Cichorium intybus L.

Achikória (karaiñe'ẽ: Achicoria, lasioñe'ẽ: Cichorium intybus) peteĩ ñana.

Hapo ha hogue ipotýva oreko mba'épa ojapo omboguapy tembi’u, ñanemoñeĩ hu’ũ kangymi (ligeramente laxante), oporomongaru ha ha’e avei sevo'i jukaha. Hogue ha ha’ỹingue oñemoĩ peteĩ kuimbe’i (cucharadita) renyhẽngue peteĩntepýpe guarã, oje’u mbohapy térã irundy tepy peteĩ árape ojekaru rire. Okáguio ojepuru ojejohéi hagua mba’asy terã oñemoĩ hagua hi’ári mandyju térã ao potĩre.^[1].

Enlaces

1. ↑ https://groups.google.com/group/guarani-nee/web/poh-ana-manual-de-uso-de-hierbas-medicinales-del-paraguay---parte-ii

Bresa
Bresa Seleksionimi shkencor Lloji: Bimë Dega: Magnoliophyta Klasa: Magnoliopsida Fisi: Asterales Familja: Asteraceae Grupi: Cichorium Cichorium intybus

Bresa (lat. Cichorium intybus L.) e njohur edhe si : kore, rëkore, prakalidhe, radhiqe është anëtare në familjen Asteraceae. Kjo bimë është shumë vjeçare dhe rritet në një lartësi prej 150 cm mbi tokë. Karakteristikë e kësaj bime është që vetëm gjatë rrezatimit të diellit ajo i hap lulet.

Galeria

• 
• 
• 

• 

Shiko dhe këtë

Bresa në projektin Commons të Wikipedias (C. intybus)

Bresa në projektin Commons të Wikipedias (C. intybus var. foliosum)

Senuóneme

• Cichorium intybus subsp. glabratum (C. Presl) Arcang.
• Cichorium intybus subsp. spicatum I. Ricci

Descrezzione

La cecòria (a Atini: cecòira) è n'èrva prènne, áveta da 20 a 150 cm.

Le frunne náscene a gl'autunne, remánene tutte gle viérne prò ze sécchene súbbete quanne scerisce, pecciò è fácele a trevà chiande che tiéve le rámera ebbía che gle sciuore. Puonn'èsse pelate o pelose. Gle chelore ènghe vérde cupe, cavvòta che ne ccone e rusce ngim'a le nervature. Suó larie 3-5 cm é lònghe 10-25 cm.

Gle sciuore suó celèšte, z'arrápene la mmatina e ze chiúdene la séra. Sceríscene da lugle a ottobbre.

Addó ze tròva

Crésce cchiù o méne dappettutte. Dénd'a le cámbera, gle prátera, luonghe le víe, affin'a 1200 m n.l.m.

Use

Cucina

• Frunne: ze mágnene crude dénd'a le nzalate o allésse é repassate a la fressora che agle é uogle e gliva.
• Rádeca: abbresculita ze pò chenzemà a gle pòšte e gle cafè. Veglita, è bòna pe gle diabbiétece.

Chicoerèie soevåjhe^[1] (Cichorium intybus ) o Chicotin, Bàrpe éd capuchin^[2]

Voir aussi

• Chicon (Cichorium intybus convar. foliosum)

Notes pi référinches

1. ↑ http://www.languepicarde.fr/dico.html Variantes: chikoré seuvaje
2. ↑ Variantes: bérbe éd capuchin

Chicoreie (Cichorium intybus) is e kruudachtige, vaste bloeinde plante van de familie asterachtign (Asteraceae).

Kenmerkn

De plante komt 30–120 cm hoge en et e sterke penwortel, e sterk vertakte stiengel en blêekblowe blommetjes die mêestal allêne moa 's nuchtnds oopn zyn. Wilde chicoreie bloeit in juli en ogustus, somtyds toet in 't noajoar.

Variëteitn

Der zyn verschillige gekweikte variëteitn lyk:

• Chicong (Cichorium intybus var. foliosum)
• Groenloof (Cichorium intybus var. foliosum)
• Radicchio rosso, Italioansche variant (Cichorium intybus var. foliosum)
• Krotte of frut (Cichorium intybus var. sativum) . Toet in de Tweide Weireldoorloge wierd er van de wortel surrogoatkaffie gemakt. Teegnwoordig gebruukn ze chicoreie tegoare met andere ingrediëntn in kaffievervangers.

