Gwyfyn sy'n perthyn i urdd y Lepidoptera yw carpiog mawr, sy'n enw gwrywaidd; yr enw lluosog ydy carpiogion mawr (-ion); yr enw Saesneg yw Large Thorn, a'r enw gwyddonol yw Ennomos autumnaria.[1][2] Gellir dosbarthu'r pryfaid (neu'r Insecta) sy'n perthyn i'r Urdd a elwir yn Lepidoptera yn ddwy ran: y gloynnod byw a'r gwyfynod. Mae'r dosbarthiad hwn yn cynnyws mwy na 180,000 o rywogaethau mewn tua 128 o deuluoedd. Wedi deor o'i ŵy mae'r carpiog mawr yn lindysyn sydd yn bwyta llawer o ddail, ac wedyn mae'n troi i fod yn chwiler. Daw allan o'r chwiler ar ôl rhai wythnosau. Mae pedwar cyfnod yng nghylchred bywyd glöynnod byw a gwyfynod: ŵy, lindysyn, chwiler ac oedolyn.
Gwyfyn sy'n perthyn i urdd y Lepidoptera yw carpiog mawr, sy'n enw gwrywaidd; yr enw lluosog ydy carpiogion mawr (-ion); yr enw Saesneg yw Large Thorn, a'r enw gwyddonol yw Ennomos autumnaria. Gellir dosbarthu'r pryfaid (neu'r Insecta) sy'n perthyn i'r Urdd a elwir yn Lepidoptera yn ddwy ran: y gloynnod byw a'r gwyfynod. Mae'r dosbarthiad hwn yn cynnyws mwy na 180,000 o rywogaethau mewn tua 128 o deuluoedd. Wedi deor o'i ŵy mae'r carpiog mawr yn lindysyn sydd yn bwyta llawer o ddail, ac wedyn mae'n troi i fod yn chwiler. Daw allan o'r chwiler ar ôl rhai wythnosau. Mae pedwar cyfnod yng nghylchred bywyd glöynnod byw a gwyfynod: ŵy, lindysyn, chwiler ac oedolyn.
Der Herbst-Zackenrandspanner (Ennomos autumnaria), zuweilen auch als Herbstlaubspanner bezeichnet, ist ein Schmetterling (Nachtfalter) aus der Familie der Spanner (Geometridae). Das Artepitheton leitet sich von dem lateinischen Wort autumnus mit der Bedeutung „herbstlich“ ab und bezieht sich auf die Flugzeit der Falter.[1]
Die Falter erreichen eine Flügelspannweite von 41 bis 47 Millimetern bei den Männchen und von 47 bis 52 Millimetern bei den Weibchen.[2] Die Flügeloberseiten sind ockergelb bis gelborange gefärbt und mit bräunlichen bis violett grauen Sprenkeln überzogen. Das Mittelfeld der Vorderflügel wird von zwei dunklen Querlinien begrenzt, die sich am Innenrand annähern. Die Flügelränder sind unregelmäßig gezackt. Die Fühler der Männchen sind kräftig doppelkammzähnig, die der Weibchen sehr kurz doppelt gesägt. Ein Saugrüssel fehlt.
Das Ei ist tonnenförmig, kantig und zunächst violett braun oder olivgrün gefärbt. Kurz vor dem Schlüpfen der Raupen nimmt es eine schokoladenbraune Farbe mit weißer Kante an. Die Mikropyle ist schwarz, die Mikrophylrosette 11 bis 15-blättrig.[3]
Die Raupen sind sehr schlank und im Wesentlichen rindenbraun. Am fünften, sechsten und neunten Segment heben sich warzenartige Höcker sowie am elften, zwei kurze Spitzen ab.[3] Der Kopf ist groß und dunkelbraun punktiert. Im Gesamteindruck wirken die Raupen wie ein abgebrochener Zweig und sind dadurch von Fressfeinden kaum zu erkennen.
Die Puppen sind grünlich bis gelblich und leicht gefrostet. Der Kremaster ist faltig und am Ende mit mehreren schwarzen Hakenborsten versehen.
