se v Thajsku a Indonésii listy a mladé výhonky jedí jako zelenina. Ze silic v kůře plodů i z květů se připravují voňavky.
Plody oslizáku jsou účinný protiprůjmový prostředek. Snižují nadměrnou peristaltiku střeva a stabilizuje střevní činnost a vylučování. Dále snižuje překyselení a působí protizánětlivě na střevní sliznici a jícen. Na přelomu 19. a 20. století byly jako stavící prostředek dováženy polozralé do Anglie. V ájurvédské léčbě se používá k léčení nemocí jako je průjem, úplavice, suchost očí, zimnice, proti střevní parazitům. Také ze sušených plátků se připravuje protiprůjmový čaj. Stabilizuje střevní prostředí a tak je užíván i při chronické zácpě. Odvar z kůry a kořene používají ve Východní Indii jako posilující lék. Tamilští Sidhárci užívají drcené listy.
V hinduismu je oslizák posvátný. Trojčetné listy jsou symbolem trojzubce, který drží Šiva v pravé ruce. Plody jsou zase vtělením prsu bohyně Lakšmí. Hinduisté často pěstují oslizák u domu.
V Nepálu plod oslizáku hraje důležitou roli v rituálu Bel Baha[zdroj?]. Dodržuje se například v národě Neváru[zdroj?], kde je znám jako rituální svatba íhí, kterou podstupují dívky před pubertou. Lidé věří, že když se malá dívka vdá za boha vtěleného do oslizáku, ten ji poté bude chránit. I při smrti lidského manžela ji stále zůstává manžel oslizák. Ceremonii řídí duchovní, buddhističtí i hinduističtí.
Pro svou vysokou odolnost a toleranci k prostředí je oslizák používán jako pionýrská dřevina, zejména v Indii. Sazeničky jsou pro tento účel pěstovány v lesnických školkách.
V ČR je možné oslizák pěstovat obdobně jako další citrusy. Je možné jej pěstovat jako celoroční pokojovou rostlinu, v oranžeriích, sklenících, zimních zahradách. Lze jej pěstovat jako kontejnerovou rostlinu s letním umístěním v zahradě nebo na balkoně a v zimě klidově přezimovat. Dobře snáší řez a tvarování a lze jej tvarovat do bonsai. Semena lze dostat např. v internetových obchodech.
Vysoký strom v přírodě.
Nízký strom v sadě udržovaný řezem.
Větve s plody.
Větévka s listy.
Větvička s poupaty.
Květy.
Borka.
Nezralý plod.
Zralý plod.
Plody v různém stupni zralosti.
Řez plodem.
Šivův kult. Lingam ozdobený listy oslizáku.
V tomto článku byl použit překlad textu z článku Aegle marmelos na francouzské Wikipedii.
Obrázky, zvuky či videa k tématu oslizák líbezný ve Wikimedia Commons
Oslizák líbezný (Aegle marmelos), anglicky Bael, je citrusovitý, ovocný, léčivý a posvátný strom. Roste a pěstuje se v jižní a jihovýchodní Asii. Pro svou odolnost je používán jako pionýrská dřevina.
Die Bengalische Quitte (Aegle marmelos), auch Madjobaum, Belbaum oder Schleimapfel und Indische Quitte genannt, ist eine Pflanzenart in der Familie der Rautengewächse (Rutaceae). Die aromatischen Früchte werden als Obst und viele Pflanzenteile werden medizinisch verwendet.
Aegle marmelos ist ein laubabwerfender, kleiner bis mittelgroßer, dorniger Baum. Kultivierte Exemplare können Wuchshöhen von mehr als 8–10 Meter erreichen.[1][2][3][4] Der Stamm verzweigt sich schon bald über dem Boden. Die leicht furchige Borke ist braun-grau, weich, an jungen Zweigen unregelmäßig gefurcht;[1] im Alter ist sie dicker und löst sich in kleinen Platten ab.[4] Verletzte Zweige sondern einen durchsichtigen Saft (Gummi) ab, ähnlich Gummi arabicum, der in langen herabhängenden Fäden eintrocknet.[4][5] Die Zweige lassen sich in Langtriebe mit Internodien von 3–5 Zentimetern Länge und Kurztriebe, die insgesamt nur 1–3 Zentimeter lang sind und zahlreiche Blätter tragen, unterscheiden.
Die wechselständig angeordneten und gestielten Laubblätter werden an den Langtrieben von jeweils einem oder zwei Dornen begleitet.[1] Die Dornen sind 1,5[2] bis 3[3] Zentimeter lang. Der meist kahle Blattstiel ist etwa 3–8 Zentimeter lang. Der Blatt- oder die Blättchenstiele sind manchmal teils kurz geflügelt.[1] Die Blätter sind sehr variabel, stark besonnte Blätter können eine rötliche Färbung aufweisen. Die Blattspreite ist unpaarig gefiedert, mit drei, seltener fünf Fiederblättchen. Die seitlichen Blättchen sind sehr kurz gestielt, während das endständige Blättchen länger gestielt ist. Am Stielchen des Endblättchens können „Gelenke“ (Pulvini) vorhanden sein. Die Fiederblättchen sind bei einer Länge von 4–12 Zentimetern sowie einer Breite von 2–6 Zentimetern eiförmig bis elliptisch, seltener verkehrt-eiförmig, mit gerundeter bis keilförmiger Basis und zugespitztem oder spitzem,[3] oft rundspitzigem und manchmal eingebuchtetem oberen Ende. Und der Rand ist schwach bis leicht gezähnt oder gekerbt. Die Blättchen sind kahl und dünn, die Mittelader tritt auf der Unterseite hervor.[1]
Die zwittrigen Blüten stehen einzeln oder zu viert bis siebt in lockeren Zymen in den Blattachseln und am Ende der Zweige. Der Blütenstiel ist schwach behaart. Die grünlich-weißen und duftenden Blüten sind bei einem Durchmesser von 2 Zentimetern radiärsymmetrisch mit doppelter Blütenhülle. Die behaarten Kelchblätter sind zu einem flach-becherförmigen, leicht fünfzipfligen Kelch verwachsen. Die Kronblätter sind länglich bis verkehrt-eiförmig, in der Knospe einander überlappend, später dann ausgebreitet. Sie sind dicklich und mit Öldrüsen versehen. Eine Nektarscheibe (Diskus) fehlt oder ist nur klein. Der schmal-eiförmige, aus acht bis zwanzig Fruchtblättern zusammengesetzte, oberständige Fruchtknoten geht fließend in die fast sitzende, große und länglich-knaufige Narbe über.[1] Die mit etwa 30 bis 50, zahlreichen[3] Staubblätter besitzen Staubfäden die nur halb so lang sind wie die länglichen Staubbeutel und sie sind teils in mehreren Gruppen miteinander verwachsen.[1]
Die mit einer Größe von 5–10 Zentimeter rundlichen bis birnenförmigen oder ellipsoiden, mehrsamigen Früchte, Beeren (Panzerbeere, Amphisarca) färben sich zur Reife grünlich- bis gelb-bräunlich. Die relativ glatte, kahle, leicht raue, manchmal schorfige, fleckige und harte Schale ist etwa 3–4 Millimeter dick. Darunter ist die orange-gelbe und pastös-faserige, klebrige und süße Pulpe und im segmentierten Kern liegen die einzelnen Samen jeweils in einem „Sack“ aus klebrigem, transparentem und zähem Schleim (Gummi), der sich beim Trocknen verfestigt. Die Pulpe wird, wenn sie austrocknet, hart und dunkelorange.
Die etwa 10 bis 15, 8–10 Millimeter großen und abgeflachten Samen sind von wolligen, weißen Haaren umgeben. Jeder Samen enthält einen geraden Embryo und große Kotyledonen, aber kein Endosperm.[3] Kultivierte Sorten können erheblich größere (bis 20 Zentimeter Durchmesser) Früchte mit weicher Schale besitzen, zudem enthalten sie wenige Samen und keine klebrigen Bestandteile.[4]
Die Chromosomenzahl beträgt 2n = 18.[6]
Aegle marmelos ist heimisch am Südrand des Himalaya von Pakistan im Westen über Indien und weiter nach Südosten in Bangladesch, Myanmar und Hinterindien.[4] Sie wächst in Wäldern im Monsunklima, in Höhenlagen von 600[3] bis 1200[2] Metern. In Südostasien wird die bengalische Quitte verbreitet kultiviert.
Diese Art wurde von Carl von Linné als Crataeva marmelos erstveröffentlicht. Corrêa stellte 1800 unter dem Namen Aegle marmelos die Gattung Aegle auf. Das Artepitheton marmelos geht auf das portugiesische Wort marmelos für „Quitten“ zurück und bezieht sich auf die duftenden und süß schmeckenden Früchte. Der Gattungsname Aegle ist die latinisierte Form des griechischen Aigle, einer der Heliaden aus der griechischen Mythologie.[7]
Swingle und Reece gaben als nah verwandte Gattungen die afrikanischen Aeglopsis, Afraegle und Balsamocitrus an[1], eine Gruppierung, die auch durch neuere DNA-Analysen gestützt wird. Dagegen stellen die Subtribus Balsamocitrinae und Tribus Citreae, in die Swingle und Reece Aegle marmelos einordnen, wahrscheinliche keine monophyletischen Einheiten dar.[8]
Nachdem die sehr harte Schale mit einem Messer entfernt wurde, wird die Frucht frisch als Obst gegessen, in Tamil Nadu oft mit Zucker bestäubt. Sie schmeckt entfernt apfelartig, ist aber recht sauer. Der Saft wird zu Süßspeisen, Marmelade oder Chutney verarbeitet. Die jungen Blätter werden als Gemüse oder Gewürz genutzt. Aus Blüten und Rinde lässt sich duftendes Öl gewinnen. Die klebrige Substanz aus dem „Samensack“ wird gelegentlich als Kleber genutzt. Früchte, Blätter, Blüten und Rinde werden auch medizinisch genutzt.[4] In Thailand werden die getrockneten Früchte in Wasser aufgekocht und als Tee getrunken (Ma Tum Tee).
Im Hinduismus ist der Belbaum dem Shiva heilig. Seine dreigeteilten Blätter werden mit Shivas Dreizack verglichen und häufig Shiva geopfert, ebenso die Frucht.
Die Bengalische Quitte (Aegle marmelos), auch Madjobaum, Belbaum oder Schleimapfel und Indische Quitte genannt, ist eine Pflanzenart in der Familie der Rautengewächse (Rutaceae). Die aromatischen Früchte werden als Obst und viele Pflanzenteile werden medizinisch verwendet.
Ang Bael (Aegle marmelos) বাংলাঃ বেল ay isang namumungang punong katutubo sa tuyong mga kagubatang nasa ibabaw ng mga burol at kapatagan ng gitna at katimugang Indiya, katimugang Nepal, Sri Lanka, Myanmar, Pakistan, Bangladesh, Biyetnam, Laos, Cambodia at Thailand. Itinatanim at inaalagaan ito sa kabuoan ng Indiya, maging sa Sri Lanka, hilagang Tangway ng Malay, Java at sa Pilipinas. Kilala rin ito sa mga katawagang bungang Bael (Bael fruit[1]), Bilva, Bilwa, Bel, Kuvalam, Koovalam, Madtoum, o bungang Beli (Beli fruit), Bengal quince, batong mansanas (stone apple), at mansanas na kahoy (wood apple). Ito lamang ang uri ng punong kabilang sa saring Aegle.
Tumataas ang puno ng Bael magpahanggang 18 mga metro at nagbubunga ng mga tinik at mababangong mga bulaklak. Mayroon itong bungang may makahoy na balat at umaabot sa 5 hanggang 15 sentimetro ang diyametro. May ilang mga uri ng bunga na napakatigas ng balat kaya't dapat na pukpukin ng martilyo upang mabuksan. Marami itong mga butong natatakipan ng makakapal na mga mahihiblang mga buhok na nakabaon sa makapal, madikit, at mabangong pulpo o laman ng bunga. Mayroon itong matindi o "astrinhente" ngunit kaaya-ayang lasa.[1]
Sa Indiya, ginagamit ang laman ng prutas ng Bael sa paggamot sa pagtataeng lusaw (diyareya), disenterya (pagtataeng may dugo), at pagtataeng may pamumutla o may anemya(sprue). Tinutuyo ang bunga nito at napaghahanguan ng likidong katas. Kinikilala ang pakinabang ng bunga ng Bael sa Britanya, subalit hindi sa Estados Unidos. Hindi tiyak ang reputasyon nito sa pagbibigay ng lunas.[1]
H.K.Bakhru (1997). Foods that Heal. The Natural Way to Good Health. Orient Paperbacks. ISBN 81-222-0033-8.
Ang Bael (Aegle marmelos) বাংলাঃ বেল ay isang namumungang punong katutubo sa tuyong mga kagubatang nasa ibabaw ng mga burol at kapatagan ng gitna at katimugang Indiya, katimugang Nepal, Sri Lanka, Myanmar, Pakistan, Bangladesh, Biyetnam, Laos, Cambodia at Thailand. Itinatanim at inaalagaan ito sa kabuoan ng Indiya, maging sa Sri Lanka, hilagang Tangway ng Malay, Java at sa Pilipinas. Kilala rin ito sa mga katawagang bungang Bael (Bael fruit), Bilva, Bilwa, Bel, Kuvalam, Koovalam, Madtoum, o bungang Beli (Beli fruit), Bengal quince, batong mansanas (stone apple), at mansanas na kahoy (wood apple). Ito lamang ang uri ng punong kabilang sa saring Aegle.
Maja (Aegle marmelos (L.) Correa, iku jinising jeruk-jerukan utawa Rutaceae) sing wité kuat ing panggonan sing angèl nanging godhongé gampang rontok. Asliné saka Asia tropika lan subtropika. Tuwuhan iki lumrahé dibudidayakaké ing pekarangan tanpa dirumat. Maja iku isih saseduluran karo kawista. Ing Bali dikenal kanthi sebutan bila.
Tuwuhan iki bisa tuwuh ing panggonan sing angèl, upamané suhu panas banget (49°C) ing mangsa katiga utawa-7 °C ing mangsa adhem ing Punjab (India), sadhuwuring +1.200m saka lumahing segara. Ing Asia Kidul-Wétan, maja mung bisa ngembang lan ngewoh kanthi becik yèn mangsa garing sing krasa tenan lan ora umum katemon ing elevasi sadhuwuring 500 m. Maja bisa waé urip ing tlatah rawa, garing, lan semanak karo lemah sing rada basa (salin).
Kulit njaba woh maja wernané ijo nanging isiné kuning utawa jingga. Ambuné wangi lan banyuné manis, ora kaya anggepan sawatara wong Jawa sing nganggep rasané pahit.
Maja mau ing mitos dumadiné karajan Majapahit, karajan sing nguwasani saindhenging Nusantara ing abad XIII-XV. Jaré carita gethok tular, Radèn Wijaya, sing ngadegaké karajan, éntuk lemah ing tlatah Tarik (saiki sakidulé Surabaya). Nalika lagi babad alas ana prejurité sing mangan woh maja. Kebeneran rasané pait. Mula, panggonan bulak kana banjur mau "Majapahit".
Maja (Aegle marmelos (L.) Correa nyaéta tutuwuhan bentukna tangkah anu tahan di lingkungan anu keras tapi daunna gancang maruragan sarta asalna ti daérah Asia Tropika jeung Subtropika.[1] Tutuwuhan ieu biasana di pelak di pakarangan imah sarta teu kudu maké perawatan husus.[1] Maja masih kénéh sadulur jeung kawista.[1] Di Bali kawentar ngaranna téh bila.[1] Di Pulo Jawa, maja sering patukeur jeung berenuk padahal duanana nyaéta dua tutuwuhan anu béda.[1] Berebuk spésiés crescentia alata bentukna sarua jeung crescentia cujete ngan ukuran buahna nu leutik.[2] Berenuk jeung maja paling babari dibédakeun tina kembangna, kembang berenuk mah rada kuncup sedengkeun maja mah mekar.[3] Tina tangkalna, berenuk mah pendék jeung nguyupuk, maja mah gedé jeung jangkung.[3]
Buah maja kawentar ngaran bael, stone apple, bili, wood apple, bengal quince, atawa golden apple mangrupa spesiés tangkal bungbuahan anu asalna ti India.[4] Tangkal maja dianggap sakral ku umat Hindu[4] Maja hiji-hijina spesiés dina genus aegle.[4]
Tutuwuhan ieu téh bisa tetep jadi dina kaayaan lingkungan anu karas, upamana waé dina suhu anu kaleuleuwihi; contona usum halodo nepi ka -7°C dina usum tiris di Punjabi (India), dina dataran luhur nepi ka +1.200m.[1] Di Asia Tenggara, maja ukur bisa kembangan jeung buahan kalawan hadé dina usum garing, jeung teu kapanggih dina elevasi luhureun 500m.[1] maja mampuh nyaluyukeun dina lahan anu ngandung rawa, taneuh garing, jeung taneuh nu rada biasa (salin).[1]
Warna kulit luar buah maja héjo tapi eusina konéng atawa oranyeu.[1] Bauna seungit jeung cairanna amis, papalingpang jeung anggapan jalma yén rasa buah maja téh pait.[1] Sakumaha umumna jeruk, bah maja bisa diolah jadi serbat, selé, sirop, atawa nektar, kulitna bisa dijieun marmalade.[1]
Di handap ieu klasifikasi maja nyaéta:
Maja ngabogaan daun nu gampang murag, ukuran daunna leutik nepi ka sedeng, jangkung tangkalna 10-15 m.[6] Dahan anu kolot teu cucukan, tapi cabang jeung rang-rangna cucukan aya nu tunggal aya nu sapasang, panjangna kira-kira 1-2 cm.[6] Daun tunggal selang-seling, nganak tilu daun, gagang daun 2-4 cm, gagang anak daun nu sisi 3 m, gagang daun nu tengah 15 mm, lembar anak daun gigir rada buleud ukuran 7 cm x 4,2 cm, lembar daun tengah bunder endog sungsang ukuran 7,5 x 4,8 cm, kelenjarna lemes jeung padet.[6] Kembangna runtuyan renung dina kélék daun, panjangna 4-5 cm, kalokopna rérégéan lébar panjang 1,5 cm, daun mahkota ngabuleud endog sungsang, 14 mm x 8 mm, kahéjo-héjoan jeung bodas, gagang putikna pendék pisan.[6] Buahna buleud diaméter 5-12,5 cm, kalayan kulit kaian jeung teuas (batokan), ngawengku 8-16 (20) ségmén, 6-10 siki dina daging cair kentel jeung léngkét.[6] Buah maja ngabogaan rasa anu amis, seungit, jeung seukeut dina tikoro.[6]
Mangpaat tutuwuhan maja pikeun kaséhatan awak kacida lobana.[7] Kandungan dina buah maja kacida lobana, di antarana vitamin C, thiamin, karoten, niasin, protein, karbohidrat, lemak, kumarin, marmelosina, steroid, alkkaloida jeung minyak.[7] Anapon mangpaat jeung hasiatna nyaéta:
1. Ubar Muncrut
Buah Maja ngandung haramay (serat) anu luhur, ku kituna buah ieu épéktip pikeun ngeureunkeun muncrut ku cara di dahar langsung atawa di inum dijieun jus.[7]
2. Ubar Lambung
Saupama lambung karasa eungap, bisa diungkulan ku cara ninyuh akar maja maké sagelas cai haneut. [7]
3. Ubar Tatu
Tutuwuhan ieu ngabogaan sipat antibiotik, cocok pisan pikeun ngungkulan inpéksi dina tatu.[7] Carana akar atawa daun maja digerus nepi ka lembut, terus dibalurkeun kana tatu sangkan teu inpéksi.[7]
4. Ubar Ratug Jantung
Upama jantung urang ngarasa ratug, anu teu dibalukarkeun ku kareuwas atawa kaayaan haté hartina urang keur ngalaman kasakit anu serieus, sarta kudu buru-buru diubaran.[7] Carana nginum cai godogan akar maja.[7]
5. Ubar Arateul
Buah maja miboga hasiat pikeun ubar arateul, carana ku cara ngadahar buahna, atawa ngaréndos daunna dicampr ku daun seureuh, jeung apu, tuluy dibalurkeun kana kulit anu arateul.[7]
6. Ubar Hésé Miceun
Cara ngungkulan ieu panyakit nyaéta ku cara ngadahar buah maja sacara rutin unggal poé.[7]
7. Nurunkeun Panas
Carana nyaéta ninyuh akar maja maké sagelas cai panas, tiiskeun tuluy diinum.[7]
8. Ngalemeskeun Kulit
Buah maja ngandung vitamin C anu dipercaya ngabogaan peran pikeun ngawangun kolagén, anu pungsina pikeun ngajaga élastisitas kulit, sangkan kulit tetep lemes, cahayaan sarta ngajaga kulit tina sinar panon poé.
10. Ubar Gula (Diabetes)
Daun maja alus pikeun nurunkeun kadar gula anu aya dina getih, carana daun maja digodog sarta cai godoganna dinum sacara rutin dua kali dina sapoé. [8]
11. Ubar Dipacaok Oray
Ubar dipacok oray sangkan racunna teu nyaliara nyaéta ku daun, akar jeung rang-rang maja.[8]
12. Pikeun Seuseungitan
Kulit buah maja miboga sipat nu seungit, ku kituna cocok pikeun dijad ikeun seuseungitan alami.[8]
13. Ubar Anémia
Carana buah maja anu geus garing dicampurkeun jeung susu sapi, tuluy diinum.[9]
14. Ubar Sangkan Konséntrasi
Carana nyaéta buah maja nu geus asak dicampur jeung mantéga sarta gula, tuluy didahar unggal poé.[9]
Maja ngandung kandungan nitrogén anu luhur, sarta ngandung zat tumbuh anu hadé pikeun tutuwuhan.[10] Pikeun nyieun gemuk organik butuh Mikroorganisme Lokal (MOL) salaku starter, gunana pikeun nguréy bahan organik jadi unsur hara anu dibutuhkeun ku tutuwuhan, nya buah maja pisan anu bisa dijieun MOL téh.[10] Nyieun MOL tina maja, cara anu kahiji nyaéta néangan buah maja anu geus kolot atawa asak, kalayan ciri-ciri lamun dicekel batokna karasa teuas, warna kulitna héjo caang.[10] Kandungan gula di jerona bakal mantuan kana prosés perméntasi.[10] Saterusna maja dibeulah jadi dua, cokot dagingna tuluy diancurkeun bisa ku séndok, leungeun atawa maké blénder.[10] Sanggeus lemes, asupkeun kana botol kurut ukuran 600 ml, tuluy eusian ku cibéas kira-kira 400 ml, botol ulah nepi ka pinuh, sésakeun kira-kira saparapatna.[10] Ku lantaran perméntasi ngandung gas, ku kituna unggal botol kudu dibuka sakeudeung pikeun ngaluarkeun gas, tuluy ditutupan deui, prosés éta dibalikan deui nepi ka éta campuran umurna 10-14 poé, sarta geus bisa digunakeun.[10] Cai campuran éta bisa dicéborkeun atawa maké sprayer sarta teu maké dosis anu netep, contona 250 ml MOL bisa pikeun 5 liter cai.[10]
Maja (Aegle marmelos (L.) Correa nyaéta tutuwuhan bentukna tangkah anu tahan di lingkungan anu keras tapi daunna gancang maruragan sarta asalna ti daérah Asia Tropika jeung Subtropika. Tutuwuhan ieu biasana di pelak di pakarangan imah sarta teu kudu maké perawatan husus. Maja masih kénéh sadulur jeung kawista. Di Bali kawentar ngaranna téh bila. Di Pulo Jawa, maja sering patukeur jeung berenuk padahal duanana nyaéta dua tutuwuhan anu béda. Berebuk spésiés crescentia alata bentukna sarua jeung crescentia cujete ngan ukuran buahna nu leutik. Berenuk jeung maja paling babari dibédakeun tina kembangna, kembang berenuk mah rada kuncup sedengkeun maja mah mekar. Tina tangkalna, berenuk mah pendék jeung nguyupuk, maja mah gedé jeung jangkung.