• Chicongs met de wortel
• Groenloof
• Radicchio

Geneeskunde

De plante geneest moagklachtn en bevordert de galwerkienge.

Cikorii (latin.: Cichorium intybus) vai Järgeline cikorii, om äivozne (meckazmuz) vai kaks'vozne (kul'turaks) heinäsine kazmuz. Mülüb Puzuänikoižed-sugukundan Cikorii-heimho, sen tipine erik.

Leviganduz

Kazvab Evrazijan venos i tropižes vöiš, Afrikan pohjoižes. Om invazivižeks erikoks Afrikan suves, Amerikas, Avstralijas, Udes Zelandijas.

Putub vastha nituil, mecpallištoil, heinäsižil pautkil, paksus kuti rujohein pidust' teid, pustolänil i pöudoil.

Ümbrikirjutand

Seikh om püštoiged 15..150 sm pitte. Jur' om pit'k värtmudenvuitte.

Änikused avaitas vaiše aigaližil časuil i pil'višton aigan. Äniklehtesed oleldas vauktan, sinivauvhan vai ruskedvauvhan mujun ližamujuil.

Kävutand

Ottas jauhotud jurid kofen vajehtimeks.

Medenkandai kazmuz. Kävutadas zelläks.

Galerei

• Lehtesed

• Butonad da änikod

• Jured

• Kuivatud čaptud jur'

Homaičendad

Cikorio esas planto legum-gardenala, di qua la folii esas mikra e frizita, quan onu manjas kom legumo o salado, de qua onu facas infuzuri. Cichorium intybus

Cychória (Cichorium intybus L.) – to je wielelatnô roscëna z rodzëznë astrowatëch (Asteraceae). Òna rosce m. jin. na Kaszëbach.

Die Sokkerai (Cichorium intybus), düütsk: Gemeine Wegwarte, wuude in dät 19. Jierhunnert bruukt uum n coffein-fräien Dronk tou moakjen, die der ätter Koafje smoaket.

Timerẓuga (Isem usnan: Cichorium intybus) d talmest n yemɣi seg twacult n tetrawt. Carl Von Linné d amdan amezwaru i yuran fell-as deg useggas n 1753.

Tilmas

Ismawen

• Isem-is s latinit: Cichorium Intybus
• Isem-is s tefransist: Chicorée sauvage
• Ismawen-is nniḍen s teqbaylit: Tiffaf^[2]
• Ismawen-is nniḍen s tmaziɣt:

Isseqdac

Tiwelhiwin

1. ↑ 'Imɣan n Tensawt - Plantes de Kabylie ' - Saïd Zidat - Editions Innexsys, Luxembourg, Avril 2016 ISBN 978-99959-0-205-6 www.imghantensawt.lu
2. ↑ 'Amawal n Yemɣan - Lexique de plantes ' - Chabane Mohand u Remdane - Mémoire d'études en Agronomie - Université de Tizi ouzou (non daté ~années 80)

Trūkžuolė, da sīkēs sikuorėjė (luotīnėškā: Cichorium intybus) ī tuokis augals, katros muokslėškā prigol grėižžėidiu augalū šeimā.

Augoms trūkžuolės 20–130 cm ī. Stombris būn šakuots, stamontros, apaugė̄s plaukalēs. Lapā tepuogė so plaukalēs, soskaidīti. Žėidā žīdri, 3-4 cm platoma, lėngvā pabaltuon. Žīdia lėipas–siejės mienėsēs. Aug trūkžuolės pakelies, palaukies, dīkrūs.

Ėš trūkžuolės ėšdžiuovintas ėr somaltuos šaknėis taisa tuokė cikuorėju kava. Tas tepuogė liekvarsta nug trūkė ī, anas liuob jiestė so kiaušīnė.

Быуын үләне (рус. Цико́рий обыкнове́нный, лат. Cichorium intybus) — астра сәскәләр (Asteraceae) ғаиләһенән күп йыллыҡ үлән үҫемлек, бейеклеге 1,3 м-ға етә. Июнь айынан алып көҙҙөң һуңғы көндәренә тиклем зәңгәр сәскә ата, ә июлдән башлап орлоғо өлгөрә.