Die ähnlich gefärbten Zackenrandspannerarten Eichen-Zackenrandspanner (Ennomos quercinaria), Eschen-Zackenrandspanner, (Ennomos fuscantaria), Birken-Zackenrandspanner, (Ennomos erosaria) und Erlen-Zackenrandspanner (Ennomos alniaria) zeigen sämtlich keine oder nur eine geringe dunkle Sprenkelung auf den Flügeloberseiten und sind kleiner.
Der Herbst-Zackenrandspanner ist in Europa und dem gemäßigten Asien bis nach Japan verbreitet.[4] In Korea lebt die Unterart Ennomos autumnaria koreennomos, in Tianmu Shan und Chekiang Ennomos autumnaria pyrosticta sowie in Nordchina Ennomos autumnaria sinica.[2] Hauptlebensraum sind Laubwälder und Parkanlagen. Die Falter wurden selbst im Stadtkern von Großstädten nachgewiesen.[5] Dies deutet darauf hin, dass sich die Raupen gerne von den Blättern von Linden (Tilia), die in Stadtparks und an Alleen zu finden sind ernähren.[6] Darauf ist auch der gelegentlich verwendete Trivialname „Lindenparkland-Zackenrandspanner“ zurückzuführen. In den Alpen steigt die Art bis auf etwa 600 Meter Höhe.[3]
Die Falter sind überwiegend nachtaktiv und fliegen in einer Generation zwischen August und Oktober. Sie erscheinen nachts an künstlichen Lichtquellen. In ihrer Ruheposition winkeln sie die Flügel meist schräg ab.[7] Die Eier werden in ausgedehnten Eispiegeln an Ästen oder Blättern abgelegt und überwintern. Die Raupen leben zwischen Mai und Juni des folgenden Jahres und ernähren sich von den Blättern verschiedener Laubhölzer, dazu zählen Linden (Tilia), Birken (Betula) Eichen (Quercus ), Erlen (Alnus), Weiden (Salix) und Prunus.[8]
Der Herbst-Zackenrandspanner (Ennomos autumnaria), zuweilen auch als Herbstlaubspanner bezeichnet, ist ein Schmetterling (Nachtfalter) aus der Familie der Spanner (Geometridae). Das Artepitheton leitet sich von dem lateinischen Wort autumnus mit der Bedeutung „herbstlich“ ab und bezieht sich auf die Flugzeit der Falter.
Ennomos autumnaria, the large thorn, is a moth of the family Geometridae. The species can be found in Western and Central Europe East to Russia and Siberia
The wingspan is 40–50 mm. The length of the forewings is 21–28 mm. The ground colour is brown, red-brown or yellow-brown to yellowish beige. The forewing edge is scalloped and the forewing is marked with yellow and dark brown lines. The thorax is yellow to light brown. The antennae of the male are pectinate. The caterpillar is light yellowish-brown to reddish. It is up to 50 mm long. On segment five there few humps and on segment nine two long protrusions.It resembles a dead twig.
Similar species: other Ennomos
Biotopes: Forest edges, parks, gardens with trees.
The moths fly in one generation from September to October.[1] They are attracted to light.
The caterpillars feed on a number of deciduous trees.(Quercus sp., Alnus sp., Prunus sp., Salix sp., Tilia sp., Malus sp., Populus sp., Acer sp., Betula sp., Ulmus sp.).
Ennomos autumnaria, the large thorn, is a moth of the family Geometridae. The species can be found in Western and Central Europe East to Russia and Siberia
The wingspan is 40–50 mm. The length of the forewings is 21–28 mm. The ground colour is brown, red-brown or yellow-brown to yellowish beige. The forewing edge is scalloped and the forewing is marked with yellow and dark brown lines. The thorax is yellow to light brown. The antennae of the male are pectinate. The caterpillar is light yellowish-brown to reddish. It is up to 50 mm long. On segment five there few humps and on segment nine two long protrusions.It resembles a dead twig.
Similar species: other Ennomos
Biotopes: Forest edges, parks, gardens with trees.
The moths fly in one generation from September to October.[1] They are attracted to light.
