Rosa foetida (lat. Rosa foetida) - gülçiçəyikimilər fəsiləsinin itburnu cinsinə aid bitki növü.
Avropada, Kiçik Asiya, İran və Əfqanistanda yayıılmışdır.
Orta boylu, 1,5-2 m, bəzi hallarda 50-60 sm-ə qədər hündürlüyə və uzun qəhvəyi rəngli qövsvarı əyilmiş budaqlara malik koldur. Qopartikanları düz, bizvarı, bəzi hallarda oraqvarı əyilmişdir, qılcıq şəklində olanı da vardır. İyun və iyul aylarında çiçək açır. Çiçəkləri çoхləçəklidir, tək və ya iki-üç ədəd yеrləşərək azçiçəkli çiçək qrupuna toplaşmışdır. Ləçəkləri parlaq sarı rəngdə, içəri hissəsi sarımtıl-qırmızıdır, хoşa gəlməyən iyə malikdir. Mеyvəsi kürə şəklində, qırmızı rəngdə olub, еnli, uzun tüklü boğazcığa malikdir.
Meşədə açıq yamaclarda, dağ çaylarının sahillərində tək və ya kiçik qruplarla bitir. Əsasən kölgəli və nəm yerlərdə rast gəlinir.
Böyük Qafqaz və Naxçıvan MR-da təbii halda rast gəlinir.
Tərkibində efir yağı vardır. Yaşıllşdırmada istifadə olunur.
Rosa foetida (lat. Rosa foetida) - gülçiçəyikimilər fəsiləsinin itburnu cinsinə aid bitki növü.
La rosa foetida és una espècie de rosa, nativa de les faldilles de les muntanyes del Caucas a Geòrgia anomenada en català rosa groga.[2] Té flors grogues, amb una lleugera però àcida fragància que pot ser desagradable, d'aquí el seu nom d'espècie. Encara que creix àmpliament fora de la seva àrea (per exemple, a Gran Bretanya i Estats Units), és particularment susceptible a la taca negra. Com no existeixen roses grogues nadiues a Europa, la seva introducció des de Pèrsia va ser molt important en el cultiu de roses i R. foetida ha contribuït àmpliament al patrimoni genètic de les roses cultivades.
La rosa s'anomena foetida del llatí "pudent",[3][4] ja que la seva olor recorda a l'oli de llinosa bullit, cosa que algunes persones troben desagradable.[5][6] Tot i això, n'hi ha d'altres que no la troben "tan dolenta."[5]
Rosa foetida va importar-se des de Pèrsia (R. foetida 'persiana' és el nom d'una de les seves varietats)[7] i va ser molt important per a la floricultura europea, ja que no existien roses grogues nadiues. Va ser descrita el 1583 i cultivada amb èxit per Carolus Clusius; va plantar-la al jardí imperial de Rodolf II a Viena. També va ajudar a la seva popularitat el fet que Joris Hoefnagel, un pintor i gravador flamenc, va il·lustrar-la a mà contrastant-la amb l'englantina roja.[8]
És una rosa important, ja que és l'origen dels pigments grocs de molts dels híbrids moderns a través de 'Soleil d'Or' (R. foetida x 'Antoine Ducher'; 1900), creada per Joseph Pernet-Ducher i ha exercit doncs una gran influència en el patrimoni genètic de les roses cultivades modernes.[9]
Aquest roser ha estat descrit com a llarg i prim i no gaire vigorós, per la qual cosa necessita un suport o paret. Creix fins als 180 cm d'alçada.[6] La varietat Rosa foetida var. 'bicolor' , la rosa de coure austríaca, floreix aviat i les seves flors tenen el pètals vermells o taronges en la seva superfície interna superior i grocs en l'exterior inferior.[5] És susceptible a la taca negra característica que també ha transmès a les roses modernes que en descendeixen.[7][10]
La rosa foetida és una espècie de rosa, nativa de les faldilles de les muntanyes del Caucas a Geòrgia anomenada en català rosa groga. Té flors grogues, amb una lleugera però àcida fragància que pot ser desagradable, d'aquí el seu nom d'espècie. Encara que creix àmpliament fora de la seva àrea (per exemple, a Gran Bretanya i Estats Units), és particularment susceptible a la taca negra. Com no existeixen roses grogues nadiues a Europa, la seva introducció des de Pèrsia va ser molt important en el cultiu de roses i R. foetida ha contribuït àmpliament al patrimoni genètic de les roses cultivades.