Buah maja kawentar ngaran bael, stone apple, bili, wood apple, bengal quince, atawa golden apple mangrupa spesiés tangkal bungbuahan anu asalna ti India. Tangkal maja dianggap sakral ku umat Hindu Maja hiji-hijina spesiés dina genus aegle.
Tutuwuhan ieu téh bisa tetep jadi dina kaayaan lingkungan anu karas, upamana waé dina suhu anu kaleuleuwihi; contona usum halodo nepi ka -7°C dina usum tiris di Punjabi (India), dina dataran luhur nepi ka +1.200m. Di Asia Tenggara, maja ukur bisa kembangan jeung buahan kalawan hadé dina usum garing, jeung teu kapanggih dina elevasi luhureun 500m. maja mampuh nyaluyukeun dina lahan anu ngandung rawa, taneuh garing, jeung taneuh nu rada biasa (salin).
Warna kulit luar buah maja héjo tapi eusina konéng atawa oranyeu. Bauna seungit jeung cairanna amis, papalingpang jeung anggapan jalma yén rasa buah maja téh pait. Sakumaha umumna jeruk, bah maja bisa diolah jadi serbat, selé, sirop, atawa nektar, kulitna bisa dijieun marmalade.
Maja (Aegle marmelos (L.) Correa, iku jinising jeruk-jerukan utawa Rutaceae) sing wité kuat ing panggonan sing angèl nanging godhongé gampang rontok. Asliné saka Asia tropika lan subtropika. Tuwuhan iki lumrahé dibudidayakaké ing pekarangan tanpa dirumat. Maja iku isih saseduluran karo kawista. Ing Bali dikenal kanthi sebutan bila.
Tuwuhan iki bisa tuwuh ing panggonan sing angèl, upamané suhu panas banget (49°C) ing mangsa katiga utawa-7 °C ing mangsa adhem ing Punjab (India), sadhuwuring +1.200m saka lumahing segara. Ing Asia Kidul-Wétan, maja mung bisa ngembang lan ngewoh kanthi becik yèn mangsa garing sing krasa tenan lan ora umum katemon ing elevasi sadhuwuring 500 m. Maja bisa waé urip ing tlatah rawa, garing, lan semanak karo lemah sing rada basa (salin).
Kulit njaba woh maja wernané ijo nanging isiné kuning utawa jingga. Ambuné wangi lan banyuné manis, ora kaya anggepan sawatara wong Jawa sing nganggep rasané pahit.
बिल्व, बेल या बेलपत्थर, भारत में होने वाला एक फल का पेड़ है। इसे रोगों को नष्ट करने की क्षमता के कारण बेल को बिल्व कहा गया है।[1] इसके अन्य नाम हैं-शाण्डिल्रू (पीड़ा निवारक), श्री फल, सदाफल इत्यादि। इसका गूदा या मज्जा बल्वकर्कटी कहलाता है तथा सूखा गूदा बेलगिरी। बेल के वृक्ष सारे भारत में, विशेषतः हिमालय की तराई में, सूखे पहाड़ी क्षेत्रों में ४००० फीट की ऊँचाई तक पाये जाते हैं।[2] मध्य व दक्षिण भारत में बेल जंगल के रूप में फैला पाया जाता है। इसके पेड़ प्राकृतिक रूप से भारत के अलावा दक्षिणी नेपाल, श्रीलंका, म्यांमार, पाकिस्तान, बांग्लादेश, वियतनाम, लाओस, कंबोडिया एवं थाईलैंड में उगते हैं। इसके अलाव इसकी खेती पूरे भारत के साथ श्रीलंका, उत्तरी मलय प्रायद्वीप, जावा एवं फिलीपींस तथा फीजी द्वीपसमूह में की जाती है।[3]
धार्मिक दृष्टि से महत्त्वपूर्ण होने के कारण इसे मंदिरों के पास लगाया जाता है। हिन्दू धर्म में इसे भगवान शिव का रूप ही माना जाता है व मान्यता है कि इसके मूल यानि जड़ में महादेव का वास है तथा इनके तीन पत्तों को जो एक साथ होते हैं उन्हे त्रिदेव का स्वरूप मानते हैं परंतु पाँच पत्तों के समूह वाले को अधिक शुभ माना जाता है, अतः पूज्य होता है। धर्मग्रंथों में भी इसका उल्लेख मिलता है।[4][5] इसके वृक्ष १५-३० फीट ऊँचे कँटीले एवं मौसम में फलों से लदे रहते हैं। इसके पत्ते संयुक्त विपत्रक व गंध युक्त होते हैं तथा स्वाद में तीखे होते हैं। गर्मियों में पत्ते गिर जाते हैं तथा मई में नए पुष्प आ जाते हैं। फल मार्च से मई के बीच आ जाते हैं। बेल के फूल हरी आभा लिए सफेद रंग के होते हैं व इनकी सुगंध भीनी व मनभावनी होती है।[2][5]
बेल का फल ५-१७ सेंटीमीटर व्यास के होते हैं। इनका हल्के हरे रंग का खोल कड़ा व चिकना होता है। पकने पर हरे से सुनहरे पीले रंग का हो जाता है जिसे तोड़ने पर मीठा रेशेदार सुगंधित गूदा निकलता है। इस गूदे में छोटे, बड़े कई बीज होते हैं। बाजार में दो प्रकार के बेल मिलते हैं- छोटे जंगली और बड़े उगाए हुए। दोनों के गुण समान हैं। जंगलों में फल छोटा व काँटे अधिक तथा उगाए गए फलों में फल बड़ा व काँटे कम होते हैं। बेल का फल अलग से पहचान में आ जाता है। इसकी अनुप्रस्थ काट करने पर यह १०-१५ खण्डों में विभक्त सा लगता है, जिनमें प्रत्येक में ६-१० बीज होते हैं। ये सभी बीज सफेद लुआव से परस्पर जुड़े होते हैं।[5] प्रायः सर्वसुलभ होने से इसमें मिलावट कम होती है। कभी-कभी इसमें गार्मीनिया मेंगोस्टना तथा कैथ के फल मिला दिए जाते हैं, परन्तु इसे काट कर इसकी परीक्षा की जा सकती है। इनकी वीर्य कालावधि लगभग एक वर्ष है।
आचार्य चरक और सुश्रुत दोनों ने ही बेल को उत्तम संग्राही बताया है। फल-वात शामक मानते हुए इसे ग्राही गुण के कारण पाचन संस्थान के लिए समर्थ औषधि माना गया है। आयुर्वेद के अनेक औषधीय गुणों एवं योगों में बेल का महत्त्व बताया गया है, परन्तु एकाकी बिल्व, चूर्ण, मूलत्वक्, पत्र स्वरस भी अत्यधिक लाभदायक है।[3] चक्रदत्त बेल को पुरानी पेचिश, दस्तों और बवासीर में बहुत अधिक लाभकारी मानते हैं। बंगसेन एवं भाव प्रकाश ने भी इसे आँतों के रोगों में लाभकारी पाया है। यह आँतों की कार्य क्षमता बढ़ती है, भूख सुधरती है एवं इन्द्रियों को बल मिलता है।
बेल फल का गूदा डिटर्जेंट का काम करता है जो कपड़े धोने के लिए प्रयोग किया जा सकता है। यह चूने के प्लास्टर के साथ मिलाया जाता है जो कि जलअवरोधक का काम करता है और मकान की दीवारो सीमेंट में जोड़ा जाता है। चित्रकार अपने जलरंग मे बेल को मिलाते है जो कि चित्रों पर एक सुरक्षात्मक परत लगाता है।[3]
बेल के फल की मज्जा में मूलतः ग्राही पदार्थ पाए जाते हैं। ये हैं-म्युसिलेज पेक्टिन, शर्करा, टैनिन्स। इसमें मूत्र रेचक संघटक हैं-मार्मेलोसिन नामक एक रसायन जो स्वल्प मात्रा में ही विरेचक है।[2] इसके अतिरिक्त बीजों में पाया जाने वाला एक हल्के पीले रंग की तीखा तेल (लगभग १२ प्रतिशत) भी रेचक होता है। शक्कर ४.३ प्रतिशत, उड़नशील तेल तथा तिक्त सत्व के अतिरिक्त २ प्रतिशत भस्म भी होती है। भस्म में कई प्रकार के आवश्यक लवण होते हैं। बिल्व पत्र में एक हरा-पीला तेल, इगेलिन, इगेलिनिन नामक एल्केलाइड भी पाए गए हैं। कई विशिष्ट एल्केलाइड यौगिक व खनिज लवण त्वक् में होते हैं।[5]
शिवलिंग पर चड़े बिल्व पत्र
बेल का तना
बेल का पेड़
बेल के पत्ते
बिल्व, बेल या बेलपत्थर, भारत में होने वाला एक फल का पेड़ है। इसे रोगों को नष्ट करने की क्षमता के कारण बेल को बिल्व कहा गया है। इसके अन्य नाम हैं-शाण्डिल्रू (पीड़ा निवारक), श्री फल, सदाफल इत्यादि। इसका गूदा या मज्जा बल्वकर्कटी कहलाता है तथा सूखा गूदा बेलगिरी। बेल के वृक्ष सारे भारत में, विशेषतः हिमालय की तराई में, सूखे पहाड़ी क्षेत्रों में ४००० फीट की ऊँचाई तक पाये जाते हैं। मध्य व दक्षिण भारत में बेल जंगल के रूप में फैला पाया जाता है। इसके पेड़ प्राकृतिक रूप से भारत के अलावा दक्षिणी नेपाल, श्रीलंका, म्यांमार, पाकिस्तान, बांग्लादेश, वियतनाम, लाओस, कंबोडिया एवं थाईलैंड में उगते हैं। इसके अलाव इसकी खेती पूरे भारत के साथ श्रीलंका, उत्तरी मलय प्रायद्वीप, जावा एवं फिलीपींस तथा फीजी द्वीपसमूह में की जाती है।
धार्मिक दृष्टि से महत्त्वपूर्ण होने के कारण इसे मंदिरों के पास लगाया जाता है। हिन्दू धर्म में इसे भगवान शिव का रूप ही माना जाता है व मान्यता है कि इसके मूल यानि जड़ में महादेव का वास है तथा इनके तीन पत्तों को जो एक साथ होते हैं उन्हे त्रिदेव का स्वरूप मानते हैं परंतु पाँच पत्तों के समूह वाले को अधिक शुभ माना जाता है, अतः पूज्य होता है। धर्मग्रंथों में भी इसका उल्लेख मिलता है। इसके वृक्ष १५-३० फीट ऊँचे कँटीले एवं मौसम में फलों से लदे रहते हैं। इसके पत्ते संयुक्त विपत्रक व गंध युक्त होते हैं तथा स्वाद में तीखे होते हैं। गर्मियों में पत्ते गिर जाते हैं तथा मई में नए पुष्प आ जाते हैं। फल मार्च से मई के बीच आ जाते हैं। बेल के फूल हरी आभा लिए सफेद रंग के होते हैं व इनकी सुगंध भीनी व मनभावनी होती है।
[[वर्ग:सर्वप्रथम बेल हे औषधी तसेच पुजेसाठी वापरली जाणारी वनस्पती आहे.प्रभू शंकर देवांच्या पुजेसाठी या झाडाची पाने बेलपत्र म्हणून वापरली जातात.तसेच या झाडाची फळं हि औषधी फळं म्हणून खाल्ली जातात. विस्तार विनंती|बेल]]
बेल (शास्त्रीय नाव: Aegle marmelos, एगल मार्मेलोस ; इंग्लिश: Bael , बेल) हा दक्षिण आशिया व आग्नेय आशिया या भूप्रदेशांत आढळणारा एक वृक्ष आहे. फुलांमुळे, फळांमुळे प्रसिद्ध असलेले बरेच वृक्ष आहे. केवळ पानांसाठी ओळखले जाणारे थोडेच आहेत. बेल हा वृक्ष त्यापैकी एक आहे. बेल हे वृक्ष त्रिदल हिंदू धर्मीय भारतीयांच्या मनात उमटलेले आहे. भारतवर्षाचे अनार्य संस्कृतिच्या कालापासून जशे शंकराचे नाते आहे अशे बेलाशीही . बेलाची जन्मभूमी भारत पण त्याचे शास्त्रीय नाव ‘एगिल ‘या इजिप्त्शियन या देवतेवरून ठेवले गेले.हा एगल प्रजातीतील एकमेव जातीचा वृक्ष आहे. बेलाचा वृक्ष १८ मीटर उंचीपर्यंत वाढतो. भारताच्या बहुतेक भागाच्या जंगलात बेलाची झाडे नैसर्गिकरित्या वाढतात.आणि शिवपूजेसाठी अत्याव्यश्यक मानली गेल्यामुळे गावोगावी ,देवाळांजवळ ,उद्यानांमध्ये वाढवली जातात .याच्या त्रिदलाशिवाय शिवपूजा पूर्णच होत नाही असा विश्वास देशभरात आहे . पानांबरोबरच बेलाची फळेही महत्त्व पावली आहेत .संत्र्याच्या जातीतल्या या झाडाची फळे अतिशय रुचकर व गुणकारी असतात .बेलफळांचा रंग सोनेरी पिवळट हिरवा असतो आणि त्यांच्या चंदनासारखा सुगंध वनातले वातावरण भारून टाकणारा वाटतो .केवळ बेलफळांचा वापर आयुर्वेदिक औषधांमध्ये भरपूर केला जातो असे नाही त्या झाडाची पाने व खोडाचा गाभा याचाही औषधी उपयोग होतो .बेलफळाचा मुरंबा,सरबत ,हे अवेवारचे रुचकर औषध ,भूक वाढणारे टॉनिक या गुणवंत झाडाच्या खोडावर खालपासून वरपर्यंत तीक्ष्ण काटे असतात .
*भावप्रकाश, सुश्रुत साहिंता, भैषज्य रत्नावली आदी आयुर्वेदिक ग्रंथांमध्ये बेलाच्या उपयोगाबाबत माहिती दिलेली आहे. *उष्णताहरक, वात कफ शामक, रेचक, दीपनकारी, हृदयास उपकारक, स्तन्भक, शरीरातील मुत्र व शर्करा कमी करणारा अशी बिल्व फळाची ओळख आहे. *बेलात साखर कमी करणारा घटक, टनिक असिड, उडनशील तेल, टनीन तसेच मारशेलीनीस आदी घटक असतात *रातांधळेपणा, डोकेदुखी, डोक्यातील उ नाशक, क्षय, बहिरेपणा, हृदयविकार, पोटाचे दुखणे, अजीर्ण, आम्लपित्त, मंदाग्नी, संग्रहणी, रक्तविकार, मधुमेह, जलोदर, त्वचाविकार, वात ज्वर, कमजोरी, अग्निदग्ध, व्रण गलगंड, तृषाविकार, रक्तातीसार, पित्त अतिसार आदी विकारांमध्ये बेल विशेष गुणकारी आहे.
भारतीय संस्कृतीत बेल किंवा बिल्ववृक्षाला फार महत्त्व आहे. प्रत्येक शुभकार्याच्या प्रसंगी पूजनात बिल्व पत्रांचा उपयोग केला जातो. वैज्ञानिक दृष्टीकोन लक्षात घेऊनच ही परंपरा सुरु करण्यात आली. बिल्वपत्र शिवलिंगावर वाहतांना बोटांच्या आणि तळहाताच्या पृष्टभागावर, विषाणूंना मारक तत्व आणि सुगंध पसरला जातो. वेळोवेळी अंगाला स्पर्श करण्यामुळे शरीरावर आक्रमण करणारे विषाणू मरण पावतात तसेच बिल्व सुगंधाने पळून जातात. ही पाने शंकरास फार आवडतात म्हणून शंकराच्या पिंडीवर बेलाची पाने वाहण्याचा प्रघात आहे. श्रावण महिन्यात दर सोमवारी बेलपत्र वाहण्यात येते.
हा चित्रा नक्षत्राचा आराध्यवृक्ष आहे.
बैज्ञानिक नाम: Aegle marmelos (Linn. ) Correa वनस्पति परिवार: Rutaceae
यस् लाई सस्कृतमा श्री फल भनिन्छ | यो ६–१० मि. सम्म अग्लो हुने अर्ध– पतझर रुख हो। यसका पातहरूमा एउटै पत्र डाँठमा तीनवटा पातहरू छुट्टिएका हुन्छन् र यसा लाई बेलपत्र भनिन्छ। तीनवटा पातमध्ये बीचको पात केही ठूलो हुन्छ। पातका साइज ५– १० से. मी. लामा र २.५– ६.३ से. मी. सम्म चौडाई भएका र अण्डाकार र टुप्पो चुच्चो परेको हुन्छ। यसका आँख्ला नजीकै सोझा काँडाहरू हुन्छन्। फूलहरू हरिया–सेता रंगका र बास्नादार हुन्छन्। फूलहरूको व्यास करीब ३ से. मी. सम्म हुन्छन्। फल गोलाकार करिब १५ से.मी सम्म व्यास भएका र बाहिरी आवरण एकदम कडा हुन्छ। फल भित्र ८–१५ वटा कोठाहरू हुन्छन् जसमा वीउ र सुन्तला रंगको गुदी भरिएको हुन्छ।यसको प्रयोग हुने भाग फल, जरा र पातहरू नै हुन्।
यो विरुवा भारतको मौलिक विरुवा मानिन्छ, ता पनि म्यानमार, इन्डोचीन, मलेसियामा पाइन्छ। नेपालमा यो पूर्व देखि पश्चिम सम्म करिब ११०० मी. सम्मको उचाई भएका ठाउँहरूमा पाइन्छ। हाल यसको उन्नत जातको विरुवाहरूको खेती गर्ने प्रचलन पनि छ।यसको फलको माग प्रशस्त भएको कारणले हाल यसको खेती प्रति रुचि बढेको छ।यसको जरा आयूर्वेदिक औषधिय पद्धतिमा तयार गरिने “दशमूल”मा प्रयोग गरिन्छ। नपाकेको फल झाडा पखाला र आउँमा उपयोगी मानिन्छ भने पाकेको फल कब्जियतमा प्रयोग गरिन्छ। यसको पात, फल र जरा मधुमेह रोगमा उपयोगी हुने कुरा हालका केही प्रयोगहरूले सिद्ध गरिदिएका छन्। यसको पाकेका फलको गुदीबाट शरवत बनाउने पनि गरिन्छ।
बेलको महत्व हिन्दु धर्म अंर्तगत ऋग्वेद, शिवपुराण, अग्निपुराणमा पनि उल्लेख भएको छ । शिव, शक्ति, गणेश आदिमा बेलपत्र चढाइन्छ । शिवरात्रीको अवसरमा समेत प्रत्यक शिवालयमा प्रसस्त बेलपत्र चढाइन्छ ।
गर्ने गरेमा दश/पन्ध्र दिनमै ठीक हुन्छ ।
बेलको रुख
बेलको रुख
बेल पत्र
[[वर्ग:सर्वप्रथम बेल हे औषधी तसेच पुजेसाठी वापरली जाणारी वनस्पती आहे.प्रभू शंकर देवांच्या पुजेसाठी या झाडाची पाने बेलपत्र म्हणून वापरली जातात.तसेच या झाडाची फळं हि औषधी फळं म्हणून खाल्ली जातात. विस्तार विनंती|बेल]]
बेल (शास्त्रीय नाव: Aegle marmelos, एगल मार्मेलोस ; इंग्लिश: Bael , बेल) हा दक्षिण आशिया व आग्नेय आशिया या भूप्रदेशांत आढळणारा एक वृक्ष आहे. फुलांमुळे, फळांमुळे प्रसिद्ध असलेले बरेच वृक्ष आहे. केवळ पानांसाठी ओळखले जाणारे थोडेच आहेत. बेल हा वृक्ष त्यापैकी एक आहे. बेल हे वृक्ष त्रिदल हिंदू धर्मीय भारतीयांच्या मनात उमटलेले आहे. भारतवर्षाचे अनार्य संस्कृतिच्या कालापासून जशे शंकराचे नाते आहे अशे बेलाशीही . बेलाची जन्मभूमी भारत पण त्याचे शास्त्रीय नाव ‘एगिल ‘या इजिप्त्शियन या देवतेवरून ठेवले गेले.हा एगल प्रजातीतील एकमेव जातीचा वृक्ष आहे. बेलाचा वृक्ष १८ मीटर उंचीपर्यंत वाढतो. भारताच्या बहुतेक भागाच्या जंगलात बेलाची झाडे नैसर्गिकरित्या वाढतात.आणि शिवपूजेसाठी अत्याव्यश्यक मानली गेल्यामुळे गावोगावी ,देवाळांजवळ ,उद्यानांमध्ये वाढवली जातात .याच्या त्रिदलाशिवाय शिवपूजा पूर्णच होत नाही असा विश्वास देशभरात आहे . पानांबरोबरच बेलाची फळेही महत्त्व पावली आहेत .संत्र्याच्या जातीतल्या या झाडाची फळे अतिशय रुचकर व गुणकारी असतात .बेलफळांचा रंग सोनेरी पिवळट हिरवा असतो आणि त्यांच्या चंदनासारखा सुगंध वनातले वातावरण भारून टाकणारा वाटतो .केवळ बेलफळांचा वापर आयुर्वेदिक औषधांमध्ये भरपूर केला जातो असे नाही त्या झाडाची पाने व खोडाचा गाभा याचाही औषधी उपयोग होतो .बेलफळाचा मुरंबा,सरबत ,हे अवेवारचे रुचकर औषध ,भूक वाढणारे टॉनिक या गुणवंत झाडाच्या खोडावर खालपासून वरपर्यंत तीक्ष्ण काटे असतात .
