Multimedia w Wikimedia Commons Krasankowate (Cercopidae) – rodzina pluskwiaków z podrzędu cykadokształtnych. Obejmuje około 1500 opisanych gatunków. Nimfy żerują, chroniąc się za pomocą pienistej wydzieliny. Owady dorosłe często mają jaskrawy wzór w ubarwieniu.
Opis
Budowa dorosłego osobnika.
A: przyoczka,
B: ciemię,
C: czułek,
D: oko złożone,
F: przedplecze,
H: tarczka,
K: skrzydło przednie (tegmina),
I:
międzykrywka,
J:
przykrywka,
L:
stopa,
M:
golenie,
N:
uda.
Pluskwiaki o delikatnie i gęsto owłosionym ciele[1]. Często mają jaskrawy wzór barwny na przednich skrzydłach, przedpleczu, głowie, a czasem odnóżach. Wzór ten może wykazywać zmienność wewnątrzgatunkową. Głowa wyposażona jest w kuliste oczy złożone[2] oraz parę przyoczek, położonych na ciemieniu, ale z dala od jego krawędzi[1]. Panewki czułkowe są płytkie i nie zakrywają nasadowych członów czułków. Długość i szerokość tarczki są mniej więcej równe. Płytka subgenitalna jest u gatunków ze Starego Świata wolna lub częściowo zlana z pygoforem, a u gatunków z Nowego Świata całkowicie z nim zlana[2].
Biologia i występowanie
Niezidentyfikowany przedstawiciel rodziny
Niezidentyfikowany przedstawiciel rodziny
Przedstawiciele rodziny są fitofagami wysysającymi soki z drewna roślin. Larwy (nimfy) preferują zielne rośliny jednoliścienne (często z rodziny traw), zwłaszcza wiążące azot. Żerujące larwy kryją się w ślinopodobnej pianie, która chroni je przed drapieżnikami, pasożytami i przesuszeniem. Wydzielana ta jest produkowana przez przewód pokarmowy, a w jej skład wchodzą wytwarzane w cewkach Malpighiego białka i mukopolisacharydy. Piana krasankowatych przypomina tą u pienikowatych i ma grubsze pęcherzyki niż ta u Clastopteridae[2].
Rodzina jest taksonem kosmopolitycznym[2]. W Europie Środkowej występuje 5 gatunków z 2 rodzajów[3], przy czym w Polsce stwierdzono tylko 2 gatunki krasanek: natrawkę i przepaskówkę[4].
Systematyka i filogeneza
Krasankowate należą do nadrodziny Cercopoidea, w obrębie której najbliżej spokrewnione są z kladem obejmującym pienikowate i Epipygidae[2]. Wyewoluowały w kredzie. Szczerbakow na podstawie zapisu kopalnego oszacował czas rozejścia się ich linii ewolucyjnej na około 100 milionów lat temu[5], natomiast wyniki analiz molekularnych wskazują, że miało to miejsce między 122 a 168 milionami lat[2].