Die Gelbe Rose (Rosa foetida),[1] auch Fuchs-Rose, Wachs-Rose, Persische Gold-Rose und Austrian Briar genannt, ist eine Pflanzenart aus der Gattung Rosen (Rosa) innerhalb der Familie der Rosengewächse (Rosaceae).
Rosa foetida wächst als Strauch, der Wuchshöhen von etwa 1,5 Metern erreicht. Die relativ dünnen Äste besitzen eine braune Rinde und ungleich große, gerade Stacheln. Die früh erscheinenden Blüten stehen meist einzeln. Die zwittrigen Blüten sind radiärsymmetrisch und fünfzählig mit doppelter Blütenhülle. Die fünf Kronblätter sind gelb. Die im Herbst bei Reife orangeroten Hagebutten sind kugelig.
Die Chromosomenzahl beträgt 2n = 28.[2]
Das ursprüngliche Verbreitungsgebiet von Rosa foetida ist Westasien von der Türkei über Syrien, Libanon, Jordanien bis Israel und sie kommt auch in Kroatien vor. In anderen Ländern ist sie ein Neophyt.[3]
Die Erstveröffentlichung von Rosa foetida erfolgte 1762 durch Johann Herrmann (1738–1800). Synonyme für Rosa foetida Herrm. sind: Rosa lutea Mill., Rosa eglanteria Mill. non L.[3] Das Artepitheton foetida ist vom lateinischen Wort foetidus für stinkend abgeleitet und bezieht sich auf den Geruch der Blüten, der eher unangenehm ist und an einen Fuchs erinnert.
Die Wildrose Rosa foetida wurde vermutlich 1540 aus Zentralasien oder Südwestasien nach Europa eingeführt. Der orangerote Sport Rosa foetida 'Bicolor' wurde ebenfalls im 16. Jahrhundert nach Europa eingeführt. Er ist auch unter dem Synonym 'Austrian Copper' bekannt.
Ein weiterer Sport, 'Persiana' oder 'Persian Yellow', mit gefüllten, gelben Blüten wurde 1837 gefunden. Der Rosenzüchter Joseph Pernet-Ducher kreuzte aus diesem Sport der Rosa foetida die erste gelbe Gartenrose – 'Soleil d´Or' – die 1900 auf den Markt kam. Die gelben und orangeroten Blüten moderner Gartenrosen entstanden erst durch die Einkreuzung von Rosa foetida.
Rosa foetida gedeiht am besten in Regionen mit heißem Sommer und kaltem Winter. Sie ist frosthart bis −35 °C (USDA-Zone 4).
Die Gelbe Rose (Rosa foetida), auch Fuchs-Rose, Wachs-Rose, Persische Gold-Rose und Austrian Briar genannt, ist eine Pflanzenart aus der Gattung Rosen (Rosa) innerhalb der Familie der Rosengewächse (Rosaceae).
Rosa foetida, known by several common names, including Austrian briar,[3] Persian yellow rose,[3] and Austrian copper rose,[3] is a species of rose, native to the foothills of the Caucasus Mountains in Georgia. It has yellow flowers with a scent which some find objectionable. Since there were no yellow roses native to Europe, its introduction from Persia was an important addition to the cultivation of roses, and R. foetida is now an important contributor to the stock of cultivated roses.
