Gymnadenia runei is an orchid of the genus Gymnadenia. It is endemic in Sweden and only found in a few localities in the Tärnaby mountains. It grows in localities like calcium rich meadows in the mountains. The species was discovered by Swedish botanist Olof Rune in 1960 but it was not described as a separate species until 1989, originally under the name Gymnigritella runei.
Gymnadenia runei is een zeldzame Europese orchidee van het geslacht Gymnadenia (muggenorchis), sectie Nigritellae, die endemisch is voor het noorden van Zweden.
De botanische naam Gymnadenia komt uit het Oudgrieks, betekent zoveel als 'naakte klieren' (γυμνός, gumnos = naakt, ἀδήν, adēn = klier) en slaat op de afwezigheid van een vliesje rond de pollinia of stuifmeelkorrels. De soortaanduiding runei verwijst naar het ontdekker van de soort, de Zweedse botanicus Nils Olof Rune (1919-2006).
Gymnadenia runei is een overblijvende, niet-winterharde plant (geofyt), met een tot 16 cm hoge bloemstengel met 3 tot 8 lijnlancetvormige blaadjes en een dichte, eivormige tot halfbolvormige aar met tientallen bordeaux-roodgekleurde bloempjes. De oudere bloempjes verbleken tot donkerroze. De onderste schutblaadjes hebben een bijna gladde bladrand. De bloem is niet geresupineerd, de bloemlip staat bovenaan. Ze is wijd uitgespreid met een spitse top en gegolfde randen. De zijdelingse kelkblaadjes staan eveneens wijd uitgespreid. Het spoor is tot 2,3 mm lang en zakvormig.
De bloemen hebben een zwakke geur, vergelijkbaar met die van de grote muggenorchis (G. conopsea). De plant vertoont apomixie, hij plant zich ongeslachtelijk voort via het zaad. Een bestuiving is dus niet nodig.
De bloeitijd is in juli.
Gymnadenia runei heeft een voorkeur voor kalkrijke bodems in volle zonlicht. Ze komt voor in de bergen, op voedselarme graslanden en kalkgraslanden op hoogtes rond 800 m.
Het is een endemische plant voor het noorden van Zweden. De plant komt slechts voor op enkele plaatsen in de bergen van de gemeenten Storuman en Vilhelmina in het landschap Lapland, provincie Västerbotten. De grootte van de totale populatie wordt geschat op 4.000 exemplaren.
Gymnadenia runei maakt samen met een vijftiental sterk gelijkende soorten deel uit van het ondergeslacht (of sectio) Nigritellae, het vroegere geslacht Nigritella, dat sinds enkele jaren is opgenomen in het geslacht Gymnadenia (muggenorchissen).
Onderscheid maken tussen deze soorten is voor leken dikwijls zeer moeilijk, want gebaseerd op relatieve kenmerken als de vorm en het aantal tandjes op de randen van de schutblaadjes, de vorm van de bloemlip en van het spoor.
Daarbij komen er tussen de vijftien soorten nog eens bijna evenveel hybriden voor, wat de determinatie tot op soortniveau niet vereenvoudigt. Zo wordt G. runei beschouwd als hybride van Gymnadenia nigra en Gymnadenia conopsea, waarvan het voortbestaan enkel verzekerd is doordat de plant zich enkel ongeslachtelijk voortplant.
G. runei komt in zijn verspreidingsgebied niet samen voor met G. nigra, en kan daarvan onderscheiden worden door de bloemkleur die eerder rood dan bruin is, en de afwezigheid van een duidelijke geur.
Bronnen, noten en/of referentiesGymnadenia runei is een zeldzame Europese orchidee van het geslacht Gymnadenia (muggenorchis), sectie Nigritellae, die endemisch is voor het noorden van Zweden.
Brudkulla (Gymnadenia runei) är en i Sverige endemisk orkidé. I hela världen växer den bara på några få platser i södra Lappland. Lokalerna finns i Tärnabyområdet. Arten liknar mycket den nära släktingen brunkulla men blommorna har en mer klarröd färg samt en större säcklik sporre. Den typiska växtplatsen är kalkrika fjällängar. Här skiljer den sig något från brunkullan som helst växer på lägre nivåer i mer kulturskapade miljöer såsom fäbodängar.
Brudkulla upptäcktes av botanisten Olof Rune så sent som 1960 och artepitetet "runei" syftar på honom. Den beskrevs vetenskapligt först 1989.
Arten har uppkommit genom en hybridisering mellan brunkulla och brudsporre. Tidigare fördes arten till släktet Gymnigritella som är en blandning av släktnamnen Gymnadenia (brudsporrar) och Nigritella (brunkullor) men eftersom Nigritella införlivades med Gymnadenia används därför numera Gymnadenia. Brudkulla är både rödlistad som sårbar (VU) och fridlyst.
Wikimedia Commons har media som rör Brudkulla.
Brudkulla (Gymnadenia runei) är en i Sverige endemisk orkidé. I hela världen växer den bara på några få platser i södra Lappland. Lokalerna finns i Tärnabyområdet. Arten liknar mycket den nära släktingen brunkulla men blommorna har en mer klarröd färg samt en större säcklik sporre. Den typiska växtplatsen är kalkrika fjällängar. Här skiljer den sig något från brunkullan som helst växer på lägre nivåer i mer kulturskapade miljöer såsom fäbodängar.
Brudkulla upptäcktes av botanisten Olof Rune så sent som 1960 och artepitetet "runei" syftar på honom. Den beskrevs vetenskapligt först 1989.
Arten har uppkommit genom en hybridisering mellan brunkulla och brudsporre. Tidigare fördes arten till släktet Gymnigritella som är en blandning av släktnamnen Gymnadenia (brudsporrar) och Nigritella (brunkullor) men eftersom Nigritella införlivades med Gymnadenia används därför numera Gymnadenia. Brudkulla är både rödlistad som sårbar (VU) och fridlyst.
Gymnadenia runei là một loài thực vật có hoa trong họ Lan. Loài này được (Teppner & E.Klein) Ericsson mô tả khoa học đầu tiên năm 1997.[1]
Gymnadenia runei là một loài thực vật có hoa trong họ Lan. Loài này được (Teppner & E.Klein) Ericsson mô tả khoa học đầu tiên năm 1997.