Fennah w 1968 podzielił krasankowate na dwie podrodziny: Cercopinae i Ischnorhininae, ale dane morfologiczne i molekularne wskazują, że tylko ta druga jest taksonem monofiletycznym[2]. W sumie do krasankowatych zalicza się około 1500 opisanych gatunków, zgrupowanych w rodzajach[6]:
-
Abidama Distant, 1908
-
Aeneolamia Fennah, 1949
-
Alluaudensia Lallemand, 1920
-
Amberana Distant, 1908
-
Ambonga Melichar, 1915
-
Anoplosnastus Schmidt, 1910
-
Anyllis Kirkaldy, 1906
-
Aracamunia Fennah, 1968
-
Aufidus Stål, 1863
-
Augustohahnia Schmidt, 1920
-
Baetkia Schmidt, 1920
-
Baibarana Matsumura, 1940
-
Bandisia Stål, 1866
-
Blötea Lallemand, 1957
-
Bourgoinrana Soulier-Perkins, 2012
-
Bradypteroscarta Lallemand, 1949
-
Callitettix Stål, 1865
-
Caloscarta Breddin, 1903
-
Carachata Carvalho & Sakakibara, 1989
-
Carpentiera Lallemand, 1954
-
Catrimania Fennah, 1968
-
Cercopicesa Koçak & Kemal, 2008
-
Cercopis Fabricius, 1775
-
Chinana Lallemand, 1927
-
Choconta Fennah, 1979
-
Clypeocarta Lallemand & Synave, 1955
-
Colsa Walker, 1857
-
Considia Stål, 1865
-
Cosmoscarta Stål, 1869
-
Delassor Fennah, 1949
-
Deois Fennah, 1949
-
Deoisella Costa & Sakakibara, 2002
-
Dulitana Lallemand, 1939
-
Ectemnocarta Lallemand, 1939
-
Ectemnonotops Schmidt, 1910
-
Ectemnonotum Schmidt, 1909
-
Eoscarta Breddin, 1902
-
Eubakeriella Lallemand, 1923
-
Euglobiceps Lallemand, 1923
-
Euryaulax Kirkaldy, 1906
-
Euryliterna Blöte, 1957
-
Ferorhinella Carvalho & Webb, 2004
-
Funkhouseria Lallemand, 1938
-
Guarania Nast, 1950
-
Gynopygocarta Lallemand, 1930
-
Gynopygoplax Schmidt, 1909
-
Haematoloma Haupt, 1919
-
Haematoscarta Breddin, 1903
-
Helioscarta Lallemand, 1956
-
Hemiaufidus Schmidt, 1920
-
Hemibandusia Schmidt, 1920
-
Hemicercopis Schmidt, 1920
-
Hemieoscarta Lallemand, 1949
-
Hemiliterna Lallemand, 1949
-
Hemiplagiophleboptena Lallemand, 1949
-
Hemitomaspis Lallemand, 1949
-
Hemitrichoscarta Lallemand & Synave, 1961
-
Hemitriecphora Lallemand, 1949
-
Heteroliterna Lallemand, 1949
-
Homalogrypota Schmidt, 1920
-
Homalostethus Schmidt, 1910
-
Huaina Fennah, 1979
-
Hyalotomaspis Lallemand, 1949
-
Hyboscarta Jacobi, 1908
-
Iphirhina Fennah, 1968
-
Ischnorhina Stål, 1869
-
Isozulia Fennah, 1953
-
Jacobsoniella Melichar, 1914
-
Janssensia Lallemand, 1954
-
Jeanneliensia Lallemand, 1920
-
Kanaima Distant, 1909
-
Kanoscarta Matsumura, 1940
-
Kanozata Matsumura, 1940
-
Korobona Distant, 1909
-
Kotozata Matsumura, 1940
-
Kuscarta Matsumura, 1940
-
Laccogrypota Schmidt, 1920
-
Lamprochlamys Fennah, 1966
-
Lehina Melichar, 1915
-
Leptataspis Schmidt, 1910
-
Leptoliterna Lallemand, 1949
-
Leptynis Jacobi, 1921
-
Lieftinckana Lallemand & Synave, 1955
-
Liorhinella Haglund, 1899
-
Literna Stål, 1866
-
Locris Stål, 1866
-
Luederwaldtia Schmidt, 1922
-
Lujana Lallemand, 1954
-
Machadoa Lallemand & Synave, 1952
-
Mahanarva Distant, 1909
-
Makonaima Distant, 1909
-
Marcion Fennah, 1951
-
Maxantonia Schmidt, 1922
-
Megastethodon Schmidt, 1910
-
Mioscarta Breddin, 1901
-
Monecphora Amyot & Serville, 1843
-
Moultoniella Lallemand, 1923
-
Neocercopis Lallemand, 1932
-