The rose is named for its smell--foetida is Latin for "having a bad smell"[4][5]—which is reminiscent of boiled linseed oil, a smell which some find objectionable.[6][7] However, according to others "the smell is not all that bad."[6]
Rosa foetida was imported to Europe from Persia (R. foetida 'persiana' being the name of one of its varieties[8]), and was important to European horticulture since it had no native yellow roses. It was described (in 1583) and successfully cultivated by Carolus Clusius; he grew them in the imperial garden of Rudolf II in Vienna. Its popularity was aided by Clusius's contemporary, Flemish painter and engraver Joris Hoefnagel, who contrasted it with the Eglantine rose in a manuscript illustration.[9]
An important rose, inasmuch as it is the source of yellow in modern-day hybrids, most famously 'Soleil d'Or' (R. foetida x 'Antoine Ducher'; 1900), was bred by Joseph Pernet-Ducher. One variety, Rosa foetida var. 'bicolor' , the Austrian Copper rose, blooms early in the season and has flowers with petals that are red or orange on the upper interior surface but yellow on the lower exterior surface.[6] Rosa foetida has exerted great influence on the modern stock of cultivated roses,[10] contributing also its susceptibility to black spot.[8][11]
The rose is described as a "spindly bush, not terribly vigorous", requiring a stake or a wall, growing up to six feet tall.[7]
Rosa foetida, known by several common names, including Austrian briar, Persian yellow rose, and Austrian copper rose, is a species of rose, native to the foothills of the Caucasus Mountains in Georgia. It has yellow flowers with a scent which some find objectionable. Since there were no yellow roses native to Europe, its introduction from Persia was an important addition to the cultivation of roses, and R. foetida is now an important contributor to the stock of cultivated roses.
La malbonodora rozo, persa orrozo, vaksrozo aŭ vulpo-rozo (Rosa foetida),[1] estas plantspecio el la genro rozo (Rosa) ene de la familio de la rozacoj (Rosaceae).
Rosa foetida kreskas kiel arbusto, kiu atingas kreskoalton de ĉ. 1,5 metroj. La relative maldikaj branĉoj havas brunan ŝelon kaj neegalgrandajn, rektajn pikaĵojn. La fruaj floroj staras plej ofte unuope. La duseksaj floroj estas radisemetriaj kaj kvinnombraj kun duobla involukro. La kvin petaloj estas flavaj. La maturaj oranĝkoloraj rozfruktoj estas globformaj.
La origina disvastigejo de Rosa foetida estas Okcidentazio de Turkio trans Sirio, Libano, Jordanio ĝis Israelo. Ĝi ankaŭ kreskas en Kroatio. En aliaj landoj ĝi estas novplanto.[2]
La unua priskribo de Rosa foetida okazis en 1762 fare de Johann Herrmann (1738–1800). sinonimo por Rosa foetida HERRM. estas: Rosa lutea MILL., Rosa eglanteria MILL. NON L.[2] La speciepiteto foetida (aŭ foetidus) estas el la latine kaj signifas „malbonodora“ kaj rilatas al la malagrabla odoro de la floroj, kiu similas al la odoro de vulpo.
La sovaĝa rozo Rosa foetida supozeble estis enkondukita en la jaro 1540 el Azio. La oranĝkolora vario Rosa foetida 'Bicolor' venis en la 16a jarcento al Eŭropo. Ĝi estas konata sub la sinonimo 'Austrian Copper' .
Pliaj varioj, 'Persiana' aŭ 'Persian Yellow', kun plenaj, flavaj floroj estis trovitaj en 1837. La rozbredisto Joseph Pernet-Ducher krucis el tiu vario de Rosa foetida la unuan flavan ĝardenrozon – 'Soleil d´Or' – kiu estis surmerkatigata en 1900. La flavaj kaj oranĝkoloraj floroj de la modernaj ĝardenrozoj ekestis nur post la enkrucigado de Rosa foetida.
