Multimedia w Wikimedia Commons Skrzydlik prątnikowy (Fissidens bryoides Hedw.) – gatunek mchu należący do rodziny skrzydlikowatych (Fissidentaceae).
Rozmieszczenie geograficzne
Występuje w Ameryce Północnej (Grenlandia, Kanada, Stany Zjednoczone, Meksyk), na Karaibach, w Ameryce Centralnej, Ameryce Południowej, Europie i Azji[3]. W Polsce podawany m.in. z pasma Gorców[4] i Bieszczadów[5].
Morfologia
- Gametofit
- Osiąga wysokość 3–11 mm wysokości. Łodyżki nierozgałęzione lub rozgałęzione, z listkami wyrastającymi w ok. 20 parach. Listki lancetowate do podłużnie lancetowatych lub podłużnie języczkowatych, o rozmiarach 0,8–2,7 mm na 0,2–0,5 mm. Żebro kończy się 6 komórek przed szczytem listka.
- Sporofit
-
Seta długości 1,4–10 mm. Puszka zarodni o długości 0,2–1,2 mm. Zarodniki o średnicy 10–20 µm[3].
Biologia i ekologia
Gatunek kilkuletni, jednopienny[5].
Gatunek cienioznośny, mezofilny, neutrofilny. Rośnie na glebie, w zbiorowiskach leśnych i na skarpach na obrzeżach potoków. W Bieszczadach występuje na wysokości do 950 m n.p.m.[5]
Systematyka i nazewnictwo
Synonimy[2]: Dicranum viridulum Sw., Fissidens alpestris (Lindb.) J.J. Amann, Fissidens andersonii Grout, Fissidens exiguus Sull., Fissidens falcatulus Renauld & Cardot, Fissidens hawaiicus E.B. Bartram, Fissidens inconstans Schimp., Fissidens oahuensis E.B. Bartram, Fissidens pusillus (Wilson) Milde, Fissidens synoicus Sull., Fissidens texanus Lesq. & James, Fissidens viridulus (Sw.) Wahlenb., Schistophyllum bryoides Lindb.
Zagrożenia i ochrona
Stanowiska gatunku występują w Polsce na obszarach chronionych w obrębie Bieszczadzkiego Parku Narodowego[5] oraz Gorczańskiego Parku Narodowego (jako Fissidens pusillus)[4]. W Bieszczadach uznany za bliski zagrożeniu (NT)[5].
Przypisy
-
↑ B. Goffinet, W.R Buck, A.J. Shaw: Classification: mosses (ang.). University of Connecticut, 2008–. [dostęp 2015-06-07].
-
↑ a b Fissidens bryoides Hedw. (ang.). W: The Plant List [on-line]. [dostęp 2017-04-06].
-
↑ a b Fissidens bryoides (ang.). W: Flora of North America Vol. 27 [on-line]. [dostęp 2017-05-02].
-
↑ a b Adam Stebel, Paweł Czarnota. Wykaz mchów pasma Gorców w polskich Karpatach Zachodnich. List of mosses of the Gorce range in the Polish Western Carpathians. „Ochrona Beskidów Zachodnich”. 4, s. 7–25, 2012.
-
↑ a b c d e Jan Żarnowiec, Adam Stebel: Mchy polskich Bieszczadów Zachodnich i Bieszczadzkiego Parku Narodowego - stan poznania, ekologia, zagrożenia. Wyd. I. Ustrzyki Dolne, Bielsko-Biała: Ośrodek Naukowo-Dydaktyczny Bieszczadzkiego Parku Narodowego w Ustrzykach Dolnych, Instytut Ochrony i Inżynierii Środowiska Akademii Techniczno-Humanistycznej w Bielsku-Białej, 2014, seria: Monografie Bieszczadzkie. Tom XVI. ISBN 978-83-88505-49-2.