Betok punika nama salah sawijining ulam utawi iwak ingkang kathahipun gesang wonten toya ingkang tawar kanthi nama Anabas testudineus [1][2]. Ulam punika ugi kawéntar kanthi nama sanès kados ta bethok utawi bethik (Jawa), puyu (Melayu), lan pepuyu (Basa Banjar). Wonten ing Basa Inggris dipunwastani climbinh gouramy utawi climbing perch, dhedhasar ulam punika saged manginggil dhateng dharatan [1].
Ulam ingkang alit padatanipun dawanipun kirang langkung 25 cm, nanging kathahipun langkung alit. Ulam betok gadhah ukuran sirah ageng lan sisik ingkang kaku. Pérangan nginggil awak (dorsal) warni ireng radi coklat utawi radi ijo. Pérangan sisih (lateral) warni kekuningan mliginipun sisih ngandhap kanthi garis-garis ingkang melintang samar boten katata. Wonten ugi bintik ireng ing sakwingkingipun tutup angsang. Sisih wingking katutup angsang kanthi gerigi landhep kados eri.
Ulam betok gadhah kepala bunder, awak lonjong, sirip buntut bundar, padatanipun gadhah warna coklat utawi ireng radi ijo. Ulam punika gadhah waja ing rahang pérangan vomer ipun, operculum, lan properkulum ipun gadhah sisik, saha lateral line 2 ruas. Ulam betok enèm gadhah larik-larik peteng ing sisih wingkinging awak lan buntut kanthi satunggal oselus (bunderan) ageng kanthi ujung putih ing dhasar sirip buntut lan ingkang langkung alit ing sawingkinging tutup angsang [2].
Dawa maksimum ulam betok punika 25 cm, nanging padatanipun sampun matang gonad ing ukuran 10 cm. Ulam betok lanang gadhah sirip punggung langkung dawa tinimbang ulam wadon, nanging ulam betok wadon gadhah sirip dhadha lan sirip weteng ingkang langkung kandel tinimbang betok lanang. Ulam punika gadhah organ pernafasan tambahan (labyrinth) punika pelebaran epibranchial ing lekukan angsang kapisan [2].
Ulam betok punika kalebet ulam ingkang agresif lan saged kapanggihaken ing warna-warna paerairan. Habitat alami ulam punika wonten kali utawi lèpèn ingkang wonten suketipun, lepen alit, kolam, parit irigasi, rawa banjiran, lan tlatah perairan sanèsipun. Punika kadukung wonten organ pernafasan tambahan labyrinth ingkang damel ulam betok saged gesang wonten ing manéka wewengkon perairan. Wonten ing toya ingkang defisit oksigèn lan ulam sanès boten saged gesang nanging ulam betok saged. Nalika wanci dalu, ulam betok nilaraken wewengkon perairan tumuju daratan 180 cm saking toya.
Panyebaran ulam betok ing donya punika cekap wiyar wiwit saking India, Tiongkok, Sri Langka, Cina siish kidul, Filipina, Asia Tenggara sanèsipun. Ugi wonten ing lariking garis Wallacea. Ulam punika kalebet ulam asli ing wewengkon Asia Tenggara, Sri Langka, Cina lan ulam introduksi ing wewengkon wétan (Papua Nugini). Ulam betok punika nyebar wonten ing kepuoan Indo-Australia.
Wonten ing Indonesia, ulam betok saged kapanggih wonten ing Sulawesi, daratan Sunda, Sumatra, kalimantan lan ulam introduksi ing Irian Jaya.