বেল (ইংৰাজী: Wood apple,Bael, বৈজ্ঞানিক নাম - Aegle Marmetos) এবিধ ফল ৷ বঙালী আৰু হিন্দী ভাষাতো এই ফলবিধক বেল বুলিয়ে কয়৷ সংস্কৃত ভাষাত বিল্ব বুলি কোৱা হয়৷ এবিধ পুষ্টিকৰ ফল৷ হিন্দু ধৰ্মী লোকসকলে পূজা-অৰ্চনাত বেল গছৰ পাত ব্যৱহাৰ কৰে৷
বেল এবিধ ঘূৰণীয়া আকৃতিৰ ফল৷ কেঁচা অৱস্থাত সেউজীয়া বৰণৰ হয় আৰু পকিলে হালধীয়া বৰণ ধৰে৷ গছজোপা জোপোহা আৰু কিছু ওখ হয়৷
প্ৰতি ১০০ গ্ৰামৰ খাদ্যগুণ -
[1]বেল (ইংৰাজী: Wood apple,Bael, বৈজ্ঞানিক নাম - Aegle Marmetos) এবিধ ফল ৷ বঙালী আৰু হিন্দী ভাষাতো এই ফলবিধক বেল বুলিয়ে কয়৷ সংস্কৃত ভাষাত বিল্ব বুলি কোৱা হয়৷ এবিধ পুষ্টিকৰ ফল৷ হিন্দু ধৰ্মী লোকসকলে পূজা-অৰ্চনাত বেল গছৰ পাত ব্যৱহাৰ কৰে৷
ਬਿਲ ਜਾ ਬਿਲਪੱਥਰ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਮਿਲਣ ਵਾਲਾਂ ਫੁੱਲਾਂ ਦਾ ਬੂਟਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਰੋਗ ਨਾਸ਼ਕ ਗੁਣ ਹੋਣ ਕਰਨ ਇਸ ਨੂੰ ਬਿਲਵ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਬੇਲ ਦੇ ਰੁੱਖ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹਿਮਾਲਿਆ ਦੇ ਪਹਾੜਾਂ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸਾਰਾ ਸਾਲ ਪਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਭਾਰਤ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਬਿਲ ਦੇ ਰੁੱਖ ਸ਼੍ਰੀ ਲੰਕਾ, ਮਿਆਂਮਾਰ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ, ਬਨਗਲਾਦੇਸ਼, ਕੰਬੋਡੀਆ ਅਤੇ ਥਾਈਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਵੀ ਪਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਸਨੂੰ ਬੇਲ[1]), ਬੰਗਾਲ ਕੁਇਨਸੀ[2] ਸੁਨਹਿਰੀ ਸ਼ੇਬ,[2] ਜਪਾਨੀ ਸੰਤਰਾ[3] ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਇਸਨੂੰ ਫਲ ਮਾਰਚ ਤੋਂ ਮਈ ਵਿੱਚ ਲਗਦਾ ਹੈ। ਗਰਮੀਆਂ ਵਿੱਚ ਇਸਦੇ ਪੱਤੇ ਡਿੱਗ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਬਿਲ ਦਾ ਫਲ ਸੁਨਹਿਰੇ ਪੀਲੇ ਰੰਗ ਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਗੁੱਦਾ ਰਸੀਲਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਸੇਵਨ ਨੂੰ ਪਾਚਨ ਪ੍ਰੀਕ੍ਰਿਆ ਲਈ ਸਮਰੱਥ ਔਸ਼ਧੀ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।
ਆਯੁਰਵੇਦ ਦੀਆ ਔਸ਼ਧੀਆ ਵਿੱਚ ਇਸਦੇ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਦਿਲ ਅਤੇ ਮਲੇਰੀਆ ਵਰਗੇ ਰੋਗਾਂ ਵਿੱਚ ਇਸਦਾ ਸੇਵਨ ਲਹੇਬੰਦ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਸੇਵਨ ਨਾਲ ਆਂਤਾਂ ਦੀ ਕਾਰਜ ਸਮਤਾ ਵੱਧਦੀ ਹੈ। ਭੁੱਖ ਵੱਧਦੀ ਹੈ। ਬਿਲ ਦੇ ਗੁੱਦੇ ਤੋਂ ਡਿਟਰਜੈਂਟ ਦਾ ਕੰਮ ਵੀ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਪੜੇ ਧੋਣੇ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਧਾਰਮਿਕ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਇਸਨੂੰ ਮੰਦਿਰ ਦੇ ਬਾਹਰ ਵੀ ਉਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਮੈਂ ਮਾਣਾ ਜਾਤਾ ਹੈ ਕੀ ਇਸਦੀ ਜੜ ਵਿੱਚ ਮਹਾਦੇਵ ਦਾ ਵਾਸ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਜਿਹੜੇ ਤਿੰਨ ਪੱਤੇ ਇਕੱਠੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਤ੍ਰਿਦੇਵ ਦਾ ਰੂਪ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
வில்வம் அல்லது வில்வை அல்லது குசாபி அல்லது கூவிளம் (Bael, Aegle marmelos) இலங்கை, இந்தியா மற்றும் அயனமண்டலத்தை சேர்ந்த ஆசிய நாடுகளில் காணப்படும் ஒரு தாவரமாகும். சைவ சமய மரபுகளில் வில்வ மரத்திற்கு முக்கிய பங்கு உண்டு.
கூவிளம் என்னும் சொல் வில்வ மரத்தைக் குறிக்கும். சங்ககால மகளிர் குவித்து விளையாடிய 99 மலர்களில் கூவிளம் என்பதும் காட்டப்பட்டுள்ளது. [1]
பழத்தின் உள்ளீடு நேரடியாக உண்ணப்படுவதுடன் உலரச் செய்யப்பட்டும், உணவு வகைகளுக்குப் பெறுமதி கூட்டப்படுவதன் மூலமும் உள்ளெடுக்கப்படுகிறது. இளம் இலையும் அரும்பும் சலாது தயாரிப்பதில் உபயோகப்படுகிறது.
தமிழில் 'கூவிளம்' , 'இளகம்' எனப்பல பெயர்களில் வழங்கப்படும் இது தமிழ் சித்த மருத்துவத்தில் பல்வேறு பயன்களைக் கொண்டது. மூக்கடைப்பு, செரியாமை, காசம் முதலான நோய்களுக்கு இதன் இலை, பழம் என்பன மருந்தாகப் பயன்படுகிறது.[3] வில்வ வேர் சித்தமருத்துவத்தில் கூறப்பட்டுள்ள பெரும்பஞ்ச மூலங்களுள் ஒன்றாகும்.
இந்து மதத்தில் வில்வ மரம் மிகப் புனிதமானது.சிவ வழிபாட்டில் வில்வ பத்திர பூசை முக்கியமானது. முக்கூறுகளைக் கொண்ட வில்வ இலை திரிசூலத்தின் குறியீடாகக் கொள்ளப்படுகிறது. இது இச்சா சக்தி, ஞானசக்தி, கிரியா சக்தி என்பதைக் குறிக்கின்றது. நேபாளத்தில் கன்னிப் பெண்களின் கருவளத்தைக் காக்கவேண்டி வில்வம் பழத்திற்கு திருமணம் செய்து வைக்கும் சடங்கு பிரபலமானது.
வில்வம் அல்லது வில்வை அல்லது குசாபி அல்லது கூவிளம் (Bael, Aegle marmelos) இலங்கை, இந்தியா மற்றும் அயனமண்டலத்தை சேர்ந்த ஆசிய நாடுகளில் காணப்படும் ஒரு தாவரமாகும். சைவ சமய மரபுகளில் வில்வ மரத்திற்கு முக்கிய பங்கு உண்டு.
మారేడు లేదా బిల్వము (Bael). ఈ కుటుంబము లోనికి చెందినదే వెలగ కూడాను. ఈ బిల్వపత్రి పత్రి బిల్వ వృక్షానికి చెందినది. వినాయక చవితి రోజు చేసుకునే వరసిద్ధివినాయక ఏకవింశతి పత్రపూజ క్రమములో ఈ ఆకు రెండవది.
మారేడు 8 నుండి 10 మీటర్ల ఎత్తు వరకు పెరిగే వృక్షం. దీని ఆకులు సుగంధ భరితంగా ఏదో దివ్యానుభూతిని కలుగజేస్తూ ఉంటాయి. దీని పువ్వులు ఆకుపచ్చ రంగుతో కూడిన తెలుపు రంగులో ఉండి, కమ్మని వాసనని కలిగి ఉంటాయి. మారేడు కాయలు గట్టిగా ఉంటాయి. విత్తనాలు చాలా ఉంటాయి. మారేడు గుజ్జు కూడా సువాసనగా ఉంటుంది.
ఈ పత్రి ఉల్లేఖన ఆయుర్వేదంలో ఉంది. ఇది అతిసార వ్యాధికి, మొలలకు, చక్కెర వ్యాధి రోగాల నివారణకు ఉపయోగపడుతుంది.
మారేడు 8 నుండి 10 మీటర్ల ఎత్తు వరకు పెరిగే వృక్షం. దీని ఆకులు సుగంధ భరితంగా ఏదో దివ్యానుభూతిని కలుగజేస్తూ ఉంటాయి. దీని పువ్వులు ఆకుపచ్చ రంగుతో కూడిన తెలుపు రంగులో ఉండి, కమ్మని వాసనని కలిగి ఉంటాయి. మారేడు కాయలు గట్టిగా ఉంటాయి. విత్తనాలు చాలా ఉంటాయి. మారేడు గుజ్జు కూడా సువాసనగా ఉంటుంది.
భారతదేశంతో పాటుగా ఆసియా దేశాలలో చాలా వరకూ మారేడు చెట్టు పెరుగుతుంది. ఈ పత్రి చెట్టు యొక్క శాస్త్రీయ నామం మారేడు. దస్త్రం:Maaredu.JPG మారేడు కాయలు
ఈ పత్రి యొక్క ఔషధ గుణాలు :
ఈ పత్రి సుగంధభరితంగా ఉంటుంది.
ఖనిజాలు, విటమినులు, చాలా ఉంటాయి. కాల్షియం, ఫాస్పరస్, ఇనుము, కెరోటిన్, బి-విటమిన్, సి-విటమిను ముఖ్యమైనవి. మారేడు ఆకులలో, పళ్లలో చాలా ఔషధ గుణాలు ఉన్నాయి.
మారేడు పండ్లు, కాయలు, బెరడు, వేళ్ళు, ఆకులు, పూవులు ఆన్నీ కూడా ఔషధములుగా ఉపయోగపడతాయి. బిల్వ వృక్షములో ప్రతి భాగము మానవాళికి మేలు చేసేదే.
మారేడు లేదా బిల్వము హిందూ దేవతలలో ఒకరైన శివపూజలో ముఖ్యం. మారేడు దళాలు లేకుండా శివార్చన లేదు. హిందువులకు మారేడు వృక్షం చాలా పవిత్రమైనది. దీని గురించి వేదకాలంనాటి నుంచీ తెలుసు. దేవాలయాలలో ఇది ప్రముఖంగా కన్పిస్తుంది. శివునికి ఇదంటే బహుప్రీతి. మారేడు అకులు మూడు కలిపి శివుని మూడు కళ్ళలా ఉంటాయి. శివుడు ఈ మారేడు చెట్టు క్రింద నివాసం ఉంటాడని ప్రతీతి.
మారేడు లేదా బిల్వము (Bael) హిందూ దేవతలలో ఒకడైన శివపూజలో ముఖ్యం. * శివుని బిల్వ పత్రములతో పూజించుట శ్రేష్టము. బిల్వ వృక్షము సాక్షాత్తు శివస్వరూపమని దేవతలు భావించెదరు. శివపురాణంలో బిల్వపత్రం యొక్క మహిమను తెలిపే కథ ఉంది. ఒకనాడు శనిదేవుడు, శివుని దర్శించుటకై కైలాసమునకేగి పార్వతీ పరమేశ్వరులను దర్శించి భక్తితో స్తుతించాడు. అంతట శివుడు శనిదేవుని విధి ధర్మమును పరీక్షించు నెపమున నీవు నన్ను పట్టగలవా? అని ప్రశ్నించాడు. అందుకు శని మరునాటి సూర్యోదయము నుండి సూర్యాస్తమయ కాలము వరకూ శివుని పట్టి ఉంచగలనని విన్నవించాడు. అంత శివుడు మరునాటి ఉషోదయ కాలమున బిల్వవృక్షరూపము దాల్చి, ఆ వృక్షమునందు అగోచరముగా నివసించాడు. మహేశ్వరుని జాడ తెలియక పార్వతీదేవితో సహా దేవతలందరు ముల్లోకములనూ గాలించారు. వారెవ్వరికి ఆ మహేశ్వరుని జాడగానీ, శనిదేవుని జాడగానీ తెలియలేదు. ఆనాటి సూర్యాస్తమయ సంధ్యాకాలము గడచిన పిదప మహేశ్వరుడు బిల్వ వృక్షము నుండి సాకార రూపముగా బయలు వెడలినాడు. మరుక్షణమే శనిదేవుడు అచట ప్రత్యక్షమైనాడు. "నన్ను పట్టుకోలేకపోయావే?" అని పరమేశ్వరుడు ప్రశ్నించగా శనిదేవుడు నమస్కరించి "నేను పట్టుటచేతనే గదా, లోకారాధ్యులు తమరు ఈ బిల్వ వృక్షరూపముగా ఇందులో దాగి వసించినారు" అన్నాడు. శనిదేవుని విధి నిర్వహణకు, భక్తి ప్రపత్తులకు మెచ్చిన శివుడు "ఈశ్వరుడినైన నన్నే కొద్దికాలము పట్టి, నాయందే నీవు వసించి యుండుటచేత నేటినుండి నీవు 'శనీశ్వరుడు' అను పేర ప్రసిద్ధి నొందగలవు. అంతట శని దోషమున్న వారు, ఆ దోషమున్నవారు, ఆ దోషపరిహారార్ధము నన్ను బిల్వ పత్రములలో పూజించిన దోష నివృత్తి జరుగును. బిల్వ పత్ర పూజ చేత శివభక్తులైన వారిని ఈ శనీశ్వరుడు బాధించడు' అని అభయమిచ్చెను.
తెలుగు వారి కి సుపరిచిత నామం మారేడు.
మారేడు కాయ
మారేడు కాయలు
మారేడు కాయలు
ಬಿಲ್ವಪತ್ರೆ ಮರ ಮಧ್ಯಮ ಪ್ರಮಾಣದ ಮರ.ಇದು ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮದಲ್ಲಿ ಪವಿತ್ರ ಮರ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿತವಾಗಿದೆ.ಶಿವನಿಗೆ ಪ್ರೀತಿಪಾತ್ರ ಮರ ಎಂದು ಪುರಾಣಗಳು ಹೇಳುತ್ತವೆ.ದಕ್ಷಿಣ ಎಷ್ಯಾ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಬೆಳೆಯುತ್ತದೆ. ದೇವಸ್ಥಾನಗಳ ಪಕ್ಕ, ಉದ್ಯಾನವನಗಳಲ್ಲಿ ನೆಟ್ಟು ಬೆಳೆಸುತ್ತಾರೆ. ಬಿಲ್ವವು ಭಾರತದ ಹಲವಾರು ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡು ಬರುವ ಒಂದು ಸಾಮನ್ಯ ವೃಕ್ಷವಾಗಿದೆ. ಕಡಲ ಮಟ್ಟದಿಂದ ೩೬೦೦ ಅಡಿಗಳಷ್ಟು ಎತ್ತರದವರೆಗಿನ ಪ್ರದೇಶಗಳಿಂದ ಇದು ಬೆಳೆಯುತ್ತದೆ. ಪಶ್ಚಿಮ ಹಿಮಾಲಯ ಪರ್ವತ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲೂ ಇದು ಬೆಳೆಯುತ್ತದೆ. ಅಂಡಮಾನ್ ದ್ವೀಪಗಳಲ್ಲೂ ಬಿಲ್ವ ಸಹಜವಾಗಿ ಬೆಳೆಯುತ್ತದೆ.
ಇದು ರುಟಾಸಿಯೆ ಕುಟುಂಬಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ್ದು ಅಜೆಲ್ ಮರ್ಮೆಲಸ್ (Aegle Marmelos)ಎಂದು ಸಸ್ಯಶಾಸ್ರ್ರೀಯ ಹೆಸರು. ಬಿಲ್ವ ಎಂದೂ ಗುರುತಿಸಲ್ಪಡುತ್ತದೆ. ಈ ಕುಟುಂಬದಲ್ಲಿ ೧೬೧ ಜಾತಿಗೆ ಸೇರಿದ ೧೭೦೦ ಪ್ರಭೇದಗಳಿವೆ. ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ೧೮ ಜಾತಿಗೆ ಸೇರಿದ ೨೪ ಪ್ರಭೇದಗಳ ಸಸ್ಯಗಳಿವೆ.
ಇದು ಪರ್ಣಪಾತಿ ಮರ. ಕೊಂಬೆಗಳಲ್ಲಿ ಮುಳ್ಳುಗಳಿವೆ. ತೊಗಟೆ ಬೂದು ಬಣ್ಣದ್ದಾಗಿದ್ದು, ಬೆಂಡು ಬೆಂಡಾಗಿರುವುದು. ಎಲೆಗಳು ತ್ರಿಪರ್ಣಿ(Trifoliate) ಹಾಗೂ ಸುವಾಸಿತವಾಗಿರುವುವು. ಸರಳ ಅಥವ ಸಂಯುಕ್ತ ಎಲೆಗಳು. ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಪರ್ಯಾಯ ಜೋಡಣೆಯಲ್ಲಿತ್ತವೆ. ಎಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಸುಗಂಧ ತೈಲಯುಕ್ತ ಪಾರದರ್ಶಕ ಗ್ರಂಥಿಗಳ ಚುಕ್ಕಿಗಳಿವೆ. ಈ ಕುಟುಂಬದ ಸಸ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ದ್ವಿಲಿಂಗಿ ಅಥವ ಏಕಲಿಂಗಿ ಹೂಗಳು ಬಿಡುತ್ತವೆ. ಬಿಲ್ವದ ಹೂಗಳು ಹಸಿರು ಮಿಶ್ರ ಬಿಳಿ ಬಣ್ಣದಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಸಣ್ಣ ಗೊಂಚಲಿನಲ್ಲಿ ಹೂ ಬಿಡುತ್ತದೆ. ಹೂವು ಪರಿಮಳದಿಂದ ಕೂಡಿರುತ್ತದೆ. ಸೇಬಿನ ಆಕಾರ ಹಾಗೂ ಗಾತ್ರದ ಕಾಯಿ ಬಿಡುವುದು. ಬಿಲ್ವದ ಹಣ್ಣಿನ ಒಂದು ವಿಶೇಷತೆ ಎಂದರೆ ಅದು ಎಳೆ ಕಾಯಿ , ಅಪಕ್ವ ಫಲ , ಮಾಗಿದ ಫಲ - ಈ ಯಾವುದೇ ಹಂತದಲ್ಲಿದ್ದರೂ ಒಂದಲ್ಲ ಒಂದು ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಯೋಜನಕ್ಕೆ ಬರುತ್ತದೆ. ಬಿಲ್ವದ ಮರದಲ್ಲಿ ಹಣ್ಣು ಪಕ್ವವಾಗಲು ದೀರ್ಘ ಕಾಲ ಆಗುತ್ತದೆ. ಹೂಗಳು ಪರಾಗಸ್ಪರ್ಶಕ್ಕೆ ಗುರಿಯಾಗಿ ಫಲಿತವಾಗಿ ಕಾಯಾಗಲು ಒಂದು ವರ್ಷವಾಗಲೂಬಹುದು. ಬಿಲ್ವದ ಹಣ್ಣು ದುಂಡಗಿರುತ್ತದೆ. ಮೊದಲು ಕಾಯಿಯು ಹಸಿರು ಬಣ್ಣದಾಗಿದ್ದು, ಬೂದು ಬಣ್ಣ ತಾಳುತ್ತದೆ. ಹಣ್ಣಿನ ಚಿಪ್ಪು ಗಟ್ಟಿಯಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಒಳಗಿನ ತಿರುಳು ಕಿತ್ತಳೆ ಬಣ್ಣದ್ದಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಬಿಲ್ವದ ಹಣ್ಣಿನಲ್ಲಿ ಎರಡು ವಿಧಗಳಿದ್ದು - ಗ್ರಾಮ್ಯ ವಿಧದಲ್ಲಿ ಹಣ್ಣುಗಳು ದೊಡ್ಡದಾಗಿದ್ದು ಮುಳ್ಳುಗಳ ಪ್ರಮಾಣ ಕಡಿಮೆ ಇರುತ್ತದೆ. ವನ್ಯವಿಧದಲ್ಲಿ ಗಾತ್ರ ಚಿಕ್ಕದಿದ್ದು ಮುಳ್ಳುಗಳು ಹೆಚ್ಚಿರುತ್ತವೆ. ಬಿಲ್ವದ ದಾರುವು ಗಡುಸಾಗಿದ್ದು,ಬಾಳಿಕೆಯುತವಾಗಿದೆ.
ಕಡಲ ಮಟ್ಟದಿಂದ ೩೬೦೦ ಅಡಿಗಳಷ್ಟು ಎತ್ತರದವರೆಗಿನ ಪ್ರದೇಶಗಳಿಂದ ಇದು ಬೆಳೆಯುತ್ತದೆ. -೭ ಡಿಗ್ರೀ ಉಷ್ಣತೆ ಇರುವಲ್ಲೂ ಬಿಲ್ವವು ಬೆಳೆಯುತ್ತದೆ.
ಬಿಲ್ವವು ಹಲವು ಬಗೆಯ ಮಣ್ಣಿನಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಯಬಹುದು. ಜೌಗುನೆಲ, ಕ್ಷಾರಭರಿತ ನೆಲ, ಜೇಡಿ ಮಣ್ಣಿನ ನೆಲ ಇತ್ಯಾದಿ. ಮಣ್ಣಿನಲ್ಲಿ ಆಮ್ಲೀಯತೆಯು ೫ - ೧೦ pH ಇದ್ದರೆ ಅಂತಹ ಮಣ್ಣಿನಲ್ಲೂ ಬಿಲ್ವ ಬೆಳೆಯುತ್ತದೆ.
ಬಿಲ್ವವನ್ನು ಬೀಜಗಳಿಂದ ಸಸ್ಯಸಂವರ್ಧನೆ ಮಾಡಬಹುದು. ಬಿಲ್ವವನ್ನು ಬಡ್ಡಿಂಗ್, ಗ್ರಾಫ್ಟಿಂಗ್ ಮುಂತಾದ ನಿರ್ಲಿಂಗ ಪದ್ದತಿಯಲ್ಲೂ ಸಸ್ಯಸಂವರ್ಧನೆ ಮಾಡಬಹುದು.
ಬಿಲ್ವ ವೃಕ್ಷಕ್ಕೆ ಗಂಭೀರತರವಾದ ರೋಗಗಳು ಕಾಡುವುದಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ಒಂದು ಬ್ಯಾಕ್ಟೀರಿಯ ಸೋಂಕು ಬಿಲ್ವದ ಹಣ್ಣಿಗೆ ತಗಲಬಹುದು. ಎಲೆಯ ಮೇಲೆ ಗೊಂಡಿನ ನೀರಿನಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿಟ್ಟಂತಹ ಗುರುತು ಮೂಡುತ್ತದೆ. ಇದರ ಮೇಲೆ ಶಿಲೀಂಧ್ರದ ಬಾಧೆ ಉಂಟಾಗುವುದರಿಂದ ಅನೇಕ ಕಾಯಿಲೆಗಳು ಬರುತ್ತದೆ.
ಬಿಲ್ವದ ಬೆಳೆಗೆ ಎಲೆತಿನ್ನುವ ಹುಳದ ಕಾಟ ಇರುತ್ತದೆ. ಈ ಕೀಟದ ಪತಂಗವು ದುಂಡಗಿರುವ ಮೊಟ್ಟೆಗಳನ್ನು ಬಿಲ್ವಪತ್ರೆಗಳ ಮೇಲೆ ಇಡುತ್ತದೆ. ಇದರ ಮರಿಗಳು ಎಲೆಗಳನ್ನು ತಿನ್ನುತ್ತವೆ.
ಇದರ ಎಲೆಗಳು ಶಿವಪೂಜೆಯಲ್ಲಿ ಶ್ರೇಷ್ಟವೆಂದು ಪರಿಗಣಿತವಾಗಿದೆ. ಇದರ ಬೇರು, ಎಲೆಗಳು, ತೊಗಟೆ, ಹಣ್ಣಿನ ತಿರುಳು ಆಯುರ್ವೇದದಲ್ಲಿ ಔಷಧವಾಗಿ ಉಪಯೋಗಿಸಲ್ಪಡುತ್ತದೆ. ಕಾಯಿಯ ತಿರುಳು ಗಾರೆಗೆ ಬಲ ಕೊಡಲು ಉಪಯೋಗವಾಗುತ್ತದೆ.
