dcsimg

Tropaeolum majus ( Asturian )

fornì da wikipedia AST

La capuchina, tacu de reina, espuela de galán, flor del sangre, llagues de Cristu, marañuela, mastuerzu d'Indies o pelón, ye una planta ornamental orixinaria d'América que se cultiva en parques y xardinos. Nes zones de mariña n'España amontesóse.

 src=
Vista de la planta
 src=
Nel so hábitat
 src=
Detalle de la flor
 src=
Como productu alimenticiu
 src=
En sellu postal d'Ucraína
 src=
Ilustración

Ye una planta añal, lampiña, ensundiosa y estendida. Esisten numberoses variedaes con flores coloraes, anaranxaes o marielles, el mota tien cinco sépalos y la corola cinco pétalos desiguales. Les flores y les fueyes tienen un sabor picante similar al del berru.

Descripción

Son plantes trepadores o rastreres añales. Fueyes suborbiculares, qu'algamen un tamañu de 3–10 cm de diámetru, glabres, enteres o colos marxes undulaos, peltadas; pecíolos 15–20 cm de llargu. Pedúnculos 10–20 cm de llargu; sépalos los 15–18 mm de llargu y 8–9 mm d'anchu, verde-amarellentaos, espolón 25–35 mm de llargu; pétalos enteros o undulaos, mariellos a colloraos con llinies y puntos mariellos a moraos, el superiores cuneaos, 30–40 mm de llargu, los inferiores 15–20 mm de llargu y d'anchu, con uña 12–15 mm de llargu, ciliada. Carpelos de 10 mm de llargu cuando en frutu, con costielles rugosas.[1]

Historia

El términu tropaeolum deriva del griegu Τροπαιον, o pequeñu troféu, por cuenta de la disposición de les sos fueyes y flores. En delles zones denominar capiellu de monxu, espresando la forma de les sos flores. Los xesuites introducieron la planta a Europa nel sieglu XVI, dando constancia del so usu culinariu, tantu de les sos fueyes como de les sos flores. Denominábase mastuerzu de les Indies, berru del Perú o de los xesuites. El botánicu Dodoens cultivar nel so xardín en 1600. Nos altiplanos de Bolivia y na área andina polo xeneral, esiste la especie Tropaeolum tuberosum, que tien unos tubérculos del tamañu d'una castaña, unes flores de bellu color carmesí, que la so altor nun devasa los 50 cm. Estos tubérculos tienen un sabor aspro bien acentuáu y un sabor que recuerda al de la capuchina. Nestos países ye un alimentu bastante consumíu.

Taxonomía

Tropaeolum majus describióse por Carlos Linneo y espublizóse en Species Plantarum 1: 345. 1753.[1]

Etimoloxía

Tropaeolum: nome xenéricu conocíu como la capuchina de xardineros, anque non de los botánicos, y nomáu por Linneo, que remanez del griegu tropaion y del llatín tropaeum de "troféu", pola manera en que crez la planta, sobre un soporte. recordando un troféu clásicu con escudos y cascos d'oru como les que colgaben como un signu de la victoria nun campu de batalla.[2]

majus: epítetu llatín que significa "el más grande".

Sinonimia
  • Cardamindum majus Moench
  • Nasturtium indicum Garsault
  • Tropaeolum pinnatum Andrews
  • Tropaeolum quinquelobum Bergius
  • Trophaeum majus (L.) Kuntze[3]

Nome común

  • Castellanu: canarios, capuchina (11), capuchines, espuela de galán (2), flor del sangre (2), llagues de Cristu (2), llagues de San Francisco (2), marañuela (2), mastranzo d'Indies (2), mastuerzu d'Indies (2), pelonchili, pelón.(el númberu ente paréntesis indica les especies que tienen el mesmu nome n'España)[4]

Ver tamién

Referencies

  1. 1,0 1,1 «Tropaeolum majus». Tropicos.org. Missouri Botanical Garden. Consultáu'l 8 de mayu de 2015.
  2. En Nomes Botánicos
  3. «Tropaeolum majus». The Plant List. Consultáu'l 8 de mayu de 2015.
  4. «Tropaeolum majus». Real Xardín Botánicu: Proyeutu Anthos. Consultáu'l 8 de mayu de 2015.

Bibliografía

  1. CONABIO. 2009. Catálogu taxonómicu d'especies de Méxicu. 1. In Capital Nat. Méxicu. CONABIO, Mexico City.
  2. Correa A., M.D., C. Galdames & M. Stapf. 2004. Cat. Pl. Vasc. Panamá 1–599. Smithsonian Tropical Research Institute, Panamá.
  3. Davidse, G., M. Sousa Sánchez, S. Knapp & F. Chiang Cabrera. 2015. Saururaceae a Zygophyllaceae. 2(3): ined. In G. Davidse, M. Sousa Sánchez, S. Knapp & F. Chiang Cabrera (eds.) Fl. Mesoamer.. Universidá Nacional Autónoma de Méxicu, Méxicu.
  4. Flora of North America Editorial Committee, y. 2010. Magnoliophyta: Salicaceae to Brassicaceae. Fl. N. Amer. 7: i–xxii, 1–797.
  5. Gleason, H. A. 1968. The Choripetalous Dicotyledoneae. vol. 2. 655 pp. In H. A. Gleason Ill. Fl. N. O.S.. New York Botanical Garden, New York.
  6. Hickman, J. C. 1993. The Jepson Manual: Higher Plants of California 1–1400. University of California Press, Berkeley.
  7. Idárraga-Piedrahita, A., R. D. C. Ortiz, R. Caleyes Posada & M. Merello. (eds.) 2011. Fl. Antioquia: Cat. 2: 9–939. Universidá d'Antioquia, Medellín.

Enllaces esternos

Cymbidium Clarisse Austin 'Best Pink' Flowers 2000px.JPG Esta páxina forma parte del wikiproyeutu Botánica, un esfuerciu collaborativu col fin d'ameyorar y organizar tolos conteníos rellacionaos con esti tema. Visita la páxina d'alderique del proyeutu pa collaborar y facer entrugues o suxerencies.
licensa
cc-by-sa-3.0
drit d'autor
Wikipedia authors and editors
original
visité la sorgiss
sit compagn
wikipedia AST

Tropaeolum majus: Brief Summary ( Asturian )

fornì da wikipedia AST
Tropaeolum majus

La capuchina, tacu de reina, espuela de galán, flor del sangre, llagues de Cristu, marañuela, mastuerzu d'Indies o pelón, ye una planta ornamental orixinaria d'América que se cultiva en parques y xardinos. Nes zones de mariña n'España amontesóse.

 src= Vista de la planta  src= Nel so hábitat  src= Detalle de la flor  src= Como productu alimenticiu  src= En sellu postal d'Ucraína  src= Ilustración

Ye una planta añal, lampiña, ensundiosa y estendida. Esisten numberoses variedaes con flores coloraes, anaranxaes o marielles, el mota tien cinco sépalos y la corola cinco pétalos desiguales. Les flores y les fueyes tienen un sabor picante similar al del berru.

licensa
cc-by-sa-3.0
drit d'autor
Wikipedia authors and editors
original
visité la sorgiss
sit compagn
wikipedia AST