Psathyrella spadiceogrisea (Schaeff.) Maire 1937

Młody owocnik

Kruchaweczka wąskoblaszkowa (Psathyrella spadiceogrisea (Schaeff.) Maire ) – gatunek grzybów z rodziny kruchaweczkowatych (Psathyrellaceae)^[1].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Psathyrella, Psathyrellaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1774 r. Jacob Christian Schäffer nadając mu nazwę Agaricus spadiceogriseus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1937 r. René Charles Maire, przenosząc go do rodzaju Psathyrella^[1]. Ma ponad 20 synonimów łacińskich. Niektóre z nich^[2]:

Franciszek Błoński w 1888 r. opisywał ten gatunek pod nazwą bedłka szarobrunatna lub łączak szarobrunatny (w 1889 r.), a Stanisław Domański w 1955 r. jako kruchawka brunatnoszara. Władysław Wojewoda w 2003 r. zaproponował nazwę kruchaweczka wąskoblaszkowa^[3].

Morfologia

Kapelusz

Średnica 2-6 cm, kształt początkowo półkolisty, dzwonkowaty, potem rozpostarty, w końcu wywinięty. Brzeg początkowo podwinięty, potem ostry i nieco pofałdowany. Powierzchnia gładka, tylko u młodych owocników pokryta białymi kłaczkami będącymi resztkami osłony. Jest higrofaniczny; w stanie wilgotnym żłobkowany od prześwitujących blaszek. Młode okazy mają barwę miodową, żółtobrązową, orzechowobrązową lub kakaowobrązową, starsze blakną i stają się szarobrązowe lub szarobeżowe^[4].

Blaszki

Szerokie i dość gęste, przyrośnięte do trzonu. Początkowo są jasnobeżowe, później ciemnopurpurowobrązowe^[4].

Trzon

Wysokość 4-10 cm, grubość 4-7 mm. Jest cylindryczny, kruchy, w środku pusty, u podstawy nieco korzeniasty. Powierzchnia gładka, jedwabista, pokryta podłużnie ułożonymi włókienkami. Barwa młodych okazów biaława, u starszych, oraz po uciśnięciu żółtawoochrowa^[4].

Miąższ

Cienki, kruchy, nasiąkający wodą. Początkowo barwy brudnobiałej, później jasnobrązowej. Bez wyraźnego zapachu i smaku^[4].

Cechy mikroskopowe

Wysyp zarodników ciemnobrązowy z fioletowym odcieniem. Zarodniki elipsoidalne, o rozmiarach 6–10 × 3–5,5 μm, gładkie z wyraźną porą rostkową. W KOH ciemnobrązowe. Pleurocystydy workowate, cienkościenne, o rozmiarach do 50 × 15 μm. Cheilocystydy również workowate, rozrzucone w hymenium^[5].

Występowanie i siedlisko

W Europie gatunek szeroko rozprzestrzeniony. Występuje także w Ameryce Północnej, Azji i Australii^[6]. Na terenie Polski podano liczne stanowiska^[3].

Rośnie w lasach liściastych i przy drogach. Saprotrof, którego grzybnia rozwija się na zbutwiałych liściach, na próchnicy i różnego rodzaju substancjach organicznych. Owocniki pojawiają się od marca do listopada^[3].

Przypisy