ಬಿಲ್ವಕ್ಕೆ ಸಂಸ್ಕೃತದಲ್ಲಿರುವ ಹೆಸರುಗಳು ಅದರ ಗುಣಲಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ಉಪಯೋಗಗಳನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತವೆ.
ವಿಲ್ವಸ್ತು ಪೂತಿಪಾತಃ ಶಾಂಡಿಲ್ಯ ಶ್ರೀಫಲಶ್ಚ ಮಾಣೂರಃ
ಮುಷ್ಟಿ ಫಲಶ್ಚಃ ಶಲಾಟಃ ಶೈಲೂಶಃ ಕರ್ಕಟಃ ಶ್ರೀಯಾಹ್ವಶ್ಚ
ಸದಾಫಲ ಪೀಲುಫಲೋ ಹೃದಯಗಂಧ ಹೃದ್ಯಗಂಧ ಶಲಾಟಿಕಃ
ಶಲಾಟುದ್ರುಮ ಇತ್ಯುಕ್ತೋ ಶಬ್ದೈ ಪರ್ಯಾಯವಾಚಕೈ
- ಅಭಿದಾನ ಮಂಜರೀ
ಬಿಲ್ವ - ಸರ್ವರೋಗನಿವಾರಕ ಶಾಂಡಿಲ್ಯ - ಎಲ್ಲ ಬಗೆಯ ನೋವನ್ನು ನಿವಾರಿಸುವಂಥದ್ದು. ಶೈಲೂಷ - ಪರ್ವತಗಳ ಮೇಲೆ ಬೆಳೆಯುವಂಥದ್ದು ಶ್ರೀಫಲ - ಸುಂದರ ಹಣ್ಣುಗಳನ್ನು ಕೊಡುವಂಥದ್ದು
ಆಯುರ್ವೇದದ ಪ್ರಕಾರ ಬಿಲ್ವದ ಗುಣಧರ್ಮಗಳು ಹೀಗಿವೆ : ವಾತದ ದೋಷಗಳನ್ನು ನಿವಾರಿಸುವ ಗುಣ ಬೇರಿನಲ್ಲಿದೆ. ಬಿಲ್ವದ ಹಸಿಕಾಯಿ ಕಫ ಮತ್ತು ವಾತನಿವಾರಕವಾಗಿದೆ. ಹಸಿವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತದೆ, ಜೀರ್ಣಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತದೆ, ಹೊಟ್ಟೆ ನೋವು ಮತ್ತು ಭೇದಿಗೆ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ಮಾಡಲು ನೆರವಾಗುತ್ತದೆ. ಪಕ್ವವಾದ ಬಿಲ್ವದ ಹಣ್ಣು ವಾತಪಿತ್ತವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತದೆ. ಕಫವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು ಜೀರ್ಣ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಕಷ್ಟ. ಬಿಲ್ವದ ಎಲೆ ವಾತ ಮತ್ತು ಕಫ ತೊರೆದು ಹಾಕುತ್ತದೆ. ಅಜೀರ್ಣ ಮತ್ತು ಹೊಟ್ಟೆನೋವಿಗಾಗಿ ಮದ್ದಾಗಿ ಬಳಕೆಯಾಗುತ್ತಿದೆ. ತಿರುಳಿನಿಂದ ತೆಗೆದ ತೈಲವು ವಾತನಿವಾರಕವಾಗಿದೆ.
ಚರ್ಮದ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು : ದೇಹದ ಚರ್ಮದ ದುರ್ಗಂಧವನ್ನು ನಿವಾರಿಸಲು ತಾಜಾ ಬಿಲ್ವಪತ್ರೆ ರಸವನ್ನು ಪ್ರತಿದಿನ ಮೈಗೆ ಚೆನ್ನಾಗಿ ಲೇಪಿಸಿಕೊಂಡು ಅರ್ಧಗಂಟೆಯ ನಂತರ ಸ್ನಾನ ಮಾಡಬೇಕು. ದೇಹದ ಮೇಲೆ ಕುರುಗಳು ಇದ್ದಾಗ ಬಿಲ್ವ ವೃಕ್ಷದ ಬೇರನ್ನು ನಿಂಬೆರಸದಲ್ಲಿ ತೇಯ್ದು ಲೇಪಿಸುತ್ತಿರಬೇಕು..
ತಲೆನೋವು : ತಲೆನೋವು ಸಮಸ್ಯೆ ಇದ್ದಾಗ ಬಿಲ್ವದ ಮರದ ಒಣಬೇರನ್ನು ಅರೆದು ಹಣೆಗೆ ಲೇಪಿಸಬೇಕು.
ತಲೆಕೂದಲಿನ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು : ಬಿಲ್ವಪತ್ರೆ ಕಾಯಿಯನ್ನು ಬೇಯಿಸಿ ನಂತರ ಅದರ ತಿರುಳನ್ನು ತೆಗೆದು ನುಣ್ಣಗೆ ಅರೆದು ತಲೆಗೆ ಲೇಪಿಸಿಕೊಡು ಅರ್ಧ ಗಂಟೆಯ ನಂತರ ತೊಳೆಯಬೇಕು. ಇದನ್ನು ದಿನಕ್ಕೊಮ್ಮೆಯಂತೆ ಹದಿನೈದು ದಿನಗಳ ಕಾಲ ಮಾಡುವುದರಿಂದ ತಲೆಹೊಟ್ಟಿನ ಸಮಸ್ಯೆ ನಿವಾರಣೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ತಲೆ ಸ್ನಾನವನ್ನು ಮಾಡುವ ಅರ್ಧಗಂಟೆಯ ಮೊದಲು ಬಿಲ್ವಪತ್ರೆಯನ್ನು ಅರೆದು ತಲೆಗೆ ಲೇಪಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು. ಇದರಿಂದ ತಲೆಹೊಟ್ಟು ನಿವಾರಣೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಅಕಾಲ ನರೆಕೂದಲು ಸಮಸ್ಯೆ ನಿವಾರಣೆಯಾಗುತ್ತದೆ.
ಮಾನಸಿಕ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು : ನಿದ್ರಾಹೀನತೆಯಿಂದ ಬಳಲುತ್ತಿರುವವರು ಬಿಲ್ವದ ಎಲೆಯನ್ನು ನೀರು ಸೇರಿಸದೆ ಅರೆದು ಹಣೆಗೆ ಲೇಪಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು. ಇದರಿಂದ ಒಳ್ಳೆಯ ನಿದ್ದೆ ಬರುತ್ತದೆ. ನಿಶ್ಯಕ್ತಿ : ಬಿಲ್ವಪತ್ರೆಯ ರಸವನ್ನು ಪ್ರತಿದಿನ ೨ - ೩ ಚಮಚೆಯ ಸೇವಿಸುತ್ತಿದ್ದರೆ ನಿಶ್ಯಕ್ತಿ ದೂರವಾಗುತ್ತದೆ.ನಿಶ್ಯಕ್ತಿ , ಆಯಾಸದಿಂದ ಬಳಲುತ್ತಿರುವವರು ದಿನದಲ್ಲಿ ಮೂರು ಬಾರಿ ದಶಮೂಲಾರಿಷ್ಟವನ್ನು ಎರಡೆರಡು ಚಮಚೆಯಂತೆ ಸೇವಿಸಬೇಕು.
ಕಣ್ಣಿನ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು : ಕಣ್ಣಿನಲ್ಲಿ ಉರಿ , ತುರಿಕೆ ಇದ್ದಾಗ ಬಿಲ್ವಪತ್ರೆಯನ್ನು ನುಣ್ಣಗೆ ಅರೆದು ಕಣ್ಣಿನ ಮೇಲೆ ಲೇಪಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು. ಕಣ್ಣಿನ ಸೋಂಕು ಇದ್ದಾಗ ಅಥವಾ ಕಣ್ಣು ಕೆಂಪಾದಾಗ ಮಾಡಬಹುದಾದ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ಇದು - ಒಂದು ಹಿಡಿಯ ಬಿಲ್ವದ ಎಳೆಯ ಎಲೆಗಳನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಿ ಮಣ್ಣಿನ ಕುಡಿಕೆಗೆ ಹಾಕಿ ಹುರಿಯಬೇಕು. ಅದು ಸ್ವಲ್ಪ ಬಿಸಿ ಇರುವಾಗಲೇ ಒಂದು ಬಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಹಾಕಿ ಕಣ್ಣಿನ ಮೇಲಿಡಬೇಕು. ಸ್ವಲ್ಪ ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಬಿಲ್ವದ ಹೂಗಳನ್ನು ನೆನೆಸಿಟ್ಟು ನಂತರ ಶೋಧಿಸಿ ಆ ನೀರಿನಿಂದ ಕಣ್ಣುಗಳನ್ನು ತೊಳೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದರೆ ಕಣ್ಣಿನ ಆರೋಗ್ಯ ಚೆನ್ನಾಗಿರುತ್ತದೆ.
ಬಾಯಿಯ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು : ಬಾಯಿಯಲ್ಲಿ ಹುಣ್ಣಾಗಿದ್ದಾಗ ಬಿಲ್ವಪತ್ರೆ ಹಣ್ಣಿನ ತಿರುಳಿಗೆ ಸ್ವಲ್ಪ ಬೆಲ್ಲ ಸೇರಿಸಿ ದಿನದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಬಾರಿ ಸೇವಿಸಬೇಕು. ಅಜೀ ಸಮಸ್ಯೆಯಿಂದ ಅಥವಾ ಹೊಟ್ಟೆ ಹುಣ್ಣಿನ ಸಮಸ್ಯೆ ಯಿಂದ ವಾಂತಿ ಆಗುತ್ತಿದ್ದರೆ ಎರಡು ಚಮಚೆ ಬಿಲ್ವಪತ್ರೆ ರಸಕ್ಕೆ ಒಂದು ಚಮಚೆ ಜೇನುತುಪ್ಪ ಸೇರಿಸಿ ದಿನದಲ್ಲಿ ೨-೩ ಬಾರಿ ನೆಕ್ಕಬೇಕು. ಬಿಲ್ವ ಫಲದ ಚಿಪ್ಪನ್ನು ಅರೆದು ಜೀನುತುಪ್ಪದಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸಿ ಸೇವಿಸುತ್ತಿದ್ದರೆ ವಾಕರಿಕೆ ನಿಲ್ಲುತ್ತದೆ.
ಮೂಗಿನ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು : ನೆಗಡಿ , ಇದ್ದಾಗ ಬಿಲ್ವಪತ್ರೆ ಎಲೆಯ ರಸವನ್ನು ಸ್ವಲ್ಪ ನೀರಿಗೆ ಬೆರೆಸಿ, ಈ ನೀರನ್ನು ಮೂಗಿಗೆ ಹನಿಸಬೇಕು.
ನೆಗಡಿ, ಕೆಮ್ಮು , ದಮ್ಮು , ಶ್ವಾಸಕೋಶದ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು' : ಕ್ಷಯರೋಗದಿಂದ ಬಳಲುತ್ತಿರುವವರು ೪೦ ದಿನಗಳವರೆಗೆ ಊಟದ ನಂತರ ಬಿಲ್ವದ ಹಣ್ಣಿಗೆ ಸ್ವಲ್ಪ ಸಕ್ಕರೆ ಮತ್ತು ಜೀನುತುಪ್ಪ ಸೇರಿಸಿ ತಿನ್ನಬೇಕು. ನೆಗಡಿಯಾದಾಗ ಬಿಲ್ವಪತ್ರೆಯ ರಸವನ್ನು ಸ್ವಲ್ಪ ಸ್ವಲ್ಪ ಕುಡಿಯುತ್ತಿದ್ದರೆ ಪ್ರಯೋಜನವಾಗುತ್ತದೆ. ಅಸ್ತಮಾ ಸಮಸ್ಯೆಯಿಂದ ಬಳಲುತ್ತಿರುವವರು ಪ್ರತಿದಿನ ಮುಂಜಾನೆ ಎದ್ದಕೂಡಲೇ ಒಂದು ಬಿಲ್ವದ ಎಲೆಯನ್ನು ೨-೩ ಕಾಳುಮೆಣಸಿನೊಂದಿಗೆ ಬಾಯಿಗೆ ಹಾಕಿಕೊಂಡು ಚೆನ್ನಾಗಿ ಅಗಿದು ತಿನ್ನಬೇಕು. ಇದನ್ನು ೩೦-೪೦ ದಿನಗಳ ಕಾಲ ಮಾಡಬೇಕು.
ಹೃದಯದ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು : ಆಗಾಗ ಹೃದಯದ ಬಡಿತ ತಪ್ಪುವ ಪಾಲ್ಪಿಟೇಶನ್ ಸಮಸ್ಯೆ ಇರುವವರು ಬಿಲ್ವ ಮರದ ಬೇರಿನ ತೊಗಟೆಯ ಕಷಾಯವನ್ನು ಕುಡಿಯುತ್ತಿರಬೇಕು. ಬಿಲ್ವದ ಎಲೆಗಳನ್ನು ಚೆನ್ನಾಗಿ ಒಣಗಿಸಿ ಚೂರ್ಣ ಮಾಡಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿಡಬೇಕು. ರಕ್ತದ ಅಧಿಕ ಒತ್ತಡ ಇರುವವರು ಅರ್ಧದಿಂದ ಒಂದು ಚಮಚೆಯ ಈ ಚೂರ್ಣವನ್ನು ಒಂದು ಬಟ್ಟಲು ನೀರಿಗೆ ಸೇರಿಸಿ ಕುದಿಸಿ, ತಣಿಸಿ ದಿನದಲ್ಲಿ ೨-೩ ಬಾರಿ ಕುಡಿಯುತ್ತ್ತಿದ್ದರೆ ಪ್ರಯೋಜನವಾಗುತ್ತದೆ.
ಹೊಟ್ಟೆಯ ಸಮಸ್ಯೆ ಗಳು: ಭೇದಿ ಮುಂತಾದ ಹೊಟ್ಟೆಯ ಸಂಬಂಧಿ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಿದ್ದಾಗ ಪ್ರತಿದಿನ ಬೆಳಗ್ಗೆ ಮತ್ತು ಸಂಜೆ ಸ್ವಲ್ಪ ಬಿಲ್ವದ ಹಣ್ಣನ್ನು ದಾಲ್ಚಿನ್ನಿ ಪುಡಿಯೊಂದಿಗೆ ಕಲೆಸಿ ಸೇವಿಸಬೇಕು. ಸಮಪ್ರಮಾಣದ ಬಿಲ್ವದ ತಿರುಳು ಮತ್ತು ಎಳ್ಳನ್ನು ಅರೆದು ಸ್ವಲ್ಪ ಬೆಣ್ಣೆ ಮತ್ತು ತುಪ್ಪದಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸಿ ಸೇವಿಸುತ್ತಿದ್ದರೆ, ಭೇದಿ ಮುಂತಾದ ಮಲಸಂಬಂಧಿ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ನಿವಾರಣೆಯಾಗುತ್ತವೆ. ಭೇದಿ, ಅತಿಸಾರದಿಂದ ಬಳಲುತ್ತಿರುವವರು ಎರಡು ಚಮಚೆಯ ಬಿಲ್ವಪತ್ರೆ ರಸವನ್ನು ಸ್ವಲ್ಪ ಜೇನುತುಪ್ಪದೊಂದಿಗೆ ದಿನದಲ್ಲಿ ೩-೪ ಬಾರಿ ಸೇವಿಸಬೇಕು. ಬೇಲದ ಹಣ್ಣಿನ ತಿರುಳನ್ನು ಒಣಗಿಸಿ ಸ್ವಲ್ಪ ಸೋಂಪು ಕಾಳು ಸೇರಿಸಿ ಪುಡಿಮಾಡಿಟ್ಟು ಕೊಳ್ಳ ಬೇಕು. ರಕ್ತಭೇದಿ ಸಮಸ್ಯೆ ಇದ್ದಾಗ ಈ ಚೂರ್ಣವನ್ನು ಒಂದು ಚಮಚೆಯ ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಜೇನುತುಪ್ಪದಲ್ಲಿ ಬೆರೆಸಿ ಸೇವಿಸಬೇಕು. ಊಟ ಸೇರದಿರುವುದು, ಹಸಿವೆ ಇಲ್ಲದಿರುವುದು - ಇಂತಹ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಿಂದ ಬಳಲುತ್ತಿರುವವರು ನಾಲ್ಕೈದು ಬಿಲ್ವ ಪತ್ರೆ ಎಲೆಯನ್ನು ಪ್ರತಿದಿನ ಮುಂಜಾನೆ ಬೆಳಗ್ಗೆ ಚೆನ್ನಾಗಿ ಅಗಿದು ತಿನ್ನಬೇಕು. ಇದನ್ನು ಮೂರು ದಿನಗಳ ಕಾಲ ಮಾಡಬೇಕು.
ಬೊಜ್ಜ್ಜು : ಬೊಜ್ಜಿನ ಸಮಸ್ಯೆ ಇರುವವರು ಬಿಲ್ವ , ಅಗ್ನಿಮಂಥ, ಆನೆಮೊಗ್ಗು , ಶಿವನಿ ಮತ್ತು ಪದರಿ ಈ ಮರಗಳ ಬೇರಿನ ಕಯವನ್ನು ಸ್ವಲ್ಪ ಜೇನುತುಪ್ಪ ಬೆರೆಸಿ ಕುಡಿಯುತ್ತಿದ್ದರೆ ಸಮಸ್ಯೆಯ ನಿವಾರಣೆಯಾಗುತ್ತದೆ.
ಗಾಯ,ಹುಣ್ಣು : ದೇಹದ ಮೇಲೆ ಗಾಯವಾಗಿ ಅದು ಕೊಳೆಯುವ ಸ್ಥಿತಿ ತಲಪಿದಾಗ (ಗ್ಯಾಂಗ್ರೀನ್ ) ಆ ಜಾಗದಲ್ಲಿ ಬಿಲ್ವಪತ್ರೆಯನ್ನು ಅರೆದು ಪೌಲ್ಟೀಸು ಕಟ್ಟಿದರೆ ಬೇಗ ಗುಣವಾಗುತ್ತದೆ. ಸುಟ್ಟ ಗಾಯದ ಮೇಲೆ ಬಿಲ್ವಪತ್ರೆ ರಸವನ್ನು ಲೇಪಿಸುತ್ತಿದ್ದರೆ ಬೇಗ ಮಾಯುತ್ತದೆ.
ನೋವು, ಬಾವು, ಊತ : ಕಾಲು ಅಥವಾ ದೇಹದ ಬೇರಾವುದೇ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಊತ ಇದ್ದಾಗ ಬಿಲ್ವಪತ್ರೆ ರಸಕ್ಕೆ ಕಾಳುಮೆಣಸು ಪುಡಿ ಸೇರಿಸಿ ಕುಡಿಯುತ್ತಿದ್ದರೆ ಪ್ರಯೋಜನವಾಗುತ್ತದೆ. ಮೈಕೈ ನೋವು ಸಮಸ್ಯೆ ಯಿಂದ ಬಳಲುತ್ತಿರುವವರು ಬಿಲ್ವಪತ್ರೆ ಎಲೆ, ಬೇವಿನ ಎಲೆ ಮತ್ತು ಹರಳು ಗಿಡದ ಎಲೆಗಳನ್ನು ನೀರಿಗೆ ಸೇರಿಸಿ ಕುದಿಸಿ ಆ ನೀರನ್ನು ಸ್ನಾನದ ನೀರಿಗೆ ಮಿಶ್ರ ಮಾಡಿ ಪ್ರತಿ ದಿನ ಸ್ನಾನ ಮಾಡಬೇಕು. ಬಿಲ್ವದ ತಿರುಳಿಗೆ ಸಾಸಿವೆ ಎಣ್ಣೆ ಸೇರಿಸಿ ಕಲೆಸಿ ಬಿಸಿ ಮಾಡಿ ಊತ, ಬಾವು ಇರುವಲ್ಲಿ ಇಟ್ಟರೆ ಪ್ರಯೋಜನವಾಗುತ್ತದೆ.
ಮಧುಮೇಹ : ಬಿಲ್ವಪತ್ರೆ, ಮಧುನಾಶನಿ, ಬೇವಿನಸೊಪ್ಪು , ನುಗ್ಗೆಸೊಪ್ಪುಗಳನ್ನು ಸಮಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸಿ ನೆರಳಿನಲ್ಲಿ ಒಣಗಿಸಿ ಚೂರ್ಣ ಮಾಡಬೇಕು. ಇದಕ್ಕೆ ಒಣಗಿಸಿದ ಹಾಗಲಕಾಯಿ ಚೂರ್ಣ ಮತ್ತು ಹುರಿದ ಮೆಂತ್ಯದ ಚೂರ್ಣವನ್ನು ಸಮಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಬೆರೆಸಿ ಇಡಬೇಕು. ಈ ಚೂರ್ಣವನ್ನು ಮಧುಮೇಹ ಸಮಸ್ಯೆ ಇರುವವರು ಒಂದು ಸಲಕ್ಕೆ ಮೂರು ಚಮಚೆಯಂತೆ ದಿನಕ್ಕೆ ಮೂರು ಬಾರಿ ನೀರಿನೊಂದಿಗೆ ಸೇವಿಸುತ್ತಿರಬೇಕು. ಇದರಿಂದ ಮಧುಮೇಹ ಸಮಸ್ಯೆಯಿರುವವರಿಗೆ ಪ್ರಯೋಜನವಾಗುತ್ತದೆ. ಅಗಸೆ ಸೊಪ್ಪು , ಬಿಲ್ವ ಪತ್ರೆ ಸೊಪ್ಪು ಮತ್ತು ನಾಗದಾಳಿ ಸೊಪ್ಪನ್ನು ಸಮಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಅರೆದು ತೆಗೆದ ರಸವನ್ನು ದಿನದಲ್ಲಿ ಎರಡು ಬಾರಿ ಅರ್ಧ ಬಟ್ಟಲಿನಂತೆ ಕುಡಿಯಬೇಕು. ಇದರಿಂದ ಮಧುಮೇಹ ಸಮಸ್ಯೆಯಿರುವವರಿಗೆ ಪ್ರಯೋಜನವಾಗುತ್ತದೆ. ಬಿಲ್ವಪತ್ರೆ, ಮಧುನಾಶಿನಿ, ತುಂಬೆ ಎಲೆ , ಬೇವಿನ ಕುಡಿ, ಕರಿಹಾಗಲ ಸೊಪ್ಪು - ಇವನ್ನು ಸಮಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ನೆರಳಿನಲ್ಲಿ ಒಣಗಿಸಿ ಚೂರ್ಣಮಾಡಿಡಬೇಕು. ಪ್ರತಿದಿನ ಒಂದು ಚಮಚೆ ಚೂರ್ಣವನ್ನು ಬಿಸಿ ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸಿ ಕುಡಿಯಬೇಕು. ಇದನ್ನು ಮೂರು ತಿಂಗಳ ಕಾಲ ಮಾಡಬೇಕು. ಇದರಿಂದ ಮಧುಮೇಹ ಸಮಸ್ಯೆಯಿರುವವರಿಗೆ ಪ್ರಯೋಜನವಾಗುತ್ತದೆ. ಎರಡು ಚಮಚೆಯ ಬಿಲ್ವಪತ್ರೆ ಎಲೆ, ಅರ್ಧ ಚಮಚೆ ಅರಿಶಿನಪುಡಿ, ಅಳಲೆ-ತಾರೆ-ಬೆಟ್ಟದನೆಲ್ಲಿ ಇವುಗಳ ಚೂರ್ಣ ತಲಾ ಅರ್ಧ ಚಮಚೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡು, ಎರಡು ಬಟ್ಟಲು ನೀರಿನಲ್ಲಿ ರಾತ್ರಿ ನೆನೆಸಿಡಬೇಕು.ಬೆಳಗ್ಗೆ ಈ ಕಷಾಯವನ್ನು ಶೋಧಿಸಿ ಎರಡು ಪಾಲು ಮಾಡಿ ಒಂದು ಪಾಲನ್ನು ಬೆಳಗ್ಗೆ , ಮತ್ತೊಂದನ್ನು ಸಂಜೆ ಕುಡಿಯಬೇಕು. ಇದನ್ನು ೨-೩ ತಿಂಗಳವರೆಗೆ ಮಾಡಬೇಕು. ಇದರಿಂದ ಮಧುಮೇಹ ಸಮಸ್ಯೆಯಿರುವವರಿಗೆ ಪ್ರಯೋಜನವಾಗುತ್ತದೆ. ಒಂದು ಹಿಡಿ ಬಿಲ್ವಪತ್ರೆ, ಒಂದು ಹಿಡಿ ಬೇವಿನ ಎಲೆ ಮತ್ತು ಅರ್ಧ ಹಿಡಿ ತುಳಸಿ ಎಲೆ ಇವನ್ನು ನೀರು ಸೇರಿಸದೆ ನುಣ್ಣಗೆ ಅರೆದು ಗುಳಿಗೆಗಳಾಗಿ ಮಾಡಿಡಬೇಕು. ಪ್ರತಿ ದಿನ ಬೆಳಗ್ಗೆ ಒಂದು ಗುಳಿಗೆಯನ್ನು ಸ್ವಲ್ಪ ನೀರಿನೊಡನೆ ಸೇವಿಸುತ್ತಿದ್ದರೆ ಮಧುಮೇಹ ಸಮಸ್ಯೆಯಿರುವವರಿಗೆ ಪ್ರಯೋಜನವಾಗುತ್ತದೆ.
