Czubokaczka, kaczka czubata[8] (Lophonetta specularioides) – gatunek średniego ptaka wodnego z rodziny kaczkowatych (Anatidae). Zasiedla Amerykę Południową. To jedyny członek rodzaju Lophonetta[9]. Niektórzy włączają do rodzaju Anas, ale w istocie należy do południowoamerykańskiego kladu, który odłączył się na wczesnym etapie ewolucji od kaczek Anatinae (Johnson & Sorenson, 1999). Populację kaczki czubatej ocenia się na 10‒25 tys. par lęgowych.
Wyróżniono dwa podgatunki L. specularioides[10]:
Kaczka czubata to średniej wielkości ptak o niebiesko-szarym upierzeniu i szaro-brązowym nakrapianiu. Osiąga długość ciała 50‒60 cm. Masa ciała waha się od 0,9 do 1,1 kg. Nie ma dymorfizmu płciowego, choć kaczory są większe i mają wyraźniejsze plamkowanie. Gatunkowy czub występuje u obu płci, choć u samic jest nieco mniejszy. W terenie trudno pomylić ją z innymi gatunkami.
Kaczki czubate są bardzo hałaśliwe. Szczególnie często kwakanie można usłyszeć w okresie godowym i w trakcie obrony swojego terytorium. Samice tworzą wspólne stadka, nawet w czasie wysiadywania jaj. Gdy siedzą na jajach nie wydają żadnych dźwięków by nie zwabić drapieżnych ssaków i ptaków.
Kaczor wydaje szorstkie whorr i miękkie łiuu. Samica odzywa się szczekającym grruf i nosowym kłek-kłek.
Najchętniej żeruje na płyciznach na wybrzeżach. Spotkać ją można na wilgotnych łąkach, nad jeziorami i na bagnach – od nizin po wysokość 4000 m n.p.m. Typowymi siedliskami są depresje i doliny rzeczne podnóża Andów, jeziora na płaskowyżach w Andach, pampasy Argentyny, przybrzeżne zatoki, plaże i stepy trawiaste Ameryki Południowej.
Wyróżnia się 2 podgatunki: L. specularioides alticola (andyjska kaczka czubata) i L. specularioides specularioides (patagońska kaczka czubata). Patagońską kaczkę czubatą nazywa się również południową kaczką czubatą, a jej areał występowania ogranicza się do Falklandów, Chile i Argentyny. Oba podgatunki spotykają się w północnym Chile.
Karmi się bezkręgowcami, głównie skorupiakami i mięczakami oraz glonami na płytkich wodach. Dieta roślinna pełni jednak funkcję uzupełniającą. Unika fragmentów wybrzeża z gęstą roślinnością wodną i rozległych trzcinowisk. Gnieździ się w wysokiej trawie w pobliżu wody. Składa od 5 do 7 jaj. Poza sezonem lęgowym można spotkać na dużych jeziorach stada kaczek czubatych.
Gatunek nominatywny prowadzi osiadły tryb życia, jedynie populacje od Talea w Chile, Mendozy w Argentynie do Ziemi Ognistej są częściowo wędrowne (zwłaszcza osobniki z wyższych wysokości). Na Falklandach jest to jedna z najpopularniejszych kaczek (tamtejsze ptaki są wędrowne).
Czubokaczka, kaczka czubata (Lophonetta specularioides) – gatunek średniego ptaka wodnego z rodziny kaczkowatych (Anatidae). Zasiedla Amerykę Południową. To jedyny członek rodzaju Lophonetta. Niektórzy włączają do rodzaju Anas, ale w istocie należy do południowoamerykańskiego kladu, który odłączył się na wczesnym etapie ewolucji od kaczek Anatinae (Johnson & Sorenson, 1999). Populację kaczki czubatej ocenia się na 10‒25 tys. par lęgowych.