Таралыуы

Быуын сәскә Евразияның уртаса һәм тропик климат зонаһында үҫә, Скандинавиянан алып Урта диңгеҙгә тиклем, Британ утрауҙарынан Көнсығыш Себер һәм Һиндостанға ҡәҙәр таралған^[1] Күсерелгән үҫемлек булараҡ, Көньяҡ Африка, Төньяҡ һәм Көньяҡ Америка, Яңы Зеландияла осрай.

Башҡортостандың барлыҡ райондарындағы туғайҙарҙа, йылға буйҙарында, урман ситтәрендәге ялан-ҡырҙарҙа бар.

Әҙәбиәт

• Губанов И. А., Киселёва К. В., Новиков В. С., Тихомиров В. Н. 1307. Cichorium intybus L. — Цикорий обыкновенный // Иллюстрированный определитель растений Средней России. В 3-х томах — М.: Т-во науч. изд. КМК, Ин-т технолог. иссл, 2004. — Т. 3. Покрытосеменные (двудольные: раздельнолепестные). — С. 371. — ISBN 5-87317-163-7.
• Ғүмәров В.З. Тыуған яҡтың шифалы үҫәмлектәре. —Өфө: Башҡортостан китап нәшриәте, 1996. -160 б. ISBN 5-295-01499-1

1. ↑ По данным сайта GRIN (см. карточку растения).

Коснӣ (лот. Cichorium intybus), коснич — рустании басёрсола доруӣ.

Тавсифоти гиёҳшинохтӣ

Коснӣ баландиаш аз 30-150 см мебошад. Решааш — тиррешаи спиралмонанди сернавда мебошад ва ба замин ба чуқурии то 150 см медарояд. Пешгарданаки реша (корневоя шейка) ғавсиаш то 12 мм мешавад). Пояаш — рости навдадор, буда баргҳои поёниаш то 28 см дарозӣ доранд. Дарозии баргҳои поя 3-17 см мешаванд. Шакли баргҳои поя секунҷашакли калон 3-17 см буда, паҳанаки барг аз порра-порраи калон иборат мебошад. Хӯшагули коснӣ дар нӯги навдаҳои дар банди бандбуғуми баргҳои болоӣ аз 1-то 3 дона ҷойгир шудаанд.

Гулҳои коснӣ ранги кабуди осмонӣ доранд. Тухми коснӣ призмамонанд буда, дорои 3-5 қирра мебошад ва дарозиашон ба 2-3 мм баробар аст. Як растанӣ то 25 ҳазор тухмӣ медиҳад. Вазни 1000 дона тухмӣ 1-1,25 г мебошад. Коснӣ аз моҳи май сар карда, то тирамоҳ гул мекунад.

Густариш

Коснӣ дар бехи ҷӯйборҳо, дарёҳо саҳроҳо партобҳо вомехӯрад. Одатан коснӣ гурӯҳ-гурӯҳ ҷойгир мешавад. Дар тиб фақат решаи коснии ёбоиро истифода мебаранд. Решаашро тирамоҳ кофта гирифта, ба бӯлакҳо тақсим карда дар ҳарорати 45 0 С хушк мекунанд. Ашёи тайёр решаҳои хокистаранг ё ки ҷигарӣ мебошанд. Дар вақти шикастан аз дарун рангаш зард ё ки сафед буда, бӯй надорад ва таъмаш талх мебошад.

Хосияти шифоӣ

Коснӣ аз даври қадим маълум аст. Дар асри X тухми коснӣ яке аз дорувории беҳтарин барои катари меъда ҳисоб мерафт. Аз рӯи китоби Сино «Алқонун» коснӣ дар организми одам маҳкамҷойҳои сосудҳоро (закупорки) мекушояд, фоидаи калон барои ҷигар дорад, меъдаро мустаҳкам менамояд, дилбеҳазуркуниро бас менамояд ва ба варами чашмҳо фоида дорад. Дар тибби мардумии тоҷик косниро хело ҳам ҳархела истифода мебаранд. Масалан косниро сӯзонида бо хокистари он осебҳо ва захмҳоро мемоланд, ки то ки онҳо зуд шифо ёбанд. Истифодабарии коснӣ барои касалии зарпармин фоидаи калон дорад. Шираи нав гирифташудаи косниро зидди дарди шикам истифода мебаранд. Оби ҷӯшонидаи решаҳои косиниро барои табобати захми меъда ва гастрит истифода мебаранд.

