Artemisia indica Willd. – gatunek rośliny z rodziny astrowatych (Compositae Gis.). Występuje naturalnie w Azji Południowej i Południowo-Wschodniej oraz w Chinach i Japonii[3].
Rozmieszczenie geograficzne
Rośnie naturalnie w Azji Południowej (Indie, Bhutan) i Południowo-Wschodniej (Mjanma, Tajlandia) oraz w Chinach i Japonii. W Chinach został odnotowany w prowincjach Anhui, Zhejiang, Fujian, Henan, Hebei, Hunan, Hubei, Gansu, Jiangxi, Jiangsu, Guangdong, Kuejczou, Liaoning, Shanxi, Szantung, Shaanxi, Syczuan, Junnan oraz w regionach autonomicznych Mongolia Wewnętrzna, Kuangsi i Tybet. Występuje także na Tajwanie. W Japonii spotykany jest na wyspach Honsiu, Sikoku i Kiusiu oraz na archipelagu Riukiu[3]. Niektóre źródła podają jego występowanie także w Nepalu, Wietnamie, Indonezji[4], Malezji[5], na Półwyspie Koreańskim czy Filipinach[6].
Morfologia
- Pokrój
-
Roślina jednoroczna, bylina lub półkrzew. Dorastające do 80–150 cm wysokości. Łodyga jest bardzo rozgałęziona. Pędy są nagie lub słabo owłosione[6].
- Liście
- Siedzące lub osadzone na krótkich ogonkach liściowych. Powierzchnia górna jest naga albo szaro lub żółtawo omszona, natomiast od spodu są gęsto pokryte szarymi włoskami. Najniżej położone liście w zarysie mają kształt od jajowatego do podłużnego, mierzą 6–12 cm długości oraz 3–8 cm szerokości, są 1- lub 2-pierzasto-dzielne, blaszka liściowa jest złożona z 3 lub 4 par segmentów, płaty przy wierzchołku są większe. Liście usytuowane na średniej wysokości w zarysie mają jajowaty, podłużnie jajowaty lub eliptyczny kształt, osiągają 5–8 cm długości oraz 3–5 cm szerokości, są 1- lub 2-pierzasto-dzielne, blaszka liściowa jest złożona z 3 lub 4 par segmentów, płaty przy wierzchołku są większe, mają eliptycznie lancetowaty, równowąsko-lancetowaty lub równowąski kształt, pojedyncze płaty dorastają do 10–20 mm długości i 3–5 mm szerokości. Najwyżej położone liście są pierzasto-dzielne. Przylistki są całobrzegie lub potrójnie klapowane[6].
- Kwiaty
-
Pseudancja są siedzące lub osadzone na krótkich szypułkach, są mniej mniej lub bardziej wyprostowane, zebrane w odosobnione szeroko stożkowate, niemal bezlistne wiechy. Osie kwiatostanów mierzą do 18 cm długości. Okrywy mają jajowaty, podłużnie jajowaty lub szeroko jajowaty kształt, osiągają około 3–4 mm długości i 2 mm szerokości. Wewnętrzne listki okrywy (ang. phyllaries) są owłosione lub nagie. Kwiatów w pseudancjum jest od 15 do 20, mają żółtawą barwę, wszystkie są płodne. Mają 4–10 kwiatów żeńskich, ich płatki mają rurkowaty kształt, są mniej lub bardziej gruczołowate, z dwoma zębami. Kwiatów języczkowych jest od 8 do 12, są obupłciowe, gruczołowate u nasady[6].
- Owoce
-
Niełupki o podłużnym lub odwrotnie jajowatym kształcie, mierzą około 1,25 mm długości, mają brązową barwę[6].
Biologia i ekologia
W Nepalu rośnie przy ścieżkach i trasach oraz na skrajach lasów, natomiast w środkowej i południowej Japonii został zaobserwowany na wysypiskach. W Nepalu występuje na wysokości od 300 do 2500 m n.p.m. Najlepiej rośnie na dobrze przepuszczalnym lub lekko zasadowym gliniastym podłożu. Preferuje stanowiska w pełnym nasłonecznieniu. Rośliny są bardziej trwałe i aromatyczne, gdy rosną w glebie ubogiej i suchej. Jest to roślina owadopylna[5]. Kwitnie i owocuje od sierpnia do października[6].
Zmienność
W obrębie tego gatunku wyróżniono cztery odmiany[2]:
-
Artemisia indica var. elegantissima (Pamp.) Y.R.Ling & Humphries
-
Artemisia indica var. maximowiczii (Nakai) H.Hara
-
Artemisia indica var. momiyamae (Kitam.) H.Hara
-
Artemisia indica var. orientalis (Pamp.) H.Hara
Zastosowanie
- Medycyna
- Dziko rosnące rośliny bywają zbierane lokalnie głównie do użytku leczniczego. Liście i kwitnące łodygi stosowane są w leczeniu przeciw robakom, a także mają działanie antyseptyczne, przeciwskurczowe, wykrztuśne i żołądkowe. Napar jest wykorzystywany do leczenia schorzeń układu nerwowego i schorzeń skurczowych w astmie i chorobach mózgu. Napar jest również uważany za poprawiający apetyt. Sok z rośliny stosuje się w Nepalu w leczeniu biegunki oraz bólów brzucha. Używa się go także do przemywania oczu, aby złagodzić uczucie pieczenia spojówek. Pastę z rośliny stosuje się zewnętrznie do leczenia ran. Korzenie mają działanie antyseptyczne, także jako tonik są stosowanie w leczeniu nerek[5].
- Sztuka kulinarna
- Młode liście bywają gotowane i spożywane z jęczmieniem. Ponadto liście gotowane na parze są dodawane do ryżu w celu poprawienia smaku i koloru[5].
- Pestycydy
- Z rośliny otrzymuje się olejek eteryczny w ilości około 0,2%, który służy jako środek owadobójczy. Jest szczególnie skuteczny przeciwko owadom w larwalnym stadium rozwoju. Najczęściej stosuje się go przeciw komarom[5].
- Substancje zapachowe
- Wysuszone liście i kwiaty są używane jako kadzidło[5].
Przypisy
