Şirvan külməsi və ya Azərbaycan külməsi (lat. Pseudophoxinus atropatenus) — Çəkikimilər fəsiləsinə aid bir növdür[1].
Azərbaycanda Qəbələ rayonunun Türyançay sistemindəki bulaq sularında (Nic və Çuxur Qəbələ kəndlərində olan bulaqlarda) yayılmışdır. Lakin arealın məhdudluğu, antropogen təsirlər (yayıldığı sahələrin çirkləndirilməsi, qurudulması və s.) növə təhlükə yaradır. Şirvan külməsinin endemik növ olmasını və məhdud sahədə yayılmasını nəzərə alaraq onun yayıldığı ərazi xüsusi mühafizə olunan ərazi elan olunmalıdır.[2]
D III 7-8, A III 7 (8), squ. 37-39. orta hesabla 37,9 - dur. Yan xətt pulcuqları dəliksiz pulcuqların arasında nizamsız düzülmüşdür. Yan xətt tam deyildir. Dəlikli pulcuqlarının sayı 17-dən 38-ə qədərdir. Yan xətdən yuxarıda 5-7 sıra, aşağıda isə 3-4 sıra pulcuqlar yerləşir. Ağzı uc tərəfdə çəpəki yerləşir. Bədəni yoğun, alnı enli, pulcuqları isə girdə olur. Bel üzgəcində 3 şaxəsiz, 7 - 8 şaxəli, anal üzgəcində isə 3 şaxəsiz, 7 şaxəli şüa vardır. Şirvan külməsi xarici görünüşcə Soyuqbulaq külməsinə oxşayır, lakin ondan bir sıra əlamətlərinə görə fərqlənir. Soyuqbulaq külməsində başı uzun, alnı enli, gözdalı məsafə az olur. Şirvan külməsində ağzın zirvəsi gözün alt kənarından yuxarı səviyyədə, Soyuqbulaq külməsində isə gözün alt kənarından aşağı və ya onunla eyni səviyyədə yerləşir. Birincidə üzmə qovuğunun dal kənarı girdə, ikincisində isə sivri olur.[3]
Şirinsu balığıdır. Meşəlik yerlərdəki bataqlığa bənzər bulaq sularında yaşayır. Dibi lili, içərisində qamış bitən, zəif sürətlə axan çayları çox sevir. Su cücülərinin sürfələri və detridlə qidalanır. Uzunluğu 9.6 sm-ə qədər olur. Bir yaşı tamam olduqda uzunluğu 2.8 – 5.7 sm, orta hesabla 4.5 sm, 2 yaşı tamam olduqda 5.9 – 8.0 sm, orta hesabla 6.9 sm olur. İki-üç ilə qədər yaşayır.
Az saylı balıqdır. Sayı haqqında dəqiq məlumat yoxdur.
Şirvan külməsinin heç bir təsərrüfat əhəmiyyəti yoxdur.
Arealın məhdudluğu, antropogen təsirlər (yayıldığı sahələrin çirkləndirilməsi, qurudulması və s.).
Şirvan külməsinin endemik növ olmasını və məhdud sahədə yayılmasını nəzərə alaraq onun yayıldığı ərazi xüsusi mühafizə olunan ərazi elan olunmalıdır.
Şirvan külməsi və ya Azərbaycan külməsi (lat. Pseudophoxinus atropatenus) — Çəkikimilər fəsiləsinə aid bir növdür.
Pseudophoxinus atropatenus, also known as the Azerbaijani spring roach or Shirvan roachling, is a species of freshwater fish in the family Cyprinidae.[2]
It is only found in the Kura River drainage in Azerbaijan, inhabiting small spring lakes in an area of max. 44 km diameter.[3]
In the Mediterranean clade of Pseudophoxinus, the Azerbaijani spring roach is the only species that inhabits Transcaucasus. Biogeographically it appears to be a Miocene-Pliocene relict in this region.[3]
Pseudophoxinus atropatenus, also known as the Azerbaijani spring roach or Shirvan roachling, is a species of freshwater fish in the family Cyprinidae.
It is only found in the Kura River drainage in Azerbaijan, inhabiting small spring lakes in an area of max. 44 km diameter.
In the Mediterranean clade of Pseudophoxinus, the Azerbaijani spring roach is the only species that inhabits Transcaucasus. Biogeographically it appears to be a Miocene-Pliocene relict in this region.