Тафтишотҳои фармакологӣ нишон доданд, ки истифодаи коснӣ ба касалиҳои қандӣ 1 дараҷа фоидаи хело ҳам калон доранд ва метавонанд, ки дар ин дараҷа касалро тамоман шифо бахшанд, ва дар дараҷаҳои вазнинтарин ба касал фоидаи хело хам калон расонида аҳволи онро тадриҷан хуб кунад.

Коснӣ муҳимтарин растании инулиндор мебошад. Дар таркиби решаи он аз 11-65 % инулин, 3,6 % — моддаҳои сафеда; 0,3 % равғанҳо; 15,4 % моддаҳои ғайринитрогендор; 2-3 % фруктоза, гликозидҳои талх, интибин ва қатрон иборат мебошад Дар гули коснӣ чунин моддаҳо ёфт шуданд: кумарин, цикорин.

Эзоҳ

Сарчашма

• Сатторов Ҷ. С. Растаниҳои доруворӣ. Курси мухтасари лексия аз фанни «Растаниҳои доруворӣ». — Душанбе, 2007

ਕਾਸ਼ਨੀ, Cichorium intybus,^[4] ਇੱਕ ਸਦਾਬਹਾਰ ਜੰਗਲੀ ਬੂਟੀ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਉਗਣ ਸਥਾਨ (Habitat)- ਭਾਰਤ ਦਾ ਮੈਦਾਨੀ ਇਲਾਕਾ ਹੈ।

ਵੇਰਵਾ

ਕਾਸ਼ਨੀ ਦਾ ਫੁੱਲ ਪਿੰਡਾਂ ਵਾਲਿਆਂ ਲਈ ਕੋਈ ਓਪਰਾ ਨਹੀਂ। ਕਾਸ਼ਨੀ ਅਕਸਰ ਹੀ ਬਰਸੀਨ ਦੇ ਨਾਲ ਬਹੁਤਾਤ ਵਿੱਚ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਕਾਸ਼ਨੀ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਉਚੇਚੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਬੀਜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਪਰ ਬਰਸੀਨ ਵਿੱਚ ਰਲੇ ਇਸ ਦੇ ਬੀਜ ਅਕਤੂਬਰ¸ ਨਵੰਬਰ ਬੀਜੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਪੱਤੇ ਦੇਖਣ ਵਿੱਚ ਪਾਲਕ ਵਰਗੇ ਲਗਦੇ ਹਨ ਪਰ ਕੁੱਝ ਖੁਰਦੁਰੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਜਨਵਰੀ ¸ ਫਰਵਰੀ ਵਿੱਚ ਇਸ ਨੂੰ ਫੁੱਲ ਪੈਂਦੇ ਹਨ ਜਿਹੜੇ ਲਗਭਗ ਇੱਕ ਰੁਪਏ ਦੇ ਸਿੱਕੇ ਦੇ ਆਕਾਰ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਫੁੱਲ ਵਿੱਚ 11 ¸12 ਪੰਖੜੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਫੁੱਲ ਸੂਰਜ ਦੇ ਚੜ੍ਹਨ ਨਾਲ ਖਿੜ੍ਹਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਢਲਣ ਨਾਲ ਇਸ ਦੀਆਂ ਪੰਖੜੀਆਂ ਬੰਦ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਕਾਸ਼ਨੀ ਕੇਵਲ ਖ਼ੂਬਸੂਰਤੀ ਲਈ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਆਪਣੇ ਰੋਗ-ਰੋਧੀ ਗੁਣਾਂ ਕਰਕੇ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਯੂਨਾਨੀ ਇਲਾਜ ਪੱਧਤੀ ਵਿੱਚ ਕਾਸ਼ਨੀ ਨੂੰ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸਥਾਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੈ। ਕਾਸ਼ਨੀ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੋਟੀਨ, ਕਾਰਬੋਹਾਈਡ੍ਰੇਟਸ, ਲੋਹਾ, ਕੈਲਸ਼ੀਅਮ, ਫਾਸਫੋਰਸ, ਥਾਇਆਮਿਨ, ਵਿਟਾਮਿਨ ਏ, ਵਿਟਾਮਿਨ ਸੀ ਵਰਗੇ ਤੱਤ ਮੌਜੂਦ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਕਾਸ਼ਨੀ ਜਿਗਰ¸ ਅੱਖਾਂ ਦੇ ਰੋਗਾਂ, ਕਬਜ਼ੀ ਅਤੇ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਲਈ ਵਰਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

ਹਵਾਲੇ

சிக்கரி என்பது ஒருவகைச் செடி ஆகும். இதன் தாவரப் பெயர் சிகோரியம் இண்டிபஸ் ஆகும். சிக்கரி செடியின் வேர் முள்ளங்கி போன்றிருக்கும்.