Betok (Anabas testudineus) nyaéta lauk darat anu asalna tina kulawarga anabantidae.[1] Lauk betok loba kapanggih hirup di nagara : Laos, Malaysia, Myanmar, Nepal, Pakistan, Singapura;, Srilanka; Thailand; Viet Nam, jeung nagara Asia tenggara séjénna.[2]
Mangsa kulah, balong, atawa rawa tempat hirupna saat ku lantaran usum halodo lauk betok mah bisa pindah tempat néangan kulah anu aya cai, ku jalan hanjat kadarat ngarayap dina leutak atawa taneuh garing ngagunakeun cécépétna, nu matak betok disebut ogé climbing gourami atawa walking fish.[3] Sagigireun éta lauk betok mah mibanda dua organ pikeun ngambekan (ngarenghap) anu ngajadikeun ieu lauk bisa langsung nyokot hawa/oksigén ti luar, ku kituna lauk betok mah bisa hirup dina kaayaan kurang hawa/oksigén.[4]
Lauk betok kaasup lauk leutik, ukuran awakna anu déwasa panjangna ngan nepika 23 cm kalawan beurat 200 gr, ieu lauk disebut ogé papuyu ; balang balang.[4] Di Kalimantan, Sumatera jeung Sulawesi ieu lauk dipikaresep pisan malahan hargana leuwih onjoy ti batan lauk lélé.[4] Ngan hanjakal sakapeung sok langka aya di pasar ku lantaran ngandelkeun beubeunangan ngala ti susukan, kulah, jeung rawa.[4] Lauk betok anu ngahaja dipiara di balong, mikabutuh waktu 5 - 6 bulan nepika waktuna dipanén.[4] ti mimiti melak binih lauk betok anu panjangna 5 - 8 cénti méter, ieu lauk baris dipanén jadi lauk betok déwasa anu ukuranna hijina 80-100 gram atawa 10-15 siki dina sakilo.[4]
Cucuk lauk betok
Lauk betok beunang nyamaraan
Gambar lauk betok anu aya di University of Amsterdam
Betok punika nama salah sawijining ulam utawi iwak ingkang kathahipun gesang wonten toya ingkang tawar kanthi nama Anabas testudineus . Ulam punika ugi kawéntar kanthi nama sanès kados ta bethok utawi bethik (Jawa), puyu (Melayu), lan pepuyu (Basa Banjar). Wonten ing Basa Inggris dipunwastani climbinh gouramy utawi climbing perch, dhedhasar ulam punika saged manginggil dhateng dharatan .
Betok (Anabas testudineus) nyaéta lauk darat anu asalna tina kulawarga anabantidae. Lauk betok loba kapanggih hirup di nagara : Laos, Malaysia, Myanmar, Nepal, Pakistan, Singapura;, Srilanka; Thailand; Viet Nam, jeung nagara Asia tenggara séjénna.
Mangsa kulah, balong, atawa rawa tempat hirupna saat ku lantaran usum halodo lauk betok mah bisa pindah tempat néangan kulah anu aya cai, ku jalan hanjat kadarat ngarayap dina leutak atawa taneuh garing ngagunakeun cécépétna, nu matak betok disebut ogé climbing gourami atawa walking fish. Sagigireun éta lauk betok mah mibanda dua organ pikeun ngambekan (ngarenghap) anu ngajadikeun ieu lauk bisa langsung nyokot hawa/oksigén ti luar, ku kituna lauk betok mah bisa hirup dina kaayaan kurang hawa/oksigén.
Lauk betok kaasup lauk leutik, ukuran awakna anu déwasa panjangna ngan nepika 23 cm kalawan beurat 200 gr, ieu lauk disebut ogé papuyu ; balang balang. Di Kalimantan, Sumatera jeung Sulawesi ieu lauk dipikaresep pisan malahan hargana leuwih onjoy ti batan lauk lélé. Ngan hanjakal sakapeung sok langka aya di pasar ku lantaran ngandelkeun beubeunangan ngala ti susukan, kulah, jeung rawa. Lauk betok anu ngahaja dipiara di balong, mikabutuh waktu 5 - 6 bulan nepika waktuna dipanén. ti mimiti melak binih lauk betok anu panjangna 5 - 8 cénti méter, ieu lauk baris dipanén jadi lauk betok déwasa anu ukuranna hijina 80-100 gram atawa 10-15 siki dina sakilo.
-3.JPG)