ಮಕ್ಕಳ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು : ಸಣ್ಣ ಮಕ್ಕಳಲ್ಲಿ ಹಲ್ಲು ಮೂಡುವ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಉಂಟಾಗುವ ಭೇದಿಗಳನ್ನು ತಡೆಗಟ್ಟಲು ಹೀಗೆ ಮಾಡಬೇಕು - ನಾಲ್ಕು ಚಮಚೆಯ ಬಿಲ್ವದ ಹಣ್ಣಿನ ತಿರುಳನ್ನು ಒಂದು ಲೋಟ ನೀರಿಗೆ ಬೆರೆಸಿ ನಿಧಾನವಾಗಿ ಕುದಿಸಬೇಕು. ಅದು ಕಾಲು ಲೋಟವಾದಾಗ ತಣಿಸಿ, ಶೋಧಿಸಿ ಒಂದು ಚಮಚೆ ಜೇನುತುಪ್ಪ ಸೇರಿಸಿ ಮೂರು ಪಾಲು ಮಾಡಿ ಒಂದು ದಿನದಲ್ಲಿ ಕುಡಿಸಬೇಕು. ಬಿಲ್ವಪತ್ರೆಯ ಎಲೆಗಳನ್ನು ನೆರಳಿನಲ್ಲಿ ಒಣಗಿಸಿ ನಂತರ ಹುರಿದು ಚೂರ್ಣ ಮಾಡಬೇಕು.ಅರ್ಧ ಚಮಚೆ ಜೇನುತುಪ್ಪದಲ್ಲಿ ಈ ಚೂರ್ಣವನ್ನು ನಾಲ್ಕು ಚಮಚೆ ಕಲೆಸಿ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಕೊಟ್ಟರೆ ಶೀತ, ಕೆಮ್ಮು , ಗಂಟಲುನೋವು ನಿವಾರಣೆಯಾಗುತ್ತವೆ.
ಜ್ವರದ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು : ಯಾವುದೇ ಬಗೆಯ ಜ್ವರವಿದ್ದಾಗ ಬಿಲ್ವಪತ್ರೆಯ ರಸವನ್ನು ಸ್ವಲ್ಪ ಸ್ವಲ್ಪ ಕುಡಿಯುತ್ತಿದ್ದರೆ ಪ್ರಯೋಜನವಾಗುತ್ತದೆ. ಆಗಾಗ ಕಾಡುವ ಜ್ವರದಿಂದ ಬಳಲುತ್ತಿರುವವರು ಬಿಲ್ವದ ತೊಗಟೆಯ ಕಷಾಯವನ್ನು ದಿನದಲ್ಲಿ ಮೂರು ಬಾರಿ ನಾಲ್ಕು ಚಮಚೆಯಂತೆ ಒಂದು ವಾರದವರೆಗೆ ಸೇವಿಸಬೇಕು. ಮಲೇರಿಯಾ ಸಮಸ್ಯೆ ಇದ್ದಾಗ ಬಿಲ್ವದ ಬೇರಿನ ತೊಗಟೆಯ ಕಯವನ್ನು ಮಾಡಿ ಕುಡಿಯುತ್ತಿರಬೇಕು. ಮಧ್ಯಭಾರತದ ಬಸ್ತಾರ್ ನ ಆದಿವಾಸಿಗಳು ಜ್ವರದ ಸಮಸ್ಯೆ ಇದ್ದಾಗ ಬಿಲ್ವದ ಬೇರಿನ ತೊಗಟೆಯ ಕಷಾಯವನ್ನು ಮದ್ದಾಗಿ ಬಳಸುತ್ತಾರೆ. ಸಾಮಾನ್ಯ ಬಗೆಯ ಜ್ವರಗಳಲ್ಲಿ ಬಿಲ್ವದ ಬೇರಿನ ಕಷಾಯವನ್ನು ಕೊತ್ತಂಬರಿ ಪುಡಿಯೊಡನೆ ಸೇವಿಸುತ್ತಿದ್ದರೆ ಪ್ರಯೋಜನವಾಗುತ್ತದೆ.
ಶ್ವಾಸಕೋಶದ ತೊಂದರೆಗಳಿಗೆ ಎಲೆಗಳ ಕಷಾಯ ಒಳ್ಳೆಯದು. ಸಂಶೋಧನೆಯಲ್ಲಿ ಬಿಲ್ವ : ಬಿಲ್ವದ ರಾಸಾಯನಿಕ ಸಂಯೋಜನೆ : ಮಾರ್ಮೆಲೋಸಿನ್, ಮಾರ್ಮೆಲೈಡ್, ಟ್ಯಾನಿಕ್ ಆಮ್ಲಗಳು, ಮಾರ್ಮಿನ್, ಅಂಬೆಲಿಫೆರೋಲ್, ಸ್ಕಿಮಿಯನೈನ್, ಐಸೋಪಿಂಪಿನೆಲಿನ್, ಮಾರ್ಮೆಲಿನ್, ಸ್ಕಿಮಿನ್, ಮಾರ್ಮೆಸಿನ್, ಮಾರ್ಮೆಸಿನಿನ್, ಕೊಬ್ಬಿನಾಮ್ಲಗಳು ಮತ್ತು ಚಂಚಲತೈಲ. ಬಿಲ್ವದ ಬೇರು ಮತ್ತು ಹಣ್ಣುಗಳಲ್ಲಿ ಕೌಮಾರಿನ್ ಗಳು - ಸ್ಕೊಪರೋನ್, ಸ್ಕೊಪೋಲೆಟಿನ್, ಅಂಬೆಲಿಫೆರೋನ್, ಮಾರ್ಮೆಸಿನ್ ನಂತಹ ರಾಸಾಯನಿಕಗಳಿವೆ. ಬಿಲ್ವದ ಹಣ್ಣಿನಲ್ಲಿ ಮೇಲಿನ ರಾಸಾಯನಿಕಗಳಲ್ಲದೆ ಝ್ಯುಂತೋಟೆಕ್ಸಾಲ್ ಮತ್ತು ಎಜಿಲೈನ್ - ಮಾರ್ಮೆಲೈನ್ - ಮಾರ್ಮೆಲೋಸೈನ್ ನಂತಹ ಆಲ್ಕ್ ಲಾಯ್ಡ್ ಗಳು, ಬೀಟಾಸೈಟೋಸ್ಟೆ ರಾಲ್ ಮತ್ತದರ ಗ್ಲೈಕೋಸೈಡ್, ಲಿನೋಲೆಯಿಕ್ ಆಮ್ಲ , ಗ್ಯಾಲಕ್ ಟೋಸ್, ಅರ್ಯಾಬಿನೋಸ್, ಯುರೋನಿಕ್ ಆಮ್ಲ ಇರುತ್ತದೆ. ಬಿಲ್ವದ ಬೇರಿನಲ್ಲಿ ಸೊರಾಲಿನ್, ಝ್ಯಾಂತೋಟಾಕ್ಸಿನ್, ಎಜೆಲಿನೋಲ್, ಮರ್ಮಿನ್, ಸ್ಕಿಮಿಯಾನೈನ್, ಸ್ಕೋಪೋಲೆಟಿನ್ ನಂತಹ ರಾಸಾಯನಿಕಗಳನ್ನು ಪತ್ತೆಹಚ್ಚಲಾಗಿದೆ.ಬಿಲ್ವದ ಎಲೆಯಲ್ಲಿ ಚಂಚಲ ತೈಲವಿದ್ದು (೦.೬%) ಇದರಲ್ಲಿ ಸ್ಕಿಮಿಯನೈನ್, ಎಜೆಲಿನೋಲ್, ಮಾರ್ಮೆಲೈಡ್, ಫ಼್ಲೋಬಟ್ಯಾನಿನ್, ಸ್ಟೆರಾಲ್, ಎಜೆಲಿನ್, ಆಲ್ಫಾ ಮತ್ತು ಬೀಟಾ ಫೆಲೆಂಡ್ರಿನ್, ಈಥೈಲ್ ಸಿನಮೈಡ್ಗಳು, ಮಾರ್ಮೆಸಿನಿನ್, ರೂಟಿನ್, ಬೀಟಾಸೈಟೋಸ್ಟೆ ರಿನ್ ಇರುತ್ತದೆ.ಬಿಲ್ವದ ಮರದ ತೊಗಟೆಯಲ್ಲಿ ಎಜೆಲಿನ್, ಅಂಬೆಲಿಫೆರೋನ್, ಮಾರ್ಮಿಸಿನ್, ಸ್ಟೆ ರಾಲ್ ಗಳು ಮತ್ತು ಟ್ರೈಟರ್ಪಿನೈಡ್ ಗಳು ಇವೆ.ಬಿಲ್ವದ ಹಣ್ಣಿನ ತಿರುಳಿನಲ್ಲಿ ೬೧.೫% ತೇವಾಂಶ, ೧.೮% ಪ್ರೋಟೀನ್, ೦.೩% ಕೊಬ್ಬು, ೧.೭% ಖನಿಜಗಳು, ೨.೯% ನಾರು, ೩೧.೮% ಕಾರ್ಬೋಹೈಡ್ರೇಟ್, ಕ್ಯಾಲ್ಸಿಯಂ, ರಂಜಕ ಮತ್ತು ಕಬ್ಬಿಣ ಇದೆ. ಕ್ಯಾರೋಟಿನ್, ಥಯಾಮಿನ್, ರೈಬೋವಿನ್, ನಿಯಾಸಿನ್ ಮತ್ತು 'ಸಿ' ಜೀವಸತ್ವ ಇದೆ.
ಬಿಲ್ವದ ಅಂತರಾಳದಲ್ಲಿರುವ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ರಾಸಾಯನಿಕಗಳು ಈ ಕೆಳಕಂಡ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಲಾಭವನ್ನು ನೀಡುವುದು ಹಲವಾರು ಸಂಶೋಧನೆಗಳಿಂದ ತಿಳಿದುಬಂದಿದೆ. ವೈರಸ್ಗಳನ್ನು ನಿಗ್ರಹಿಸುವುದು, ಹೃದಯದ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸುವುದು, ವಾಕರಿಕೆ ಆಗುವುದನ್ನು ತಪ್ಪಿಸುವುದು, ಬ್ಯಾಕ್ಟೀರಿಯಾಗಳನ್ನು ನಾಶಪಡಿಸುವುದು, ಭೇದಿಯಾಗದಂತೆ ನೆರವಾಗುವುದು, ಅಪಾಯಕಾರಿ ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳನ್ನ ನಿಗ್ರಹಿಸುವುದು ಇತ್ಯಾದಿ. ವೈಘ್ನಾನಿಕವಾಗಿ ನಡೆಸಿದ ಪ್ರಯೋಗಗಳಿಂದ ಬಿಲ್ವದ ಹಣ್ಣಿನ ತಿರುಳು ನಮ್ಮ ಅನ್ನನಾಳದಲ್ಲಿರುವ ಪರೋಪ ಜೀವಿಗಳನ್ನು ನಾಶಪಡಿಸುವುದು ತಿಳಿದುಬಂದಿದೆ. ಅತಿಸಾರ, ಅನಿಯಮಿತ ಭೇದಿ ಮತ್ತು ಹೊಟ್ಟೆ ನೋವನ್ನು ನಿವಾರಿಸುವುದು ಸಹ ತಿಳಿದುಬಂದಿದೆ. ಬಿಲ್ವಪತ್ರೆಯಲ್ಲಿರುವ ಎಜೆಲೈನ್ ಎಂಬ ಆಲ್ಕ್ ಲಾಯ್ಡ್ ಅಸ್ತಮಾ ಸಮಸ್ಯೆಯನ್ನು ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ನಿಯಂತ್ರಿಸುವುದು ಗೊತ್ತಾಗಿದೆ.
ಗೃಹಣೀ ರೋಗದಲ್ಲಿ ಬಿಲ್ವ : ಗೃಹಣೇ ರೋಗವನ್ನು ನಿವಾರಿಸಲು ಬಿಲ್ವವನ್ನು ಕುಟಜ, ಜೀರಿಗೆ, ಬಬ್ಬುಲದೊಂದಿಗೆ ಬಳಸಿ ಪ್ರಯೋಗ ಮಾಡಿ ನೋಡಲಾಗಿದೆ. ಪ್ರಯೋಗದಿಂದ ಇವು ಗೃಹಣೇ ರೋಗವನ್ನು ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ನಿಯಂತ್ರಿಸುವುದು ತಿಳಿದು ಬಂದಿದೆ.
ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಕ್ರಿ.ಪೂ. ೨೦೦೦ - ಕ್ರಿಪೂ. ೮೦೦ ರ ನಡುವಿನ ವೇದ ಯುಗದ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಬಿಲ್ವದ ಉಲ್ಲೇಖಗಳಿವೆ. ಯಜುರ್ವೇದದಲ್ಲೂ ಬಿಲ್ವದ ಉಲ್ಲೇಖಗಳಿವೆ. ದೇಗುಲಗಳ ಆಸು ಪಾಸಿನಲ್ಲೂ ಈ ಮರವನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು. ಹಿಂದೂ ಧಾರ್ಮಿಕ ಆಚರಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಬಿಲ್ವಕ್ಕೆ ಒಂದು ಪೂಜ್ಯ ಸ್ಥಾನವಿದೆ. ಶಿವನಿಗೆ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರೀತಿಪಾತ್ರವಾದ ಮರವಿದು ಎಂದು ಹೇಳುವ ಹಿಂದು ಧರ್ಮದಲ್ಲಿ , ಇದನ್ನು ಪುಷ್ಠೀಕರಿಸಲು ಅನೇಕ ಪೌರಾಣಿಕ ಕಥೆಗಳಿವೆ. ಪದ್ಮ ಪುರಾಣದಲ್ಲಿ ಬಿಲ್ವ ಮರವನ್ನು ನೆಟ್ಟವನು ಶಿವನನ್ನು ಸಂತುಷ್ಟಗೊಳಿಸುತ್ತಾನೆ ಎಂದಿದೆ.
ವಿದೇಹದ ರಾಜ ವಸುಮಾನ್ ತನ್ನ ರಾಜ್ಯವನ್ನೆಲ್ಲ ಕಳೆದುಕೊಂಡು ನಿರ್ಗತಿಕನಾದ. ಆದರೆ ಈತ ತಿರುವಿಡೈಮರುತ್ತೂರಿನ ದೇಗುಲದ ಬಿಲ್ವದ ವೃಕ್ಷವನ್ನು ಪ್ರದಕ್ಷಿಣೆ ಹಾಕುತ್ತ ಕೊನೆಗೆ ತನ್ನ ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಮತ್ತೆ ಗಳಿಸಿಕೊಂಡ. ಈಶ್ವರನಿಗೆ ಈ ಮರದ ಎಲೆಗಳು ಇಷ್ಟವೆಂಬ ನಂಬಿಕೆ ಇರುವುದರಿಂದ ದೇಗುಲಗಳಲ್ಲಿ ಬಿಲ್ವಾರ್ಚನೆ ಒಂದುಮುಖ್ಯ ಪೂಜ್ಯಾವಿಧಾನವಾಗಿದೆ. ಈ ಮರದ ಕೆಳಗೆ ಈಶ್ವರ ಇದ್ದನೆಂಬ ನಂಬಿಕೆ ಇದೆ. ಈಶ್ವರನಿಗೆ ಬಿಲ್ವದಂಡಿನ್ ಎಂಬ ಹೆಸರು ಇದೆ. ಹೀಗೆಂದರೆ ಬಿಲ್ವವೃಕ್ಷದ ಕೋಲನ್ನು ಹಿಡಿದಿರುವವನು ಎಂದರ್ಥ.
ರಾಜಪುತ ರಾಜರು ದಸರ ಹಬ್ಬದ ಏಳನೆಯ ರಾತ್ರಿ ಬಿಲ್ವ ವೃಕ್ಷಕ್ಕೆ ಆಮಂತ್ರಣ ನೀಡುವ ಸಂಪ್ರದಾಯವಿದೆ. ದಸರ ಹಬ್ಬದ ಒಂದು ವಿಶೇಷ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವಿದು.
ಬಂಗಾಳದಲ್ಲಿ ನಿದ್ದೆಯಲ್ಲಿ ಇರುವ ದುರ್ಗಾದೇವಿಯನ್ನು ದುರ್ಗಾಪೂಜೆಯ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಬಿಲ್ವವೃಕ್ಷದ ರೆಂಬೆಯನ್ನು ಬಳಸಿ ಎಚ್ಚರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಇದಾದಮೇಲೆ ಎಚ್ಚರಗೊಂಡ ದೇವಿ ಈ ಮರದಲ್ಲೆ ನೆಲೆ ಹೊಂದುತ್ತಾಳೆ ಎಂಬ ಪ್ರತೀತಿ ಇದೆ.
ಬಿಲ್ವದ ಮರದ ಎಲೆಗಳು ಮೂರರ ಗುಂಪಿನಲ್ಲಿರುತ್ತದೆ. ಇದು ಬ್ರಹ್ಮ, ವಿಷ್ಣು, ಮಹೇಶ್ವರರ ಸಂಕೇತವೆಂದು ಭಾವಿಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ವಿಶ್ವದ ಸೃಷ್ಟಿ , ಸ್ಥಿತಿ ಲಯದ ಸಂಕೇತಗಳಿಗೆ ಮಾಡಿದ ಪೂಜೆ ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ.
ತಂತ್ರ ಸಂಪ್ರದಾಯದ ಪ್ರಕಾರ ಲಕ್ಷ್ಮಿಯು ಒಂದು ಪವಿತ್ರ ಗೋವಿನ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದ್ದು, ಆಕೆಯ ಸಗಣಿಯಿಂದ ಬಿಲ್ವವು ಸೃಷ್ಟಿಯಾಯಿತು.
ಇದೆ ರೀತಿ ಬಿಲ್ವದ ಬಗ್ಗೆ ಇನ್ನು ಹಲವಾರು ಕಥೆಗಳು ಪ್ರಕಟವಾಗಿವೆ.
ಹಿಂದೆ ವಾರಣಾಸಿಯಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬ ಬೇಟೆಗಾರ ವಾಸವಾಗಿದ್ದ. ಈತನಿಗೆ ದೇವರ ಬಗೆಗೆ ನಂಬಿಕೆ ಇರಲಿಲ್ಲ. ಒಂದು ದಿನ ಈತ ಬೇಟೆಗೆಂದು ಕಾಡಿಗೆ ತೆರಳಿದ. ಒಂದು ಜಿಂಕೆಯನ್ನೂ ಓಡಿಸಿಕೊಂಡು ಕಾಡಿನ ತೀರ ಒಳಭಾಗಕ್ಕೆ ಹೋದ. ಎಷ್ಟು ದೂರ ಹೋದರೂ ಜಿಂಕೆ ಅವನ ಕೈಗೆ ಸಿಗಲೇ ಇಲ್ಲ. ಸಂಜೆಯವರೆಗೂ ಆತ ಜಿಂಕೆಯನ್ನು ಓಡಿಸಿಕೊಂಡು ಹೋಗಿ ಸೋತು ನಿಂತ. ಜಿಂಕೆಯಂತೂ ಅವನ ಕೈಗೆ ಸಿಗಲೇ ಇಲ್ಲ. ಅಷ್ಟರಲ್ಲಿ ಕತ್ತಲು ಆವರಿಸಿತ್ತು. ಹಸಿವೆಯಿಂದ ಬಳಲಿದ್ದ ಆತ ವಿಶ್ರಾಂತಿಗೆಂದು ಒಂದು ಬಿಲ್ವದ ವೃಕ್ಷವನ್ನು ಏರಿದ. ಮಲಗಲು ಸಿದ್ಧನಾಗುತ್ತಿರಲು ಕೊಂಬೆಗಳಿಂದ ಎಲೆಗಳುದುರಿ ಕೆಳಗೆ ಬಿದ್ದ್ದವು. ಮರದ ಬುಡದಲ್ಲೊಂದು ಶಿವಲಿಂಗವಿತ್ತು. ಆ ಶಿವಲಿಂಗದ ಮೇಲೆ ಒಂದೊಂದೇ ಬಿಲ್ವಪತ್ರೆ ಬೀಳತೊಡಗಿತು. ಅತಿಯಾದ ಆಯಾಸದಿಂದ ಅವನ ಮೈ ಬೆವರುತ್ತಿತ್ತು. ಈ ಹನಿಗಳು ಲಿಂಗದ ಮೇಲೆ ಬಿದ್ದವು. ಅದು ಫಲ್ಗುಣಮಾಸದ ಹದಿನಾಲ್ಕನೆಯ ದಿನ. ಅಂದರೆ ಶಿವನಿಗೆ ಅರ್ಚಿಸಲು ಪವಿತ್ರವಾದ ದಿನ. ಇದರಿಂದ ಶಿವನಿಗೆ ತ್ರುಪ್ತಿಯಾಗಿ , ಬೇಟೆ ಗಾರನ ಮರಣಾನಂತರ ವೈಕುಂಠವನ್ನು ಸೇರಿದ.