சிக்கரி செடியின் வேரைக் காயவைத்து, வறுத்துப் பொடியாக்குவதன் மூலம் பெறுவது சிக்கரித் தூள் ஆகும். காப்பி சுவையாக இருக்க, காப்பிக் கொட்டைத் தூளுடன், சிக்கரித் தூளை 80க்கு 20 என்ற விகிதத்தில் கலந்து தயாரிக்கப்படுகிறது.^[4]

இந்தியாவில் சிக்கரி செடி பஞ்சாப் மற்றும் ஆந்திரபிரதேசம், பீகார், பஞ்சாப், இமாச்சலப் பிரதேசம், அசாம், மகாராஷ்டிரம், குஜராத், தமிழ்நாடு மற்றும் ஒடிசா உள்ளிட்ட மாநிலங்களில் பயிரிடப்படுகிறது.

மருத்துவ குணங்கள்

சிக்கரி உடல் சூட்டைத் தணித்து மூச்சுத் திணறல், அஜீரணம், தலைவலி ஆகியவற்றை நீக்குகிறது. மூளையை சுறுசுறுப்பாக்கும் மருந்தாகவும் செயல்படுகிறது. சிக்கரிக் கசாயம் மாதவிடாய் போக்கை சீர் செய்கிறது. ஈரல் நோய்களை குணமாக்கி, சிறுநீர் கழிப்பை அதிகப்படுத்துவதுடன், வயிற்றுப்பூச்சிகளை அழிக்கிறது. சிக்கரி கால்நடைகளின் வயிற்றுப்பூச்சிகளை அகற்றுகிறது.^[5]

மேற்கோள்கள்

1. ↑ illustration from Prof. Dr. Otto Wilhelm Thomé Flora von Deutschland, Österreich und der Schweiz 1885, Gera, Germany
2. ↑ "Cichorium intybus L. synonyms". Tropicos.org. Missouri Botanical Garden. பார்த்த நாள் 23 March 2014.
3. ↑ "Cichorium intybus L.". The Plant List (2013). பார்த்த நாள் 23 March 2014.
4. ↑ http://www.webmd.com/vitamins-supplements/ingredientmono-92-chicory.aspx?activeingredientid=92&activeingredientname=chicory
5. ↑ http://www.pmkchicory.com/what_is_chicory.html

ဥရောပတိုက်နှင့် မြေထဲပင်လယ်နိုင်ငံများတွင် ပေါ်ရောက်သော ပင်ရုံမျိုးဖြစ်၍ အမြင့် လေးပေအထိ မြင့်သော အပင်မျိုးဖြစ်သည်။ အပြာရောင် အပွင့်များပွင့်ရာ တစ်ရက်သာ ခံသည်။ အင်္ဂလန်နိုင်ငံ၊ မြေဖြူရှိသော ဒေသများ၌ အလေ့ကျ ပေါက်သည်။ အမြစ်မှာ တုတ်ခိုင်ထွားကျိုင်း၍ ထိုအမြစ်ဥကို အခြောက်လှန်းကာ ကြိတ်လှော်၍ ကော်ဖီနှင့် ရောစပ်သုံးစွဲလေ့ရှိသည်။ အရွက်များကို အစိမ်းစားသုံး ကြသည်။ ^[၄]

ကိုးကား

1. ↑ illustration from Prof. Dr. Otto Wilhelm Thomé Flora von Deutschland, Österreich und der Schweiz 1885, Gera, Germany
2. ↑ Cichorium intybus L. synonyms။ Tropicos.org။ Missouri Botanical Garden။ 23 March 2014 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
3. ↑ Cichorium intybus L.။ The Plant List (2013)။ 23 March 2014 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
4. ↑ လှသမိန် ၏ ဗဟုသုတစွယ်စုံ