Multimedia w Wikimedia Commons Jarnik solankowy (Samolus valerandi L.) – gatunek rośliny z rodziny pierwiosnkowatych (Primulaceae Vent). Jest szeroko rozprzestrzeniony na półkuli północnej[2]. W Polsce jest rzadki, w województwie zachodniopomorskim i wielkopolskim zagrożony.
Rozmieszczenie
Na świecie zasięg obejmuje:
- Amerykę Północną i Południową,
- północny i południowy wschód Afryki,
- południe Australii,
- Europę (południową, zachodnią i centralną, na północy - do południowej Finlandii).
W Polsce, do 2001, opublikowano następujące stanowiska:
-
Dziwnów, u ujścia Dziwny,
-
Świnoujście, u ujścia Świny,
- półwysep Przytór, nad Świną w Warszowie,
-
Karsiborska Kępa,
-
Kołobrzeg, dzielnica Kostrzewno,
-
Władysławowo, nad zatorfionymi brzegami Zatoki Puckiej,
-
Puck, słone łąki nad Zatoką Pucką,
- okolice Jeziora Miedwie,
- brzegi Jeziora Chłop koło Myśliborza.
Ponadto, w 2007, Wanda Bacieczko, zlokalizowała roślinę także w Kotlinie Pyrzyckiej w:
Morfologia
-
Łodyga
- Do 50 cm wysokości.
-
Liście
- Mięsiste, odwrotnie jajowate lub podługowate, tępe. Liście dolne ogonkowe, górne - siedzące.
-
Kwiaty
- Białe, na długich szypułkach, zebrane w grona w kątach liści. Słupek na wpół dolny[3].
-
Owoc
-
Torebka pękająca 5 klapami.
Biologia i ekologia
Bylina, halofit. W Polsce rozwija się najczęściej na łąkach nadmorskich ze słonymi wysiękami. Czasem spotykany w głębi lądu, na bagnistych terenach nadrzecznych. Preferuje gleby piaszczyste lub gliniaste o dużym stężeniu chlorku sodu. Kwitnie od lipca do września. Liczba chromosomów 2n = 24, 26[4].
Zagrożenia i ochrona
Roślina umieszczona na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski (2006)[5] w grupie gatunków wymierających (kategoria zagrożenia E). W wydaniu z 2016 roku otrzymała kategorię EN (zagrożony)[6]. Objęta ochroną ścisłą.
Przypisy
-
↑ Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website (ang.). 2001–. [dostęp 2010-03-12].
-
↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-08-15].
-
↑ Szafer W., Kulczyński S., Pawłowski B. Rośliny polskie. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1969.
-
↑ Samolus valerandi na Flora of China [dostęp 2013-12-12].
-
↑ Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
-
↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.
Bibliografia
- Wanda Bacieczko, Nowe dla Pomorza Szczecińskiego stanowiska Samolus Valerandi L. (Primulaceae) w Kotlinie Pyrzyckiej, w: Acta Scientiarum Polonorum - Biologia, 6(1-2)/2007, wyd. Akademii Podlaskiej w Siedlcach, ss.3-8, ISSN 1644-0641