Neolaccogrypota Lallemand, 1924
-
Neomonecphora Distant, 1909
-
Neoporpacella Lallemand & Synave, 1961
-
Neosphenorhina Distant, 1909
-
Nesaphrogeneia Kirkaldy, 1907
-
Nesaulax Jacobi, 1917
-
Notozulia Fennah, 1968
-
Okiscarta Matsumura, 1940
-
Olcotomaspis Lallemand, 1949
-
Opistharsostethus Schmidt, 1911
-
Orodamnis Fennah, 1953
-
Orthorhinella Schmidt, 1910
-
Oxymegaspis Schmidt, 1911
-
Pachacanthocnemis Schmidt, 1910
-
Pachypterinella Lallemand, 1927
-
Panabrus Fennah, 1953
-
Paphnutius Distant, 1916
-
Paracercopis Schmidt, 1925
-
Paraliterna Lallemand, 1949
-
Paralocris Lallemand, 1949
-
Paramioscarta Lallemand, 1949
-
Paramonecphora Lallemand & Synave, 1954
-
Parapisidice Lallemand, 1949
-
Petyllis Kirkaldy, 1906
-
Phlebarcys Schmidt, 1910
-
Phymatostetha Stål, 1870
-
Pisianax Jacobi, 1921
-
PisidiceJacobi, 1912
-
Plagiophleboptena Schmidt, 1910
-
Poeciloterpa Stål, 1870
-
Pogonorhinella Schmidt, 1910
-
Porpacella Schmidt, 1910
-
Prosapia Fennah, 1949
-
Pseudaufidus Blöte, 1957
-
Pseudeoscarta Lallemand, 1933
-
Pseudocercopis Schmidt, 1920
-
Pseudomachaerota Melichar, 1915
-
Radioscarta Lallemand, 1923
-
Rhinastria Kirby, 1891
-
Rhinaulax Amyot & Serville, 1843
-
Schistogonia Stål, 1869
-
Serapita Schmidt, 1909
-
Simeliria Schmidt, 1909
-
Simorhina Jacobi, 1908
-
Sphenoclypeana Lallemand & Synave, 1952
-
Sphenorhina Amyot & Serville, 1843
-
Stenaulophrys Jacobi, 1921
-
Straelenia Lallemand & Synave, 1955
-
Suracarta Schmidt, 1909
-
Synavea Lallemand, 1955
-
Tadascarta Matsumura, 1940
-
Tapaiuna Fennah, 1968
-
Telogmometopius Jacobi, 1921
-
Thoodzata Distant, 1908
-
Tiodus Nast, 1950
-
Tomaspis Amyot & Serville, 1843
-
Tomaspisina Distant, 1909
-
Tomaspisinella Lallemand, 1927
-
Trichoscarta Breddin, 1902
-
Triecphorella Nast, 1933
-
Tropidorhinella Schmidt, 1910
-
Typeschata Schmidt, 1920
-
VigilantiusDistant, 1916
-
Villiersana Lallemand, 1942
-
Vorago Fennah, 1949
-
Zuata Fennah, 1968
-
Zulia Fennah, 1949
Przypisy
-
↑ a b Christopher H. Dietrich: Auchenorrhyncha (Cicadas, Spittlebugs, Leafhoppers, Treehoppers and Plathoppers). W: Encyclopedia of Insects. Vincent H. Resh, Ring T. Cardé (red.). Academic Press, 2009, s. 56–63. ISBN 978-0-08-092090-0.
-
↑ a b c d e f g Jason R. Cryan, Gavin J. Svenson. Family-level relationships of the spittlebugs and froghoppers (Hemiptera: Cicadomorpha: Cercopoidea). „Systematic Entomology”. 35, s. 393–415, 2010. DOI: 10.1111/j.1365-3113.2009.00520.x.
-
↑ Werner E. Holzinger, Ingrid Kammelander, Herbert Nickel: The Auchenorrhyncha of Central Europe / Die Zikaden Mitteleuropas. Vol. 1: Fulgoromorpha, Cicadomorpha excl. Cicadellidae. Leiden, Boston: Brill, 2003, s. 487-489. ISBN 90-04-12895-6.
-
↑ Cercopidae. W: Biodiversity Map [on-line]. [dostęp 2017-07-11].
-
↑ C.W. Schaeffer (red.) Origin and evolution of the Auchenorrhyncha as shown in the fossil record: Studies on Hemipteran Phylogeny. Lanham: Entomological Society of America, 1996, s. 31–45, seria: Thomas Say Publications in Entomology.
-
↑ Adeline Soulier-Perkins: Cercopidae. W: Cercopoidea Organised On Line [on-line]. [dostęp 2017-07-11].