Ragwort

Języczka syberyjska

Języczka pomarańczowa (Ligularia dentata)

Języczka (Ligularia Cass.) – rodzaj bylin należących do rodziny astrowatych. Według niektórych ujęć taksonomicznych należy do niego ok. 150 gatunków występujących głównie w Azji Wschodniej, nieliczne tylko w Azji Północnej i Europie^[2]. Gatunkiem typowym jest Ligularia sibirica (L.) Cass.^[3].

Systematyka

Synonimy^[4]

Erythrochaete Siebold & Zucc., Senecillis Gaer

Homonimy taksonomiczne^[3]

Ligularia H. A. Duval = Sekika Medikus

Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system system APG III z 2009)

Angiosperm Phylogeny Website adoptuje podział na podrodziny astrowatych (Asteraceae) opracowany przez Panero i Funk w 2002^[5], z późniejszymi uzupełnieniami^[6]. Zgodnie z tym ujęciem rodzaj Ligularia należy do plemienia Senecioneae, podrodziny Asteroideae (Juss.) Chev. W systemie APG III astrowate są jedną z kilkunastu rodzin rzędu astrowców (Asterales), wchodzącego w skład kladu astrowych w obrębie dwuliściennych właściwych^[1][4].:

Pozycja rodzaju w systemie Reveala (1993-1999)

Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Rosopsida Batsch, podklasa astrowe (Asteridae Takht.), nadrząd astropodobne (Asteranae Takht.), rząd astrowce (Asterales Lindl), rodzina astrowate (Asteraceae Dumort.), rodzaj języczka (Ligularia Cass.)^[7].

Gatunki flory Polski^[8]

• języczka syberyjska (Ligularia sibirica (L.) Cass.)

Gatunki uprawiane w Polsce^[8][9]

• języczka dłoniasta (Ligularia ×palmatiloba hort.)
• języczka Hessego (Ligularia ×hessei (Hesse) Bergmans)
• języczka japońska (Ligularia japonica DC.)
• języczka kaczeńcowata (Ligularia calthifolia Maxim.)
• języczka pomarańczowa (Ligularia dentata (A. Gray) H. Hara syn. L. clivorum Maxim.)
• języczka Przewalskiego (Ligularia przewalskii (Maxim.) Diels)
• języczka strzelista, wąskogłówkowa (Ligularia stenocephala Matsum. & Koidz.)
• języczka Veitcha (Ligularia veitchiana (Hemsl.) Greenm.)
• języczka wielkolistna (Ligularia macrophylla DC.)
• języczka Wilsona (Ligularia wilsoniana (Hemsl.) Greenm.)

Lista gatunków^[10]