೧ ವನಸಿರಿ: ಅಜ್ಜಂಪುರ ಕೃಷ್ಣಸ್ವಾಮಿ ೨ ಗಿಡಮೂಲಿಕೆಗಳು
ಬಿಲ್ವಪತ್ರೆ ಮರ ಮಧ್ಯಮ ಪ್ರಮಾಣದ ಮರ.ಇದು ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮದಲ್ಲಿ ಪವಿತ್ರ ಮರ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿತವಾಗಿದೆ.ಶಿವನಿಗೆ ಪ್ರೀತಿಪಾತ್ರ ಮರ ಎಂದು ಪುರಾಣಗಳು ಹೇಳುತ್ತವೆ.ದಕ್ಷಿಣ ಎಷ್ಯಾ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಬೆಳೆಯುತ್ತದೆ. ದೇವಸ್ಥಾನಗಳ ಪಕ್ಕ, ಉದ್ಯಾನವನಗಳಲ್ಲಿ ನೆಟ್ಟು ಬೆಳೆಸುತ್ತಾರೆ. ಬಿಲ್ವವು ಭಾರತದ ಹಲವಾರು ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡು ಬರುವ ಒಂದು ಸಾಮನ್ಯ ವೃಕ್ಷವಾಗಿದೆ. ಕಡಲ ಮಟ್ಟದಿಂದ ೩೬೦೦ ಅಡಿಗಳಷ್ಟು ಎತ್ತರದವರೆಗಿನ ಪ್ರದೇಶಗಳಿಂದ ಇದು ಬೆಳೆಯುತ್ತದೆ. ಪಶ್ಚಿಮ ಹಿಮಾಲಯ ಪರ್ವತ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲೂ ಇದು ಬೆಳೆಯುತ್ತದೆ. ಅಂಡಮಾನ್ ದ್ವೀಪಗಳಲ್ಲೂ ಬಿಲ್ವ ಸಹಜವಾಗಿ ಬೆಳೆಯುತ್ತದೆ.
မြန်မာနိုင်ငံအတွင်း မိုးပါးသောအရပ်များ တွင် ဥသျှစ်ပင်ကိုအတွေ့ရများသော်လည်း မိုးများသောအရပ်ရှိ ခြံဥယျာဉ်များ၌လည်း တစ်ခါတစ်ရံထိုအပင်ကို စိုက်ပျိုးထား တတ်ကြသည်။ သို့သော် စီးပွားဖြစ်ရန် ရည်ရွယ်၍ ဥသျှစ်ပင် များများကိုသော်လည်းကောင်း၊ စံနစ်တကျသော်လည်းကောင်း စိုက်ပျိုးလေ့မရှိကြချေ။
ဥသျှစ်ပင်သည် အရွယ်အလတ်စား သစ်ပင်မျိုးဖြစ်၍ အစေ့ကိုစိုက်လျှက် အပင်သစ်ပွားအောင် ပြုလုပ်ကြသည်။ ဥသျှစ်ပင်၏ အကိုင်းအခက်များသည် ပျံထွက်နေလျှင် အပင် သည်မကြီးထွားဘဲ အသီးနည်းမည်ဖြစ်သဖြင့် အကိုင်းအခက် များကို ချိုင်ပစ်ရပေသည်။
ဥသျှစ်သားသည် ဖြူရော်ရော်အဆင်းရှိ၍ မာ၏။ အနံ့ သင်းလျှက် အရောင်တင်နိုင်သောသစ်သားဖြစ်သည်။ ဥသျှစ် သားကို အိမ်ဆောက်ခြင်း၊ လှည်းနှင့်လှည်းဘီးများလုပ်ခြင်း၊ ပန်းပုထုခြင်း စသည်တို့အတွက် အသုံးချကြသည်။
ဥသျှစ်ရွက်နုများကို တို့စရာအဖြစ် ရောင်းချလေ့ရှိ သည်။ ဥသျှစ်ပင်သည် မတ်လမှမေလအတွင်း၌ သီးလေ့ရှိ သည်။ ဥသျှစ်ပင်သည် သာမန်ကောင်းမွန်သည့် မြေဩဇာတွင် ဖြစ်ထွန်းနိုင်သည်။
ဥသျှစ်သီးအမှည့်များကို မန်ကျည်းဖျော်ရည်ကဲ့သို့ ဖျော် ရည်စိမ်၍ သောက်လေ့ရှိကြသည်။ ဥသျှစ်သီး အမှည့်သည် လူ ကိုအားရှိစေ၍ ဝမ်းလည်းကောင်းနိုင်သည်။
ဥသျှစ်သီးသည် အချင်းအားဖြင့် လေးလက်မမှခြောက် လက်မအထိရှိ၍ အခွံမှာချောမွတ်လျှက် မာသည်။ အသီးမှည့် အတွင်းတွင် လိမ္မော်ရောင်ရှိ အနံ့သင်းသော အသားနှစ်ရှိသည်။ ထိုအသားနှစ်ကို စေးကပ်သောအစေးက ဖုံးအုပ်ထား၍ အတွင်း ၌ အစေ့ပေါင်းများစွာရှိသည်။ အမျှင်လည်းထူသည်။ ဥသျှစ် သီးမှည့်၏ အနှစ်သားမှ အစေ့အမျှင်နှင့် အစေးတို့ကိုဖယ်ရှား၍ အသားသက်သက်ကိုသာ စားလေ့ရှိကြသည်။ အစေးနှင့်အမျှင် တို့ကိုစားမိလျှင် အစေး၏ပူစပ်သောသတ္တိကြောင့် နှုတ်ခမ်းနှင့် ပါးစပ်တို့တွင် အစေးလောင်တတ်သည်။ ဥသျှစ်သီးမှည့်သည် ဝမ်းကိုက်ရောဂါကဲ့သို့သော ဝမ်းဗိုက်တွင်ဖြစ်တတ်သော ရောဂါ များအတွက်ဆေးဖြစ်သည်။ ဥသျှစ်သီးစိမ်းကိုလည်း ဝမ်းဗိုက် ရောဂါများအတွက် ချက်ဆေးအဖြစ် ဖေါ်စပ်ကြသည်။ ဥသျှစ် သီးစိမ်း၏ အရသာမှာဖန်သည်။ ဥသျှစ်သီးမြစ်၏ အခေါက်ကို လည်း အဖျားဖြတ်ဆေးအဖြစ် အသုံးပြုနိုင်သည်။ ဥသျှစ်ပင်မှ သစ်စေးတစ်မျိုးကိုရရှိသည်။
ဥသျှစ်ပင်သည် လိမ္မော်မျိုးရင်းတွင် ပါဝင်ပြီးလျှင် ယင်းကိုရုက္ခဗေဒ အလိုအားဖြင့် အီးဂဲမာမဲလို ဟုခေါ်သည်။ [၁] ဥသျှစ်သီးကို ရခိုင်လို ဝရာဇ်သီးဟု ခေါ်သည်။ [၂]
ပုံသဏ္ဌာန် : -အပင်လတ်မျိုးဖြစ်ပြီး ပေ(၃ဝ) မှ ပေ (၄ဝ) အထိမြင့်သည်။ အကိုင်းအခက်များ ရှုပ်ထွေးပြီး သန်မာသည်။ ရွက်လွှဲထွက်၍ သုံးရွက် မွှာပေါင်းဖြစ်သည်။ ရွက်မြွှာများ ဘဲဥပုံ ရှည်မျောမျော ဖြစ်၍ အရင်း အနည်းငယ်သွယ်ဝိုက်ပြီး အဖျားချွန်သည်။ အဖြုရောင်ပွင်ႛသည်။ အသီး လုံးဝိုင်းပြီး အပေါ်ခွံ မာကျောသည်။ အစေ့များစွာပါသည်။ အပင် - ပင်လတ် မျိုးဖြစ်၍ အမြင့် ၂၅ ပေခန့် ထိမြင့်သည်။ အခေါက် ကြမ်းပြီး ညိုဖျော့ဖျော့ အရောင် ရှိသည်။ အပွေးများ အစင်းလိုက် ရှိသည်။ အကိုင်း အခက်များ ရှုပ်ထွေးပြီး သန်မာသည်။ ၁ လက်မခန့် ရှည်သော ဆူးချွန်များ အလှည့်ကျ ထွက်သည်။ အရွက် - ရွက်လွှဲ ထွက်သည်။ သုံးရွက် မြွှာပေါင်း ဖြစ်သည်။ ရွက်မြွှာများ ဘဲဥပုံ ရှည်မျောမျော ဖြစ်၍ အရင်း အနည်းငယ် သွယ်ဝိုင်းပြီး အဖျားချွန်သည်။ အလယ်အရွက် အကြီးဆုံး ဖြစ်သည်။ ရွက်ပြား ချောပြီး အနား ပတ်လည် အဝိုက်ငယ် ကလေးများ ရှိသည်။ အနံ့သင်း၏။ ရွက်ပြား ချောသည်။ အပွင့် - ကြီးမားပြီး အဖြူရောင် ရှိသည်။ မွှေး၏။ ကဆုန် ၊ နယုန် လများတွင် ပွင့်သည်။ အသီး - စိမ်းဝါရောင် ရှိ၍ ကြီးမားသည်။ လုံးဝိုင်းပုံ ဖြစ်ပြီး အပေါ်ခွံ မာကျောသည်။ အတွင်း၌ လိမ္မော်ရောင် အစေးများဖြင့် လိမ်းကျံနေသော အစေ့များ ရှိ၏။ နယုန်လ မှာပင် သီးကင်းထွက်၏။ အသုံးပြုနိုင်သည့် အစိတ်အပိုင်းများ : အရွက်၊ အသီး။ မြန်မာနိုင်ငံတွင် တွေ့နိုင်သောနေရာများ : မြန်မာ နိုင်ငံ တစ်ဝန်းလုံးတွင် ပေါက်ရောက်သည်။ သဘာ၀ အလျောက် ပေါက်ရောက်သည အသုံးဝင်ပုံ : အာနိသင် - မြန်မာ ဆေးကျမ်းများ အလိုအရ ဥသျှစ်သီးမှည့် သည်ချို၏။ ပူ၏။ အနည်းငယ် စပ်ရှိန်း၍ သလိပ်ကို ယုတ်လျော့စေ၏။ သွေးကို ပွားစေခြင်း၊ လေသလိပ်၊ သည်းခြေနာ၊ အစာမကြေနာ နှင့် အပူကို နိုင်၏။ ဝမ်းကို ရွှင်စေ၏။ အဖျားကို နှိမ်နင်း နိုင်၏။
အသုံးပြုပုံ- အရွက် ၁။ ဥသျှစ်ရွက် ပေါင်းတိုက်ရည်ကို ကြွေဇွန်းငယ် တစ်ဇွန်းခန့် တိုက်ပေးက ကလေးများ ဝမ်းပျက် ရောဂါနှင့် ချွဲသလိပ် ကျပ်ရောဂါ ပျောက်ကင်း၏။ ၂။ ဥသျှစ်ရွက်ကို ကြိတ်၍ မျက်စိ၌ ကွင်းပေး ပါက မျက်စိနာ ရောဂါ ပျောက်၏။ ၃။ ဥသျှစ်ရွက် ညှစ်ရည်ကို နံနက် ည သောက်ပေးပါက ဖျားခြင်း၊ မျက်ရည်ပူ ယိုခြင်း၊ ချောင်းဆိုး ခြင်းများ ပျောက်၏။ ၄။ အနာ၊ အဖု အပိမ့်များကို ၎င်းအရွက်စိမ်း ကြိတ်၍ အုံပေးပါက နုလျှင် ပိန်၍ ရင်းလျှင် ပြည်ပေါက်၏။ ၅။ ကလေးများ သန်ထလျှင် ဥသျှစ်ရွက် ညှစ်ရည်ကို အရွယ်အလိုက် ချင့်၍ တိုက်ပေး ခြင်းဖြင့် ပျောက်ကင်း စေနိုင်၏။ [၃]
မြန်မာနိုင်ငံအတွင်း မိုးပါးသောအရပ်များ တွင် ဥသျှစ်ပင်ကိုအတွေ့ရများသော်လည်း မိုးများသောအရပ်ရှိ ခြံဥယျာဉ်များ၌လည်း တစ်ခါတစ်ရံထိုအပင်ကို စိုက်ပျိုးထား တတ်ကြသည်။ သို့သော် စီးပွားဖြစ်ရန် ရည်ရွယ်၍ ဥသျှစ်ပင် များများကိုသော်လည်းကောင်း၊ စံနစ်တကျသော်လည်းကောင်း စိုက်ပျိုးလေ့မရှိကြချေ။
ဥသျှစ်ပင်သည် အရွယ်အလတ်စား သစ်ပင်မျိုးဖြစ်၍ အစေ့ကိုစိုက်လျှက် အပင်သစ်ပွားအောင် ပြုလုပ်ကြသည်။ ဥသျှစ်ပင်၏ အကိုင်းအခက်များသည် ပျံထွက်နေလျှင် အပင် သည်မကြီးထွားဘဲ အသီးနည်းမည်ဖြစ်သဖြင့် အကိုင်းအခက် များကို ချိုင်ပစ်ရပေသည်။
ဥသျှစ်သားသည် ဖြူရော်ရော်အဆင်းရှိ၍ မာ၏။ အနံ့ သင်းလျှက် အရောင်တင်နိုင်သောသစ်သားဖြစ်သည်။ ဥသျှစ် သားကို အိမ်ဆောက်ခြင်း၊ လှည်းနှင့်လှည်းဘီးများလုပ်ခြင်း၊ ပန်းပုထုခြင်း စသည်တို့အတွက် အသုံးချကြသည်။
ဥသျှစ်ရွက်နုများကို တို့စရာအဖြစ် ရောင်းချလေ့ရှိ သည်။ ဥသျှစ်ပင်သည် မတ်လမှမေလအတွင်း၌ သီးလေ့ရှိ သည်။ ဥသျှစ်ပင်သည် သာမန်ကောင်းမွန်သည့် မြေဩဇာတွင် ဖြစ်ထွန်းနိုင်သည်။
ဥသျှစ်သီးအမှည့်များကို မန်ကျည်းဖျော်ရည်ကဲ့သို့ ဖျော် ရည်စိမ်၍ သောက်လေ့ရှိကြသည်။ ဥသျှစ်သီး အမှည့်သည် လူ ကိုအားရှိစေ၍ ဝမ်းလည်းကောင်းနိုင်သည်။
ဥသျှစ်သီးသည် အချင်းအားဖြင့် လေးလက်မမှခြောက် လက်မအထိရှိ၍ အခွံမှာချောမွတ်လျှက် မာသည်။ အသီးမှည့် အတွင်းတွင် လိမ္မော်ရောင်ရှိ အနံ့သင်းသော အသားနှစ်ရှိသည်။ ထိုအသားနှစ်ကို စေးကပ်သောအစေးက ဖုံးအုပ်ထား၍ အတွင်း ၌ အစေ့ပေါင်းများစွာရှိသည်။ အမျှင်လည်းထူသည်။ ဥသျှစ် သီးမှည့်၏ အနှစ်သားမှ အစေ့အမျှင်နှင့် အစေးတို့ကိုဖယ်ရှား၍ အသားသက်သက်ကိုသာ စားလေ့ရှိကြသည်။ အစေးနှင့်အမျှင် တို့ကိုစားမိလျှင် အစေး၏ပူစပ်သောသတ္တိကြောင့် နှုတ်ခမ်းနှင့် ပါးစပ်တို့တွင် အစေးလောင်တတ်သည်။ ဥသျှစ်သီးမှည့်သည် ဝမ်းကိုက်ရောဂါကဲ့သို့သော ဝမ်းဗိုက်တွင်ဖြစ်တတ်သော ရောဂါ များအတွက်ဆေးဖြစ်သည်။ ဥသျှစ်သီးစိမ်းကိုလည်း ဝမ်းဗိုက် ရောဂါများအတွက် ချက်ဆေးအဖြစ် ဖေါ်စပ်ကြသည်။ ဥသျှစ် သီးစိမ်း၏ အရသာမှာဖန်သည်။ ဥသျှစ်သီးမြစ်၏ အခေါက်ကို လည်း အဖျားဖြတ်ဆေးအဖြစ် အသုံးပြုနိုင်သည်။ ဥသျှစ်ပင်မှ သစ်စေးတစ်မျိုးကိုရရှိသည်။
ဥသျှစ်ပင်သည် လိမ္မော်မျိုးရင်းတွင် ပါဝင်ပြီးလျှင် ယင်းကိုရုက္ခဗေဒ အလိုအားဖြင့် အီးဂဲမာမဲလို ဟုခေါ်သည်။ ဥသျှစ်သီးကို ရခိုင်လို ဝရာဇ်သီးဟု ခေါ်သည်။
बैज्ञानिक नाम: Aegle marmelos (Linn. ) Correa वनस्पति परिवार: Rutaceae
एकरा सन्स्कृतमे श्री फल कहल जाएत अछी | ई ६–१० मि. टक पैग होएवाला अर्ध– पतझर गाछ छी। एकर पतासभमे एकेटा पत्र डाँठमे तीनटा सभ छुट्टल होएत अछी आर एकरा बेलपत्र कहैत अछी।
बेलक गाछ
बेलक गाछ
बेलपत्र
ಮಹಾ ಶಿವರಾತ್ರಿದಾನಿ ಬಿಲ್ವ ಪತ್ರೆದ ಇರೆನ್ ಶಿವನ ಪೂಜೆಗ್ ಜಾಸ್ತಿ ಉಪಯೋಗ ಮಲ್ತ್ಂಡ ಶಿವದೇವೆರ್ ಒಲಿಪೆರ್ ಪನ್ಪಿನ ಜನೊಕುಲೆನ ನಂಬಿಕೆ . ಬಿಲ್ವ ಪತ್ರೆದ ಮರ ಜಾಸ್ತಿ ಶಿವಾಲಯದ ವಠಾರೊಡು ನಮ್ಮ ಹಿರಿಯಕುಲು ಬಳಪಾವೊಂದಿತ್ತೆರ್.ಪ್ರಕೃತಿಡ್ ಈ ಮರ ತೋಜಿದ್ ಬರ್ಪುನೆ ಮಸ್ತ್ ಕಡಿಮೆ[೧]. ಬಿಲ್ವ ಪತ್ರೆದ ಮರಟ್ ಮುಳ್ಳುಲು ಇತ್ತ್ದ್ ಸುಮಾರ್ ಎತ್ತರೊಗು ಬಳಪುಂಡು.ಅರೆಗಾಲೊಡು ಇರೆ ಮಾತ ತಾಳ್ದ್ ಬೋಳಾದ್ ತೋಜುಂಡು.ಮೂಜಿ ಇರೆಕುಲು ಒಟ್ಟೊಟ್ಟಿಗೆ ಇತ್ತ್ದ್ ಶಿವನ ಕಣ್ಣ್ದ ಲೆಕ್ಕ ತೋಜುಂಡು.ಈ ಮರ ಮೇ-ಜುಲಾಯಿಡ್ ಪೂ ಬುಡ್ಫುಂಡು ಪೂ ಬೊಲ್ದ್ ಬೆರಕೆ ಪಚ್ಚೆ ಬಣ್ಣೊಡುಪ್ಪುಂಡು.ಉಂದೆತ ಕಾಯಿ ಉರೂಟಾದ್ ಗಟ್ಟಿಯಾಯಿದ್ ಬೂದು ಬಣ್ಣೊಡುಪ್ಪುಂಡು
ಉಂದೆನ್ ಬೇತೆ ಪುದರ್ಡ್ ಲೆಪ್ಪುವೆರ್[೨]
ಉಂದೆನ್ ಬೇತೆ ಮರ್ದ್ಗ್ ಉಪಯೋಗ ಮಲ್ಪುವೆರ್[೩]
Aegle marmelos, commonly known as bael (or bili[4] or bhel[5]), also Bengal quince,[2] golden apple,[2] Japanese bitter orange,[6] stone apple[7][8] or wood apple,[6] is a species of tree native to the Indian subcontinent and Southeast Asia.[2] It is present in India, Bangladesh,[9] Sri Lanka, and Nepal as a naturalized species.[2][9] The tree is considered to be sacred by Hindus and Buddhists.
Aegle marmelos is a deciduous shrub or small to medium-sized tree, up to 13 metres (43 feet) tall with slender drooping branches and rather open, irregular crown.[10]
The bark is pale brown or grayish, smooth or finely fissured and flaking, armed with long straight spines, 1.2–2.5 centimetres (1⁄2–1 inch) singly or in pairs, often with slimy sap oozing out from cut parts. The gum is also described as a clear, gummy sap, resembling gum arabic, which exudes from wounded branches and hangs down in long strands, becoming gradually solid. It is sweet at first taste and then irritating to the throat.[8] The leaf is trifoliate, alternate, each leaflet 5–14 cm (2–5+1⁄2 in) x 2–6 cm (3⁄4–2+1⁄4 in), ovate with tapering or pointed tip and rounded base, untoothed or with shallow rounded teeth. Young leaves are pale green or pinkish, finely hairy while mature leaves are dark green and completely smooth. Each leaf has 4–12 pairs of side veins which are joined at the margin.
The leaf is trifoliate, alternate, each leaflet 5–14 cm (2–5+1⁄2 in) x 2–6 cm (3⁄4–2+1⁄4 in), ovate with tapering or pointed tip and rounded base, untoothed or with shallow rounded teeth. Young leaves are pale green or pinkish, finely hairy while mature leaves are dark green and completely smooth. Each leaf has 4–12 pairs of side veins which are joined at the margin.
The flowers are 1.5 to 2 cm, pale green or yellowish, sweetly scented, bisexual, in short drooping unbranched clusters at the end of twigs and leaf axils. They usually appear with young leaves. The calyx is flat with 4(5) small teeth. The four or five petals of 6–8 millimetres (1⁄4–3⁄8 in) overlap in the bud. Many stamens have short filaments and pale brown, short style anthers. The ovary is bright green with an inconspicuous disc.
The fruit typically has a diameter of between 5 and 10 cm (2 and 4 in).[11] It is globose or slightly pear-shaped with a thick, hard rind and does not split upon ripening. The woody shell is smooth and green, gray until it is fully ripe when it turns yellow. Inside are 8 to 15 or 20 sections filled with aromatic orange pulp, each section with 6 (8) to 10 (15) flattened-oblong seeds each about 1 cm long, bearing woolly hairs and each enclosed in a sac of adhesive, transparent mucilage that solidifies on drying. The exact number of seeds varies in different publications. The fruit takes about 11 months to ripen on the tree, reaching maturity in December.[11] It can reach the size of a large grapefruit or pomelo, and some are even larger. The shell is so hard it must be cracked with a hammer or machete. The fibrous yellow pulp is very aromatic. It has been described as tasting of marmalade and smelling of roses. Boning (2006) indicates that the flavor is "sweet, aromatic and pleasant, although tangy and slightly astringent in some varieties. It resembles a marmalade made, in part, with citrus and, in part, with tamarind."[12] Numerous hairy seeds are encapsulated in a slimy mucilage.
