Buławka pałeczkowata (Clavariadelphus pistillaris (L.) Donk) – gatunek grzybów należący do rodziny buławkowatych (Clavariadelphaceae)[1].
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Clavariadelphus, Clavariadelphaceae, Gomphales, Phallomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi [1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w roku 1753 Linneusz nadając mu nazwę Clavaria pistillaris. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w roku 1933 Donk, przenosząc go do rodzaju Clavariadelphus[1].
Niektóre synonimy naukowe[2]:
Nazwę polską podali Barbara Gumińska i Władysław Wojewoda w 1983 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był też jako goździeniec pałkowaty,goździeniec pałka, buławnik pałeczkowaty[3].
Wysokość 7-20 cm, grubość 2-7 cm, kształt młodych okazów walcowaty, starszych pałeczkowaty lub maczugowaty. Wierzchołek tępo zaokrąglony. Powierzchnia gładka, później wzdłużnie pomarszczona. U młodych okazów ma barwę cytrynowożółtą, jasnożółtej, z wiekiem ciemnieje do ochrowordzawej i ochrowobrunatnej. Czasami posiada purpurowofioletowy odcień. Przy dotknięciu przebarwia się na kolor brunatny lub winnobrunatny[4]. Podstawa zwężona z jaśniejszą nasadą[5].
Pokrywa cała zewnętrzną powierzchnię owocnika[4].
U młodych owocników sprężysty i spoisty,u starszych miękki. Barwa biaława, na przekroju zmienia się na brązowopurpurową. Ma słaby zapach i gorzkawy smak[4].
Biały. Zarodniki elipsoidalne, bezbarwne, z żółtawymi kroplami, o średnicy 10-13(16) x 5-7(10) µm. Podstawki czasem 2-zarodnikowe[5].
Występuje w Europie, Ameryce Północnej, Korei, Japonii i na wyspie Nowa Gwinea[6]. Od 2014 r. w Polsce jest objęty częściową ochroną gatunkową grzybów[7], dawniej podlegał ochronie ścisłej. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status V – narażony na wyginięcie[8]. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Belgii, Czechach, Litwie, Holandii[3].
Owocniki wytwarza od sierpnia do listopada, najczęściej na glebach wapiennych w lasach liściastych, głównie bukowych, pojedynczo lub w grupach po kilkanaście; miejscami dość częsty[5].
Saprotrof[3]. Grzyb niejadalny z powodu gorzkiego smaku.
Buławka obcięta (Clavariadelphus truncatus), rosnąca w lasach iglastych, której owocnik na szczycie jest spłaszczony lub wklęsły i buławka spłaszczona (Clavariadelphus ligula), która ma mniejsze owocniki i rośnie gromadnie w lasach świerkowych[5].
,_Eestis.JPG)
Buławka pałeczkowata (Clavariadelphus pistillaris (L.) Donk) – gatunek grzybów należący do rodziny buławkowatych (Clavariadelphaceae).