Rosa foetida kreskas plej bone en regionoj kun varmaj someroj kaj malvarmaj vintroj. Ĝi toleras temperaturojn ĝis –35 °C (USDA-zono 4).
La malbonodora rozo, persa orrozo, vaksrozo aŭ vulpo-rozo (Rosa foetida), estas plantspecio el la genro rozo (Rosa) ene de la familio de la rozacoj (Rosaceae).
Rosa foetida es una especie de rosa perteneciente a la familia de las rosáceas.
Es nativa de las faldas del Cáucaso en Georgia.
Tiene flores amarillas, con una suave y ácida esencia que puede ser desagradable, de ahí su nombre de especie. Aunque crece ampliamente fuera de su área (por ejemplo, en Gran Bretaña y Estados Unidos), es particularmente susceptible a la mancha negra.
Rosa foetida fue descrita por Johann Hermann y publicado en Diss. Bot.-Med. Rosa 18. 1762.[1]
Rosa: nombre genérico que proviene directamente y sin cambios del latín rosa que deriva a su vez del griego antiguo rhódon, , con el significado que conocemos: «la rosa» o «la flor del rosal»
foetida: epíteto latíno que significa "fétida".
Rosa foetida, le Rosier fétide[réf. nécessaire], Rosier jaune de Perse[1] ou Ronce d'Autriche[réf. nécessaire], est une espèce de rosiers originaire du piémont du Caucase en Géorgie et naturalisé en Autriche d'où il fut ramené en 1583 par Charles de L'Écluse.
Ses tiges sont brunes et ses feuilles qui ont 5 à 9 folioles sont vert vif avec un revers velu. Ses fleurs jaune vif exhalant un parfum peu marqué, doux et aigre, que certains trouvent désagréable, d'où le nom de l'espèce.
Elle a été cultivée en dehors de son aire d'origine (par exemple, en Grande-Bretagne et aux États-Unis), mais on ne la trouve plus dans les jardins. Elle est particulièrement sensible à la maladie des taches noires.
C'est une rose importante, dans la mesure où elle est l'origine de la couleur jaune dans les hybrides modernes.
Rosa foetida, le Rosier fétide[réf. nécessaire], Rosier jaune de Perse ou Ronce d'Autriche[réf. nécessaire], est une espèce de rosiers originaire du piémont du Caucase en Géorgie et naturalisé en Autriche d'où il fut ramené en 1583 par Charles de L'Écluse.
Žuta ruža (lat. Rosa foetida), biljna vrsta u porodici ružovki. Podrijetlom je sa Kavkaza odakle se raširila po Euroaziji, uključujući i Hrvatsku.[1]
Žuta ruža (lat. Rosa foetida), biljna vrsta u porodici ružovki. Podrijetlom je sa Kavkaza odakle se raširila po Euroaziji, uključujući i Hrvatsku.
Róża żółta (Rosa foetida Herrm.) – gatunek krzewu należący do rodziny różowatych. Występuje pospolicie na obszarach umiarkowanych półkuli północnej. Pochodzi z Azji zachodniej i centralnej, prawdopodobnie z Persji. Rośnie dziko na Bliskim Wschodzie, w Turcji, Iranie, Iraku, Afganistanie, Pakistanie, Azerbejdżanie, Kirgistanie, Tadżykistanie[2]. Spotyka się go także w Polsce, jako roślinę inwazyjną, jest czasami uprawiany i dziczejący (efemerofit).
Nanofanerofit. Kwitnie od maja do czerwca.
Roślina ozdobna. Oprócz formy typowej w uprawie znajdują się liczne odmiany o pełnych kwiatach. Róża żółta jest jednym z gatunków rodzicielskich licznych mieszańców róż herbacianych[3].