The caterpillars feed on a number of deciduous trees.(Quercus sp., Alnus sp., Prunus sp., Salix sp., Tilia sp., Malus sp., Populus sp., Acer sp., Betula sp., Ulmus sp.).
Koivulovimittari (Ennomos autumnarius) on melko yleinen loppukesän ja alkusyksyn mittariperhonen.
Etusiivet ovat pienten tummien pisteiden kirjomat, kellanruskeat ja ulkoreunaltaan selvästi tummemmat. Siipien poikki kulkee kaksi pienistä, osin yhteensulautuneista pisteistä muodostuvaa tummaa poikkijuovaa. Juovien väliin jäävä alue kapenee huomattavasti siiven takaosaa kohti. Poikkiviirujen välissä on tummanruskea, rengasmainen täplä. Takasiivissä ei ole yläpinnalla huomattavaa kuviointia, mutta ulkoreunan tuntumasta ne ovat usein tiheäpisteiset. Siipien ulkoreuna on sukulaislajien tapaan mutkitteleva. Koivulovimittari on Ennomos-suvun melko samannäköisistä perhoslajeista selvästi suurin, sillä siipiväli on 41–54 mm.[1][2][3]
Samannäköisiä lajeja ovat etenkin leppälovimittari (Ennomos alniarius) ja tammilovimittari (Ennomos erosarius).
Esiintymisalue ulottuu Keski-Euroopasta Aasian poikki Japaniin.[3] Koivulovimittari on Suomessa etelään painottunut sisämaalaji[3]. Sitä tavataan silti Etelä-Lappiin saakka, joskin levinneisyys on pohjoisessa painottunut länteen. Perhonen lentää elokuun alusta syyskuun lopulle.[4]
Lehti- ja sekametsissä viihtyvä perhonen, jonka voi tavata myös puistoista ja puutarhoista. Perhoset alkavat lentää hämärän laskeuduttua ja naaraita tulee valojen luokse jo illalla. Koiraat kiinnostuvat valoista yleensä vasta aamuyön tunteina. Päivisin perhonen lepää siivet yläviistossa teeskennellen kuollutta lehteä. Munat talvehtivat.[3]
Toukka elää useilla eri lehtipuilla, etenkin koivuilla (Betula).
Koivulovimittari (Ennomos autumnarius) on melko yleinen loppukesän ja alkusyksyn mittariperhonen.
De iepentakvlinder (Ennomos autumnaria) is een nachtvlinder uit de familie van de Geometridae, de spanners. De soort wordt eigenlijk alleen waargenomen door vangst op licht.
Het vrouwtje heeft een voorvleugellengte van 28 tot 32 millimeter en het mannetje van 21 tot 28 millimeter. Het vrouwtje is groter dan de andere Ennomos-soorten. In rust houdt de vlinder de vleugels schuin omhoog. De mannetjes hebben een geveerde antenne.
De soort overwintert als ei op de waardplant. De eitjes worden in september of oktober gelegd.
De lichtgeelbruine tot roodachtige rups is tot 50 mm lang. Op segment vijf van de rups zitten een paar verhogingen en op segment negen twee lange uitsteeksels. De rups is te zien van april tot begin augustus. De rups verpopt zich aan de onderkant van een blad of op de grond.
De iepentakvlinder heeft diverse loofbomen als waardplanten.
De iepentakvlinder is in Nederland en België een niet zo gewone soort, die verspreid over heel Nederland en het noordelijk deel van België voorkomt. In het zuidelijk deel van België is de soort maar van twee provincies bekend. De vliegtijd is van halverwege juni tot eind september in één generatie.
De iepentakvlinder (Ennomos autumnaria) is een nachtvlinder uit de familie van de Geometridae, de spanners. De soort wordt eigenlijk alleen waargenomen door vangst op licht.
Het vrouwtje heeft een voorvleugellengte van 28 tot 32 millimeter en het mannetje van 21 tot 28 millimeter. Het vrouwtje is groter dan de andere Ennomos-soorten. In rust houdt de vlinder de vleugels schuin omhoog. De mannetjes hebben een geveerde antenne.
