dcsimg

Szparagowce ( Polish )

provided by wikipedia POL

Szparagowce (Asparagales Bromhead) – rząd roślin należących do klasy jednoliściennych. Wyróżnia się w jego obrębie 14 rodzin z ponad 1,1 tysiącem rodzajów i ponad 36,2 tysiące gatunków, z czego 26 tysięcy należy do rodziny storczykowatych[1]. Należące tu rośliny to często geofity z owocami typu torebka i jagoda[2]. Szparagowce spotykane są na całym świecie, ale do obszarów o ich szczególnym zróżnicowaniu należy południowa Afryka (choć akurat storczykowatych tu jest niewiele)[1].

Systematyka

W dawniejszych systemach (np. Cronquista z 1988 r.) rząd ten nie pojawia się wcale, a przedstawiciele tej linii rozwojowej zaliczani byli zwykle do parafiletycznego w ówczesnym ujęciu rzędu liliowców (Liliales). Późniejsze badania biochemiczne w zakresie serologicznych reakcji białek nasion i cytologiczne (obecność komórek śluzowych i rafidów) pozwoliły na wyodrębnienie tej grupy roślin w randze rzędu (system Reveala (1999) i Takhtajana (1997)). W końcu badania molekularne i prace taksonomów z Angiosperm Phylogeny Group spowodowały wydzielenie w systemie APG II (2003) dużego kladu oznaczonego jako rząd Asparagales. Obejmuje on w tym ujęciu grupę roślin, w obrębie której najstarszą linią rozwojową są storczykowate (Orchidaceae). W systemie APG III (2009) podział rzędu został uproszczony, poprzez scalenie szeregu rodzin w taksony o szerszym ujęciu[3]. Rodzina żółtakowate (Xanthorrhoeaceae) została powiększona o wcześniej wyodrębniane w randze rodzin złotogłowowe (Asphodeloideae) i liliowcowe (Hemerocallidoideae). Rodzina amarylkowate (Amaryllidaceae) została powiększona o agapantowe (Agapanthoideae) i czosnkowe (Allioideae). W końcu szparagowate (Asparagaceae) objęły w sumie 7 taksonów wcześniej wyodrębnianych jako osobne rodziny[4]. W systemie APG IV z 2016 wprowadzono tylko korektę w nomenklaturze zmieniając nazwę rodziny żółtakowate Xanthorrhoeaceae na złotogłowowate Asphodelaceae[5].

Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG IV z 2016)

Pozycja rzędu w drzewie filogenetycznym jednoliściennych[1]

tatarakowce Acorales




żabieńcowce Alismatales




Petrosaviales





pochrzynowce Dioscoreales



pandanowce Pandanales





liliowce Liliales




szparagowce Asparagales




arekowce Arecales




wiechlinowce Poales




komelinowce Commelinales



imbirowce Zingiberales











Podział i powiązania filogenetyczne rodzin szparagowców
szparagowce

storczykowate Orchidaceae





Boryaceae




Blandfordiaceae




Lanariaceae




asteliowate Asteliaceae



przyklękowate Hypoxidaceae









Ixioliriaceae



Tecophilaeaceae





Doryanthaceae




kosaćcowate Iridaceae




Xeronemataceae




złotogłowowate Asphodelaceae




amarylkowate Amaryllidaceae



szparagowate Asparagaceae










Systemy Reveala

W systemie Reveala (2007) rząd szparagowców nie jest wyróżniany. Klad, którego na kladogramie według APW bazową linią jest rodzina Ixioliriaceae, określony jest przez Reveala jako rząd Iridales Raf. Podział tego kladu na rodziny też różni się nieco od ujęcia prezentowanego na APW (wydzielonych jest kilka drobnych rodzin, łączonych przez APW). Starsze linie rozwojowe kladu szparagowców według APW zaliczone zostały przez Reveala do rzędu storyczykowców Orchidales Raf.[6].

Pozycja w systemie Reveala (1994-1999)

Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa jednoliścienne (Liliopsida Brongn.), podklasa liliowe (Liliidae J.H. Schaffn.), nadrząd Lilianae Takht., rząd szparagowce Asparagales Bromhead[7].

Podział na rodziny w systemie Reveala (1994-1999)

Przypisy

  1. a b c d P.F. Stevens: Angiosperm Phylogeny Website (ang.). 2001–. [dostęp 2016-10-23].
  2. Cole T.CH., Hilger H.H., Stevens P.F., Baranow P.. Filogeneza roślin okrytozalążkowych – Systematyka Roślin Kwiatowych, Polskie tłumaczenie/Polish version of (2018) Angiosperm Phylogeny Poster – Flowering Plant Systematics. , 2018.
  3. Angiosperm Phylogeny Group (2009). An update of the Angiosperm Phylogeny Group classification for the orders and families of flowering plants: APG III. Botanical Journal of the Linnean Society 161: 105-121.
  4. Chase, Mark W. i Reveal, James L.. A phylogenetic classification of the land plants to accompany APG III. „Botanical Journal of the Linnean Society 161, 2”, s. 122–127, październik 2009. DOI: 10.1111/j.1095-8339.2009.01002.x.
  5. The Angiosperm Phylogeny Group. An update of the Angiosperm Phylogeny Group classification for the orders and families of flowering plants: APG IV. „Botanical Journal of the Linnean Society”. 181, 1, s. 1–20, 2016. DOI: 10.1111/boj.12385.
  6. James L. Reveal: Classification of extant Vascular Plant Families – An expanded family scheme (ang.). Department of Plant Biology, Cornell University. [dostęp 22 stycznia 2009].
  7. Crescent Bloom: Asparagales (ang.). The Compleat Botanica. [dostęp 22 stycznia 2009].
license
cc-by-sa-3.0
copyright
Autorzy i redaktorzy Wikipedii
original
visit source
partner site
wikipedia POL

Szparagowce: Brief Summary ( Polish )

provided by wikipedia POL

Szparagowce (Asparagales Bromhead) – rząd roślin należących do klasy jednoliściennych. Wyróżnia się w jego obrębie 14 rodzin z ponad 1,1 tysiącem rodzajów i ponad 36,2 tysiące gatunków, z czego 26 tysięcy należy do rodziny storczykowatych. Należące tu rośliny to często geofity z owocami typu torebka i jagoda. Szparagowce spotykane są na całym świecie, ale do obszarów o ich szczególnym zróżnicowaniu należy południowa Afryka (choć akurat storczykowatych tu jest niewiele).

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Autorzy i redaktorzy Wikipedii
original
visit source
partner site
wikipedia POL