Ligularia dentata

Ligularia fischeri

Ligularia hodgsonii

Ligularia stenocephala

Ligularia wilsoniana

• Ligularia abakanica Pojark.
• Ligularia achyrotricha (Diels) Ling
• Ligularia afghanica Pojark.
• Ligularia alatipes Hand.-Mazz.
• Ligularia alpigena Pojark.
• Ligularia altaica DC.
• Ligularia alticola Vorosch.
• Ligularia altissima Pojark.
• Ligularia amplexicaulis DC.
• Ligularia angusta (Nakai) Kitam.
• Ligularia anoleuca Hand.-Mazz.
• Ligularia arctica Pojark.
• Ligularia atkinsonii (C.B.Clarke) S.W.Liu
• Ligularia atroviolacea (Franch.) Hand.-Mazz.
• Ligularia biceps Kitag.
• Ligularia botryodes (C.Winkl.) Hand.-Mazz.
• Ligularia brassicoides Hand.-Mazz.
• Ligularia bucovinensis Nakai
• Ligularia cacaliiformis (Lam.) Nakai
• Ligularia caloxantha (Diels) Hand.-Mazz.
• Ligularia calthifolia Maxim.
• Ligularia carpatica („Schott, Nyman & Kotschy”) Pojark.
• Ligularia chalybea S.W.Liu
• Ligularia chekiangensis Kitam.
• Ligularia chimiliensis C.C.Chang
• Ligularia confertiflora C.C.Chang
• Ligularia coreana Nakai
• Ligularia cremanthodioides Hand.-Mazz.
• Ligularia cuneata S.W.Liu & T.N.Ho
• Ligularia curvisquama Hand.-Mazz.
• Ligularia cyathiceps Hand.-Mazz.
• Ligularia cymbulifera (W.W.Sm.) Hand.-Mazz.
• Ligularia cymosa (Hand.-Mazz.) S.W.Liu
• Ligularia dentata (A.Gray) Hara
• Ligularia dictyoneura (Franch.) Hand.-Mazz.
• Ligularia discoidea S.W.Liu
• Ligularia dolichobotrys Diels
• Ligularia duciformis (C.Winkl.) Hand.-Mazz.
• Ligularia eriocaulis M.Zhang & L.S.Xu
• Ligularia euryphylla (C.Winkl.) Hand.-Mazz.
• Ligularia fangiana Hand.-Mazz.
• Ligularia fargesii (Franch.) Diels
• Ligularia fauriei (Franch.) Koidz.
• Ligularia fischeri (Ledeb.) Turcz.
• Ligularia franchetiana (H.Lév.) Hand.-Mazz.
• Ligularia ghatsukupa Kitam.
• Ligularia glauca (L.) O.Hoffm.
• Ligularia heterophylla Rupr.
• Ligularia hodgsonii Hook.
• Ligularia hookeri (C.B.Clarke) Hand.-Mazz.
• Ligularia hopeiensis Nakai
• Ligularia ianthochaeta C.C.Chang
• Ligularia intermedia Nakai
• Ligularia jacquemontiana (Decne.) M.A.Rau
• Ligularia jaluensis Kom.
• Ligularia jamesii (Hemsl.) Kom.
• Ligularia japonica (Thunb.) Less.
• Ligularia kaialpina Kitam.
• Ligularia kanaitzensis (Franch.) Hand.-Mazz.
• Ligularia kangtingensis S.W.Liu
• Ligularia karataviensis (Lipsch.) Pojark.
• Ligularia kareliniana Stschegl.
• Ligularia kingiana (W.W.Sm.) R.Mathur
• Ligularia knorringiana Pojark.
• Ligularia kojimae Kitam.
• Ligularia konkalingensis Hand.-Mazz.
• Ligularia lamarum (Diels ex H.Limpr.) C.C.Chang
• Ligularia lanipes (Vorosch.) Vyschin
• Ligularia lankongensis (Franch.) Hand.-Mazz.
• Ligularia lapathifolia (Franch.) Hand.-Mazz.
• Ligularia latihastata (W.W.Sm.) Hand.-Mazz.
• Ligularia latipes S.W.Liu
• Ligularia leveillei (Vaniot) Hand.-Mazz.
• Ligularia liatroides (C.Winkl.) Hand.-Mazz.
• Ligularia lidjiangensis Hand.-Mazz.
• Ligularia limprichtii (Diels ex H.Limpr.) Hand.-Mazz.
• Ligularia lingiana S.W.Liu
• Ligularia longifolia Hand.-Mazz.

