Multimedia w Wikimedia Commons Zwojek skręcony (Barbula convoluta Hedw.) – gatunek mchu należący do rodziny płoniwowatych (Pottiaceae Schimp.). W Polsce podawany np. z województwa śląskiego[3], pasma Gorców[4] i Bieszczadów[5]. Występuje powszechnie w Brytanii[6].
Morfologia
- Gametofit
- Formuje jasne lub ciemne żółtozielone poduszki lub gęste darnie. Łodyżki przeważnie długości 0,5–2 cm, sporadycznie dorastają do 2,5 cm. Listki rozpostarte, skręcone w stanie suchym, przeważnie krótsze niż 1,5 mm, podłużne, ze zwężającym się wierzchołkiem. Żebro pojedyncze, kończy się wraz z wierzchołkiem lub lekko wystaje. Brzegi blaszki mogą być zawinięte do dołu lub falowane[6].
- Sporofit
- Puszki osadzone na żółtych setach pojawiają się licznie. Listki rosnące bezpośrednio przy secie owijają się wokół niej[6].
Biologia i ekologia
Rośliny kilkuletnie, dwupienne. Rozmnaża się także wegetatywnie przy pomocy rozmnóżek. Na obszarze Bieszczadów nie obserwowano sporogonów[5].
Gatunek światłolubny, kserofilny, neutrofilny. Rośnie na glebie, w zbiorowiskach ruderalnych[5], na zakłóconych otwartych siedliskach takich jak ścieżki, ogrody, pola i mury[6].
Systematyka i nazewnictwo
Synonimy[2]: Barbula closteri Austin, Barbula commutata Jur., Barbula sulcata Geh., Streblotrichum convolutum (Hedw.) P. Beauv.
Odmiany według The Plant List[2]:
-
Barbula convoluta var. eustegia (Cardot & Thér.) R.H. Zander
Zagrożenia
Gatunek został wpisany w 2011 r. na czerwoną listę mchów województwa śląskiego z kategorią zagrożenia „LC” (najmniejszej troski). W Czechach w 2005 r. również nadano mu kategorię „LC”[3].
Stanowiska tego gatunku występują na obszarze Bieszczadzkiego Parku Narodowego[5].
Przypisy
-
↑ B. Goffinet, W.R. Buck, A.J. Shaw: Classification: mosses (ang.). University of Connecticut, 2008–. [dostęp 2017-03-09].
-
↑ a b c Barbula convoluta (ang.). W: The Plant List [on-line]. [dostęp 2017-03-19].
-
↑ a b Adam Stebel, Barbara Fojcik, Henryk Klama, Jan Żarnowiec. Czerwona lista mszaków województwa śląskiego - The Red List of Threatened Bryophytes of Silesian Voivodship. „Czerwone listy wybranych grup grzybów i roślin województwa śląskiego”. 2, 2012. Centrum Dziedzictwa Przyrody Górnego Śląska. ISSN 427-9142 (pol.). [dostęp 2017-03-19].
-
↑ Adam Stebel, Paweł Czarnota. Wykaz mchów pasma Gorców w polskich Karpatach Zachodnich. List of mosses of the Gorce range in the Polish Western Carpathians. „Ochrona Beskidów Zachodnich”. 4, s. 7–25, 2012.
-
↑ a b c d Jan Żarnowiec, Adam Stebel: Mchy polskich Bieszczadów Zachodnich i Bieszczadzkiego Parku Narodowego - stan poznania, ekologia, zagrożenia. Wyd. I. Ustrzyki Dolne, Bielsko-Biała: Ośrodek Naukowo-Dydaktyczny Bieszczadzkiego Parku Narodowego w Ustrzykach Dolnych, Instytut Ochrony i Inżynierii Środowiska Akademii Techniczno-Humanistycznej w Bielsku-Białej, 2014, seria: Monografie Bieszczadzkie. Tom XVI. ISBN 978-83-88505-49-2.
-
↑ a b c d Barbula convoluta. W: Mosses and Liverworts of Britain and Ireland - a field guide. Ian Atherton, Sam Bosanquet, Mark Lawley (red.). Wyd. I. British Bryological Society, 2010, s. 454. ISBN 978-0-9561310-1-0. [dostęp 2017-03-20]. (ang.)