Rutilus atropatenus es un pez de agua dulce de la familia Cyprinidae del orden Cypriniformes, cuyos machos pueden llegar alcanzar los 9,5 cm de longitud total.[1][2]
Se encuentra distribuido por el territorio que ocupaba la antigua URSS.
Rutilus atropatenus es un pez de agua dulce de la familia Cyprinidae del orden Cypriniformes, cuyos machos pueden llegar alcanzar los 9,5 cm de longitud total.
Se encuentra distribuido por el territorio que ocupaba la antigua URSS.
Pseudophoxinus atropatenus Pseudophoxinus generoko animalia da. Arrainen barruko Actinopterygii klasean sailkatzen da, Cyprinidae familian.
Pseudophoxinus atropatenus Pseudophoxinus generoko animalia da. Arrainen barruko Actinopterygii klasean sailkatzen da, Cyprinidae familian.
Pseudophoxinus atropatenus (Shirvan roachling[4] ou Azerbaijani spring roach[5] en anglais) est un poisson d'eau douce de la famille des Cyprinidae.
Pseudophoxinus atropatenus est endémique d'Azerbaïdjan où cette espèce se rencontre dans le bassin de la Koura et plus précisément de l'un de ses tributaires, la rivière Turianchay[5].
La taille maximale connue pour Pseudophoxinus atropatenus est de 95 mm[4].
Son nom spécifique, atropatenus, se réfère à Atropatena, l'ancien nom grec donné à cette région du sud de l'Azerbaïdjan où cette espèce a été découverte[6].
Pseudophoxinus atropatenus (Shirvan roachling ou Azerbaijani spring roach en anglais) est un poisson d'eau douce de la famille des Cyprinidae.
Pseudophoxinus atropatenus is een straalvinnige vissensoort uit de familie van de eigenlijke karpers (Cyprinidae).[1] De wetenschappelijke naam van de soort is voor het eerst geldig gepubliceerd in 1937 door Derjavin.
Bronnen, noten en/of referenties
Pseudophoxinus atropatenus
Derjavin, 1937
Ширванская плотва[1], или азербайджанская плотва[2], или ширванская плотичка[3] (лат. Pseudophoxinus atropatenus) — небольшая пресноводная рыба семейства карповых. Эндемик Азербайджана[4]. Впервые описана А. Н. Державиным в 1937 году по материалам исследований 1935 года. Непромысловая рыба[1].
Длина ширванской плотвы достигает 9,5 см, возраст — до 2 лет. В конце первого года жизни длина составляет в среднем от 2,82 до 5,75 см, на втором году — от 5,9 до 8 см[1].
Чешуя круглая, имеется 37—39 поперечных рядов чешуй. Боковая линия неполная. Глоточные зубы однорядные (5-5). Жаберные тычинки короткие (6-8). Брюшина чёрная. Голова большая с широким лбом. Рот косой, его начало выше нижнего края глаза. Тело плотное и толстое. Плавательный пузырь скруглённый на заднем конце. Спина почти не сжата с боков, округлённая, имеет тёмный окрас. Киль позади брюшных плавников отсутствует. Спинной и анальный плавники закруглены, хвостовой плавник слегка выемчатый. Вдоль боков идёт тёмная полоса. Нижняя часть тела светлая. Выделяются отдельные серебристые чешуйки. На плавниках имеются ряды мелких чёрных точек. Питается личинками водных насекомых и детритом[1].
Найдена в родниковых заболоченных водоёмах бассейна реки Турианчай (приток Куры). Эти водоёмы расположены в лесах и представляют собой водотоки с медленным течением, илистым или песчаным дном и зарослями камыша[1]. Ареал очень узкий, поэтому вид может находиться под угрозой исчезновения из-за нарушения мест обитания. А. Н. Державин связывает образование этого вида с тектоническими движениями, происходившими во время плиоцена и четвертичного периода[5].
Ширванская плотва, или азербайджанская плотва, или ширванская плотичка (лат. Pseudophoxinus atropatenus) — небольшая пресноводная рыба семейства карповых. Эндемик Азербайджана. Впервые описана А. Н. Державиным в 1937 году по материалам исследований 1935 года. Непромысловая рыба.