• Ligularia longihastata Hand.-Mazz.
• Ligularia lydiae Minderova
• Ligularia macrodonta Ling
• Ligularia macrophylla (Ledeb.) DC.
• Ligularia × maoniushanensis X. Gong & Y.Z. Pan
• Ligularia melanocephala (Franch.) Hand.-Mazz.
• Ligularia melanothyrsa Hand.-Mazz.
• Ligularia microcardia Hand.-Mazz.
• Ligularia microcephala (Hand.-Mazz.) Hand.-Mazz.
• Ligularia mongolica (Turcz.) DC.
• Ligularia muliensis Hand.-Mazz.
• Ligularia myriocephala Ling ex S.W.Liu
• Ligularia nanchuanica S.W.Liu
• Ligularia narynensis (C.Winkl.) O.Fedtsch. & B.Fedtsch.
• Ligularia nelumbifolia (Bureau & Franch.) Hand.-Mazz.
• Ligularia nyingchiensis S.W.Liu
• Ligularia odontomanes Hand.-Mazz.
• Ligularia oligonema Hand.-Mazz.
• Ligularia pachycarpa (C.B.Clarke ex Hook.f.) Kitam.
• Ligularia palmatifida (Siebold & Zucc.) Nakai
• Ligularia paradoxa Hand.-Mazz.
• Ligularia parvifolia C.C.Chang
• Ligularia pavlovii (Lipsch.) Cretz.
• Ligularia persica Boiss.
• Ligularia petelotii Merr.
• Ligularia petiolaris Hand.-Mazz.
• Ligularia phoenicochaeta (Franch.) S.W.Liu
• Ligularia phyllocolea Hand.-Mazz.
• Ligularia platyglossa (Franch.) Hand.-Mazz.
• Ligularia pleurocaulis (Franch.) Hand.-Mazz.
• Ligularia potaninii (C.Winkl.) Ling
• Ligularia przewalskii (Maxim.) Diels
• Ligularia pterodonta C.C.Chang
• Ligularia purdomii (Turrill) Chitt.
• Ligularia pyrifolia S.W.Liu
• Ligularia qiaojiaensis Y.S. Chen & H.J. Dong
• Ligularia retusa DC.
• Ligularia robusta (Ledeb.) DC.
• Ligularia rockiana Hand.-Mazz.
• Ligularia ruficoma (Franch.) Hand.-Mazz.
• Ligularia rumicifolia (J.R.Drumm.) S.W.Liu
• Ligularia sachalinensis Nakai
• Ligularia sagitta (Maxim.) Mattf. ex Rehder & Kobuski
• Ligularia schizopetala (W.W.Sm.) Hand.-Mazz.
• Ligularia schmidtii (Maxim.) Makino
• Ligularia sibirica (L.) Cass.
• Ligularia sichotensis Pojark.
• Ligularia songarica (Fisch.) Ling
• Ligularia splendens (H.Lév. & Vaniot) Nakai
• Ligularia stenocephala (Maxim.) Matsum. & Koidz.
• Ligularia stenoglossa (Franch.) Hand.-Mazz.
• Ligularia subsagittata Pojark.
• Ligularia subspicata (Bureau & Franch.) Hand.-Mazz.
• Ligularia talassica Pojark.
• Ligularia taquetii (H.Lév. & Vaniot) Nakai
• Ligularia tenuicaulis C.C.Chang
• Ligularia tenuipes (Franch.) Diels
• Ligularia thomsonii (C.B.Clarke) Pojark.
• Ligularia thyrsoidea (Ledeb.) DC.
• Ligularia tianschanica Chang Y. Yang & S.L. Keng
• Ligularia tissulaginea (Burm.f.) Makino
• Ligularia tongkyukensis Hand.-Mazz.
• Ligularia tongolensis (Franch.) Hand.-Mazz.
• Ligularia transversifolia Hand.-Mazz.
• Ligularia trichocephala Pojark.
• Ligularia tsangchanensis (Franch.) Hand.-Mazz.
• Ligularia veitchiana (Hemsl.) Greenm.
• Ligularia vellerea (Franch.) Hand.-Mazz.
• Ligularia villosa (Hand.-Mazz.) S.W.Liu
• Ligularia virgaurea (Maxim.) Mattf. ex Rehder & Kobuski
• Ligularia vorobievii Vorosch.
• Ligularia wilsoniana (Hemsl.) Greenm.
• Ligularia xanthotricha (Grüning) Ling
• Ligularia xinjiangensis Chang Y. Yang & S.L. Keng
• Ligularia yoshizoeana Kitam.
• Ligularia yunnanensis (Franch.) C.C.Chang
• Ligularia zhouquensis W.D.Peng & Z.X.Peng

Zastosowanie

Niektóre gatunki ze względu na swój pokrój, bujne ulistnienie i ładne kwiaty są uprawiane jako rośliny ozdobne^[2]. Są to rośliny tworzące duże i silnie rozrastające się kępy. Nadają się głównie na wilgotne stanowiska, np. na obrzeża oczek wodnych. Rozmnażą się je przez nasiona wysiewane jesienią lub wiosną, albo przez sadzonki. Dość często żerują na nich ślimaki.

Przypisy