Mannetje in rustDe soort overwintert als ei op de waardplant. De eitjes worden in september of oktober gelegd.
De lichtgeelbruine tot roodachtige rups is tot 50 mm lang. Op segment vijf van de rups zitten een paar verhogingen en op segment negen twee lange uitsteeksels. De rups is te zien van april tot begin augustus. De rups verpopt zich aan de onderkant van een blad of op de grond.
Stor flikmåler (Ennomos autumnaria) er en sommerfugl i gruppen av de egentlige målere (Geometridae). Denne store, guloransje arten finnes bare på den sørlige delen av Østlandet i Norge.
En ganske stor (vingespenn 40 – 50 mm) og kraftig, gul eller oransje måler med flikete vinger. Antennene er fjærformede hos hannen, trådformede hos hunnen. Kroppen er kledt med gule hår. Begge vingepar er blekgule til oransje, oversådd med små, uregelmessige, brune flekker. Forvingen har to, mer eller mindre tydelige, brune, skrå tverrbånd. Larven er lang og tynn, brun og noe knudrete, og ligner sterkt på en død kvist. Den har spredte, korte, utstående hår.
Denne arten lever i løvskog. Larvene kan finnes på mange ulike løvtrær og busker. De voksne målerne flyr i august – september og kommer gjerne til lys.
Stor flikmåler forekommer i Europa og videre østover til Kina. I Norge er den bare funnet i den sørligste delen av Østlandet, vest til Vestfold og nord til det sørlige Hedmark.
Stor flikmåler (Ennomos autumnaria) er en sommerfugl i gruppen av de egentlige målere (Geometridae). Denne store, guloransje arten finnes bare på den sørlige delen av Østlandet i Norge.
Höstflikmätare (Ennomos autumnaria)[1] är en fjärilsart som beskrevs av Wernberg 1859. Höstflikmätare ingår i släktet Ennomos, och familjen mätare.[1][2][3]
Vingspannet är 41-54 millimeter. Arten förekommer i skog och buskrika marker i södra och centrala Europa, upp till mellersta Skandinavien.[4] Arten är reproducerande i Sverige.[3] Inga underarter finns listade.[1]
Fjärilen övervintrar som ägg.
Höstflikmätare (Ennomos autumnaria) är en fjärilsart som beskrevs av Wernberg 1859. Höstflikmätare ingår i släktet Ennomos, och familjen mätare.
Vingspannet är 41-54 millimeter. Arten förekommer i skog och buskrika marker i södra och centrala Europa, upp till mellersta Skandinavien. Arten är reproducerande i Sverige. Inga underarter finns listade.
Fjärilen övervintrar som ägg.
Ennomos autumnaria là một loài bướm đêm trong họ Geometridae.[1]
Ennomos autumnaria là một loài bướm đêm trong họ Geometridae.
[{{fullurl:wikispecies:{{{wikispecies}}}|uselang=ru}} Систематика
на Викивидах]
Пяденица осенняя[1] (лат. Ennomos autumnaria) — бабочка из семейства пядениц.
Размах крыльев 40—50 мм. Длина переднего крыла 21—28 мм. Окраска основного фона крыльев бледно-охристая, с буроватыми пестринками и точками.
Задние крылья более светлые, чем передние, со слабозаметной волнистой линией и более темными продольными жилками. Вершина крыльев зубцевидная. Внешний край крыльев волнистый. На нижней стороне крыльев рисунок из пестринок и пятен выражен значительно лучше, также на ней имеется несколько тёмных пятен. Усики тонкие, длинные[2].
Европа (северные и центральные районы), европейская часть СНГ, Россия (включая Хабаровский край, Сахалинскую область, Приморский край), Сибирь, Урал, Япония, Корейский полуостров, Казахстан[2].
В зависимости от участка ареала, время лёта бабочек приходится на конец августа—октябрь. Полифаг, гусеницы питаются на различных лиственных деревьях и кустарниках, включая листья яблони, абрикоса, груши, сливы, смородины и так далее. Гусеницы живут в свернутых и склеенных паутиной, которые они выгрызают по краям. Окукливается в почве[2].