Tree
Small plant
_leaf.jpg)
Leaf
Leaves and fruit
_fruit_at_Narendrapur_W_IMG_4099.jpg)
Ripe fruit, India
Fruit interior
_seeds.jpg)
Ripe fruit dried seeds
Dry fruit slices
The bael tree contains furocoumarins, including xanthotoxol and the methyl ester of alloimperatorin, as well as flavonoids, rutin and marmesin; a number of essential oils; and, among its alkaloids, á-fargarine(=allocryptopine), O-isopentenylhalfordinol, O-methylhafordinol.[13] Aegeline (N-[2-hydroxy-2(4-methoxyphenyl) ethyl]-3-phenyl-2-propenamide) is a constituent that can be extracted from bael leaves.[14][15]
Aeglemarmelosine, molecular formula C16H15NO2 [α]27D+7.89° (c 0.20, CHCl3), has been isolated as an orange viscous oil.[16]
Bael is the only member of the monotypic genus Aegle.[9]
.jpg)
Aegle marmelos is native across the Indian subcontinent and Southeast Asia, and is cultivated throughout Sri Lanka, Tamilnadu, Thailand, and Malesia.[2] It occurs in dry, open forests on hills and plains at altitudes from 0–1,200 m (0–3,937 ft) with mean annual rainfall of 570–2,000 mm (22–79 in).[8][9] It has a reputation in India for being able to grow in places that other trees cannot. It copes with a wide range of soil conditions (pH range 5–10), is tolerant of waterlogging and has an unusually wide temperature tolerance from −7–48 °C (19–118 °F).[9] It requires a pronounced dry season to give fruit.
The tree is a larval food plant for the following two Indian Swallowtail butterflies: the lime butterfly (Papilio demoleus) and the common Mormon (Papilio polytes).
Aegeline is a known constituent of the bael leaf and consumed as a dietary supplement with the intent to produce weight loss.[14][15] In 2013, the U.S. Food and Drug Administration (FDA), Centers for Disease Control and Prevention (CDC), the Department of Defense Armed Forces Health Surveillance Center, and Hawaii state and local health officials identified an outbreak of 97 persons with acute non-viral hepatitis that first emerged in Hawaii. Seventy-two of these persons had reported using the dietary supplement containing aegeline, called OxyElite Pro which was manufactured by the Dallas company, USPlabs.[14][17] FDA had previously taken action against an earlier formulation of OxyElite Pro because it contained dimethylamylamine, a stimulant that FDA had determined to be an adulterant when included in dietary supplements and could cause high blood pressure and lead to heart attacks, seizures, psychiatric disorders, and death.[17] USPlabs subsequently reformulated this product without informing FDA or submitting the required safety data for a new dietary ingredient.[17]
Doctors at the Liver Center at The Queen's Medical Center investigating the first cases in Hawaii reported that between May and September 2013, eight previously healthy individuals presented themselves at their center suffering from a drug-induced liver injury.[14][18] All of these patients had been using the reformulated OxyElite Pro, which they had purchased from different sources, and which had different lot numbers and expiration dates, at doses within the manufacturer's recommendation.[14][18] Three of these patients developed fulminant liver failure, two underwent urgent liver transplantation, and one died.[14][18] The number of such cases would ultimately rise to 44 in Hawaii.[14][18] In January 2014, leaders from the Queen's Liver Center informed state lawmakers that they were almost certain that aegeline was the agent responsible for these cases,[19] but the mechanism of how aegeline may damage the liver has not been isolated.[14]
Rich in vitamin C,[11] the fruits can be eaten either fresh from trees or after being dried[20] and produced into candy, toffee, pulp powder or nectar.[9] If fresh, the juice is strained and sweetened to make a drink similar to lemonade.[11] It can be made into sharbat, also called as Bela pana, a beverage. Bela Pana made in Odisha has fresh cheese, milk, water, fruit pulp, sugar, crushed black pepper, and ice. Bæl pana, a drink made of the pulp with water, sugar, and citron juice, is mixed, left to stand a few hours, strained, and put on ice. One large bael fruit may yield five or six liters of sharbat. If the fruit is to be dried, it is usually sliced and sun-dried. The hard leathery slices are then immersed in water. The leaves and small shoots are eaten as salad greens. Bael fruits are of dietary use and the fruit pulp is used to prepare delicacies like murabba, puddings and juices.
The leaves, bark, roots, fruits, and seeds are used in traditional medicine to treat various illnesses,[9] although there is no clinical evidence that these methods are safe or effective.
Bael is used in the ritual rites of Hindus.[21][22] Bael is considered one of the sacred trees of Hindus.[23] Earliest evidence of religious importance of bael appears in Shri Shuktam of Rig Veda which reveres this plant as the residence of goddess Lakshmi, the deity of wealth and prosperity.[24] Bael trees are considered an incarnation of goddess Sati.[25] Bael trees can be usually seen near the Hindu temples and their home gardens.[26] It is believed that Hindu deity Lord Shiva is fond of bael trees and its leaves and fruit still play a main role in his worship, because the leaf's triple shape symbolises his trident.[27]
In the traditional practice of the Hindu and Buddhist religions by people of the Newar culture of Nepal, the bael tree is part of a fertility ritual for girls known as the Bel Bibaaha. Girls are "married" to the bael fruit; as long as the fruit is kept safe and never cracks, the girl can never become widowed, even if her human husband dies. This is a ritual that guarantees the high status of widows in the Newar community compared to other women in Nepal.[28]
_fruit_at_Narendrapur_W_IMG_4099.jpg)
_fruit_at_Narendrapur_W_IMG_4099.jpg)
_tree_at_Narendrapur_W_IMG_4115.jpg)
_leaves_at_Narendrapur_W_IMG_4101.jpg)
_fruit_at_Narendrapur_W_IMG_4099.jpg)
_fruit_at_Narendrapur_W_IMG_4099.jpg)
_fruit_at_Narendrapur_W_IMG_4099.jpg)
_trunk_at_Narendrapur_W_IMG_4113.jpg)
_tree_at_Narendrapur_W_IMG_4115.jpg)
_leaves_at_Narendrapur_W_IMG_4101.jpg)
_tree_at_Narendrapur_W_IMG_4116.jpg)
_tree_at_Narendrapur_W_IMG_4116.jpg)
_fruit_at_Narendrapur_W_IMG_4099.jpg)
_trunk_at_Narendrapur_W_IMG_4113.jpg)
_tree_at_Narendrapur_W_IMG_4115.jpg)
_leaves_at_Narendrapur_W_IMG_4101.jpg)
_fruit_at_Narendrapur_W_IMG_4099.jpg)
_fruit_at_Narendrapur_W_IMG_4099.jpg)
_tree_at_Narendrapur_W_IMG_4116.jpg)
_fruit_at_Narendrapur_W_IMG_4099.jpg)
_tree_at_Narendrapur_W_IMG_4116.jpg)
_fruit_at_Narendrapur_W_IMG_4099.jpg)
_fruit_at_Narendrapur_W_IMG_4099.jpg)
_tree_at_Narendrapur_W_IMG_4116.jpg)
_fruit_at_Narendrapur_W_IMG_4099.jpg)
_trunk_at_Narendrapur_W_IMG_4113.jpg)
_tree_at_Narendrapur_W_IMG_4115.jpg)
_leaves_at_Narendrapur_W_IMG_4101.jpg)
_tree.jpg)
Correa.jpg)
{{cite book}}: CS1 maint: others (link) 
Media related to Aegle marmelos at Wikimedia Commons
Aegle marmelos, commonly known as bael (or bili or bhel), also Bengal quince, golden apple, Japanese bitter orange, stone apple or wood apple, is a species of tree native to the Indian subcontinent and Southeast Asia. It is present in India, Bangladesh, Sri Lanka, and Nepal as a naturalized species. The tree is considered to be sacred by Hindus and Buddhists.
Aegle marmelos aŭ marmeloso, ankaŭ nomata mukpomo estas specio el la familio de la Rutacoj (Rutaceae). La arbo portas aromajn fruktojn.
Aegle marmelos estas folifala, malgranda ĝis mezgranda arbo. Kultivataj ekzempleroj atingas altecon de pli ol 10 m. La krono estas mallarĝa.[1] [2] [3] [4]. La trunko disbranĉiĝas tuj super la grundo. La arboŝelo estas blua-griza. mola, kaj ĉe la junaj branĉoj neregule sulka.[1] Ĝi malfiksiĝas en maldikaj platoj[4]. Vunditaj branĉoj sekrecias travideblan sukon, kiu, simile al Gummi arabicum sekiĝas al longaj fadenoj.[4] Ekzistas du specoj de branĉoj: longaj branĉoj (longbranĉoj) kun internodoj de 3 ĝis 5 cm kaj mallongaj branĉoj, kiuj entute estas nur 1 ĝis 3 cm longaj kaj portas multajn foliojn.
La alternesidaj folioj havas ĉe la longbranĉo unu ĝis du dornoj.[1] La dornoj estas 1,5[2] ĝis 3[3] cm longaj. La folioj estas tre variaj, forte sunumitaj folioj povas havi ruĝecan koloron. La folitigo havas mallarĝajn aŭ larĝajn flugilforman randon.[1] La limbo estas nepare pinata kun tri, malofte kvin folietoj. La flankaj folietoj ne havas tigojn, dum la pinta folieto havas tigon. La folietoj longas 4 ĝis 12 cm kaj larĝas 2 ĝis 6 cm. La bazo estas rondeca ĝis kojnforma, la fino estas iom longigita, sed malpinta. La rando estas malforte denta aŭ noĉita.[3] La folioj estas glataj kun maldika nervaturo.[1]
La floroj staras unuope aŭ ĝis sepope en la foliakseloj kaj je la fino de la branĉoj. Kaliko kaj flortigo estas haraj.[2] La verde blankaj floroj havas diametron de 2 cm. La sepaloj estas kunkreskintaj al malprofunda kaliko kun 5 pintoj. La petaloj estas longece ovalaj kaj supre de la mezo plej larĝaj kaj vaste etendiĝintaj. Ili havas dikan teksturon kaj estas kovritaj de oleoglandoj. La longece ovala ovario konsistas el ok fruktfolioj kiuj kuniĝas al stiluso kiu fariĝas kapetfoma stigmo.[1] La floro havas 30 ĝis 50 stamenojn. [3] [1]
La pirformaj fruktoj havas grandecon de 5 ĝis 10 cm. Maturaj ili estas verdecaj ĝis flavaj. La mezokarpo formas 3 mm dikan lignecan tavolon. La sekigita frukto havas oranĝkoloran, sukan endokarpon.[2] La multnombraj 1 ĝis 8 mm grandaj semoj estas ĉirkaŭataj de lanecaj haroj kaj troviĝas en klara, glua fluidaĵo. Ĉiu semo havas embrion, sed neniu endospermon.[3] Kultivataj varioj povas havi multe pli grandajn fruktojn kaj malpli da semoj. Ili ankaŭ ne estas gluaj.[4]
Aegle marmelos estas indiĝena ĉe la suda rando de Himalajo de Pakistano, Hindio kaj suden ĝis Bangladeŝo, Birmo kaj la Malaja Duoninsulo.[4] Ĝi kreskas en arbaroj kun musona klimato en alteco de 600[3] bis 1200[2] m. En Sudorientazio marmeloso estas ofte kultivata.
Post la forpreno de la malmola ŝelo la frukto estas freŝe manĝebla. Ĝia gusto similas al tiu de pomo, sed tre acida. El la suko estas farataj dolĉaĵoj, marmelado kaj ĉatnio. La junaj folioj estas uzataj kiel legomo kaj spicaĵo. El la floroj kaj la arboŝelo estas farata bonodora oleo. Fruktoj, folioj kaj arboŝelo estas uzataj en medicino.[4]
En Hinduismo la arbo estas sankta al Ŝivao. Ĝiaj triopaj folioj similas al la tridento de Ŝivao. La kredantoj oferas la fruktojn al Ŝivao.
La specio ricevis de Carl von Linné la nomon Crataeva marmelos. Corrêa enkondukis en 1800 la genron Aegle kaj nomis la planton Aegle marmelos. La epiteto marmelos venas de la portugala vorto marmelos, kiu signifas „cidonioj“, pro la odoraj kaj dolĉaj fruktoj. La genronomo Aegle estas la latinigita formo de la greka Aigle, unu el la Heliadoj el la helena mitologio.[5]
Proksime parencaj estas la genroj Aeglopsis, Afraegle kaj Balsamocitrus, indiĝenaj en Afriko[1] [6].
Aegle marmelos aŭ marmeloso, ankaŭ nomata mukpomo estas specio el la familio de la Rutacoj (Rutaceae). La arbo portas aromajn fruktojn.
Aegle marmelos, es una especie de árbol perteneciente a la familia de las rutáceas.[1] Es originario de Asia. El fruto es denominado Bilva, Sriphal o fruto del Shivadruma (el árbol de shiva) in Sancrito, Bel o Bael en Hindu, o Membrillo de Bengala o Marmelo.
Es un árbol que alcanza un tamaño de 6 m de altura, con espinas de 15 mm de largo, solas o en parejas.
Las hojas pecioladas, escasamente pubescentes; con 3-5 foliolos, ovado-lanceoladas, subcrenuladas, obtusas.
Especie monoica, las flores de color blanco verdoso, fragantes, bisexuales, en racimos cortos, caídos, no ramificados, al final de las ramitas y axilas de las hojas. Suelen aparecer con hojas jóvenes. Pétalos de 13 mm, oblongo, carnosos. Pedicelos pubescentes. Sépalos de 3 mm, pubescente, de hojas caducas.
Fruta de 5-10 cm de diámetro, de color amarillo verdoso o verde, globosas a piriformes, cáscara de 3 mm de espesor, con una corteza gruesa y dura y no se rompe al madurar. La cáscara leñosa es lisa y verde, gris hasta que está completamente madura cuando se vuelve amarilla; pulpa de color naranja pálido, mucilaginoso y aromático. Semillas planas, rectangulares, con lana densa, incrustada en la goma adhesiva transparente.[2]
El fruto tarda unos 11 meses en madurar en el árbol y puede alcanzar el tamaño de un pomelo o pomelo grande, y algunos son incluso más grandes. la cáscara es tan dura que hay que romperla con un martillo o machete. La pulpa fibrosa amarilla es comestible y muy aromática.
Se encuentra en Sub-Himalaya, de Jhelum hacia el este, Cordillera de la Sal y en Baluchistán, Birmania e Indochina, a una altitud de 1200 metros, en bosques secos y abiertos en colinas y llanuras a altitudes de con una precipitación media anual de 570 a 2000 mm (22 a 79 pulgadas). Tiene una reputación en India por poder crecer en lugares donde otros árboles no pueden. Hace frente a una amplia gama de condiciones del suelo (rango de pH 5-10), es tolerante al encharcamiento y tiene una tolerancia de temperatura inusualmente amplia de -7 a 48°C. Requiere una estación seca pronunciada para dar fruto.
Aegle marmelos es frecuentemente cultivado en las llanuras por su fruto. La pulpa de la fruta fresca igualmente puede ser utilizado para hacer mermeladas o sorbetes.
La pulpa seca se utiliza en la medicina tradicional para el tratamiento de la diarrea y la disentería.[2]
También se utiliza en la preparación de pinturas.
Las raíces y los frutos contienen cumarinas tales como escoparona, escopoletina, escoparona, umbeliferona, marmesina, fagarina, bergapteno y eskimina. Los frutos, además contienen xantotoxol, imperatorina y aloimperatorina. También contiene alcaloides aegelina y marmelina. Los frutos contienen β-sitosterol y glucósidos. Las raíces y la corteza contienen la cumarina aegelinol. Las raíces también contienen psoraleno, xantotoxina, 6,7-dimetoxicumarina, tembamida, mermina y eskimmianina. Las hojas contienen los alcaloides O-(3,3-dimetil alil)-halfordinol, N-2-etoxi-2-(4-metoxifenil)etil cinamida, N-2-metoxi-2-(4-3’,3’-dimetil aliloxi)fenil]etil cinamida, N-2-[4-(3’,3’-dimetil aliloxi)fenil]etil cinamida, N-2-hidroxi-2-[4-(3’,3’-dimetilaliloxi)fenil]etil cinamida, N-4-metoxi esteril cinamida y N-2-hidroxi-2-(4-hidroxifenil) etil cinamida (Aegelinósidos). Los flavonoides mermesinina, rutina y β-sitosterol-β-D-glucósido también están presentes en las hojas.[3]
El análisis bromatológico indica que los frutos contienen fibra dietética (31.8%), proteínas (1.8%), carbohidratos (31.8%), grasa (0.3%), vitamina A (0.055 mg/100 g), Vitamina B2 (1.2 mg/100g), ácido ascórbico (8 mg/100g), tiamina (0.13 mg/100g) y riboflavina (0.03 mg/100g).
Los volátiles de los frutos contienen hexanal, acetato de isoamilo, limoneno, β-felandreno, p-cimeno, acetoína, (E)-2-octenal, (E,E)-2,4-heptadienal, deshidro-p-cimeno, linalol, 3,5-octadien-2-ona, α-cubebeno, trans-p-menta-2,8-dienol, citronelal, cineol, p-cimeno, citronelal, citral, cuminaldehído, β-cubebeno, β-cariofileno, hexadecano, pulegona, α-humuleno, verbenona, carvona, acetato de carvilo, dihidro-β-ionona, (E)-6,10-dimetil-5,9-undecadien-2-ona, β-ionona, óxido de cariofileno, óxido de humuleno y ácido hexadecanoico[4]
Aegle marmelos fue descrita por (Linneo) Corrêa y publicado en Transactions of the Linnean Society of London 5: 223, en el año 1800.[5]
Aegle marmelos, es una especie de árbol perteneciente a la familia de las rutáceas. Es originario de Asia. El fruto es denominado Bilva, Sriphal o fruto del Shivadruma (el árbol de shiva) in Sancrito, Bel o Bael en Hindu, o Membrillo de Bengala o Marmelo.
Belahedelmä (Aegle marmelos) on ruutakasvien heimoon (Rutaceae) kuuluva kasvi, jota käytetään sekä ravinnoksi että lääkekasvina.[1] Aegle-sukuun kuuluu kolme indomalaijilaisen alueen pientä puuta.[2]
Belahedelmä on pieni okainen puu (enintään n. 12 m korkea), joka kasvaa luonnonvaraisena Etelä-Aasian monsuunimetsissä. Sitä viljellään koko Kaakkois-Aasiassa. Lehdet ovat kolmelehdykkäisiä ja epämiellyttävän hajuisia. Vihertävänvalkoiset kukat sijaitsevat tertuissa ja ovat puolestaan hyväntuoksuisia.
Hedelmät syödään tuoreina tai kuivattuina ja niistä voidaan valmistaa juomaa. Kypsällä hedelmällä on lievästi laksatiivinen vaikutus. Keitettyä raakaa hedelmää käytetään hoidettaessa punatautia ja ripulia. Kasvista on eristetty ainakin viisi alkaloidia. Belahedelmän siemeniä levittävät ilmeisesti hedelmiä syövät lepakot. [3]
Belahedelmä (Aegle marmelos) on ruutakasvien heimoon (Rutaceae) kuuluva kasvi, jota käytetään sekä ravinnoksi että lääkekasvina. Aegle-sukuun kuuluu kolme indomalaijilaisen alueen pientä puuta.
Le Maja ou Bael (Aegle marmelos) (Bengali বেল) (Hindi:बिल्व) est un arbre aromatique et épineux de taille moyenne. Cet arbre fruitier est l'unique espèce du genre Aegle, de la famille des Rutaceae.
L'arbre porte plusieurs noms communs fruit de Beli, Coing du Bengale, Orange-miel, Vilvon etc.
Il est appelé Bilva, Bilwa, Bel, Kuvalam, Madtoum en Inde.
Il possède aussi plusieurs dénomination en Sanscrit : Bilva, Śalātu, Hṛdyagandha, Karkaṭa, Samirasāraka, Śivadruma, Triśikha, Śiveṣhṭa, Dūrāruha, Lakṣmī phala, Śalya, Mahākapithya etc[1].
L'arbre pousse naturellement dans les forêts sèches des plaines et des collines à une altitude de 250 à 1 200 m au sud et au centre de l’Inde, en Birmanie, au Pakistan et au Bangladesh. Il est présent également au sud du Népal, au Sri Lanka, et dans les forêts mixtes de diptérocarpes de la péninsule indochinoise (Myanmar, Viêt Nam, Laos, Cambodge, Thaïlande).
Il est assez largement cultivé en Inde principalement près des temples à cause de son statut d'arbre sacré du dieu Shiva. Des mentions écrites de sa culture remontent à 800 av. J.-C. Il est également cultivé au Sri Lanka, au nord de la péninsule Malaise, à Java et aux Philippines depuis le XVIIIe siècle. On peut aussi le voir dans quelques jardins en Égypte, au Surinam et sur l'île de la Trinité. Plusieurs spécimens sont maintenus à travers le monde dans les collections de Citrus.
Le bael est un arbre à croissance lente d'une taille de 8-12 m mais pouvant occasionnellement atteindre 18 mètres de haut. Sont tronc est assez court et mince. Sont port est assez ouvert avec des branches courtes portant de nombreuses épines de plus de 3 cm de long à la base des feuilles. Les branches du bas s'élaguent naturellement. Les jeunes rameaux portent de nombreuses épines droites.
L'écorce est gris bleuté se détachant en plaques.
Une gomme ressemblant à la gomme arabique s'exsude des blessures en long fils se solidifiant naturellement. Cette gomme à un goût sucré mais est irritante pour la gorge.
Les feuilles caduques présentent un dimorphisme très fort au sein de l'espèce. Elles sont alternes naissant solitaires ou par bouquets de deux-trois. Elles sont composées de trois parfois mais rarement 5 folioles opposées ovales, pointues de 4 à 10 cm sur 2 à 5 cm. Les jeunes feuilles sont brillantes, marron rose. Les feuilles froissées ont une odeur pouvant être douce et agréable sur certains plants et au contraire nauséeuse sur d'autres. Le pétiole de certains individus est ailé. Cette variabilité suggère qu'il y aurait peut-être plusieurs sous-espèces (Swingle, octobre 1941).
Les fleurs odorantes apparaissent d'avril à juillet (en Inde) en petits panicules érigés, lâches axillaires ou en cymes terminales de 4 à 7 sur les jeunes branches. Elles ont 5 parfois 4 pétales incurvés charnus blanc verdâtre à l'extérieur, blanc crème à l'intérieur avec une cinquantaine d'étamines jaune verdâtre.
Les fruits sont mûrs au bout d'un an. Ils sont ronds, ovales ou piriformes d'un diamètre de 5 à 7,5 cm chez les sujets sauvages pouvant atteindre 20 centimètres chez certains spécimens de culture, gris vert avant maturité, ils deviennent ensuite jaunes ou orange et possèdent une coque ligneuse de 3 mm d'épaisseur plus ou moins dure selon les variétés avec des glandes contenant une huile aromatique. L'intérieur est divisé en 8 à 20 segments triangulaires délimités par une mince peau parcheminée orange foncé contenant une pulpe orange, pâteuse et résineuse, sucrée, aromatique, plus ou moins astringente.
Noyés dans la pulpe, se trouvent 10 à 15 graines ovales aplaties d'à peu près 1 cm de long couvertes de poils fibreux chacune enclose dans un sac rempli d'un mucilage collant, transparent et aromatique se solidifiant en séchant.
L'espèce présente un dimorphisme marqué des rameaux :
L'espèce est diploïde avec un nombre chromosomique de 2n=18
Usuellement propagé par semis, l'arbre présente naturellement une forte variabilité.
Douze variétés et cultivars fixés ont été répertoriés en Inde :
Depuis 1975, quelques sélectionneurs s'intéressent au potentiel de l'espèce.
Il exige une saison sèche prolongée pour fructifier. Par exemple il ne porte pas de fruit au sud de la Malaisie.
Il supporte tous types de sol depuis les sols saturés d'eaux jusqu'aux sol secs, de pH 5 à 8, sols riches et profonds aussi bien que pauvres et rocheux ou argileux. En Inde, on dit qu'il pousse là ou aucun autre arbre ne peut vivre.
Ces exigences en températures sont très larges. Au Punjab, il pousse jusqu'à 1 200 m d'altitude ou les températures atteignent jusqu'à 50 °C à l'ombre en été et peuvent descendre jusqu'à −8 °C en hiver.