Róża żółta (Rosa foetida Herrm.) – gatunek krzewu należący do rodziny różowatych. Występuje pospolicie na obszarach umiarkowanych półkuli północnej. Pochodzi z Azji zachodniej i centralnej, prawdopodobnie z Persji. Rośnie dziko na Bliskim Wschodzie, w Turcji, Iranie, Iraku, Afganistanie, Pakistanie, Azerbejdżanie, Kirgistanie, Tadżykistanie. Spotyka się go także w Polsce, jako roślinę inwazyjną, jest czasami uprawiany i dziczejący (efemerofit).
Rosa fétida é uma espécie de rosa, nativa dos pés da cordilheira do Cáucaso, na Geórgia. Ela tem flores amarelas com um cheiro ativo que muitos consideram repugnante; daí o nome da espécie. Embora abundante fora da área de incidência (e.g. Grã-Bretanha e América), ela é particularmente suscetível ao fungo Diplocarpon rosae.
Rosa fétida é uma espécie de rosa, nativa dos pés da cordilheira do Cáucaso, na Geórgia. Ela tem flores amarelas com um cheiro ativo que muitos consideram repugnante; daí o nome da espécie. Embora abundante fora da área de incidência (e.g. Grã-Bretanha e América), ela é particularmente suscetível ao fungo Diplocarpon rosae.
Rosa foetida là loài thực vật có hoa trong họ Hoa hồng. Loài này được Herrm. miêu tả khoa học đầu tiên năm 1762.[2]
.JPG)
Bài viết liên quan đến phân họ Hoa hồng này vẫn còn sơ khai. Bạn có thể giúp Wikipedia bằng cách mở rộng nội dung để bài được hoàn chỉnh hơn. Rosa foetida là loài thực vật có hoa trong họ Hoa hồng. Loài này được Herrm. miêu tả khoa học đầu tiên năm 1762.
Шипо́вник злово́нный, или Шиповник воню́чий, или Ро́за зловонная (лат. Rōsa foītida) — многолетний кустарник; вид секции Pimpinellifolia, рода Шиповник семейства Розовые.
В садоводческой литературе может упоминаться под названиями: Austrian Briar, Austrian Brier, Austrian Yellow, Capucine jaune, Geel Rose, Fuchsrose, Jaune Simple, Rosa Aegyptia, Rosa cerea Rössig ex Redouté, Rosa eglanteria Redouté & Thory, Single Yellow Sweet Brier, Yellow Austrian Rose[2].
Тип: Африка, Египет из культурных образцов[3].
Латинское название обусловлено тем, что автор таксона считал запах этой розы напоминающим запах клопов[4].
Происхождение неизвестно, возможно, очень старый гибрид между Rosa kokanica и какими-то видами секции Cinnamomeae (Rosa webbiana?)[3]. Или Rosa kokanica × Rosa hemispherica[6].
Часто встречается в одичавшем виде и как культурное растение[3].
Распространение (по данным Germplasm Resources Information Network):
Афганистан, Иран, Ирак, Турция, Азербайджан, Кыргызстан, Таджикистан, Пакистан.
Согласно другому источнику впервые завезена в Европу (Испанию) в XIII веке. Предположительно происходит из Средней Азии, Восточного Закавказья, Малой Азии, Ирана, Афганистана, Северо-западных Гималаев[7].
Кустарник средней величины, высотой до 1—1,5 м, реже низкий куст до 50—60 см, с дугообразно-изогнутыми ветвями.
Шипы обычно шиловидные, прямые (реже немного серповидно-изогнутые), расположены нерегулярно, соломенного цвета, резко расширенные у основания, с примесью мелких изогнутых шипиков и щетинок, особенно обильных на турионах. Молодые ветви каштаново-коричневые, гладкие, блестящие.
Листовки (5 —) 7—9, до 20 мм длиной, эллиптические или яйцевидные, острые или тупые, голые с обеих сторон, редко опушенные, гладкие или железистые, дважды или редко зубчатые.
Цветки одиночные или по 2—3, лепестки до 30 (реже 35) мм длиной, желтые, иногда с медно-красным. Аромат сильный, неприятный.