Le mode de propagation le plus courant est le semis en pépinières et la transplantation en verger bien que les arbres ainsi obtenus aient des fruits très variables en tailles et formes, quantité et qualité de la pulpe et saveurs variables de désagréable à très bonne. Le marcottage aérien ou le bouturage de racine est parfois pratiqué pour les cultivars de bonne qualité.
Bien que des essais très concluants de greffage aient été tentés, celui-ci reste peu pratiqué. Le pourcentage de réussite est de 80-95 % avec des pousses de 1 mois sur des porte-greffes de 2 ans au mois de juin. Des greffages expérimentaux ont été couronnés de succès sur Afraegle gabonensis, Swinglea glutinosa, Aeglopsis chevalieri.
En verger, les espacements pratiqués sont de 6-9 m. Les arbres de semis fructifient au bout de 6-7 ans, la propagation végétative donne des fruits au bout de 5 ans. L'arbre est en pleine production au bout de 15 ans.
En Inde, les fleurs éclosent d'avril à juillet suivies des jeunes feuilles et les fruits sont mûrs 10 à 11 mois après, de mars à juin de l'année suivante.
Normalement, les fruits sont récoltés quand ils sont de couleur jaune-vert et sont gardés au moins une semaine jusqu'à atteindre une couleur jaune et que la tige se sépare facilement du fruit. La récolte peut aussi avoir lieu en janvier pour être maturée chimiquement pendant une vingtaine de jours.
Un arbre peut produire annuellement 150 à 200 fruits, et jusqu'à 400 pour les cultivars sélectionnés pour un total de 200-250 kg. Les arbres sauvages portent plus de 60 kg de fruits. Les fruits peuvent être conservés 2 semaines à 30 °C et 4 mois à 9 °C.
L'arbre et les fruits sont exempts de dévastateurs exceptée une moisissure sur les fruits stockés trop longtemps.
En Floride, une déficience en zinc a été constatée compensée par l'application de sulfate de zinc.
Le fruit peut être consommé frais ou après avoir été séché.
En frais, la pulpe est consommée directement ou mélangée à du sucre. Elle est surtout consommée en jus extrait par dilution de la pulpe avec de l'eau et du sucre parfois avec du tamarin. Elle est aussi l’un des ingrédients du sharbat, une boisson rafraîchissante dans laquelle la pulpe est mélangée à du lait et du sucre, parfois du jus de citron vert.
De la confiture, du sirop, de la gelée et des pickles sont aussi préparés avec la pulpe des fruits pas tout à fait mûrs.
Pour être séché, le fruit peut être coupé en tranches puis exposé au soleil ou bien la pâte de pulpe est additionnée de sulfites, mêlée à 30 % de sucre puis déshydratée à 50 °C et pulvérisée avec adjonction d'acide ascorbique. Cette poudre est ensuite utilisée pour confectionner des boissons.
L'utilisation de ces préparations est plus souvent thérapeutique qu'alimentaire.
En Inde, il est si prisé que certains Indiens disent du fruit que c'est le meilleur parmi les aurantiacées.
Les valeurs nutritionnels suivantes sont rapportées pour 100 g
Une coumarine qui a été isolée pour la première fois dans l'écorce de Aegle marmelos Correa, la marmin[2],[3]. Elle a été synthétisée en 1970 et est également présente dans les racines de la plante et dans la fleur de Citrus maxima[4],[5]. La Marmin présente in vitro un effet hypolipidémiant, autrement dit anti-obésité, grâce à son excellente activité anti-proliférative sur les préadipocytes 3T3-L1 dont elle provoque l'apoptose [6].
L'infusion de fleurs sert aussi à la préparation d'une boisson rafraichissante.
En Thaïlande et Indonésie, les feuilles et les jeunes pousses seraient consommées comme légumes.
Il a de multiples usages thérapeutiques traditionnels : La pulpe séchée sert à l'infusion d'une tisane utilisées contre la diarrhée et la dysenterie[7].
L'arbre est la plante nourricière des deux lépidoptères de la famille des papilionidés indiens suivant :
Le fruit est également utilisé dans les rituels religieux et comme un remède ayurvédique aux maladies comme la diarrhée, la dysenterie, les parasitoses intestinales, la sécheresse des yeux, et le rhume. C'est un antidote très efficace contre la constipation chronique.
Dans la religion Hindou, il est dit que chaque jour la déesse Lakshmi cueille mille fleurs pour les offrir le soir à une statue de Shiva. Un jour, elle s'aperçut qu’il lui en manquait deux. Il était trop tard pour en cueillir d’autres car le soir était venu et les lotus s’étaient refermés pour la nuit. Elle se rappela que Vishnu avait une fois comparé sa poitrine à des lotus éclos. Elle décida donc de les offrir en remplacement des deux fleurs manquantes. Lakshmi ôta l’un de ses seins et le plaça sur l’autel avec les autres fleurs. Avant qu’elle ne s’ôte le second, Shiva, qui était très ému par tant de dévotion, apparut derrière elle et lui demanda d’arrêter. Le dieu transforma alors le sein en fruit de Bael et l’envoya sur terre avec sa bénédiction pour qu’il fleurisse près des temples.
Traditionnellement au Népal, l’arbre de Bael occupe une place importante dans le rituel féminin de fertilité connu sous le nom de Bel baha.
Lors de la saison de maturité des fruits, il convient de prendre garde à la chute de ces derniers qui sont durs et relativement lourds et peuvent blesser les personnes ou endommager les objets ou véhicules se trouvant en dessous.
tronc à Narendrapur près de Kolkata, Bengale, Inde.
arbre à Narendrapur près de Kolkata, Bengale, Inde.
feuilles à Narendrapur près de Kolkata, Bengale, Inde.
Le Maja ou Bael (Aegle marmelos) (Bengali বেল) (Hindi:बिल्व) est un arbre aromatique et épineux de taille moyenne. Cet arbre fruitier est l'unique espèce du genre Aegle, de la famille des Rutaceae.
L'arbre porte plusieurs noms communs fruit de Beli, Coing du Bengale, Orange-miel, Vilvon etc.
Il est appelé Bilva, Bilwa, Bel, Kuvalam, Madtoum en Inde.
Il possède aussi plusieurs dénomination en Sanscrit : Bilva, Śalātu, Hṛdyagandha, Karkaṭa, Samirasāraka, Śivadruma, Triśikha, Śiveṣhṭa, Dūrāruha, Lakṣmī phala, Śalya, Mahākapithya etc.
Maja (Aegle marmelos (L.) Correa, suku jeruk-jerukan atau Rutaceae) adalah tumbuhan berbentuk pohon yang tahan lingkungan keras tetapi mudah luruh daunnya dan berasal dari daerah Asia tropika dan subtropika. Tanaman ini biasanya dibudidayakan di pekarangan tanpa perawatan dan dipanen buahnya. Maja masih berkerabat dekat dengan kawista. Di Bali dikenal sebagai bila dan di India dikenal sebagai bael. Di Pulau Jawa, maja sering kali dikacaukan dengan berenuk, meskipun keduanya adalah jenis yang berbeda.
Tanaman ini mampu tumbuh dalam kondisi lingkungan yang keras, seperti suhu yang ekstrem; misalnya dari 49°C pada musim kemarau hingga -7 °C pada musim dingin di Punjab (India), pada ketinggian tempat mencapai +1.200 m. Di Asia Tenggara, maja hanya dapat berbunga dan berbuah dengan baik jika ada musim kering yang kentara, dan tidak biasa dijumpai pada elevasi di atas 500 m. Maja mampu beradaptasi di lahan berawa, di tanah kering, dan toleran terhadap tanah yang agak basa (salin).
Warna kulit luar buah maja berwarna hijau tetapi isinya berwarna kuning atau jingga. Aroma buahnya harum dan cairannya manis. Sebagaimana jeruk, buah maja dapat diolah menjadi serbat, selai, sirop, atau nektar. Kulitnya dibuat marmalade.
Dalam sejarah Indonesia, maja dikaitkan dengan asal nama kerajaan Majapahit, sebuah kerajaan yang membentang di Nusantara dari abad XIII-XV. Konon, Raden Wijaya, sang pendiri kerajaan, menerima sebidang tanah di daerah Tarik (Terik atau Trik; lokasi tepatnya masih diperdebatkan[1]). Sewaktu membangun daerah itu, ada anak buahnya yang memakan buah maja. Kebetulan buah yang dimakan berasa pahit. Oleh sebab itu daerah tersebut kemudian dinamakan "Majapahit" atau "Wilwatikta" (wilwa, maja; tikta, pahit)[2]
Maja (Aegle marmelos (L.) Correa, suku jeruk-jerukan atau Rutaceae) adalah tumbuhan berbentuk pohon yang tahan lingkungan keras tetapi mudah luruh daunnya dan berasal dari daerah Asia tropika dan subtropika. Tanaman ini biasanya dibudidayakan di pekarangan tanpa perawatan dan dipanen buahnya. Maja masih berkerabat dekat dengan kawista. Di Bali dikenal sebagai bila dan di India dikenal sebagai bael. Di Pulau Jawa, maja sering kali dikacaukan dengan berenuk, meskipun keduanya adalah jenis yang berbeda.
Tanaman ini mampu tumbuh dalam kondisi lingkungan yang keras, seperti suhu yang ekstrem; misalnya dari 49°C pada musim kemarau hingga -7 °C pada musim dingin di Punjab (India), pada ketinggian tempat mencapai +1.200 m. Di Asia Tenggara, maja hanya dapat berbunga dan berbuah dengan baik jika ada musim kering yang kentara, dan tidak biasa dijumpai pada elevasi di atas 500 m. Maja mampu beradaptasi di lahan berawa, di tanah kering, dan toleran terhadap tanah yang agak basa (salin).
Warna kulit luar buah maja berwarna hijau tetapi isinya berwarna kuning atau jingga. Aroma buahnya harum dan cairannya manis. Sebagaimana jeruk, buah maja dapat diolah menjadi serbat, selai, sirop, atau nektar. Kulitnya dibuat marmalade.
Aegle marmelos (binomen ab Iosepho Corrêa anno 1800 statutum), Latinitate communi bilacus,[2] est species arborum fructiferarum familiae Rutacearum. Nomine Crateva marmelos a Carolo Linnaeo anno 1753 constituto, Corrêa genus monotypicum Aegle primus descripsit cui hanc speciem assignavit. Latinitate communi fructus cydonia Bengalensis appellari solet. Species in India, Nepalia, Birmania per saltus apertos sponte crescit atque in Taprobane, Thailandia, Indomalaesia propter fructus edules colitur.
Vide "Aegle marmelos" apud Vicispecies. 
Situs scientifici: Tropicos • GRIN • ITIS • Plant List • NCBI • Biodiversity • Encyclopedia of Life • Plant Name Index • "Aegle marmelos" apud Plants for a Future • Plantes d'Afrique • Flora of China • INPN France • USDA Plants Database Aegle marmelos (binomen ab Iosepho Corrêa anno 1800 statutum), Latinitate communi bilacus, est species arborum fructiferarum familiae Rutacearum. Nomine Crateva marmelos a Carolo Linnaeo anno 1753 constituto, Corrêa genus monotypicum Aegle primus descripsit cui hanc speciem assignavit. Latinitate communi fructus cydonia Bengalensis appellari solet. Species in India, Nepalia, Birmania per saltus apertos sponte crescit atque in Taprobane, Thailandia, Indomalaesia propter fructus edules colitur.
De slijmappel (Aegle marmelos) is een plant uit de wijnruitfamilie (Rutaceae). Het is een in droge tijden bladverliezende, doornige, tot 15 m hoge boom met een korte stam, een afschilferende schors en uitspreidende takken die soms stekels dragen. De soort is de enige in zijn geslacht en behoort net als de citrusvruchten tot de wijnruitfamilie. Uit verwonde takken stroomt een heldere, gomachtige vloeistof die na verloop van tijd stolt en lijkt op Arabische gom. De smaak is aanvankelijk zoet, maar de vloeistof is irriterend voor de slijmvliezen. De afwisselend geplaatste bladeren bestaan uit drie tot vijf eironde of ovale, ondiep getande, 4-10 x 2-5 cm grote deelblaadjes. Nieuw loof is glanzend rozeachtig-kastanjebruin. Oudere bladeren verspreiden na kneuzing een onaangename geur. De zoet geurende, tweeslachtige bloemen groeien met vier to zeven stuks in 4-5 cm lange trossen, die ontspringen in de bladoksels van jonge takken. Ze bestaan uit 1,5 cm lange kelkbladeren en vier of vijf teruggeslagen, vlezige, tot 1,5 x 0,8 cm grote kroonbladeren die groen aan de buitenkant en geel aan de binnenkant zijn en uit vijftig of meer groenig-gele meeldraden.
De vrucht is een ronde, peervormige of ovale, 5-20 cm grote bes met een tot 5 mm dikke, harde houtige schil of een min of meer zachte schil. De gladde, doffe schil van de vrucht vertoont fijne kliertjes en verkleurt tijdens rijping van grijsgroen naar geel met bruine vlekken. Het vruchtvlees is bleekoranje, zacht, melig, pappig en sappig. Het ruikt sterk aromatisch en smaakt zoetzuur, iets bitter, harsig en fruitig. Om een vezelige centrale streng liggen acht tot twintig vruchtkamers die met helder, kleverig, zoet sap zijn gevuld. Per kamer liggen tien tot vijftien stuks, circa 1 cm lange, afgeplatte, langwerpige zaden.
Voor vers gebruik kan de vrucht worden opengebroken en het vruchtvlees worden uitgelepeld. Van de vruchten kan sap worden gemaakt. Ook kunnen de vruchten worden verwerkt in marmelade, gelei en zoetwaren. Jonge bladeren en twijgen worden in Thailand en Indonesië als groente gegeten. Onrijpe vruchten bevatten tot 10% tannine en worden daarom in de volksgeneeskunde als medicijn tegen diarree toegepast. In de Hindoecultuur worden de bladeren gebruikt als offergeschenk voor de god Shiva. Hierom wordt de boom in India in tempeltuinen aangeplant.
De plant komt van nature voor in droge wouden in Zuid-Azië in India, Myanmar, Pakistan, Bangladesh en Indochina. Elders wordt deze soort ook in de (sub)tropen gekweekt.
Bronnen, noten en/of referentiesKleiszcze smakowite (Aegle marmelos), syn. klejowiec jadalny – gatunek rośliny należący do rodziny rutowatych. Pochodzi z Półwyspu Indyjskiego i Indochin, jest uprawiany również w innych rejonach[2].
Kleiszcze smakowite (Aegle marmelos), syn. klejowiec jadalny – gatunek rośliny należący do rodziny rutowatych. Pochodzi z Półwyspu Indyjskiego i Indochin, jest uprawiany również w innych rejonach.
Aegle marmelos é uma árvore da família das Rutaceas, nativa de Bangladesh e Índia.[1] Posteriormente foi introduzida no Sudeste da Ásia.[2] A árvore é considerada sagrada pelos Hindus.
É um arbusto de folha caduca ou árvore de pequeno a médio porte, até 13m de altura, com ramos delgados.[3]
Seu fruto é chamado Fruta de Bael.
Aegle marmelos é uma árvore da família das Rutaceas, nativa de Bangladesh e Índia. Posteriormente foi introduzida no Sudeste da Ásia. A árvore é considerada sagrada pelos Hindus.
É um arbusto de folha caduca ou árvore de pequeno a médio porte, até 13m de altura, com ramos delgados.
Seu fruto é chamado Fruta de Bael.
Indiskt marmeladträd eller behlträd (Aegle marmelos) är den enda arten i marmeladträdssläktet (Aegle), inom familjen vinruteväxter. Arten har sitt ursprung i de tropiska delarna av södra Asien.
Indiskt marmeladträd bildar taggiga träd som kan bli 6 meter höga. Taggarna sitter ensamma eller i par och blir cirka 1,5 cm långa. Bladen är stödda med 3-5 delblad. De är sparsamt mjukhåriga, brett lansettlika, rundade och något naggade. Blommorna kommer i vippor i bladvecken och är väldoftande. Fodret är kupolformat med 3-5 flikar. Kronbladen är 4-5, utbredda, grönvita och relativt tjocka. Ståndarna är cirka 50 och fria eller i buntar. Fruktämnet har 9-22 rum, det är kalt och har en kort pistill. Pistillens märke är huvudlik eller rundad. Frukten blir 5-10 cm och är rund eller äggrund, grönaktig till gulgrön med vedartat skal. Fruktköttet är blekt orange, svampigt och aromatiskt. Fröna är många, flata och ulliga och ligger inbäddade i en klibbig gelé.
Den färska frukten används till marmelad. Som torkad används frukten att bota diarré, dysenteri och som tvålsubstitut. Av skalet utvinns en olja, Marmelleolja.
Usher. G. (1974) A Dictionary of Plants Used by Man. Constable ISBN 0-09-457920-2
Wikimedia Commons har media som rör Indiskt marmeladträd.
Indiskt marmeladträd eller behlträd (Aegle marmelos) är den enda arten i marmeladträdssläktet (Aegle), inom familjen vinruteväxter. Arten har sitt ursprung i de tropiska delarna av södra Asien.
Indiskt marmeladträd bildar taggiga träd som kan bli 6 meter höga. Taggarna sitter ensamma eller i par och blir cirka 1,5 cm långa. Bladen är stödda med 3-5 delblad. De är sparsamt mjukhåriga, brett lansettlika, rundade och något naggade. Blommorna kommer i vippor i bladvecken och är väldoftande. Fodret är kupolformat med 3-5 flikar. Kronbladen är 4-5, utbredda, grönvita och relativt tjocka. Ståndarna är cirka 50 och fria eller i buntar. Fruktämnet har 9-22 rum, det är kalt och har en kort pistill. Pistillens märke är huvudlik eller rundad. Frukten blir 5-10 cm och är rund eller äggrund, grönaktig till gulgrön med vedartat skal. Fruktköttet är blekt orange, svampigt och aromatiskt. Fröna är många, flata och ulliga och ligger inbäddade i en klibbig gelé.
Середніх розмірів дерево, до 10 м у висоту. Складні листки мають по три листочка, які від яйцеподібних до еліптичних, 4–12 × 2–6 см, з основами округлих до вузько-клиновидних і верхівками загостреними, іноді гострими. Чашолистки ≈1 мм. Пелюстки білі, ≈1 см. Тичинки майже такої довжини, як пелюстки. Плід гладкий, зеленувато-жовтуватий з твердою задерев'янілою шкіркою. Визріває 11 місяців і може досягнути розміру грейпфрута. Шкірка наскільки міцна, що її можна відкрити лише за допомогою мачете. Всередині знаходиться волокнистий жовтий м'якуш з сильним ароматом персика та шипшини. Насіння обгорнуте прозорою клейкою речовиною, ≈8 мм.
Місцева рослина Індії, Непалу, М'янми. Тепер культивується також у пд. та пд.-зх. Юньнані (Китай), Шрі-Ланці, Таїланді, Індонезії, Малайзії. Може вижити при широкому діапазоні температур від -7 до +48 °C. Щоб отримати плоди — необхідний сухий сезон.
Із сушених плодів рослини роблять напої, чай матум. На смак нагадує чай із шипшини.[1] Сушені шматки продають в упаковках і на вагу. М'якуш фрукту можна їсти сирим. Він має сильний, ніби хімічний, смак, що схожий на персик.
Трипальчастий листок баеля за віруваннями індуїстів має відношення до бога Шиви. Листя підносять богам у храмах. Древо баель вважають священним.[2]
В Непалі дівчата ритуально одружуються з плодом баеля. За віруваннями — поки фрукт не трісне — дівчина матиме чоловіка.[3]
Aegle marmelos là một loài thực vật có hoa trong họ Cửu lý hương. Loài này được (L.) Corrêa mô tả khoa học đầu tiên năm 1800.[1]
_fruit_at_Narendrapur_W_IMG_4099.jpg)
_tree_at_Narendrapur_W_IMG_4115.jpg)
Bài viết họ Cửu lý hương này vẫn còn sơ khai. Bạn có thể giúp Wikipedia bằng cách mở rộng nội dung để bài được hoàn chỉnh hơn. Aegle marmelos là một loài thực vật có hoa trong họ Cửu lý hương. Loài này được (L.) Corrêa mô tả khoa học đầu tiên năm 1800.
Aegle marmelos L.
Эгле мармеладное[2], или Э́гле мармела́довое[3], или айва́ бенга́льская[3], также баиль, ка́менное я́блоко, или марме́лос[источник не указан 1109 дней] (лат. Aēgle marmēlos) — плодовое дерево; вид рода Aegle семейства Рутовые.
Баиль — медленнорастущее дерево высотой 12-15 м высотой с овальными листьями 4-10 см длиной 2-5 см шириной. Плод круглый или продолговатый, диаметром 5-20 см, с тонкой деревянистой оболочкой, серо-зелёной, когда плод недозрелый, и желтоватой, когда он созревает. Внутри плода находится центральное ядро и 8-20 треугольных сегментов, с тонкими тёмно-оранжевыми стенами, заполненных бледно-оранжевой душистой тестообразной сладкой, чуть вяжущей, мякотью.
Баиль в дикорастущем виде встречается в лесах Индии, Пакистана, Бангладеш, Шри-Ланки и Индокитая. Культивируется повсюду в Индии, на Шри-Ланке, на Филиппинах, в Малайзии и в Индонезии.
Культовое использование. Баиль, так же известный в индо-буддийской литературе как «плод билва» используется в шиваитском и буддийском культе. В шиваизме листьями билвы, растущими по три на черешке и оттого напоминающими трезубец Шивы, осыпают Шивалингам на праздник зимнего новолуния. В буддизме Ваджраяны плод билвы входит в число «пяти подношений чувств» (наряду с зеркалом, цимбалами, раковиной с благовонной водой и шёлковым шарфом), где символизирует вкус, а также в подношение «восьми благовещих эмблем», символизирующим дары, поднесённые бодхисаттве Шакьямуни (наряду с зеркалом, целебным эликсиром, творогом, раковиной, травой «дурва», киноварью и семенами горчицы).
Из плодов дерева Баиль (Матум) делают специальный чай. Высушенный плод матум очень эффективен при простудных заболеваниях.
Эгле мармеладное, или Э́гле мармела́довое, или айва́ бенга́льская, также баиль, ка́менное я́блоко, или марме́лос[источник не указан 1109 дней] (лат. Aēgle marmēlos) — плодовое дерево; вид рода Aegle семейства Рутовые.
提示：本条目的主题不是木蘋果。木橘（学名：Aegle marmelos），又名貝爾果[1]为芸香科木橘属下的一个种[2]。
在尼泊爾首都加德滿都，當地原住民內瓦爾人（Newari）的女孩會在兩、三歲到進入青春期之前期間與一顆木橘的果實蒂結一次「果實婚」[1][3]。
这是一篇與植物相關的小作品。你可以通过编辑或修订扩充其内容。
Aegle marmelos
_fruit_at_Narendrapur_W_IMG_4099.jpg)
_fruit_at_Narendrapur_W_IMG_4099.jpg)
_fruit_at_Narendrapur_W_IMG_4099.jpg)
_trunk_at_Narendrapur_W_IMG_4113.jpg)
_tree_at_Narendrapur_W_IMG_4115.jpg)
_leaves_at_Narendrapur_W_IMG_4101.jpg)
_tree_at_Narendrapur_W_IMG_4115.jpg)
_tree_at_Narendrapur_W_IMG_4116.jpg)