Цветоножки гладкие. Чашелистики обычно с боковыми лопастями, расширены на вершине[3].
Используется в качестве декоративного садового растения. Сухие цветки используются в качестве наркотика[8].
Зоны морозостойкости: 3a—9b.
Цветение однократное, весной или в начале лета[2].
Шиповник зловонный был известен до 1596 года. Rosa foetida 'Bicolor' выращивается с 1596 года. Rosa foetida 'Persiana' с 1835 года.
Все формы шиповника зловонного легко поражаются чёрной пятнистостью.
Форма 'Persiana' была использована французским селекционером Джозефом Перне-Дюше в качестве опылителя при создании сорта 'Soleil d'Or' послужившего основой для создания класса Пернецианские розы.
При выращивании в сухом климате Rosa foetida является выносливой и требует мало внимания. Лепестки легко облетают при сильном ветре и дожде[9].
Шипо́вник злово́нный, или Шиповник воню́чий, или Ро́за зловонная (лат. Rōsa foītida) — многолетний кустарник; вид секции Pimpinellifolia, рода Шиповник семейства Розовые.
В садоводческой литературе может упоминаться под названиями: Austrian Briar, Austrian Brier, Austrian Yellow, Capucine jaune, Geel Rose, Fuchsrose, Jaune Simple, Rosa Aegyptia, Rosa cerea Rössig ex Redouté, Rosa eglanteria Redouté & Thory, Single Yellow Sweet Brier, Yellow Austrian Rose.
Тип: Африка, Египет из культурных образцов.
异味蔷薇（学名：Rosa foetida）为蔷薇科蔷薇属下的一个种。
|access-date=中的日期值 (帮助)
这是一篇與植物相關的小作品。你可以通过编辑或修订扩充其内容。 
ロサ・フェティダ（Rosa foetida）は、グルジアのカフカース山脈山麓の丘陵地帯を原産地とするバラ科・バラ属の種。
多くの人々が不快に感じる軽い酸敗臭のある黄色い花を持つため、この名が付いた（"foetidus" はラテン語で「悪臭のある」の意）。原産地以外の広い地域で育つが、特に黒星病（葉に黒いしみ状の斑点を生じ、次第に拡大していく病害）に影響されやすい。
変種の一つである R. foetida var. 'bicolor' （オーストリアン・カッパー）は、外側が赤またはオレンジで内側が黄色の花びらを持っている（左写真）。ロサ・フェティダは黄色いハイブリッドモダンローズの品種改良において重要なバラであり、特に有名なものはジョセフ・ペルネ=デュシェ（Joseph Pernet-Ducher）が1900年にロサ・フェティダとアントワーヌ・デュシェを交配させて作り出したソレイユ・ドールである。
この項目は、植物に関連した書きかけの項目です。この項目を加筆・訂正などしてくださる協力者を求めています（プロジェクト:植物／Portal:植物）。 ロサ・フェティダ（Rosa foetida）は、グルジアのカフカース山脈山麓の丘陵地帯を原産地とするバラ科・バラ属の種。
多くの人々が不快に感じる軽い酸敗臭のある黄色い花を持つため、この名が付いた（"foetidus" はラテン語で「悪臭のある」の意）。原産地以外の広い地域で育つが、特に黒星病（葉に黒いしみ状の斑点を生じ、次第に拡大していく病害）に影響されやすい。
変種の一つである R. foetida var. 'bicolor' （オーストリアン・カッパー）は、外側が赤またはオレンジで内側が黄色の花びらを持っている（左写真）。ロサ・フェティダは黄色いハイブリッドモダンローズの品種改良において重要なバラであり、特に有名なものはジョセフ・ペルネ=デュシェ（Joseph Pernet-Ducher）が1900年にロサ・フェティダとアントワーヌ・デュシェを交配させて作り出したソレイユ・ドールである。
